İçeriğe atla

Nahuel Moreno

Nahuel Moreno
DoğumHugo Miguel Bressano Capacete
24 Nisan 1924(1924-04-24)
Rivadavia, Arjantin
Ölüm25 Ocak 1987 (62 yaşında)
Buenos Aires, Arjantin
MilliyetArjantin
MeslekSiyasetçi
Siyasi partiLIT-CI
Makale serilerinden
Troçkizm
Logo of the Fourth International
Kavramlar
Yozlaşmış işçi devleti · Dejenere işçi devleti · Fransız Değişimi · Sürekli devrim · Siyasal devrim · Toplumsal devrim · Geçiş ihtiyacı  · Birleşik cephe · Dünya devrimi · Sol Muhalefet
Önemli Troçkistler
James P. Cannon · Tony Cliff · Pierre Frank · Ted Grant · Joseph Hansen · Gerry Healy · C. L. R. James · Pierre Lambert · Livio Maitan · Ernest Mandel · Nahuel Moreno · J. Posadas
Uluslararası
FI İmar Merkezi
Dördüncü Enternasyonal (Post-birleşim)
Uluslararası Komünist Birliği
Uluslararası İşçi Birliği
Uluslararası İşçi'
Komitesi
Uluslararası
Marksist Eğilim
Uluslararası
Sosyalist Eğilim
Kolları
Ortodoks Troçkizmi · Üçüncü kamp
Komünizm Portalı

Nahuel Moreno (Hugo Miguel Bressano Capacete) (d. 24 Nisan 1924 - ö. 25 Ocak 1987), Arjantinli Troçkist önder, Marksist teorisyen, Uluslararası İşçi Birliği - Dördüncü Enternasyonal (LIT-CI)’in kurucusu.

Gerçek adı “Hugo Miguel Bressano Capacete” olan Arjantinli devrimci Nahuel Moreno 24 Nisan 1924'te, İspanyol ve İtalyan asıllı bir ailenin çocuğu olarak Buenos Aires yakınlarındaki Rivadavia'da doğdu. Gençlik yıllarında felsefeye merak sardı ve erken yaşlarda politikaya atıldı. İkinci Dünya Savaşı'nın arifesinde Arjantin'de bir yandan faşist hareket güçlenmekte, bir yandan da sınıf mücadelesi yükselmekteydi. 1940'ta Troçkist harekete katılan Moreno, 1944'te beş arkadaşıyla birlikte sanayi bölgesi Villa Pobladora'da Marksist lşçi Grubu’nu (GOM) kurdu. Bu örgüt o güne dek Arjantin Troçkizmi’nde belirgin olan işçi sınıfına yabancılaşmış “bohem devrimciliğe” tepki olarak gelişen ve Leninist-Troçkist programı ait olduğu yere, yani fabrikalara ve işçi mahallelerine taşıma hedefine yönelen bir ilk adım olacaktı. GOM daha sonra Devrimci İşçi Partisi (POR) adını aldı. Peronizmin sendikal hareket içinde etkinlik kazanmaya başladığı bu dönemde Moreno, tekstil işçileri derneği ve Anglo-CIABASA buzdolabı fabrikası işçileri sendikası gibi oldukça önemli işçi örgütlerinin kurucusu ve yöneticisi oldu. GOM'un entrizm yaptığı Sosyalist Parti içinde 1947 yılına dek Buenos Aires Sosyalist Gençlik hareketinin genel sekreterliğini yaptı. 1952'de Sosyalist Parti'nin önderliğine girdi. Ancak bir süre sonra Sosyalist Parti'nin ABD emperyalizmini destekleyen politikalar izlemeye başlamasıyla birlikte GOM partiden koptu.

1955'te General Peron emperyalizmin desteklediği bir darbeyle devrilirken, Moreno İşçi İttifakı Hareketi'nin (MAO) kurucusu ve önderi olarak Peronizm'den kopmuş politik örgütlerin ve sendikaların oluşturduğu diktatörlük karşıtı cephenin kurulmasına önayak oldu. 1956'da gerçekleşen ve Peron'un devrilmesinden sonraki en büyük seferberlik olan metalürji işçileri grevinde aktif rol aldı. Tüm bu zorlu dönem boyunca bir yandan da haftalık İşçi Sözü (Palabra Obrera) gazetesinin yöneticiliğini yaptı. Gazete bir yandan Troçkist programın işçi sınıfına taşınması, bir yandan da sınıfın nesnel gereksinimleri doğrultusunda bizzat bu programın geliştirilmesi ve güncelleştirilmesi hedefini taşımaktaydı.

1960'ların başında Moreno, Devrimci İşçi Partisi'nin (PRT) kurulmasına önderlik etti. Ne var ki parti, Küba Devrimi'nin ve aşırı sol bir çizgi izlemeye başlayan Dördüncü Enternasyonal Birleşik Sekreterliği'nin etkisiyle öncücü-gerillacı bir çizgiye saptı. Partinin kurduğu Devrimci Halk Ordusu (ERP) ise kısa bir süre sonra Troçkizm'den koptu. Moreno bu gelişmeler üzerine 1968'de PRT'den ayrılan devrimci Troçkistlerle birlikte Sosyalist İşçi Partisi'ni (PST) kurdu. Kısa bir sürede işçi sınıfı hareketi içinde geniş bir etkiye ulaşan PST, 1973 seçimlerinde aktif bir kampanya yürüttü. Giderek yükselen işçi hareketini bastırmak üzere 1976 yılında iktidarın askeri diktatörlük tarafından ele geçirilmesinin ardından parti yasadışı ilan edildi ve ağır saldırılara uğradı. Diktatörlük koşulları altında yeraltına çekilen partinin militanı olan yüzlerce Troçkist acımasızca katledildi, işkenceden geçirildi ya da uzun yıllar boyunca hapse mahkûm edildi. Tüm bu olumsuz koşullar altında Nahuel Moreno'nun önderliğindeki PST, politik ve örgütsel sürekliliğini korumayı başardığı gibi 1982 yılında diktatörlüğün devrilmesiyle birlikte, demokrasiye geçişin koşullarını hazırlayan devrimci mücadelelere etkin olarak katıldı. Aynı yıl, işçi sınıfının daha geniş kesimlerine ulaşabilmek amacıyla Sosyalizme Doğru Hareket (MAS) kuruldu. MAS, Moreno'nun GOM'un inşasından beri ısrarla sürdürdüğü parti inşası çizgisinde o güne dek görülmemiş bir etkiye ulaşacak yeni bir adımı ifade edecekti.

Uluslararası alanda ise Nahuel Moreno, Dördüncü Enternasyonal'in 1948 ve 1951 yıllarında gerçekleştirilen ikinci ve üçüncü dünya kongrelerinde partisinin delegesi olarak hazır bulundu. Bu dönemde, Birleşik Sekreterlik'in izlemekte olduğu ve gerçekte Troçkist partileri Stalinist partilere yamayarak onları uzun yıllar etkisiz kılacak olan derin entrizm çizgisi Enternasyonal içinde büyük tartışmalara yol açmıştı. Moreno, kitle etkisine sahip Troçkist parti önderleriyle birlikte, Michel Pablo ve Ernest Mandel önderliğindeki Birleşik Sekreterlikten koparak Dördüncü Enternasyonal Uluslararası Komitesi'nin kuruluşuna önderlik etti.

Moreno, ayrıca 60'lı yıllar boyunca (SLATO) adıyla bilinen ve Latin Amerika’nın çeşitli ülkelerinde kitlesel etkinliğe sahip Troçkist partilerin katılımıyla oluşturulan Ortodoks Troçkizm Latin Amerika Sekreterliği’nin kurucusu ve önderi oldu. SLATO’yu oluşturan Latin Amerika partileri, 1963’te uluslararası Troçkist hareket içinde gerçekleşen birleşmeye katılmakla birlikte, Birleşik Sekreterlik içindeki gerillacı ve Avro-komünizm yanlısı eğilimlere karşı sistematik bir şekilde teorik ve politik mücadele verdi. Bütün bu dönem boyunca, Moreno’nun sözcülüğünü yaptığı devrimci parti inşası stratejisi doğrultusunda başta Kolombiya, Venezuela, Peru ve Brezilya olmak üzere pek çok Latin Amerika ülkesinde ve çeşitli Avrupa ülkelerinde yeni devrimci Troçkist partiler inşa edildi. 1979’da ‘’Kasap’’ Iakaplı diktatör Somoza’ya karşı Nikaragua devrimini savunmak için Latin Amerikalı Troçkist devrimcilerden oluşan Simon Bolivar Uluslararası Tugayı’nı örgütleyen de Moreno oldu. İspanyol İç Savaşı’ndan sonra ilk kez bir uluslararası işçi tugayı devrimci savaşın pek çok cephesinde Dördüncü Enternasyonal bayrağı altında yer aldı. Ne var ki, Troçkist militanlar Nikaragua’da Dörüncü Enternasyonal’in devrim programını hayata geçirmek üzere savaşırken, Emest Mandel yönetimindeki Birleşik Sekreterlik bir halk cephesi karakteri taşıyan Sandinist cepheye ‘’koşulsuz destek’’ sunmaktaydı. Moreno’nun önderlik ettiği uluslararası akım, işte bu koşullar altında Dördüncü Enternmasyonal Birleşik Sekreterliği’nden ayrıldı ve 1979’da Pierre Lambert önderliğindeki Dördüncü Enternasyonal Uluslararası Komitesi ile birlikte ‘’Girişim Komitesi’’ni kurdu. Bununla birlikte bu komitenin ömrü kısa oldu ve Lambertçi akımın Fransa ‘da Mitterand hükümetine verdiği politik destek nedeniyle dağıldı. Moreno’nun yıllardır ısrarla sürdürdüğü mücadele yönteminin en üst ifadesi, 1982 yılında onlarca ülkede örgütlü Uluslararası İşçi Birliği-Dördüncü Enternasyonal’in (LIT-CI) kuruluşu oldu.

Ulusal ve uluslararası politik faaliyetleri nedeniyle kendi ülkesinde defalarca tutuklandığı gibi dünyanın pek çok ülkesinin zindanlarını da yakından tanıdı Nahuel Moreno. 1978’de diktatörlük koşulları altındaki Brezilya’da tutuklandığında onun özgürlüğü için, başını Uluslararası Af Örgütünün çektiği ve dönemin birçok tanınmış simasının katıldığı bir kampanya gerçekleştirildi (Moreno’ya özgürlük talep edenler arasında Felipe Gonzalez, Mario Soares, Gabriel Garcia Marquez de vardı). 1987 yılında Buenos Aires’te öldü.

  • Kaynak: Parti ve Devrim Kitabı, Yayınevinin Sunuşu, Atölye Yayınları Şubat 2002

Türkçede Nahuel Moreno:

Türkiye'de Morenocu Siyasi Akımlar

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Komünizm</span> Bütün malların ortaklaşa kullanıldığı ve özel mülkiyetin olmadığı toplum sistemini hedefleyen ideoloji

Komünizm ; üretim araçlarının ortak mülkiyeti üzerine kurulu sınıfsız, parasız ve devletsiz bir toplumsal düzen ve bu düzenin kurulmasını amaçlayan toplumsal, siyasi ve ekonomik bir ideoloji ve harekettir. Sadece üretim araçlarının ortak kullanımına dayanan sosyalizm ile tam olarak aynı anlama gelmemesine rağmen hatalı bir biçimde eş anlamlı olarak da kullanılabilmektedir. 20. yüzyılın başından beri dünya siyasetindeki büyük güçlerden biri olarak modern komünizm, genellikle Karl Marx'ın ve Friedrich Engels’in kaleme aldığı Komünist Parti Manifestosu ile birlikte anılır. Buna göre özel mülkiyete dayalı kapitalist toplumun yerine meta üretiminin son bulduğu komünist toplum gerçektir. Komünizmin temelinde yatan sebep, sınıfsız, ortak mülkiyete dayalı bir toplumun kurulması isteğidir. Sınıfsız toplumlarda en genel anlamıyla tüm bireylerin eşit olması fikri karşıt görüşlüler tarafından "ütopya" olarak görülür ve zorla yaşanmaya çalışılırsa kaosa yol açacağı iddia edilir. Paris Komünü, komünist sistem yaşayabilmiş ilk topluluktur. Bunun dışında Mahnovist hareket öncülüğünde Ukrayna ve İspanya iç savaşı sırasında yaklaşık dört yıl süren anarko-komünist hareketle şekillenen toprakların kolektifleştirilmesi esasına dayalı olarak komünist topluluklar da kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Marksizm</span> Alman filozof Marxın düşüncelerine dayanan devrimci sosyalist akım

Marksizm, özgün bir siyasal felsefe akımı, tarihin diyalektik materyalist bir yorumuna dayanan ekonomik ve toplumsal bir dünya görüşü, kapitalizmin Marksist açıdan çözümlenmesi, bir toplumsal değişim teorisi, Karl Marx'ın ve Friedrich Engels'in çalışmalarından çıkarılan, insanın özgürleşmesiyle ilgili bir düşünce sistemidir.

Troçkizm, Marksizm'in Troçki'nin bakış açısıyla yorumlanmasıdır. Aynı zamanda 1917 Ekim Devrimi'nden sonra ortaya çıkmış bir ayrımı ifade eder. Sovyetler Birliği'nde "sol muhalefet" olarak örgütlenmiş, Troçki'nin kurduğu 4. Enternasyonal'le başlayarak günümüze kadar gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Komintern</span> uluslararası kuruluş

Komintern 1919 Martında, savaş komünizmi döneminin (1918-1921) ortasında Vladimir Lenin ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi tarafından kurulan, "silahlı kuvvetler de dahil tüm mümkün araçlarla uluslararası burjuvaziyi yıkmak ve devletin tamamen yok oluşu için bir geçiş aşaması demek olan Uluslararası Sovyet Cumhuriyetini yaratmak için" mücadele etme amacı güden uluslararası bir komünist örgüt.

<span class="mw-page-title-main">Devrimci Sosyalist İşçi Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti

Devrimci Sosyalist İşçi Partisi, 1997 yılında Türkiye'de kurulmuş devrimci Troçkist siyasi partidir. Şu ana kadar hiçbir seçime katılmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dördüncü Enternasyonal</span> Uluslararası Komünist Birlik

Dördüncü Enternasyonal, kapitalizme ve stalinizme karşı Troçki önderliğinde kurulmuş olan uluslararası örgüt. Öncülleri Sol Muhalefet ve Uluslararası Komünist Birlik'tir. Troçki ölümünden önce Dördüncü Enternasyonal'in zaferinin kesin olduğunu söylemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ernest Mandel</span>

Ernest Ezra Mandel, Belçikalı Sendikacı, İktisat kuramcısı ve marksist.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Enternasyonal</span> İlk küresel sosyalist örgüt

Uluslararası Emekçiler Birliği veya bilinen ismiyle Birinci Enternasyonal, işçi sınıfına ve sınıf çatışmasına dayanan, sosyalist ve komünist çizgideki siyasi partilerin ve sendikaların oluşturduğu, dünya işçileri arasındaki dayanışmayı temsil eden ilk büyük uluslararası sosyalist örgüt.

<span class="mw-page-title-main">Enternasyonal Komünist Akım</span>

Enternasyonal Komünist Akım (EKA), 1975'te kurulmuş ve Fransa, Birleşik Krallık, Meksika, Belçika, Hollanda, Almanya, İspanya, Venezuela, Brezilya, İsveç, Hindistan, İtalya, ABD, İsviçre, Filipinler ve Türkiye'de şubeleri bulunan uluslararası merkezileşmiş sol komünist bir örgüttür. Türkiye'de Enternasyonalist Komünist Sol isimli grup Ocak 2009 tarihinde kendisini feshederek EKA'nın Türkiye şubesi olarak Dünya Devrimi ismini almıştır. Dünya Devrimi'nin üyelerinin tamamı 2014 Aralık ayında EKA'dan ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sol komünizm</span> Siyasi fikir

Komünist sol olarak da bilinen sol komünizm, Komünist Enternasyonal'in sol kanadını teşkil eden ve Komünist Enternasyonal'den 1920'lerden ayrılmış akımlardan gelen siyasi geleneğin ismidir. Komünist Enternasyonal'in dünyanın pek çok yerindeki partilerinde, oportünizme karşı, devrimci görüşleri savunan sol kanatlar gelişmiş olsa da, bu akımlar en net biçimde Almanya-Hollanda komünist solu ve İtalyan komünist solu tarafından ifade edilmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">RED</span>

RED, 2006 ekim ayından bu yana Leman dergi grubu tarafından çıkartılan aylık sosyalist dergi ve bu dergi çevresinde örgütlenen Troçkist hareket.

Sosyal bilimlerde, siyasi ideoloji, belirli bir toplumsal hareketin, kurumun, sınıfın veya büyük bir grubun etik ideallerini, prensiplerini, doktrinlerini, mitlerini veya sembollerini açıklayan ve toplumun nasıl çalışması gerektiğini ve belirli bir toplumsal düzen için bazı siyasi ve kültürel bir plan sunan bir dizi fikirler bütünüdür. Siyasi ideoloji, gücün nasıl dağıtılması gerektiği ve hangi amaçlar için kullanılması gerektiği konularıyla ilgilenir. Bazı siyasi partiler belirli bir ideolojiyi sıkı bir şekilde takip ederken diğerleri genel olarak ilgili ideolojiler grubundan ilham alabilir, ancak belirli bir ideolojiyi açıkça benimsemezler. Bir ideolojinin popülaritesi, bazen çıkarları doğrultusunda hareket eden ahlaki girişimcilerin etkisiyle de ilgilidir. Siyasi ideolojilerin iki boyutu vardır: (1) hedefler: toplumun nasıl organize edilmesi gerektiği; ve (2) yöntemler: bu hedefe ulaşmanın en uygun yolu.

<span class="mw-page-title-main">İşçi Demokrasisi Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti

İşçi Demokrasisi Partisi 2014 yılında duyurulan ve 21 Ağustos 2015 tarihinde kurulan Troçkist partidir.

<span class="mw-page-title-main">İşçilerin Uluslararası Birliği - Dördüncü Enternasyonal</span>

İşçilerin Uluslararası Birliği - Dördüncü Enternasyonal(İngilizce: International Workers' Unity – Fourth International İspanyolca: Unidad Internacional de los Trabajadores – Cuarta Internacional Portekizce: Unidade Internacional dos Trabalhadores - Quarta Internacional) uluslararası Troçkist örgüt. Genellikle İspanyolca kısaltması olan UIT-CI adı ile anılır. UIT-CI, Uluslararası İşçi Birliği - Dördüncü Enternasyonal (LIT-CI) ile beraber, Nahuel Moreno'nun görüşlerini ve Morenist geleneği sahiplenen yapılardandır.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası İşçi Birliği - Dördüncü Enternasyonal</span>

Uluslararası Birliği - Dördüncü Enternasyonal uluslararası Troçkist örgüt. Genellikle İspanyolca kısaltması olan LIT-CI adı ile anılır.LIT-CI, İşçilerin Uluslararası Birliği - Dördüncü Enternasyonal (UIT-CI) ile beraber, Nahuel Moreno'nun görüşlerini ve Morenist geleneği sahiplenen yapılardandır.

Troçkist siyaset teorisinde, deforme olmuş işçi devletleri, kapitalist sınıfın devrildiği, ekonominin büyük ölçüde devlete ait olduğu ve planlandığı devletlerdir, ancak iç demokrasi ya da endüstride işçi kontrolü yoktur. Deforme olmuş bir işçi devletinde işçi sınıfı, Rus Devrimi'nden kısa bir süre sonra Rusya'da olduğu gibi hiçbir zaman siyasi iktidarda bulunmadı. Bu devletler, siyasi ve ekonomik yapıları yukarıdan dayatıldığı ve devrimci işçi sınıfı örgütleri ezildiği için deforme olmuş olarak kabul edilir. Dejenere olmuş bir işçi devleti gibi, deforme olmuş bir işçi devletinin sosyalizme geçiş yapan bir devlet olduğu söylenemez.

Bilimsel komünizm, Marksizm-Leninizm 'in üç ana unsurundan biridir. "proleter sınıfın "(sosyalist sınıfın başka bir deyişle, işçi sınıfı mücadelesi ve sosyalist devrim, "sosyalizm ve komünizmin inşasının arkasındaki yasalar ve bir bütün olarak dünya devrimci süreci hakkında bilimdir. Daha geniş anlamda, bilimsel komünizm, Marksizm-Leninizmden bir bütün olarak söz edebilir; "işçi sınıfının mücadelesine dahil olan radikal çıkarların ve hedeflerin bilimsel ifadesi."

<span class="mw-page-title-main">J. Posadas</span> Arjantinli futbolcu ve siyasetçi (1912-1981)

Homero Rómulo Cristalli Frasnelli, daha çok J. Posadas veya bazen Juan Posadas takma adıyla da bilinen ve kişisel siyasi görüşü genellikle Posadizm olarak adlandırılan Arjantinli bir Troçkistti. Başlangıçta, 1940'larda Arjantin'deki Grupo Cuarta Internacional liderliğinin toplu takma adı olan bu isim, zamanında Dante Minazzoli tarafından da kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Merkezci Marksizm</span> Reformizm ve devrim arasındaki Marksist konum

Merkezci Marksizm, devrim ve reformculuk arasında bir konumu ifade eden belirli bir anlama sahiptir. Örneğin, Almanya Bağımsız Sosyal Demokrat Partisi (USPD) ve İngiliz Bağımsız İşçi Partisi (ILP), sosyalist bir ekonomiye reformlar aracılığıyla ulaşmayı savunmak ile devrimi savunmak arasında gidip gelen bir merkezci olarak görüldüler. İkinci Enternasyonal'in reformizmi ile Komünist Üçüncü Enternasyonal'in devrimci politikaları arasında seçim yapamayan sözde İki Buçuk Enternasyonal ve Üç Buçuk Enternasyonal çatısı altında yer alan partiler de bu anlamda merkezcilik örneğiydiler. Bu partiler arasında İspanyol İşçi Partisi (POUM), Bağımsız İşçi Partisi (ILP) ve Poale Zion yer almaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Beşinci Enternasyonal</span>

Beşinci Enternasyonal ifadesi, sosyalist ve komünist grupların yeni bir işçi enternasyonali yaratma çabasıdır. Daha önce de birçok uluslararası işçi örgütü vardı ve Beşinci Enternasyonal çağrısı, her biri kendisini öncekilerin halefi olarak gören özellikle dört örgütün tanınmasını gerektiriyor:

  1. "Uluslararası İşçi Derneği" olarak bilinen Birinci Enternasyonal, 1864 yılında Londra'da kuruldu.
  2. Anarşistlerin Birinci Enternasyonal'den atılmasının ardından 1889'da kurulan İkinci Enternasyonal, 1916'da dağılıncaya kadar çalıştı. İkinci Enternasyonal, ana akım sosyal demokrat siyasi partilerin uluslararası bir örgütü olan Sosyalist Enternasyonal'in doğrudan atasıydı.
  3. Komünist Enternasyonal veya "Komintern" olarak bilinen Üçüncü Enternasyonal, Birinci Dünya Savaşı'nın başlangıcında İkinci Enternasyonal'in başarısızlığının ardından 1919'da Vladimir Lenin tarafından kuruldu. Grup 1943'te feshedildi.
  4. 1938'de Leon Troçki tarafından Stalinizme karşı kurulan Dördüncü Enternasyonal. Troçki, Komintern'in düzeltilemez olduğunu ve Sovyetler Birliği'ndeki bürokratik elitlerin kontrolü altında karşı devrime geçmiş olduğunu düşünüyordu.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.