İçeriğe atla

Nane

Nane
Mentha longifolia
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Plantae
Şube:Tracheophyta
Sınıf:Magnoliopsida
Takım:Lamiales
Familya:Lamiaceae
Cins:Mentha
L., Sp. Pl.: 576 (1753).
Türler
metne bakınız.
Nane yaprakları

Nane, ballıbabagiller (Lamiaceae) familyasının Mentha cinsini oluşturan bütün Dünya'da görülebilen 25-30 türün ortak adı. Genellikle temmuz ve ağustos ayları arasında açarlar ve bu bitki uçucu yağ bakımından zengin nane kokulu yapraklar üretir.[1]

Türler arasındaki kesin ayrım belirsizdir; 13 ila 24 tür olduğu tahmin edilmektedir.[2][3] Melezleşme, bazı tür aralıkları çakıştığı doğal olarak oluşur. Birçok melez ve kültivar bilinmektedir.

Cinsin Avrupa, Afrika, Asya, Avustralya ve Kuzey Amerika'da alt kozmopolit bir dağılımı vardır.[4]

Mentha cinsini oluşturan türler geniş bir dağılıma sahiptir ve birçok ortamda bulunabilir. Çoğu, ıslak ortamlarda ve nemli topraklarda en iyi şekilde büyür. Nane 10–120 cm (4-48 inç) boyunda büyür ve belirsiz bir alana yayılabilir. Kontrolsüz yayılma eğilimleri nedeniyle, bazı naneler istilacı olarak kabul edilir.[5]

Türler

M. alaica – M. aquatica – M. arvensis – M. atrolilacina – M. australis – M. canadensis – M. × carinthiaca – M. cervina – M. cunninghamii – M. dahurica – M. × dalmatica – M. darvasica – M. diemenica – M. × dumetorum – M. gattefossei – M. × gayeri – M. × gracilis – M. grandiflora – M. japonica – M. × kuemmerlei – M. laxiflora – M. × locyana – M. longifolia – M. micrantha – M. pamiroalaica – M. × piperita – M. pulegium – M. × pyramidalis – M. requienii – M. × rotundifolia – M. royleana – M. satureioides – M. spicata – M. suaveolens – M. × suavis – M. × verticillata – M. × villosa – M. × villosa-nervata – M. × wirtgeniana

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2019. 
  2. ^ "Mentha L". Plants of the World Online. Royal Botanic Gardens, Kew. 6 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2019. 
  3. ^ Bunsawat, Jiranan; Elliott, Natalina E.; Hertweck, Kate L.; Sproles, Elizabeth; Alice, Lawrence A. (2004). "Phylogenetics of Mentha (Lamiaceae): Evidence from Chloroplast DNA Sequences". Systematic Botany. 29 (4): 959-964. doi:10.1600/0363644042450973. JSTOR 25064024. 
  4. ^ Brickell, Christopher; Zuk, Judith D. (1997). The American Horticultural Society: A-Z Encyclopedia of Garden Plants. New York, NY: DK Publishing. s. 668. ISBN 978-0-7894-1943-9. 
  5. ^ Brickell, Christopher; Cole, Trevor (2002). The American Horticultural Society: Encyclopedia of Plants & Flowers. New York, NY: DK Publishing. s. 605. ISBN 978-0-7894-8993-7. 

Dış bağlantılar

  • Vikitür'de Mentha ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kültivar</span> İstenilen özelliklere sahip olduğu için seçilmiş bitki veya bitkiler topluluğu

Kültivar ya da kültürvaryete, istenilen bazı özellikleri nedeniyle seçilmiş ve bu özelliklerini çoğaltıldığında koruyan bitkidir. Kültivarların çoğu insan eliyle oluşturulmakla birlikte yabani doğada ortaya çıktıktan sonra seçilip yetiştirilen bazı az sayıda örnek de vardır. Kültivarlarda istenilen özellikler, örneğin süs bitkilerinde güzel renk ya da koku, çeşitli tarım ürünlerinde ürün artışı ya da hastalıklara direnç, ormancılıkta yüksek kereste kalitesi ve verimi olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Lale</span> soğanlı, çok yıllık otsu bitki türlerinin ortak adı

Lale (Tulipa), zambakgiller (Liliaceae) familyasından Tulipa cinsini oluşturan güzel çiçekleri ile süs bitkisi olarak yetiştirilen, soğanlı, çok yıllık otsu bitki türlerinin ortak adı.

<span class="mw-page-title-main">Zeytingiller</span>

Zeytingiller (Oleaceae), Lamiales takımından kışın yaprağını döken veya her dem yeşil ağaç veya çalı türlerini içeren bitki familyasıdır. Zeytin familyası olarak da bilinen Oleaceae, çiçek açan çalılar, ağaçlar ve Lamiales düzenindeki birkaç liana'nın taksonomik familya'sıdır Şu anda 28 cins olup bunlardan birinin yakın zamanda soyu tükenmiştir. Mevcut genera, 2012'de yeniden dirilen "Cartrema"yı içerir. Oleaceae'deki türlerin sayısının 700 civarında olduğu tahmin edilir. Çiçekleri genellikle çok sayıdadır ve oldukça kokuludur. Ailenin, güney kutup dairesine yakınından (İngilizce:subarctic) Afrika, Avustralya ve Güney Amerika'nın en güney bölgelerine kadar uzanan altkozmopolit dağılımı vardır. Familyanın önemli üyeleri arasında zeytin, ash, yasemin ve privet, forsythia, fringetrees ve leylak vardır.

<span class="mw-page-title-main">Ballıbabagiller</span> bitki familyası

'Lamiaceae, Labiatae veya Türkçe adıyla 'Ballıbabagiller; 236 cins ve 7,280 tür ile temsil edilir ve dünya çapında özellikle ılıman kuşakta yayılış gösteren bir bitki familyasıdır.

<i>Corythosaurus</i> kuş kalçalı dinozor cinsi

Corythosaurus, Geç Kretase dönemi'nde Kuzey Amerika'da yaşamış bir ördek gagalı dinozor (hadrosauridae) cinsi.

<i>Pteranodon</i> Kretase teruzoru

Pteranodon, Geç Kretase döneminde Kuzey Amerika'da yaşamış, pterodactyloid teruzor cinsi.

Brian Frederick Mathew, İngiliz botanikçidir. Özel uzmanlık alanı soğanlı bitkilerdir. Hem bilim insanlarına hem de bahçıvanlara hitap eden soğanlı bitkiler üzerine birçok kitabın yanı sıra Daphne, Lewisia ve Helleborus da dahil olmak üzere diğer cinsler üzerine de monografiler yazmıştır. Bitki bilim mahlası B.Mathew'dir.

<i>Ipomoea tricolor</i>

Ipomoea tricolor, Meksika gündüz sefası veya gündüz sefası, Yeni Dünya tropiklerine özgü olan ve başka yerlerde yaygın olarak yetiştirilen ve natüralize olmuş, Convolvulaceae ailesindeki çiçekli bir bitki türüdür. Otsu, tek yıllık veya çok yıllık tırmanıcı asmalardır ve 2-4 metre uzunluğa ulaşabilirler. Yapraklar spiral olarak düzenlenmiştir. Çiçekler trompet şeklindedir, 4–9 cm çapındadırlar, genellikle orta kısmı beyaz ila altın sarısı olan mavi renkli çiçeklerdir.

<i>Solanum crispum</i>

Solanum crispum, Solanum cinsine bağlı bir bitki türüdür. Süs bitkisi olarak yetiştirilir. Tipik olarak yaz ortasından sonbahara kadar uzun bir çiçeklenme dönemiyle hızlı büyür. Nemli ve iyi drene edilmiş nötr veya hafif alkali topraklarda iyi yetişir. Donmaya karşı koruma gerektirir.

<i>Salvia yangii</i>

Salvia yangii, önceden Perovskia atriplicifolia olarak biliniyordu ve genellikle Rus adaçayı da denir, çiçekli çok yıllık otsu bir bitki ve subshrubdır. Daha önce Salvia, yaygın şekilde adaçayı olarak bilinen cins, üyesi olmamasına rağmen 2017'den beri içlerine dahil edilmiştir. Dik şekilde büyüyen bir yapısı vardır, tipik olarak 0,5-1,2 m yüksekliğe ulaşır, kare gövdeli ve gri-yeşil yapraklı olup, ezildiğinde belirgin bir koku verir. En çok çiçekleri ile tanınır. Çiçeklenme mevsimi yaz ortasından Ekim sonuna kadar uzanır. Gösterişli, dallanmış seyrek paniclelar halinde düzenlenmiş, maviden menekşeye kadar renklerde olabilen çiçekleri vardır.

<i>Phlomis russeliana</i>

Phlomis russeliana, Türkiye'ye özgü, Lamiaceae familyasından çiçekli bitki türüdür. Genellikle P. samia ve Phlomis viscosa ile karıştırılır. 1 metreye kadar uzayabilen, çok yıllık, dik gövdeli ve tüylü bir bitkidir. Gri-yeşil renkli yapraklar ok şeklindedir ve aşağıya bakar. Phlomis russeliana, güneş alan nemli toprakta süs çiçeği olarak yetiştirilir. - 20 santigrat derecedeki sıcaklıklara kadar hayatta kalabilir. İngiltere Kraliyet Bahçıvanlık Cemiyeti'nin Bahçe Ödülünü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Paul Sereno</span> Amerikalı paleontolog

Paul Callistus Sereno, saha çalışması ve erken dinozorlar üzerine araştırmalarıyla tanınan bir Amerikalı paleontolog. Chicago Üniversitesi'ne bağlı olan Sereno, Güney Amerika, Asya ve Afrika'da yoğun bir şekilde çalıştı. En eski dinozorlardan biri olan Eoraptor'u adlandırdı ve Herrerasaurus'un ilk tam kafatasını buldu. 1994 yılında Sereno, yırtıcı Afrika dinozoru Afrovenator'u buldu ve adlandırdı. Ayrıca dinozor kladogramlarını, özellikle ornithischian gruplarını yeniden düzenledi.

<span class="mw-page-title-main">Othniel Charles Marsh</span> Amerikalı paleontolog (1831 – 1899)

Othniel Charles Marsh,, Amerikalı Paleontolog ve dinozor araştırmalarının öncüsü. Marsh, 25 yeni dinozor cinsi tanımladı ve dünyanın en kapsamlı fosil koleksiyonlarından birini oluşturdu. Almanya'da jeoloji ve paleontoloji okuduktan sonra, Marsh Amerika'ya döndü ve 1860 yılında Yale Üniversitesi'nde paleontoloji profesörü olarak atandı. Amcası George Peabody'yi Yale'de Peabody Doğa Tarihi Müzesi'ni kurmaya ikna etti. Batı Amerika Birleşik Devletleri'nde yapılan bilimsel keşif gezilerinde, Marsh'ın ekipleri bir dizi keşif yaptı. 1871'de ilk Amerikan pterosaur fosillerini buldular. Ayrıca ABD'de erken dönem atlarının kalıntılarını buldular. Marsh, Kretase dişli kuşların ve uçan sürüngenlerin kalıntılarını, ayrıca Apatosaurus ve Allosaurus dahil olmak üzere Kretase ve Jura dinozorlarının kalıntılarını tanımladı.

<span class="mw-page-title-main">Joseph Leidy</span> Amerikalı bilim insanı

Joseph Leidy, Pennsylvania Üniversitesi'nde anatomi profesörü, ayrıca paleontolog ve parazitolog olan, Amerikalı bilim insanı. Saygın bir anatomist ve bağırsak parazitleri konusunda uzman olan Leidy, bir omurgalı paleontoloğu olarak ün kazandı. Batı eyaletlerinden yeni keşfedilen birçok fosil bulgusunu inceledi ve bir dizi önemli kitap ve makalede Amerikan paleontolojisinin temellerini attı. Dakota ve Nebraska'nın Soyu Tükenmiş Faunası (1869) adlı kitabı, bilim tarafından bilinmeyen ve daha önce Amerika kıtasında bulunmamış bazı türleri içeriyordu.

<i>Ichthyosaurus</i> Jura devrinden sucul sürüngen, balık kertenkelesi

Ichthyosaurus, tüm ichthyosaurların en iyi bilinenlerinden biridir ve birçok örneği İngiltere ve Almanya'daki Jura kayalarında bulunmuştur.

<i>Zalambdalestes</i> geç kretasede yaşamış sivri fare benzeri memeli cinsi

Zalambdalestes, Moğolistan'ın Geç Kretase döneminden yaşamış, en çok bilinen erken eutherian memelilerden biridir. İnce ön ayakları arka ayaklarından daha uzun olan uzun burunlu, dört ayaklı bir memeliydi. Muhtemelen, hareketli burunları olan küçük, uzun bacaklı, her yerde yaşayan bir grup memeli olan yaşayan fil sivri farelerine benziyordu. Avcılardan kaçmak için hızlı koşarlar ve sıçrarlar. Bazı uzmanlar, Zalambdalestes'in fil sivri fareleriyle yakından ilişkili olduğuna inanıyor. Diğer uzmanlar, Zalambdalestes'in tavşanları ve akrabalarını içeren bir grup olan en eski lagomorf olduğunu savunuyorlar.

<span class="mw-page-title-main">Therizinosauria</span> coelurosaurian dinozor kladı

Terizinozorlar veya Therizinosauria, Kretase döneminde Asya ve Kuzey Amerika'da yaşamış, üyelerinin ellerinde uzun, tırpan benzeri pençeler bulunan maniraptoran dinozor grubu.

<i>Betonica macrantha</i>

Betonica macrantha, Karl Koch tarafından tanımlanmış, ballıbabagiller familyasından çok yıllık bir bitki türüdür. Kafkasya, Türkiye'nin kuzeydoğusu, Ankara ve Kuzeybatı İran'a özgüdür. Ayrıca egzotik tür olarak New York'da yetişmektedir. Koca soğulcan, 60 cm uzunluğa ve 30 cm genişliğe erişebilen otsu bitkidir. Haziran ve Eylül ayları arasında morumsu-pembe çiçekler açar. 1600 ila 3300 metre yükseklikteki çok sulu çayırlıklar, kaya yamaçları, karışık Pinus ormanları ve Fagus çalılıklarının kenarlarında yetişmektedir.

<i>Iguanodontia</i> kuş kalçalı dinozor grubu

Iguanodontia veya Iguanodontlar, Geç Jura ile Kretase döneminde, Amerika ve Avrasya'da yaşamış kuş ayaklı (ornithopod) dinozor grubu.

Joseph "Robbie" Robertson, Marvel Comics tarafından yayınlanan Amerikan çizgi romanlarında, genellikle süper kahraman Örümcek Adam'ın yer aldığı hikâyelerde görünen kurgusal bir karakterdir. Stan Lee ve John Romita Sr. tarafından yaratılan karakter ilk olarak The Amazing Spider-Man #51'de göründü ve o zamandan beri Örümcek Adam serisindeki bir yardımcı karakterdir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.