İçeriğe atla

Nancy Cartwright (filozof)

Nancy Cartwright (filozof)
Doğumu24 Haziran 1944 (78)
Alma materUniversity of Pittsburgh
University of Illinois at Chicago
ÇağıÇağdaş felsefe
BölgesiBatı felsefesi
OkuluAnalitik felsefe
Stanford ekolü
İlgi alanlarıBilim felsefesi
Önemli fikirleriVarlık realizmi

Nancy Cartwright, Lady Hampshire, FBA FAcSS (d. 24 Haziran 1944),[1] Amerikalı bilim felsefecisidir. San Diego California Üniversitesi'nde ve Durham Üniversitesi'nde felsefe profesörüdür. Halen, Uluslararası Bilim ve Teknoloji Tarihi ve Felsefesi Birliği'nin Mantık, Metodoloji ve Bilim ve Teknoloji Felsefesi Bölümü Başkanıdır.

Eğitim ve kariyer

Cartwright lisans derecesini matematik alanında Pittsburgh Üniversitesinden ve doktora derecesini Chicago'daki Illinois Üniversitesi'nde (Congress Circle kampüsü) felsefe alanında aldı. Tezi, kuantum mekaniğinde karışım kavramı üzerinedir. Bugüne kadar Maryland Üniversitesi, Stanford Üniversitesi ve London School of Economics'te ders vermiştir. Oslo Üniversitesi, Princeton Üniversitesi, Caltech, Pittsburgh Üniversitesi, Cambridge Üniversitesi ve UCLA'da ziyaret randevuları düzenledi. Şu anda Tayvan'daki Ulusal Tsing Hua Üniversitesi'nde Tsing Hua Onursal Seçkin Kürsüsü Profesörü ve Venedik'teki Ca' Foscari Üniversitesi'nde Misafir Araştırma Görevlisidir. LSE'de "Center for Philosophy of Natural and Social Science" (CPNSS) ve Durham Üniversitesinde "Center for Humanities Engaging Science and Society" (CHESS) adlı kurumları kurmuştur.

Cartwright, Naomi Oreskes, Mauricio Suarez, Roman Frigg, Jeremy Howick, Peter Menzies ve Hasok Chang dahil olmak üzere İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri'nde profesyonel bilim filozofları olmaya giden birkaç öğrenciye akıl hocalığı yaptı. Aynı zamanda, bir tartışma konusu olan Seyfülislam Kaddafi'nin de danışmanıydı.[2]

Cartwright, 2004'teki ölümüne kadar filozof Stuart Hampshire ile evliydi. Ayrıca daha önce filozof Ian Hacking ile evliydi. Emily ile Sophie Hampshire Cartwright adında iki kızı ve Lucy Charlton ile Tabitha Emily Cartwright Sprey adında iki torunu vardır.[3]

Felsefi çalışmaları

Cartwright'ın bilim felsefesine yaklaşımı, Patrick Suppes, John Dupré, Peter Galison ve Ian Hacking'in “Stanford Ekolu” ile ilişkilidir. Soyut bilimsel teorilerin aksine bilimsel uygulamaya yapılan vurgu ile karakterize edilir. Cartwright, doğa yasaları, nedensellik ve nedensel çıkarım, doğa ve toplum bilimlerinde bilimsel modeller, nesnellik ve bilimin birliği tartışmalarına önemli katkılarda bulunmuştur. Son çalışmaları, kanıtlara ve politika kararlarını bilgilendirmede kullanımına odaklanmaktadır.

Carl Hoefer, Cartwright'ın felsefesini şu terimlerle açıklamaktadır:[4]

Nancy Cartwright'ın bilim felsefesi, ona göre, bir ampirizm biçimidir, ancak Hume veya Carnap'tan ziyade Neurath ve Mill tarzında ampirizmdir. Onun kaygısı şüphecilik, tümevarım veya sınır belirleme sorunları değildir; gerçek bilimin elde ettiği başarıları nasıl elde ettiği ve bu başarıyı anlamak için ne tür metafizik ve epistemolojik varsayımlara ihtiyaç duyulduğu ile ilgilenir. Cartwright, çalışan birçok bilim insanının kendisi gibi, bilim adamları ve mühendisler tarafından yapılan gözlemlere ve müdahalelere ve özellikle bunların nedensellik ile olan bağlantılarına karşı oldukça pragmatik/gerçekçi bir duruş sergiliyor: Bilim adamları, bir kabloda sinyal kaybına neden olan safsızlıklar görüyorlar ve tersine çevrilmiş bir popülasyonu uyararak neden oluyorlar. Bu başlangıç noktaları göz önüne alındığında, ne tekil ne de türsel biçimde nedenselliğe karşı şüpheci bir tavır söz konusu olamaz. Bilimsel uygulamada nedenselliğin oynadığı temel rol (veya daha doğrusu roller) inkar edilemez; O halde Cartwright'ın yaptığı şey, ampirizmi bu içgörüye dayanarak sıfırdan yeniden yapılandırmak. Yeniden yapılanma sürecinde, bilime ilişkin genel kabul gören görüşün pek çok dayanağı darbe alır; özellikle [...] doğa yasalarının temelliği.

Onurlar ve ödüller

Cartwright, Bilim Felsefesi Derneği'nin başkanı (2009–10), Amerikan Felsefe Derneği'nin Pasifik Bölümü'nün başkan yardımcısı (2007–8) ve başkanı (2008–9) olarak görev yaptı ve 2020'den 2023'e kadar Mantık, Metodoloji ve Bilim ve Teknoloji Felsefesi Bölümü Başkanı seçildi. Londra Ekonomi Okulu'nda fahri profesördür. Aynı zamanda İngiliz Akademisi Üyesi, Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi üyesi, Leopoldina Alman Bilimler Akademisi üyesi ve Sosyal Bilimler Akademisi üyesidir. Güney Metodist Üniversitesi ve St Andrews Üniversitesi'nden fahri derecelerin yanı sıra MacArthur Bursu aldı.

Cartwright, Phi Beta Kappa Topluluğu 2017'de (Elliott Sober ile birlikte) Martin R. Lebowitz Felsefi Başarı Ödülü'nü[5] aldı ve 2018'de Bilim Felsefesi Derneği tarafından Carl Gustav Hempel Ödülü'ne layık görüldü.[6]

2017'de Cartwright, American Philosophical Association Committee tarafından The Paul Carus Derslerini vermek üzere seçildi. Dizinin başlığı 'Nature, the Artful Modeler: Lectures on Laws, Science, How Nature Arranges the World and How We Can Arrange It Better' idi ve konferanslar şu başlıkları taşıyordu: -

  1. Hammaddeleri: güçler, "mekanizmalar" ve nedenler. Gerçek olasılıkları yönetir, Barcan formülüne uyar ve karşı-olgusallarla masaya oturmaz.
  2. Yöntemleri: bizim yöntemlerimiz. Bu yüzden bizimki çok iyi çalışıyor. Ama o bir Kant, bir Mussoloini ya da bir Hilbert değil. Belki Isambard Brunel, Margaret Knight veya Mary Berry.
  3. Sınırları: Doğanın bıraktığı yerden devam etmek, onu daha iyi inşa etmek ve işinizi garanti altına almak.

Seçilmiş işleri

Kitap

Makale

Kaynakça

  1. ^ Biographical dictionary of twentieth-century philosophers. London New York: Routledge. 1996. ISBN 978-0-415-28605-3. OCLC 38862354.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  2. ^ "LSE insider claims Gaddafi donation was openly joked about;". The Independent. 13 Mart 2011. 18 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2018. 
  3. ^ "Nancy Cartwright – Professor of Philosophy". profnancycartwright.com. 8 Aralık 2020. 23 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2022. 
  4. ^ Hartmann, Stephann, Hoefer, Carl and Luc Bovens (eds.) - Nancy Cartwright's Philosophy of Science. London: Routledge. 2008. p. 14.
  5. ^ "Prominent Philosophers Cartwright and Sober Win 2017 Lebowitz Prize". American Philosophical Association. 1 Mayıs 2017. 23 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2022. 
  6. ^ "Hempel Award Recipients". Philosophy of Science Association. 23 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2022. The Governing Board of the Philosophy of Science Association is pleased to announce that the recipient of the Carl Gustav Hempel Award for 2018 is Nancy Cartwright. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Doğa felsefesi</span> doğa ve fiziksel evrenin modern bilimin gelişmesinden önce baskın olan eski felsefi çalışması

Doğa felsefesi fiziğin, yani doğanın ve fiziksel evrenin felsefi çalışmasıdır. Modern bilimin gelişmesinden önce baskın bir alandı.

<span class="mw-page-title-main">Felsefe</span> soyut, genel ve temel birtakım probleme ilişkin yapılan sistematik çalışma

Felsefe veya düşünbilim; varlık, bilgi, değerler, gerçek, doğruluk, zihin ve dil gibi konularla ilgili soyut, genel ve temel problemlere ilişkin yapılan sistematik çalışmalardır. Felsefe ile uğraşan kişilere filozof denir.

Bilgisayar bilimi felsefesi, bilgisayar bilimi çalışmasında ortaya çıkan felsefi sorularla ilgilidir. Fizik felsefesi veya matematik felsefesi gibi bir bilgisayar bilimi felsefesi geliştirmeye yönelik bazı girişimlere rağmen, bilgisayar bilimi felsefesinin içeriği, amacı, odağı veya konusu hakkında hala ortak bir anlayış yoktur. Bilgisayar programlarının soyut doğası ve bilgisayar biliminin teknolojik tutkuları nedeniyle, bilgisayar bilimi felsefesinin kavramsal sorularının çoğu, bilim felsefesi, matematik felsefesi ve teknoloji felsefesi ile de karşılaştırılabilir.

<span class="mw-page-title-main">William Whewell</span> 19. yüzyıl İngiliz bilim insanı ve ilahiyatçısı

William Whewell İngiliz polimat, bilim insanı, Anglikan rahip, filozof, teolog ve bilim tarihçisiydi. Trinity College, Cambridge'in usta hocalarındandı. Orada öğrenciyken, hem şiir hem de matematik alanında fark yarattı.

Mühendislik felsefesi, mühendisliğin ne olduğunu, mühendislerin ne yaptığını ve çalışmalarının toplumu nasıl etkilediğini ele alan ve bu nedenle etik ve estetik yönlerinin yanı sıra ontoloji, epistemoloji, vb. gibi bilim felsefesi veya teknoloji felsefesi'nde incelenebilecek konuları da içeren gelişmekte olan bir disiplindir.

<span class="mw-page-title-main">Antik Yunan felsefesi</span>

Antik Yunan felsefesi, MÖ. 6. yüzyılda başlamış ve Hellenistik çağ ile Roma İmparatorluğu arasında devam etmiştir. Felsefe kelimesi Yunanlar tarafından kullanılmaya başlandı. Önceleri bilimi, matematiği, siyaseti ve etiği de kapsayan bir terimdi. Yunan felsefesi Batı medeniyetinin bir ürünüydü. Roma'da, Rönesans'ta, Aydınlanma çağında ve İslam filozofları tarafından kullanıldı. Yunan felsefesi Antik Yakın Doğu felsefesinden etkilenmiş olabilir.

Marie Boas Hall, Amerikalı bilim tarihçisi. 16. ve 17. yüzyıllarda bilimsel devrim çalışmalarını araştıran öncü bilim tarihçilerinden biri olarak kabul ediliyor.

<span class="mw-page-title-main">Bilim tarihi ve felsefesi</span> Bir akademik disiplin

Bilim tarihi ve felsefesi, Bilim felsefesi ve Bilim tarihi'ni kapsayan bir akademik disiplin'dir. Alandaki birçok bilim insanı öncelikle tarihçi veya filozof olarak eğitilmiş olsa da, birçok önde gelen üniversitede HPS'nin akademik derece veren bölümleri mevcuttur. Bilim felsefesi ve bilim tarihi'nin kendine ait disiplinleri olsa da Bilim tarihi ve felsefesi başlı başına ayrı bir disiplindir.

Kimya felsefesi, kimya biliminin temelindeki varsayımları ve metodolojiyi inceler. Kimya felsefesi, filozoflar, kimyagerler ve filozof kimyacılar tarafından araştırılmıştır. Tarihin büyük bölümünde bilim felsefesi büyük oranda fizik felsefesinden oluşmaktaydı fakat kimya kaynaklı felsefi sorular 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren artan düzeyde ilgi görmüştür.

Paul Oppenheim Alman bir kimyager, filozof, bağımsız bilim insanı ve sanayiciydi.

<span class="mw-page-title-main">Helen Longino</span>

Helen Elizabeth Longino, bilimsel araştırma için değerlerin ve sosyal etkileşimlerin önemini savunan Amerikalı bir bilim filozofudur. Kadınların bilimdeki rolü hakkında yazmıştır ve feminist epistemoloji ve sosyal epistemolojide merkezi bir figürdür. Stanford Üniversitesi'nde Clarence Irving Lewis Felsefe Profesörüdür. 2016 yılında Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi'ne seçildi.

John A. Dupré, İngiliz bilim filozofudur. Yaşam Bilimleri Araştırma Merkezi Egenis'in direktörü ve Exeter Üniversitesi'nde felsefe profesörüdür. Dupré'nin başlıca çalışma alanı biyoloji felsefesi, sosyal bilimler felsefesi ve genel bilim felsefesidir. Dupré, Nancy Cartwright, Ian Hacking, Patrick Suppes ve Peter Galison ile birlikte genellikle bilim felsefesinin "Stanford Okulu" olarak gruplandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Peter Godfrey-Smith</span>

Peter Godfrey-Smith, Sidney Üniversitesi'nde Tarih ve Bilim Felsefesi Profesörü olan Avustralyalı bir bilim filozofu ve yazardır. Öncelikle biyoloji felsefesi ve zihin felsefesi alanında çalışır ve ayrıca genel bilim felsefesi, pragmatizm ve metafizik ve epistemolojinin bazı bölümleriyle de ilgilenir. Godfrey-Smith, 2022'de Amerikan Felsefe Topluluğu'na seçildi.

<span class="mw-page-title-main">Ian Hacking</span>

Ian MacDougall Hacking, bilim felsefesinde uzmanlaşmış Kanadalı bir filozoftur. Kariyeri boyunca Killam Beşeri Bilimler Ödülü ve Balzan Ödülü de dahil olmak üzere çok sayıda ödül kazandı ve Kanada Nişanı, Kanada Kraliyet Cemiyeti ve İngiliz Akademisi gibi birçok prestijli grubun üyesi oldu.

<span class="mw-page-title-main">Philip Stuart Kitcher</span>

Philip Stuart Kitcher, Columbia Üniversitesi'nde John Dewey Fahri Felsefe Profesörü olan bir İngiliz filozoftur. Bilim felsefesi, biyoloji felsefesi, matematik felsefesi, edebiyat felsefesi ve daha yakın zamanda pragmatizm alanlarında uzmanlaşmıştır.

Elliott R. Sober Wisconsin-Madison Üniversitesi Felsefe Bölümü'nde Hans Reichenbach Profesörü ve William F. Vilas Araştırma Profesörüdür. Sober, biyoloji felsefesi ve genel bilim felsefesi alanlarındaki çalışmaları ile tanınır.

Stathis Psillos, bir Yunan bilim filozofudur. Yunanistan'ın Atina Üniversitesi'nde Bilim Felsefesi ve Metafizik Profesörüdür. Batı Ontario Üniversitesi Rotman Felsefe Enstitüsü üyesidir. 2013-15'te Kanada'da bulunan Batı Ontario Üniversitesi'nde Rotman, Kanada Bilim Felsefesi Araştırma Kürsüsü'nü yürütmüştür.

Michael Ruse, biyoloji felsefesinde uzmanlaşmış ve bilim ile din arasındaki ilişki, yaratılış-evrim tartışması ve bilimdeki sınır belirleme sorunu üzerinde çalışmış İngiltere doğumlu Kanadalı bir bilim filozofudur. Ruse Florida Eyalet Üniversitesi'nde ders vermektedir.

Peter Achinstein, Johns Hopkins Üniversitesi'nde Amerikalı bir bilim filozofudur.

Wesley Charles Salmon, bilimsel açıklamanın doğası üzerine yaptığı çalışmalarla tanınan Amerikalı bir bilim filozofuydu. Ayrıca doğrulama teorisi üzerinde çalıştı ve tümevarımsal mantık yoluyla olasılık teorisinin hipotezleri doğrulamaya ve seçmeye nasıl yardımcı olabileceğini açıklamaya çalıştı. Yine de en belirgin şekilde, Salmon bilimsel açıklamada nedensellik konusunda gerçekçiydi, nedenselliğe ilişkin gerçekçi açıklaması çok eleştiri aldı. Yine de, bilimsel açıklamaya ilişkin kitapları, 20. yüzyılın bilim felsefesinin ve bilimsel açıklamada nedenselliğin önemli rollerinin tanınmasını sağlamlaştırdı, oysa nedenselliğin kendisi, herhangi biri tarafından tatmin edici bir açıklamadan kaçındı.