İçeriğe atla

Nakşibendi Ordusu

Nakşibendi Tarikatının Adamlarının Ordusu (Arapça: جيش رجال الطريقة النقشبندية Jaysh Rijāl aṭ-Ṭarīqa an-Naqshabandiya) ya da daha bilinen adıyla Nakşibendi Ordusu, Irak'taki Baasçı ve Sufi yeraltı militan isyancı örgütlerden birisidir. Batı medyasında örgüt, Arapça adının baş harfleriyle, JRTN olarak adlandırılır.[1] Cihat ve Özgürlük Yüce Komutası, Nakşibendi Ordusu'nun üyesi olduğu çatı örgütün teknik adıdır, ancak bazen Nakşibendi Ordusu'ndan bahsederken de kullanılır.[2]

Adını Nakşibendilik tarikatından alan örgütün ideolojisi "İslamcı ve Arap milliyetçisi fikirlerin bir karışımı" olarak tarif edilmiştir.[3] Örgütün lideri[4][5][6] İzzet İbrahim ed-Duri ise "Nakşibendi Ordusu'nun gizli şeyhi" olarak tarif edilmiştir.[7]

Örgütün tam olarak ne zaman kurulduğu bilinmemekle birlikte, 2003[8][9] yazında ABD işgaline karşı koymak maksadıyla kurulduğu tahmin edilmektedir. [] Nihai hedeflerinin ise Baasçı iktidarı Irak'ta yeniden hakim kılmak ve ülkedeki İran nüfuzunu azaltmak olduğu bilinmektedir.[] I. Felluce Muharebesi ile adını duyuran örgüt, ABD'nin büyük kayıplar vermesinde önemli rol oynadı.[10][11]

Nakşibendi Ordusu, esasında 2006'da, Saddam Hüseyin'in idamından sonra ilk eylemlerini gerçekleştirmiştir.[12] Örgütün esas hedefi Irak'taki Nakşibendileri özellikle El-Kaide gibi Sufi ideolojilerine aykırı şekilde Iraklıları ve Sünnileri hedef alan köktendinci Sünni örgütlerin zulmünden korumaktı[12][13]

Örgütün ilk saldırıları 2003'te Al Rasheed Baghdad Oteli'ne ve 2004'teki I. Felluce Muharebesi'nde ABD destekli koalisyon güçlerine karşı gerçekleştirilmiş, ancak bugünkü hâli 2009'da almıştır.[12] Şimdiki teşkilatlanmasıyla ilk saldırılarını 2009'da gerçekleştiren[12][14] örgüt, günümüzde hala faal olarak ayaktadır.[4] Örgüt, son zamanlarda IŞİD'e karşı direniş göstermektedir[8] ve 5 bin kadar silahlı milisleri mevcuttur.[15] Örgüt, ABD[16] ve Japonya[17] tarafından terör örgütü sayılmaktadır.

Kaynakça

  1. ^ Geoff Ziezulewicz. "Insurgent group looks to future without U.S. Former Saddam loyalists work to return Baath Party to power 30 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Stars and Stripes. 3 Nisan 2009
  2. ^ al-Tamimi, Aymenn Jawad (23 Ocak 2014). "Comprehensive Reference Guide to Sunni Militant Groups in Iraq". Jihadology. 30 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2014. 
  3. ^ Bayoumi, Alaa; Harding, Leah (27 Haziran 2014). "Mapping Iraq's fighting groups". Al Jazeera. 20 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2014. 
  4. ^ a b "The JRTN Movement and Iraq's Next Insurgency". Combating Terrorism Center at West Point. 26 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2012. 
  5. ^ "Saddam's No. 2 seeks help for insurgency". USA Today. 27 Mart 2006. 10 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2020. 
  6. ^ "Izzat Ibrahim Al-Douri / Izzat Ibrahim Al-Douri". Global Security. 5 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2015. 
  7. ^ Knights, Michael (24 Haziran 2014). "Saddam Hussein's Faithful Friend, the King of Clubs, Might Be the Key to Saving Iraq". New Republic. 28 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2014. 
  8. ^ a b "Saddam'ın sağ kolu El-Duri'nin kurduğu Nakşibendi Ordusu da Musul'da IŞİD'e cephe aldı". 30 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ "Saddam Hüseyin'in sağ kolu Duri öldürüldü". 7 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ "Baas'ın Irak'a Mirası: Nakşibendi Ordusu". 31 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  11. ^ "Irak'ta direnişin yeni adı Nakşibendi ordusu!". 23 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ a b c d "Mapping Militant Organisations: Jaysh Rijal al-Tariqa al-Naqshbandia". Stanford University. 3 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2013. 
  13. ^ "Jaysh al-Tariqa al-Naqshbandia (JRTN)". Terrorism Research & Analysis Consortium. 3 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2013. 
  14. ^ "Ba'athists aiding insurgent attacks." 8 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - The Washington Post, 4 Haziran 2009. 30 Haziran 2015 tarihinde erişilmiştir.
  15. ^ Colin Freeman (18 Mayıs 2013). "Izzat Ibrahim al-Douri: the King of Clubs is back, and he may yet prove to be Saddam Hussein's trump card". The Telegraph. 20 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2020. 
  16. ^ "Designations of Foreign Terrorist Fighters". 21 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2020. 
  17. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Irak Savaşı</span> ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerinin, Irakı işgaliyle başlayan savaş (2003-2011)

Irak Savaşı, 20 Mart 2003'te Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık önderliğinde oluşturulmuş Çokuluslu Koalisyon Kuvvetleri'nin bir askerî harekâtla Irak'a girmesiyle başlayan ve devam eden savaş. Ayrıca İkinci Körfez Savaşı, Irak'ın İşgali ve koalisyon ülkelerince Irak'ı Özgürleştirme Operasyonu olarak da adlandırılır. 21 Ekim 2011 tarihinde ABD Başkanı Barack Obama yaptığı açıklamada, ülkedeki ABD askerlerinin 31 Aralık 2011'e kadar geri çekileceğini açıkladı. 15 Aralık 2011 tarihinde Bağdat'ta bulunan Amerikan Üssü'nden son Amerikan Bayrağı'nın indirilmesiyle savaş resmen sona ermiştir. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry savaşın vahim bir hata olduğunu belirtmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İslami Davet Partisi</span> Irakta bir siyasi parti

İslami Davet Partisi veya İslami Çağrı Partisi, Irak'taki siyasi partilerden biridir. Irak Yüksek İslam Konseyi ile birlikte Şii Birleşik Irak İttifakı'nın iki ana partisidir. Ocak 2005 Irak seçimlerinde ve daha uzun vadeli Aralık 2005 seçimlerinde mecliste çok sayıda sandalye kazandı. Parti, İran-Irak Savaşı sırasında ve İran Devrimi'nde Ayetullah Ruhullah Humeyni'yi destekledi. Hala İran ile olan ideolojik farklılıklara rağmen Tahran'dan mali destek almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Irak İslam Ordusu</span> Iraklı direniş örgütü

Irak İslam Ordusu Irak'ın 2003 yılında ABD öncülüğündeki Koalisyon güçleri tarafından işgal edilmesinin ardından Irak'ta kurulan yeraltı İslamcı militan bir örgüttü ve ardından Saddam Hüseyin liderliğindeki Baas rejiminin çöküşünü takiben Irak'ta kurulan yeraltı İslamcı militan bir örgüttü. Irak İslam Ordusu, Koalisyon güçlerine karşı asimetrik bir askerî isyana öncülük eden Irak'taki en büyük, sofistike ve en etkili Sünni direniş gruplardan biri olarak kabul edildi. Grup, ABD ve Irak askerlerine yönelik kaçırma ve saldırılarla ilgili tüyler ürpertici videolarıyla tanındı.

<span class="mw-page-title-main">Irak İç Savaşı (2013-2017)</span>

Irak İç Savaşı (2013-2017), IŞİD'in Musul'a saldırmasıyla başlayan iç çatışmaları kapsamaktadır. IŞİD ve IŞİD'e destek veren eski Baas partisi mensupları, Sünni Arap aşiretleri ve diğer radikal örgütler ile Irak Ordusu, Peşmerge, İran destekli Şii milisler, Süryani/Asuri/Yezidi azınlık savaşçıları ve merkezi hükûmete destek veren Sünni ve Şii Arap, Kürt ve Türkmen aşiretleri arasındaki çatışmalar günümüzde de devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Irak Ulusal İstihbarat Servisi</span>

Irak Ulusal İstihbarat Servisi (INIS) Geçici Koalisyon Otoritesi yetkisiyle Nisan 2004 yılında kurulan Irak hükûmetinin bir istihbarat kuruluşudur.

<span class="mw-page-title-main">Felluce Kuşatması</span>

Felluce Kuşatması, Irak Ordusu'nun IŞİD'i Felluce şehir merkezinde kuşattığı çatışmalardır.

<span class="mw-page-title-main">Kusay Hüseyin</span>

Kusay Saddam Hüseyin el-Tikriti, eski Irak Cumhurbaşkanı Saddam Hüseyin'in ikinci oğlu. Kusay Hüseyin Cumhuriyet Muhafızları'nın lideriydi ve büyük olasılıkla Irak'ın bir sonraki lideri olarak görülmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Ahmed el-Elvani</span>

Ebu Ahmed el-Elvani, Irak ve Şam İslam Devleti'nde askeri konsey üyesi ve üst düzey bir komutandır. Saddam Hüseyin'e bağlı orduda subaylık yapan Ebu Ahmed el-Elvani'nin, 2014 sonlarında hava saldırıları sonucunda öldürüldüğü bildirildi. Ancak bu ölüm, ABD ve IŞİD tarafından doğrulanmadı.

<span class="mw-page-title-main">İzzet İbrahim ed-Duri</span>

İzzet İbrahim ed-Duri, Iraklı eski bir politikacı ve askeri komutan. 2003 yılında Irak’ın işgaline kadar Irak Devrim Komutanlığı’nda Başkan Yardımcısı olarak görev yaptı ve eski Cumhurbaşkanı Saddam Hüseyin’in en yakın danışmanı ve yardımcısı olarak görev aldı. Iraklı isyancı örgüt Nakşibendi Ordusu'na önderlik etti. Arap medya kuruluşlarına göre Baas partisi lideri İzzet İbrahim ed-Duri 26 Ekim 2020'de Bağdat, Irak'ta 78 yaşında öldü.

Felluce Muharebesi veya Felluce'nin düşüşü, 30 Aralık 2013'te başlayıp 4 Ocak 2014'te sona eren, IŞİD'e bağlı militanların ve bölgedeki isyancı sünnilerin Felluce'yi ele geçirmesiyle sonuçlanan muharebedir. Muharebenin başladığı 30 Aralık 2013, Felluce şehrinin Anbar iline bağlı olması sebebiyle IŞİD ile Irak ordusu arasında uzun süre sürecek Anbar çatışmalarının başlangıcı olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">17 Temmuz Devrimi</span> Irakta 1968 Baas darbesi

17 Temmuz Devrimi, 1968'de Irak'ta Ahmed Hasan el-Bekir, Abdurrezzak en-Naif ve Abdurrahman el-Davud liderliğinde, Cumhurbaşkanı Abdurrahman Arif ve Başbakan Tahir Yahya'yı deviren ve Arap Sosyalist Baas Partisinin Irak Bölgesel Şubesini iktidara getiren bir darbeydi. Darbeye ve ardından Naif liderliğindeki ılımlı fraksiyonun tasfiyesine katılan Baasçılar, Hardan et-Tikriti, Salih Mehdi Ammaş ve gelecekteki Irak Cumhurbaşkanı Saddam Hüseyin'i içeriyordu. Darbe öncelikle Yahya'ya yönelikti. Yahya, Arif'in ılımlı hükûmetini Irak'ın petrolünü İsrail'e karşı savaşta bir silah olarak kullanmak için Birleşik Krallık ve ABD'nin sahip olduğu Irak Petrol Şirketi'ni (IPC) kamulaştırmaya zorlamak için Haziran 1967 Altı Gün Savaşı'nın yarattığı siyasi krizi istismar eden açık sözlü bir Nasırcıdır. IPC'nin tam olarak kamulaştırılması, Baas yönetimi altında 1972 yılına kadar gerçekleşmedi. Darbenin ardından yeni Irak hükûmeti, sözde Amerikan ve İsrail entrikalarını ifşa ederek daha geniş bir tasfiyenin ortasında 14 kişiyi - 9 Irak Yahudisi de dahil - uydurma casusluk suçlamalarıyla alenen infaz ederek ve Irak'ın Sovyetler Birliği ile geleneksel olarak yakın ilişkilerini genişletmeye çalışarak gücünü pekiştirdi.

<span class="mw-page-title-main">İman Hamlesi</span> Irak Baas Partisi kampanyası

İman Hamlesi, Irak Baas Partisi tarafından 1993'te başlatılan ve de Irak'ta daha tutucu ve açık şekilde İslamcı bir ideolojinin benimsenmesi amacıyla yürütülen bir girişimdi. Bu girişim, İslamcı gruplara daha fazla özgürlük sunulması, dini programlara daha fazla kaynak ayrılması, yasal sistemde İslami cezalara daha sık başvurulması ve de genel olarak Irak toplum hayatında İslam'ın daha merkezi bir konum edinmesi gibi çeşitli ilkelerin hayata geçirilişinden meydana gelmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Arap Sosyalist Birliği (Irak)</span>

Irak Arap Sosyalist Birliği Nasırcı Arap sosyalizminin ilkelerine dayanan bir Irak siyasi partisiydi. Diğer Arap ülkelerinde kurulan Arap Sosyalist Birliği partilerinin kardeş partisiydi.

<span class="mw-page-title-main">1979 Baas Partisi Tasfiyesi</span> Saddam Hüseyin tarafından Irak Baas Partisinin kamuya açık tasfiyesi

1979 Baas Partisi Tasfiyesi veya Yoldaş Katliamı 22 Temmuz 1979'da dönemin cumhurbaşkanı Saddam Hüseyin tarafından düzenlenen Irak Baas Partisinin halka açık bir tasfiyesiydi. Tasfiye Saddam Hüseyin'in 16 Temmuz 1979'da Irak Cumhuriyeti cumhurbaşkanlığına katılmasından altı gün sonra gerçekleştirildi.

<span class="mw-page-title-main">Baas Partisi (Irak ağırlıklı hizip)</span> Irak siyasi partisi (1963-2003)

Arap Sosyalist Baas Partisi, Irak yanlısı Baas hareketi olarak da anılan merkezi 2003 yılına kadar Irak'ın Bağdat kentinde bulunan Baasçı bir siyasi partidir. Orijinal Baas Partisi'nin 1966'daki bölünmesinden sonra ortaya çıkan iki partiden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Arap Sosyalist Baas Partisi - Irak Bölgesi</span> Bölünme sonrası Irak Baas Partisi

Arap Sosyalist Baas Partisi - Irak Bölgesi, resmi olarak Irak Bölgesel Şubesi, 1951 yılında Fuad er-Rikabi tarafından kurulmuş bir Irak Baasçı siyasi partisidir. Orijinal parti içindeki 1966 bölünmesinin ardından Irak egemenliğindeki Baas hareketine olan bağlılığını değiştirmeden önce, orijinal Baas Partisi'nin Irak bölgesel şubesiydi. Parti, 2003 yılında Amerika'nın Irak'ı istilasından sonra resmen yasaklandı, ancak buna rağmen hâlâ yeraltında çalışmaya devam ediyor.

Irak Devrimci Komuta Konseyi, 1968'deki askeri darbeden sonra kuruldu ve 2003'teki Amerikan işgalinden önce Irak'taki nihai karar alma organıydı. Konsey, konseyin üçte iki çoğunluğu tarafından seçilen başkan ve başkan yardımcısı ile ülkede hem yürütme hem de yasama yetkisini kullandı. Başkan ayrıca daha sonra Irak cumhurbaşkanı ilan edildi ve bir cumhurbaşkanı yardımcısı seçmesine izin verildi. Saddam Hüseyin'in 1979'da Irak cumhurbaşkanı olmasının ardından konseye başkan yardımcısı İzzet İbrahim ed-Duri, başbakan yardımcısı Tarık Aziz ve Saddam'ı 1960'lardan beri tanıyan Taha Yasin Ramazan başkanlık etti. Ülkenin yasama organı; DKK, Ulusal Meclis ve ülkeyi yöneten 50 üyeli bir Kürt Yasama Konseyi'nden oluşuyordu. Başkanlığı sırasında Saddam, DKK başkanı ve cumhurbaşkanıydı. DKK'nin diğer üyeleri arasında, 1968 ve 1970 yılları arasında bu görevde olan Saddam'ın üvey kardeşlerinden Salah Ömer el-Ali, Barzan İbrahim et-Tikriti, Taha Yasin Ramazan, Adnan Hayrullah, Sa'adun Şakir Mahmud, Tarık Aziz, Hasan Ali Nasır en-Namiri, Naim Hamid Haddad ve Taha Muhyeddin Maruf vardı. 2003 yılında, Geçici Koalisyon Yönetiminin 2 No'lu Emri uyarınca Paul Bremer tarafından DKK, resmen feshedildi.

<span class="mw-page-title-main">Cezayir Arap Sosyalist Baas Partisi</span> Cezayirde bir siyasi parti

Cezayir Arap Sosyalist Baas Partisi, Cezayir'de bir siyasi partidir. Irak liderliğindeki Baas Partisi'nin Cezayir bölgesel şubesidir. Ahmed Çutri tarafından yönetiliyor.

<span class="mw-page-title-main">Arap Kurtuluş Cephesi</span> Filistinde bir siyasi parti

Arap Kurtuluş Cephesi, daha önceleri Irak liderliğindeki Baas Partisi tarafından kontrol edilen küçük bir Filistin siyasi partisidir. AKC, Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Irak Halk Hareketi</span>

Irak Halk Hareketi veya Sünni Halk Hareketi ya da sadece Halk Hareketi veya Hirak, Irak'ta Sünni bir siyasi harekettir. Hareketin sözcüsü Şeyh Muhammed Taha el-Hamdun'dur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.