İçeriğe atla

Naliboki Katliamı

Naliboki Katliamı
II. Dünya Savaşı sırasında Sovyet savaş suçları
Naliboki öz savunma birliği
BölgeNaliboki, Belarus
Tarih8 Mayıs 1943
HedefPolonyalı siviller
Saldırı türü
Katliam
Ölü129
İşleyenlerSovyet partizanları

Naliboki Katliamı (Lehçezbrodnia w Nalibokach), günümüz Belarus'undaki küçük Naliboki kasabasında[1] kadınlar ve çocukların da arasında bulunduğu 129 Polonyalı sivilin[2] 8 Mayıs 1943'te Sovyet partizanları tarafından[3][4] katledilmesi olayı.

8 Mayıs 1943'ü 9 Mayıs'a bağlayan gecede, Naliboki kasabası Sovyet partizanları tarafından yağmalandı.[1] Kasabaya saldıran Sovyet partizanlarından birkaçı köyü savunan birlik tarafından öldürüldü.[5] Öz savunma birliğinin tamamen yok edilmesinden sonra, Polonyalı sivil erkekler evlerinden sürüklendi ve tek tek veya küçük gruplar halinde vuruldu. Olayları köyü toplu yağması takip etti. Birçok çiftlik evi ateşe verildi.[1] Üç Polonyalı kadın, birkaç genç ve on yaşında bir çocuk dışında katliamda öldürülen herkes yetişkin erkeklerdi. Kasabanın kilisesi, devlet okulu, itfaiye istasyonu ve postane ile birlikte ateşe verildi. Baskın iki ila üç saat sürdü.

Kasabaya saldıran partizan birliğinin komutanı NKVD'ye 250 kişinin öldürüldüğünü, silahların ele geçirildiğini, 100 ineğin ve 78 atın toplatıldığını ve bir Alman garnizonunun yok edildiğini rapor etti. Gerçekte kurbanların sayısı daha düşüktü (günümüzdeki tahminlere göre 129[6]), olayın yaşandığı zamanda kasabada hiçbir Alman yoktu ve öldürülmemişti ve saldırının gerçekleştirildiği gece kasabada sadece bir Belarus polis memuru vardı ve kendisi uyuyordu.[1]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d IPN (November 2013). "Śledztwo w sprawie zbrodni popełnionych przez partyzantów radzieckich na żołnierzach Armii Krajowej i ludności cywilnej na terenie powiatów Stołpce i Wołożyn woj. nowogródzkie (S 17/01/Zk)". Śledztwa w biegu - Zbrodnie komunistyczne. Instytut Pamieci Narodowej. 3 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2014. 
  2. ^ Klimowicz, Mieczyslaw (2008). The Last Day of Naliboki: The Untold Story Behind the Massacre (İngilizce). American Literary Press. ISBN 9781934696262. 
  3. ^ Timothy D. Snyder (2 Ekim 2012). Bloodlands: Europe Between Hitler and Stalin (İngilizce). Basic Books. ISBN 978-0-465-03297-6. 
  4. ^ "Wyborcza.pl". wyborcza.pl. 26 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2018. 
  5. ^ IPN (1 Mart 2002), Investigation Reports on Koniuchy and Naliboki, Institute of National Memory, 2 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 19 Ocak 2014 
  6. ^ Kazimierz Krajewski. "Ginęli, ratując Żydów" [Dying while Rescuing Jews] (PDF). „Opor”? „Odwet”? Czy po prostu „polityka historyczna”? O Żydach w partyzantce sowieckiej na Kresach II RP. Varşova: IPN Bulletin. NR 3 (98), March 2009: 99-120. ISSN 1641-9561. 22 Şubat 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Katyn Katliamı</span>

Katyn Katliamı veya Katyn Ormanı Katliamı, 1940 yılında yaklaşık 22.000 Polonyalı subay, sivil ve aydınların başlarına birer kurşun sıkılarak gerçekleştirilen toplu infaz. Sovyetler Birliği hükûmeti uzun yıllar bu olayda kendisinin sorumlu olmadığını açıkladı, olayın Nazi Almanyası tarafından gerçekleştirildiğini savundu. Ancak 1990 yılında Mihail Gorbaçov yaşananların Sovyetler tarafından gerçekleştirildiğini kabul etti. Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından 1992 yılında Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin, Polonya Devlet Başkanı Lech Walesa'ya infaza dair Josef Stalin'in imzaladığı emrin orijinal belgelerini verdi. Ayrıca 2010 yılında, dönemin Rusya başbakanı Dmitri Medvedev, 22.000 bin kişinin infaz edildiği bu katliam hakkındaki Sovyet belgelerinin çevrimiçi olarak yayınlanmasını emretmiştir. Bunun üzerine Rusya, hükûmete ait bir web sitesinde Katyn'deki Polonyalı mahkûmların katliamına ilişkin belgeleri yayınladı.

<span class="mw-page-title-main">Nikolayevsk Olayı</span>

Nikolayevsk Olayı, Rus İç Savaşına İtilaf Devletlerinin müdahalesi sırasında 1920 yılının Şubat ve Mart ayları içerisinde olan ve Rusya’nın Uzakdoğu bölgesindeki Amur Nehri üzerindeki Nikolayevsk kasabasında yüzlerce Japon vatandaşının öldürülmesiyle sonuçlanan olay.

<span class="mw-page-title-main">Sovyet partizanları</span>

Sovyet partizanları, II. Dünya Savaşı sırasında Sovyetler Birliği topraklarını işgal eden Mihver Devletlerine karşı cephe gerisinde gerilla savaşı veren Sovyet direniş kuvvetleridir. Direniş hareketi Sovyet hükûmeti tarafından merkezi olarak kontrol edilmiş ve Kızılordu modeline göre örgütlenmiştir. Sovyet partizanlarının temel hedefi işgal edilen topraklarda ve cephe gerisinde düşman birliklerinin düzenini bozacak şekilde ulaşım ve iletişimin kesilmesi, engellenmesiydi.

<span class="mw-page-title-main">14. Waffen-SS Grenadiye Tümeni Galizien</span>

14. SS Waffen Grenadier Tümeni, II. Dünya Savaşı sırasında çoğunlukla Galiçya bölgesinden gönüllülerden kurulan Nazi Almanyası silahlı birliği. Birlik bünyesinde Ukraynalıların yanı sıra Slovaklar ve Çekler, hatta Hollandalılar da yer almıştır. 1943 yılında kurulmuştur, Brodi Muharebesi'nde büyük kayıplarlar yaşamıştır. Yeniden kurulan birlik Slovakya, Yugoslavya ve Avusturya’da savaştı. Savaşın sona ermesiyle mensupları ABD ve İngiliz silahlı kuvvetlerine teslim olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">29. Waffen-SS Grenadiye Tümeni RONA</span>

29. SS Waffen Grenadier Tümeni, II. Dünya Savaşı sırasında Waffen SS bünyesinde Rus işbirlikçilerden oluşan Nazi Almanyasına bağlı silahlı kuvvet. 1944 yılında Rusya Halkının Özgürlük Ordusu isminin kısaltması olan RONA ismini alır. Komutanları Bronislaw Kaminski Vladislavoviç'in ismine atfen Kaminski Tümeni olarak da çağrılmıştır. Tümen Hitler'in emriyle sadece Sovyet partizanlarına karşı kullanılmış ve birlik mensuplarının sadakatinden şüpheler olduğu için lağvedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Aleksander Krzyżanowski</span>

Aleksander Wilk Krzyżanowski (1895-1951), Polonyalı subay, II. Dünya Savaşı sırasında Polonya direniş üyesi ve direniş ordusu olan Armia Krajowa Vilnius bölgesi komutanı.

<span class="mw-page-title-main">Armia Krajowa</span> 2.Dünya Savaşı sırasında Alman işgalindeki Polonyadaki direniş hareketi

Armia Krajowa, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası’nın işgali altındaki Polonya’da bir direniş hareketi. 1942 yılı Şubat ayında Związek Walki Zbrojnej adıyla kuruldu. İki yıl içinde çoğu direniş grubunu kapsayacak şekilde genişledi. Polonya Sürgün Hükûmetine bağlıydı ve bu hükûmetin silahlı kuvvetine evrildi. 1944 yılında bünyesinde 200 ila 600 bin kişinin bulunduğu öne sürülür. Yugoslav Partizanları ve Sovyet partizanlarının ardından Avrupa’daki savaş sırasında en büyük üçüncü direniş örgütüydü. Örgütün varlığına, 20 Ocak 1945 tarihinden itibaren işgal altındaki Polonya topraklarının ilerleyen Kızıl Ordu tarafından ele geçirilmesi üzerine son verilir.

<span class="mw-page-title-main">Beyaz Rus partizanlar</span>

Bölge çok sık ormanlar ve bataklıklar içeren coğrafi yapısı ve Batı ile iletişimi sağlayan stratejik yapısı nedeniyle önemlidir. Belarusu komünistler Barbarossa Harekâtının ilk günlerinden hemen sonra direniş örgütlemeye başlamışlardır. Partizanların iddialarına göre işgal sırasında yapılan eylemler sonucunda 500.000 Alman ve işbirlikçi öldürülmüştür. Belarus'un Nazi işgali altında olduğu dönemde partizanların komutanlığını Panteleymon Ponomarenko yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">36. Waffen-SS Grenadiye Tümeni Dirlewanger</span>

36. SS Waffen Grenadier Tümeni "Dirlewanger", II. Dünya Savaşı sırasında Almanların işgal ettiği bölgelerde meydana gelen partizan eylemlerine karşı oluşturulmuş birliklerdir. Ceza taburu kapsamındadır. Savaşın sonlarına doğru kuşatılan 9. Ordu ile birlikte Kızıl Ordu'ya karşı savaşmıştır. Waffen-SS tümenlerine bağlı olan bu birlikler tecavüz, yağma ve toplu katliamlar gerçekleştirmiştir. Bu tümenin lideri ise sadist olarak nitelendirilen Oskar Dirlewanger'dir.

<span class="mw-page-title-main">Volhinya ve Doğu Galiçya'da Polonyalı Katliamları</span>

Volhinya ve Doğu Galiçya'da Polonyalı Katliamları veya kısaca Volhinya Katliamı, II. Dünya Savaşı sırasında Nazilerle işbirliği yapan milliyetçi Ukrayna İsyan Ordusu'nun etnik Polonyalı sivil halka yönelik soykırım hareketi. Volin'deki katliam daha ziyade Polonya asıllılara yönelik olmasına karşın diğer etnik gruplar da bu katliamdan nasibini aldı. 1939 Mart ayında, önce Polonya kontrolü altındaki topraklarda Nazilerce başlatılan katliam, Nazilerin Ukrayna'ya girmesiyle buradaki milliyetçi isyan ordusu tarafından devam ettirildi. Katliamlar Sovyetler Birliği tarafından kurtarılan Polonya'nın 1943 Temmuz'unda karşı harekât yapmasıyla sona erdi. Polonya hükûmeti bu olayları soykırım olarak nitelemektedir.

<span class="mw-page-title-main">II. Dünya Savaşı'nda partizan karşıtı operasyonlar</span>

II. Dünya Savaşı sırasında partizan karşıtı operasyonlar, çeşitli partizan direniş hareketlerine karşı yapılan temizlik operasyonlarıydı. II. Dünya Savaşı sırasında bu operasyonlar öncelikle işgalci Mihver Devletleri tarafından gerçekleştirildi, ancak savaşın değişen seyri ile Sovyetler Birliği ve Müttefik güçler de partizanlarla uğraşmak zorunda kaldılar.

<span class="mw-page-title-main">Nemmersdorf Katliamı</span>

Nemmersdorf Katliamı veya Nemmersdorf Tecavüzü; 21 Ekim 1944'te, Kızıl Ordu işgali altında olan Doğu Prusya'daki bir Alman köyü Nemmersdorf'ta meydana gelen ve günümüzde mevcut olan verilere göre çoğu yaşlı, kadın veya çocuk olan en az 26 insanın öldürüldüğü ve iki kadının tecavüze uğradığı olaylardır. Olayların merkezinde, Wehrmacht ve Sovyet askerleri arasındaki çatışmaların ortasında kalan ve bir sığınaktayken Sovyet askerleri tarafından vurularak öldürülen 13 Nemmersdorflu vardı. Bunun yanında, köyün Kızıl Ordu tarafından ele geçirilmesi sırasında köy halkından olmayan bazı silahsız kişiler ve en az 6 Nemmersdorflu daha öldürüldü. Sivillerin ölümlerinin koşulları hâlâ tam olarak aydınlatılamamıştır ve olayların nasıl gerçekleştiği hakkında kesin bir görüş birliği yoktur, ancak 21. yüzyılda akademisyenlerin büyük çoğunluğu olayların bir Sovyet savaş suçu örneği olduğunu kabul etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna milliyetçiliği</span>

Ukrayna milliyetçiliği, Ukraynalıları tek bir ulus devlet çatısı altında toplamayı amaçlayan bir ideolojidir. Halihazırdaki Ukrayna devletinin çok köklü bir geçmişi olmasa da kimi tarihçiler Kiev Knezliği'ni Ukrayna'nın ilk nüvesi kabul eder. Ukrayna milliyetçiliğinin kökeni ise Bohdan Hmelnitski önderliğinde Polonya-Litvanya Birliği'ne karşı gerçekleşen isyana dayanmaktadır.

Koniuchy (Kaniūkai) Katliamı, II. Dünya Savaşı sırasında Koniuchy köyünde Sovyet komutası altında içinde Yahudilerin de bulunduğu bir Sovyet partizan birliği tarafından 29 Ocak 1944'te etnik Polonyalılara karşı işlenmiş katliam. Günümüzde hepsinin adı bilinen çocuklar ve kadınlar dahil 38'den fazla sivil öldürüldü ve bir düzineden fazlası yaralandı. Evler yakıldı ve çiftlik hayvanları öldürüldü. Katliam, günümüz Litvanya'sında Sovyet partizanları tarafından işlenmiş en büyük tekil savaş suçuydu.

<span class="mw-page-title-main">Przyszowice Katliamı</span>

Przyszowice Katliamı veya Przyszowice Trajedisi, 26 ve 28 Ocak 1945 tarihleri arasında Kızıl Ordu tarafından Yukarı Silezya'daki Przyszowice köyünün Polonyalı sakinlerine karşı gerçekleştirilmiş katliam. Farklı kaynaklar katliamın kurbanlarının sayısı hakkında değişen bilgiler vermektedir, tahminler 54 ila 60'tan fazla ve hatta 69 kadar yüksektir. Ulusal Anma Enstitüsü, olayları araştırmış Polonyalı bir kuruluş, Przyszowice Katliamı'nın bir insanlığa karşı suç olduğunu ilan etti.

Roman "Romek" Strzałkowski (1943–1956) 1956'da, Polonya'nın Poznań kentindeki antikomünist protestolar sırasında Polonya Halk Cumhuriyeti polisi tarafından öldürülmüş 13 yaşındaki Polonyalı öğrenci. Ölümünden sonra Polonya'da antikomünist direnişin en ünlü sembollerinden biri haline geldi. 1981'den beri, Poznań'ın sokaklarından birine kendisinin adı verildi.

<span class="mw-page-title-main">Fântâna Albă Katliamı</span>

Fântâna Albă Katliamı; 1 Nisan 1941'de, Kuzey Bukovina'da günümüzde Çernivtsi Oblastı, Ukrayna'daki Fântâna Albă köyünde Sovyetler Birliği'nden Romanya'ya geçmeye çalışan, üzerlerinde dini semboller bulunan ve beyaz bayrak sallayan bir sivil kafilesinin üzerine Sovyet Sınır Muhafızları tarafından ateş açılması ve 44 ila 4,000 sivilin öldürülmesi olayı. Resmi Sovyet raporuna göre olayda sadece 44 sivilin ölmesine rağmen olayın görgü tanıkları ve diğer kaynaklar katliamın çok daha yüksek bir ölüm sayısı olduğunu ve katliamdan hayatta kalanların işkenceyle öldürüldüğünü ve diri diri toplu mezarlara gömüldüğünü söylerler. Diğer hayatta kalanlar ise NKVD tarafından götürülmüş ve işkenceye maruz kalmıştır. Bazı kaynaklar katliamı "Romanya'nın Katyn'i" olarak adlandırır.

<i>Wehrmacht</i> savaş suçları

1935 ile 1945 yılları arasında Nazi Almanyası'nın silahlı kuvvetleri olan Wehrmacht, II. Dünya Savaşı sırasında Polonya, Yunanistan, Sırbistan ve Sovyetler Birliği başta olmak üzere işgali altındaki bölgelerde çeşitli savaş suçları işledi. Wehrmacht'ın dahil olduğu ilk önemli çarpışma, 1 Eylül 1939'da başlayan Polonya Seferi'ydi. Nihai Çözüm'ün mimarı olan Reinhard Heydrich, Nisan 1939'da Wehrmacht ve Einsatzgruppen'in istihbarat bölümleri arasında işbirliği gerçekleşmesini çoktan sağlamıştı. Ordunun Polonya'daki eylemleri daha sonra gerçekleşecek olan imha savaşının başlangıcıydı, Wehrmacht sivillerin ve potansiyel partizanların toplu olarak katledilmesinde yer almaya ilk kez Polonya'da başladı.

<span class="mw-page-title-main">Belarus'taki Polonyalılar</span>

Belarus'taki Polonyalılar, 2019 nüfus sayımına göre resmi olarak 288.000 kişidir. Ancak Polonya Dışişleri Bakanlığı'na göre bu sayı 1.100.000 kadar yüksektir. Toplam nüfusun yaklaşık %3,1'i ile Ruslardan sonra ülkedeki en büyük ikinci etnik azınlığı oluşturuyor. Tahminen 205.200 Belarus Polonyalısı büyük yerleşim yerlerinde ve 82.493'ü daha küçük yerleşim yerlerinde yaşıyor ve kadınların sayısı erkeklerin sayısını 33.905 kişi kadar aşıyor. ABD'deki Polonyalı sivil toplum kaynakları tarafından yapılan bazı tahminler, 1989'da Sovyet yetkilileri altında 413.000 Polonyalı ile yapılan bir önceki ankete atıfta bulunarak daha yüksek sayıda olduklarını belirtiyor.

<span class="mw-page-title-main">Sochy Katliamı</span>

Sochy Katliamı, 1 Haziran 1943'te Lublin Voyvodalığı, Zamość ilçesindeki Sochy köyünde, Almanya'nın Polonya'yı işgali sırasında, kadınlar ve çocuklar da dahil olmak üzere yaklaşık 181-200 kişinin Alman Ordnungspolizei ve SS tarafından köyün Polonya direniş hareketine verdiği desteğe misilleme olarak katledildiği sırada meydana geldi.