İçeriğe atla

Naegleriasis

Naegleriasis
Diğer adlarPrimer amipli meningoensefalit (PAM), amipli ensefalit, naegleria enfeksiyonu, amipli menenjit
Naegleria fowleriye bağlı primer amipli meningoensefalitin histopatolojisi. Doğrudan floresan antikor boyaması.
UzmanlıkEnfeksiyon hastalıkları
BelirtilerAteş, kusma, boyun tutulması, nöbetler, ataksi, konfüzyon
NedenleriKirlenmiş tatlı sudan Naegleria fowleri organizmalarının derin nazal inhalasyonu.
Risk faktörüVakaların yaklaşık %75'i erkekleri enfekte eder, vakaların çoğu çocuklar veya ergenlerdir.[1]
Ayırıcı tanıBakteriyel veya fungal menenjit[2]
KorunmaTatlı sularda yüzerken burun tıkacı kullanımı, tatlı su ortamlarından kaçınmak ve yüzme havuzlarının uygun şekilde klorlanması
TedaviMiltefosin, flukonazol, amfoterisin B, posakonazol, vorikonazol, hedeflenmiş sıcaklık yönetimi[3][4]
Prognoz%98,5 ölüm oranı; hayatta kalanların hepsinde olmasa da bazılarında kalıcı nörolojik hasar vardır.
SıklıkSon derece nadir

Naegleriasis (primer amipli meningoensefalit olarak da bilinir; PAM), serbest yaşayan tek hücreli ökaryot Naegleria fowleri tarafından beynin neredeyse değişmez bir şekilde ölümcül bir enfeksiyonudur. Belirtiler menenjit benzeri olup baş ağrısı, ateş, bulantı, kusma, boyun tutulması, konfüzyon, halüsinasyonlar ve nöbetleri içerir.[5] Belirtiler yaklaşık beş gün içinde hızla ilerler ve ölüm genellikle belirtilerden sonraki bir ile iki hafta içinde gerçekleşir.[5][6]

N. fowleri tipik olarak göletler, göller, nehirler ve kaplıcalar gibi ılık tatlı su kütlelerinde bulunur. Ayrıca amoeboid veya geçici kamçılı evrede toprakta, bakımı iyi yapılmamış belediye su kaynaklarında, su ısıtıcılarında, endüstriyel tesislerin sıcak su deşarjlarının yakınında ve az klorlanmış veya klorlanmamış yüzme havuzlarında da bulunur. Tuzlu suda yaşadığına dair bir kanıt yoktur. Hastalık nadir görüldüğünden, teşhis sırasında genellikle dikkate alınmaz.[]

Enfeksiyon çok nadir görülmesine rağmen,[6] neredeyse kaçınılmaz olarak ölümle sonuçlanır.[7][8] Son 60 yılda görülen 450 kadar naegleriasis vakasından sadece yedisi hayatta kalabilmiş olup,[9] vaka ölüm oranı %98,5'tir.

Belirti ve semptomlar

Semptomların başlangıcı bulaşmadan bir ile dokuz gün sonra başlar (ortalama beş gün).[5] İlk belirtiler arasında tat ve koku değişiklikleri, baş ağrısı, ateş, bulantı, kusma, sırt ağrısı[10] ve boyun tutulması yer alır. İkincil semptomlar da konfüzyon, halüsinasyonlar, dikkat eksikliği, ataksi, kramp ve nöbetleri içeren menenjit benzeri semptomlardır. Semptomların başlamasından sonra hastalık üç ile yedi gün içinde hızla ilerler ve ölüm genellikle yedi ile on dört gün sonra gerçekleşir,[11] ancak daha uzun sürebilir. 2013 yılında Tayvan'da bir adam Naegleria fowleri ile enfekte olduktan 25 gün sonra öldü.[12]

Yakın zamanda tatlı su kütlelerine maruz kalmış sağlıklı çocukları veya genç yetişkinleri etkiler.[2] Bazı kişilerde ödemli beyin lezyonları, bağışıklık sisteminin baskılanması ve ateşten oluşan bir klinik üçlü ortaya çıktı.[13] Bilim insanları daha düşük yaş gruplarının hastalığa yakalanma riskinin daha yüksek olduğunu, çünkü ergenlerin amipin beyne ulaşmak için geçtiği daha az gelişmiş ve gözenekli bir kribriform plakaya sahip olduğunu düşünmektedir.[4]

Sebepler

Naegleria fowleri

N. fowleri merkezi sinir sistemini burun yoluyla, özellikle de burun dokularının olfaktör mukozası yoluyla istila eder. Bu durum genellikle yüzme, banyo veya burun yıkama gibi aktiviteler sırasında N. fowleri ile kontamine olmuş suyun buruna girmesi sonucu ortaya çıkar.[14]

Amip, olfaktör sinir liflerini etmoid kemiğin kribriform plakasından kafatasına kadar takip eder. Burada olfaktör bulbus ve daha sonra beynin diğer bölgelerine göç ederek sinir dokusuyla beslenir. Organizma daha sonra, hücre yüzeyinden uzanan aktin bakımından zengin benzersiz bir emme aparatı olan amipostom aracılığıyla trogositoz yoluyla beyin hücrelerini parça parça tüketmeye başlar.[15][16] Daha sonra patojenik hale gelerek primer amipli meningoensefalite (PAM veya PAME) neden olur.[]

Primer amip meningoensefaliti, bakteriyel ve viral menenjitlere benzer semptomlar gösterir. Hastalığın aniden başlamasıyla birlikte çok sayıda sorun ortaya çıkar. Patojenlere yanıt olarak salınan endojen sitokinler, hipotalamusun termoregülatör nöronlarını etkiler ve vücut ısısında artışa neden olur.[17] Ek olarak, sitokinler lamina terminalisin vasküler organı üzerinde etkili olarak hipotalamus üzerinde etkili olan prostaglandin E2 sentezine yol açarak vücut ısısında artışa neden olabilir.[18] Ayrıca, sitokinlerin ve eksojen ekzotoksinlerin salınımı, intrakraniyal basınçtaki artışla birlikte meninkslerdeki nosiseptörleri uyararak ağrı hissi yaratır.[17]

Merkezi sinir sisteminde sitotoksik moleküllerin salınımı, sinir hücrelerinin lizisi ve demiyelinizasyon yoluyla koku alma sinirinde hasar gibi geniş doku hasarı ve nekrozla sonuçlanır.[19] Özellikle olfaktör sinir ve bulbus nekrotik ve hemorajik hale gelir.[20] Spinal fleksiyon, iltihaplı meninkslerin gerilmesine bağlı olarak ense sertliğine veya boyun tutulmasına yol açar.[17] İntrakraniyal basınçtaki artış, bulantı hissi yaratmak için area postrema'yı uyarır ve bu da beyin herniasyonuna ve retiküler formasyonda hasara yol açabilir.[17] Nihayetinde, meninks iltihabından kaynaklanan beyin omurilik sıvısındaki artış kafa içi basıncını artırır ve merkezi sinir sisteminin tahrip olmasına yol açar. PAM'ın neden olduğu nöbetlerin arkasındaki patofizyoloji tam olarak bilinmemekle birlikte, bilim insanları nöbetlerin kafa içi basıncının artmasının neden olduğu değişen meningeal geçirgenlikten kaynaklandığını tahmin etmektedir.[17]

Patogenez

Bath, Somerset'teki Roma Hamamları, N. fowleri varlığı nedeniyle 1978'den bu yana yüzmeye kapalı.[21]

Naegleria fowleri sıcak, durgun tatlı su kütlelerinde (tipik olarak yaz aylarında) yayılır ve enfekte suyun insuflasyonundan sonra olfaktör sinire tutunarak merkezi sinir sistemine girer.[2] Daha sonra kribriform plakadan geçerek ön beynin koku alma soğancıklarına göç eder[22] ve burada sinir dokusuyla beslenerek kendini büyük ölçüde çoğaltır.

Teşhis

N. fowleri birkaç çeşit sıvı aksenik besiyerinde veya bakterilerle kaplanmış besleyici olmayan agar plakalarında yetiştirilebilir. Escherichia coli, besleyici olmayan agar plakayı kaplamak için kullanılabilir ve üzerine bir damla beyin omurilik sıvısı tortusu eklenir. Plakalar daha sonra 37 °C'de inkübe edilir ve trofozoitlerin bakterilerle beslendiğini gösteren ince izler halinde agarın temizlenmesi için günlük olarak kontrol edilir.[23]

Suda tespit, E. coli eklenmiş bir su örneğinin santrifüj edilmesi ve ardından peletin besleyici olmayan bir agar plakasına uygulanması ile gerçekleştirilir. Birkaç gün sonra plaka mikroskobik olarak incelenir ve Naegleria kistleri morfolojilerine göre tanımlanır. Türün kimliğinin nihai teyidi çeşitli moleküler veya biyokimyasal yöntemlerle gerçekleştirilebilir.[24]

Naegleria varlığının doğrulanması, organizmanın hipotonik bir ortama (damıtılmış su) maruz bırakıldığı kamçılama testi ile yapılabilir. Naegleria, diğer amiplerin aksine, iki saat içinde kamçılı duruma geçer. Patojenite, yüksek sıcaklığa (42 °C) maruz bırakılarak daha da doğrulanabilir: Naegleria fowleri bu sıcaklıkta büyüyebilir, ancak patojenik olmayan Naegleria gruberi büyüyemez.[]

Korunma

Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezlerinde rekreasyonel su kaynaklı hastalık uzmanı olarak görev yapan Michael Beach, Associated Press'e yaptığı açıklamada, kontamine suyun içe çekilmesini önlemek için burun klipsi takmanın PAM'a yakalanmaya karşı etkili bir koruma sağlayacağını belirterek, "Başlangıçta burnunuza su girmesi gerekir" dedi.[25]

Tayvan Hastalık Kontrol Merkezleri tarafından yapılan basın açıklamasında tatlı suyun burun deliklerine girmesinin önlenmesi ve başlarını tatlı suya sokmaktan veya sudaki çamuru ayaklarıyla karıştırmaktan kaçınılması tavsiye edilmiştir. Herhangi bir şekilde tatlı suya maruz kalmanın ardından ateş, baş ağrısı, mide bulantısı veya kusma şikayetleri görülmeye başlandığında, burun deliklerinden tatlı su geçmediği düşünülse bile, bu tür rahatsızlıkları olan kişiler hızlı bir şekilde hastaneye götürülmeli ve doktorların tatlı suya maruz kalma geçmişi hakkında iyi bilgilendirildiğinden emin olunmalıdır.[26]

Tedavi

Laboratuvar bulguları ve vaka raporları temelinde, 1982 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde bildirilen ilk sağkalımdan bu yana amfoterisin B'nin kahramanca dozları[27] PAM tedavisinin geleneksel dayanak noktası oldu.[4]

Tedavide genellikle amfoterisine ek olarak flukonazol, mikonazol, rifampisin ve azitromisin gibi çok sayıda başka antimikrobiyal ile kombinasyon tedavisi de kullanıldı. Bunlar yalnızca enfeksiyonun erken dönemlerinde uygulandığında sınırlı başarı gösterdi.[28] Flukonazol, in-vitro amfoterisin ile birlikte kullanıldığında naegleria'ya karşı sinerjik etkileri olduğu gösterildiği için yaygın olarak kullanılmaktadır.[4]

Rifampisin kullanımı, Kuzey Amerika'da hayatta kalan dört vakada da dahil olmak üzere yaygın olmakla birlikte, sürekli kullanımı sorgulanmaktadır.[4] Sadece in-vitro değişken aktiviteye sahiptir ve sitokrom p450 yolaklarını indükleyerek kullanılan diğer antimikrobiyallerin terapötik seviyeleri üzerinde güçlü etkileri vardır.[4]

2013 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde başarılı bir şekilde tedavi edilen iki vakada miltefosin ilacı kullanıldı.[3] 2015 yılı itibarıyla miltefosinin merkezi sinir sistemine ne kadar iyi ulaşabildiğine dair herhangi bir veri bulunmamaktadır.[4] 2015 itibarıyla CDC, naegleria da dahil olmak üzere serbest yaşayan amiplerin tedavisi için doktorlara miltefosin önerdi.[3] Vakalardan birinde, 12 yaşındaki bir kız çocuğuna, enfeksiyona ikincil olan serebral ödemi yönetmek için miltefosin verildi ve hedeflenmiş sıcaklık yönetimi uyguşandı. Hasta, nörolojik hasar olmadan hayatta kaldı. Erken teşhis ve miltefosin ilacı ile birlikte hedeflenen sıcaklık yönetimi, hayatta kalmasıyla ilişkilendirildi. Öte yandan, 8 yaşında bir erkek olan diğer kazazedeye semptomlar ortaya çıktıktan birkaç gün sonra teşhis konuldu ve hedeflenen sıcaklık yönetimi uygulanmamıştır; ancak kendisine miltefosin verildi. Muhtemelen kalıcı nörolojik hasara maruz kaldı.[3]

2016 yılında 16 yaşında bir erkek çocuk da PAM'dan kurtuldu. Kendisine 2013 yılında 12 yaşındaki kız çocuğuna uygulanan protokollerin aynısı uygulandı. Nörolojik olarak neredeyse tamamen iyileşti; ancak hastalığa yakalandığından beri öğrenmenin kendisi için daha zor olduğunu belirtti.[3][29]

2018 yılında, İspanya'nın Toledo şehrinde 10 yaşındaki bir kız çocuğu İspanya'da PAM'a yakalanan ilk kişi oldu ve intravenöz ve intratekal amfoterisin B kullanılarak başarılı bir şekilde tedavi edildi.[30]

Prognoz

1960'lardaki ilk tanımından bu yana, dünya çapında teşhis edilen 450 vakadan sadece yedisinin PAM'dan kurtulduğu bildirildi, bu da yaklaşık %98,5'lik bir ölüm oranına işaret etmektedir.[2] Hayatta kalanlar arasında Amerika Birleşik Devletleri'nde dört, Meksika'da bir ve İspanya'da bir kişi bulunmaktadır. ABD'de hayatta kalanlardan birinde muhtemelen kalıcı olan beyin hasarı vardı, ancak Amerika Birleşik Devletleri'nde nörolojik hasar olmadan tam iyileşme sağlayan belgelenmiş iki hayatta kalan vaka var; her ikisi de aynı protokollerle tedavi edildi.[3][4]

Epidemiyoloji

Hastalık nadir ve oldukça ölümcüldür: 2008 yılı itibarıyla sadece 300 vaka görüldü.[31] Pakistan'daki Aga Khan Üniversitesinde yapılan ilaç tedavisi araştırmaları, bulaşıcı olmayan hastalıklar için kullanılan FDA onaylı bazı ilaçlarla yapılan in-vitro ilaç duyarlılık testlerinin (digoksin ve prosislidinin çalışılan ilaçlar arasında en etkili olduğu gösterildi) Naegleria fowleri'yi %95'ten daha yüksek bir amip öldürücü oranla öldürdüğünü kanıtladı.[32] Aynı kaynak, transkraniyal yolla beyne ilaç iletimi için bir cihaz da önerdi.[33]

ABD'de N. fowleri kaynaklı PAM vakalarının en sık görüldüğü eyaletler güney eyaletleridir ve Teksas ile Florida en yüksek prevalansa sahiptir. En sık etkilenen yaş grubu 5-14 yaş arası çocuklardır (suda oynayanlar).[34] Enfeksiyon vakalarının sayısı, 2010, 2012 ve 2015 yıllarında Minnesota'da görülen üç vakanın nedeni olarak gösterilen iklim değişikliği nedeniyle artabilir.[35][36]

2013 yılı itibarıyla, hem devam eden vakalarda hem de otopsi bulgularında daha iyi teşhis konulması nedeniyle rapor edilen vaka sayısının artması beklenmektedir.[37]

Tarih

Franz Schardinger ilk olarak 1899 yılında Amoeba gruberi adını verdiği ve kamçılıya dönüşebilen bir amip keşfetti ve belgeledi.[38] Naegleria cinsi, kamçılı amipleri gruplandıran Alexis Alexeieff tarafından 1912 yılında kuruldu. Naegleria terimini amipleri araştıran Kurt Nägler'den sonra kullandı.[39] Avustralya'nın Adelaide kentindeki doktorlar Malcolm Fowler ve Rodney F. Carter 1965 yılına kadar ilk dört insan amipli meningoensefalit vakasını bildirmemişlerdir. Bu vakalar, biri 1961'de ve diğerleri 1965'te olmak üzere dört Avustralyalı çocuğu kapsıyordu ve hepsi de hastalığa yenik düşmüştü.[40][41][42] Amebo-flagellatlar üzerinde yaptıkları çalışmalar, bir protozoanın hem çevrede serbestçe hem de bir insan konağında nasıl etkili bir şekilde yaşayabileceğine dair bir örnek oluşturdu.[43]

1966 yılında Fowler, bu merkezi sinir sistemi istilasını Entamoeba histolytica gibi diğer amipler tarafından yapılan diğer ikincil istilalardan ayırmak için N. fowleri'den kaynaklanan enfeksiyonu birincil amip meningoensefaliti (PAM) olarak adlandırdı.[43] Retrospektif bir çalışma, belgelenmiş ilk PAM vakasının muhtemelen 1909 yılında Britanya'da meydana geldiğini belirledi.[41] 1966 yılında ABD'de dört vaka rapor edildi. 1968 yılına gelindiğinde, daha önce bir Acanthamoeba veya Hartmannella türü olduğu düşünülen etken organizma Naegleria olarak tanımlandı. Aynı yıl, Çekoslovakya'nın Ústí nad Labem kentinde üç yıl boyunca (1962-1965) on altı vakanın görüldüğü rapor edildi.[44] Carter 1970 yılında amip türüne Malcolm Fowler'ın adını vererek N. fowleri adını verdi.[45][46]

Toplum ve kültür

Naegleria fowleri aynı zamanda "beyin yiyen amip" olarak da bilinir. Bu terim Balamuthia mandrillaris'e de uygulanarak ikisi arasında bazı karışıklıklara neden olmuştur; Balamuthia mandrillaris'in Naegleria fowleri ile ilgisi yoktur ve granülomatöz amipli ensefalit adı verilen farklı bir hastalığa neden olur. Genellikle bağışıklık fonksiyonu normal olan kişilerde görülen naegleriasisin aksine, granülomatöz amipli ensefalit genellikle HIV/AIDS veya lösemi gibi bağışıklık fonksiyonu zayıf olan kişilerde görülür.[47]

Naegleriasis, tıbbi gizem draması House M.D.'nin 2. sezonunda 20. ve 21. bölümlerin konusuydu.[48][49]

Araştırma

ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri 2016 yılında hastalıkla ilgili araştırmalar için 800.000 dolar bütçe ayırdı.[50] Fenotiyazinler in vitro ve hayvan PAM modellerinde test edildi.[51] Vakalar hakkında farkındalığın, raporlamanın ve bilginin artırılması yoluyla vaka tespitinin iyileştirilmesi, enfeksiyonların daha erken tespit edilmesini sağlayabilir, enfeksiyonun insani veya çevresel belirleyicileri hakkında fikir verebilir ve tedavi etkinliğinin daha iyi değerlendirilmesine olanak tanıyabilir.[2]

Kaynakça

  1. ^ Fortin, Jacey (25 Temmuz 2019). "Man Dies of 'Brain-Eating' Amoeba After Swimming in Lake". The New York Times. 21 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2020. 
  2. ^ a b c d e Centers for Disease Control and Prevention (CDC) (2008). "Primary amebic meningoencephalitis – Arizona, Florida, and Texas, 2007". MMWR. Morbidity and Mortality Weekly Report. 57 (21): 573-7. PMID 18509301. 2 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2022. 
  3. ^ a b c d e f "Naegleria fowleri – Primary Amebic Meningoencephalitis (PAM) – Amebic Encephalitis". 23 Nisan 2015. 14 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2016. 
  4. ^ a b c d e f g h Grace, Eddie; Asbill, Scott; Virga, Kris (1 Kasım 2015). "Naegleria fowleri: Pathogenesis, Diagnosis, and Treatment Options". Antimicrobial Agents and Chemotherapy (İngilizce). 59 (11): 6677-6681. doi:10.1128/AAC.01293-15. ISSN 0066-4804. PMC 4604384 $2. PMID 26259797. 
  5. ^ a b c "Illness & Symptoms | Naegleria fowleri | CDC". cdc.gov (İngilizce). 4 Nisan 2019. 11 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2022. 
  6. ^ a b "The Centers for Disease Control and Prevention, Division of Parasitic Diseases – Naegleria fowleri—Primary Amoebic Meningoencephalitis (PAM)—General Information". 28 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2014. 
  7. ^ "6 die from brain-eating amoeba after swimming". NBC News. Associated Press. 28 Eylül 2007. 2 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2022. 
  8. ^ Hauser, Christine (1 Ekim 2018). "A Man Died After Being Infected With a Brain-Eating Amoeba. Here Are the Facts". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 31 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2022. 
  9. ^ Cohen, Elizabeth (12 Eylül 2013). "Kali Hardig, brain-eating amoeba survivor, to begin school next week". CNN (İngilizce). 23 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2022. 
  10. ^ Talaro, Kathleen (2015). Foundations in microbiology. New York, NY: McGraw-Hill Education. s. 695. ISBN 978-0-07-352260-9. 
  11. ^ "CDC—01 This Page Has Moved: CDC Parasites Naegleria". 20 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2015. 
  12. ^ Su MY, Lee MS, ve diğerleri. (Apr 2013). "A fatal case of Naegleria fowleri meningoencephalitis in Taiwan". Korean J Parasitol. 51 (2): 203-6. doi:10.3347/kjp.2013.51.2.203. PMC 3662064 $2. PMID 23710088. 
  13. ^ Mayer, Peter (2011). "Amebic encephalitis". Surgical Neurology International. 50 (2): 50. doi:10.4103/2152-7806.80115. PMC 3114370 $2. PMID 21697972. 
  14. ^ "Safe Ritual Nasal Rinsing" (PDF). Centers for Disease Control and Prevention. 18 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Eylül 2020. 
  15. ^ Gilmartin, Allissia A.; Petri, Jr, William A. (2018). "Exploring the mechanism of amebic trogocytosis: the role of amebic lysosomes". Microbial Cell. 5 (1): 1-3. doi:10.15698/mic2018.01.606. ISSN 2311-2638. PMC 5772035 $2. PMID 29354646. 
  16. ^ Marciano-Cabral, F; John, DT (1983). "Cytopathogenicity of Naegleria fowleri for rat neuroblastoma cell cultures: scanning electron microscopy study". Infection and Immunity. 40 (3): 1214-7. doi:10.1128/IAI.40.3.1214-1217.1983. PMC 348179 $2. PMID 6852919. 
  17. ^ a b c d e Montgomery, Katherine. "Meningitis". McMaster Pathophysiology Review. 12 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2020. 
  18. ^ Walter, Edward James; Hanna-Jumma, Sameer; Carraretto, Mike; Forni, Lui (14 Temmuz 2016). "The pathophysiological basis and consequences of fever". Critical Care. 20 (1): 200. doi:10.1186/s13054-016-1375-5. ISSN 1364-8535. PMC 4944485 $2. PMID 27411542. 
  19. ^ Pugh, J. Jeffrey; Levy, Rebecca A. (21 Eylül 2016). "Naegleria fowleri: Diagnosis, Pathophysiology of Brain Inflammation, and Antimicrobial Treatments". ACS Chemical Neuroscience. 7 (9): 1178-1179. doi:10.1021/acschemneuro.6b00232. PMID 27525348. 28 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2022. 
  20. ^ Fero, Kelly. "Naegleria fowleri". web.stanford.edu. 28 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2020. 
  21. ^ Gallois, R.W. (2006). "The geology of the hot springs at Bath Spa, Somerset". Geoscience in South-west England. 11 (3): 170. 6 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2021. 
  22. ^ Cervantes-Sandoval I, Serrano-Luna Jde J, García-Latorre E, Tsutsumi V, Shibayama M (September 2008). "Characterization of brain inflammation during primary amoebic meningoencephalitis". Parasitol. Int. 57 (3): 307-13. doi:10.1016/j.parint.2008.01.006. PMID 18374627. 28 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2022. 
  23. ^ Donald C. Lehman; Mahon, Connie; Manuselis, George (2006). Textbook of Diagnostic Microbiology (3. bas.). Philadelphia: Saunders. ISBN 978-1-4160-2581-8. 
  24. ^ Pougnard, C.; Catala, P.; Drocourt, J.-L.; Legastelois, S.; Pernin, P.; Pringuez, E.; Lebaron, P. (2002). "Rapid Detection and Enumeration of Naegleria fowleri in Surface Waters by Solid-Phase Cytometry". Applied and Environmental Microbiology. 68 (6): 3102-7. Bibcode:2002ApEnM..68.3102P. doi:10.1128/AEM.68.6.3102-3107.2002. PMC 123984 $2. PMID 12039772. 
  25. ^ "6 die from brain-eating amoeba in lakes", Chris Kahn/Associated Press, 9/28/07
  26. ^ "福氏內格里阿米巴腦膜腦炎感染病例罕見，但致死率高，籲請泡溫泉及從事水上活動之民眾小心防範". 衛生福利部疾病管制署 (Çince). 26 Ekim 2013. 14 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2017. 
  27. ^ The American Heritage Stedman's Medical Dictionary. Houghton Mifflin Company. 2004. ISBN 9780618428991. 
  28. ^ Bauman, Robert W. (2009). "Microbial Diseases of the Nervous System and Eyes". Microbiology, With Diseases by Body System (2. bas.). San Francisco: Pearson Education. s. 617. 
  29. ^ Diaz, Johnny. "Teen who survived brain-eating amoeba says sickness gave him more positive outlook". sun-sentinel.com. 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2020. 
  30. ^ Güell, Oriol (12 Ekim 2018). "Una niña de Toledo sobrevive al primer caso en España de la ameba comecerebros". El País. 2 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2018. 
  31. ^ Caruzo G, Cardozo J (October 2008). "Primary amoebic meningoencephalitis: a new case from Venezuela". Trop Doct. 38 (4): 256-7. doi:10.1258/td.2008.070426. PMID 18820207. 10 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2023. 
  32. ^ Mannan Baig Abdul; Kulsoom Huma; Ahmed Khan Naveed (2014). "Primary amoebic meningoencephalitis: amoebicidal effects of clinically approved drugs against Naegleria fowleri". Journal of Medical Microbiology. 63 (Pt 5): 760-762. doi:10.1099/jmm.0.072306-0. PMID 24493160. 28 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2022. 
  33. ^ Baig Abdul M., Khan Naveed A. (2014). "Novel Chemotherapeutic Strategies in the Management of Primary Amoebic Meningoencephalitis Due to Naegleria fowleri". CNS Neuroscience & Therapeutics. 20 (3): 289-290. doi:10.1111/cns.12225. PMC 6493040 $2. PMID 24456292. 
  34. ^ "Number of Case-Reports of Primary Amebic Meningoencephalitis Caused by Naegleria Fowleri (N=133) by State of Exposure*— United States, 1962–2014". 
  35. ^ Kemble SK, Lynfield R, ve diğerleri. (Mar 2012). "Fatal Naegleria fowleri infection acquired in Minnesota: possible expanded range of a deadly thermophilic organism". Clin Infect Dis. 54 (6): 805-9. doi:10.1093/cid/cir961. PMID 22238170. 28 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2022. 
  36. ^ Lorna Benson (9 Temmuz 2015). "Has deadly water amoeba found a home in Minnesota?". 25 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2016. 
  37. ^ Kanwal Farooqi M, Ali S, Ahmed SS (May 2013). "The paradox of primary amoebic meningoencephalitis—a rare disease, but commonly misdiagnosed". J Pak Med Assoc. 63 (5): 667. PMID 23758009. 28 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2022. 
  38. ^ Jonckheere, Johan F. De (November 2014). "What do we know by now about the genus Naegleria?". Experimental Parasitology. 145 (Supplement): S2-9. doi:10.1016/j.exppara.2014.07.011. PMID 25108159. 20 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2022. 
  39. ^ Walochnik, Julia; Wylezich, Claudia; Michel, Rolf (September 2010). "The genus Sappinia: History, phylogeny and medical relevance". Experimental Parasitology. 126 (1): 5, 7–8. doi:10.1016/j.exppara.2009.11.017. PMID 20004196. 28 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2022. 
  40. ^ Fowler, M.; Carter, R. F. (September 1965). "Acute pyogenic meningitis probably due to Acanthamoeba sp.: a preliminary report". British Medical Journal. 2 (5464): 740-2. doi:10.1136/bmj.2.5464.734-a. PMC 1846173 $2. PMID 5825411. 
  41. ^ a b Symmers, W. S. C. (November 1969). "Primary amoebic meningoencephalitis in Britain". British Medical Journal. 4 (5681): 449-54. doi:10.1136/bmj.4.5681.449. PMC 1630535 $2. PMID 5354833. 
  42. ^ Martinez, Augusto Julio; Visvesvara, Govinda S. (1997). "Free-living, Amphizoic and Opportunistic Amebas". Brain Pathology. 7 (1): 584. doi:10.1111/j.1750-3639.1997.tb01076.x. PMC 8098488 $2. PMID 9034567. 
  43. ^ a b Butt, Cecil G. (1966). "Primary Amebic Meningoencephalitis". New England Journal of Medicine. 274 (26): 1473-6. doi:10.1056/NEJM196606302742605. PMID 5939846. 28 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2022. 
  44. ^ Červa, L.; Novák, K. (April 1968). "Ameobic meningoencephalitis: sixteen fatalities". Science. 160 (3823): 92. Bibcode:1968Sci...160...92C. doi:10.1126/science.160.3823.92. PMID 5642317. 28 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2022. 
  45. ^ Gutierrez, Yezid (15 Ocak 2000). "Chapter 6: Free Living Amebae". Diagnostic Pathology of Parasitic Infections with Clinical Correlations (2 bas.). ABD: Oxford University Press. ss. 114-115. ISBN 978-0-19-512143-8. 
  46. ^ De Jonckheere, Johan F. (August 2011). "Origin and evolution of the worldwide distributed pathogenic amoeboflagellate Naegleria fowleri". Infection, Genetics and Evolution. 11 (7): 1520-1528. doi:10.1016/j.meegid.2011.07.023. PMID 21843657. 28 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2022. 
  47. ^ Shadrach, WS; Rydzewski, K; Laube, U; Holland, G; Ozel, M; Kiderlen, AF; Flieger, A (May 2005). "Balamuthia mandrillaris, free-living ameba and opportunistic agent of encephalitis, is a potential host for Legionella pneumophila bacteria". Applied and Environmental Microbiology. 71 (5): 2244-9. Bibcode:2005ApEnM..71.2244S. doi:10.1128/AEM.71.5.2244-2249.2005. PMC 1087515 $2. PMID 15870307. 
  48. ^ "IMDB, Euphoria: Part 1". IMDb. 12 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2014. 
  49. ^ "IMDB, Euphoria: Part 2". IMDb. 12 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2014. 
  50. ^ Wessel, Lindzi (22 Temmuz 2016). "Scientists hunt for drug to kill deadly brain-eating amoeba". STAT News. 6 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2022. 
  51. ^ Kim, J.-H.; Jung, S.-Y.; Lee, Y.-J.; Song, K.-J.; Kwon, D.; Kim, K.; Park, S.; Im, K.-I.; Shin, H.-J. (2008). "Effect of Therapeutic Chemical Agents In Vitro and on Experimental Meningoencephalitis Due to Naegleria fowleri". Antimicrobial Agents and Chemotherapy. 52 (11): 4010-6. doi:10.1128/AAC.00197-08. PMC 2573150 $2. PMID 18765686. 

Dış bağlantılar

Sınıflandırma

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Menenjit</span> beyni veya omuriliği saran zarların iltihaplanma durumu

Menenjit beyni ve omuriliği kaplayan koruyucu zarlarda oluşan akut enflamasyondur(iltihaplanma). Enflamasyon; bakteri, virüs veya diğer mikroorganizmaların enfeksiyonu sonucu ve az da olsa ilaçlar tarafından olabilir. Menenjitte enflamasyonun beyin ve omuriliğe yakınlığı hayatî bir risk taşıyabilir. Bu halde durum acil vaka olarak tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">Parkinson hastalığı</span> beynin alt kısımlarındaki gri cevher çekirdeklerinin bozukluğuna bağlı bir sinir sistemi hastalığıdır

Parkinson hastalığı (PH) veya kısaca Parkinson, başlıca merkezî sinir sisteminin etkilendiği, uzun süreli bir nörodejeneratif hastalıktır ve hem motor hem de motor olmayan sistemleri etkiler. Semptomlar genellikle yavaş yavaş ortaya çıkar ve hastalık ilerledikçe motor olmayan semptomlar daha yaygın hale gelir.

<i>Legionella</i>

Legionella, lejyoner hastalığına sebep olan bakterilerin yer aldığı bakteri cinsidir. Legionellaceae familyası sadece Legionella cinsinden ibarettir ve bu cinse ait bugüne kadar bildirilmiş 62 tür bulunmaktadır. En iyi bilinen türü olan Legionella pneumophila, gram negatif, kokobasil formunda, optimum üreme sıcaklığı 20-42 °C olan bir bakteridir. Ribozomal RNA analizi çalışmaları Legionellaceae familyasının Gamma Proteobacteria şubesine dahil olduğunu göstermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Gastroenterit</span> mide ve/veya ince bağırsak iltihabı ile karakterize tıbbi durum

Gastroenterit veya mide-bağırsak iltihabı (gastroenteritis), mide ("gastro"-) ve ince bağırsak’ı ("entero"-) içeren mide bağırsak kanalı’nın iltihabı ("-itis") ile karakterize olan ve ishal, kusma, karın ağrısı ile krampa sebep olan bir tıbbi durumdur. Mide iltihabından gastro, mide mikrobu ve mide virüsü olarak da bahsedilmiştir. Grip ile ilgisi olmamasına rağmen mide gribi ve gastrik grip olarak da adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İshal</span> gevşek veya sıvı bağırsak hareketleri

İshal veya diyare, bir günde en az üç kez gevşek, sıvı veya sulu bağırsak hareketlerinin olması durumudur. Genellikle birkaç gün sürer ve sıvı kaybı nedeniyle dehidrasyona neden olabilir. Dehidrasyon belirtileri genellikle cildin normal gerginliğini kaybetmesi ve sinirli davranışlarla başlar. Bu durum daha şiddetli hale geldikçe idrara çıkmada azalma, cilt renginde kayıp, hızlı kalp atışı ve yanıt vermede azalmaya kadar ilerleyebilir. Sadece anne sütüyle beslenen bebeklerde gevşek ancak sulu olmayan dışkı normaldir.

<span class="mw-page-title-main">Çocuk felci</span> poliovirüsün neden olduğu bulaşıcı hastalık

Genellikle çocuk felci veya polio olarak da bilinen poliomyelit, poliovirüsün neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Vakaların yaklaşık %75'i asemptomatiktir; ortaya çıkabilecek hafif semptomlar arasında boğaz ağrısı ve ateş yer alır; vakaların bir kısmında baş ağrısı, ense sertliği ve parestezi gibi daha ciddi semptomlar gelişir. Bu semptomlar genellikle bir veya iki hafta içinde geçer. Daha az görülen bir belirti ise kalıcı felç ve aşırı vakalarda olası ölümdür. İyileşmeden yıllar sonra, kişinin ilk enfeksiyon sırasında sahip olduğu kas güçsüzlüğüne benzer şekilde yavaş bir gelişme ile postpolio sendromu ortaya çıkabilir.

<i>Naegleria fowleri</i>

Naegleria fowleri, Naegleria cinsine bağlı bir protist türüdür. Halk arasında "beyin yiyen amip" olarak bilinen Naegleria fowleri, şekil değiştiren bir amipoflagellat ekskavattır. Patojenik olabilen, serbest yaşayan, bakteri yiyen bir mikroorganizmadır ve naegleriasis veya primer amipli meningoensefalit (PAM) adı verilen son derece nadir, ani, şiddetli ve genellikle ölümcül bir beyin enfeksiyonuna neden olur. Bu mikroorganizma tipik olarak göletler, göller, nehirler, kaplıcalar, endüstriyel veya enerji santrallerinden gelen sıcak su deşarjı, jeotermal kuyu suyu, kötü bakımlı veya minimum klorlu yüzme havuzları, su ısıtıcıları, toprak ve musluk suyuna bağlı borular gibi ılık tatlı su kaynaklarında bulunur. Amoeboid ya da geçici kamçılı evrede görülebilir.

<span class="mw-page-title-main">Alzheimer hastalığı</span> günlük yaşamsal etkinliklerde azalma ve bilişsel yeteneklerde bozulmayla karakterize edilmiş, nöropsikiyatrik belirtilerin ve davranış değişikliklerinin eşlik ettiği nörodejeneratif bir hastalık

Alzheimer hastalığı (AH), genellikle yavaş yavaş başlayan ve giderek kötüleşen nörodejeneratif bir hastalıktır ve demans vakalarının %60-70'inin nedenidir. En sık görülen erken belirti yakın zamanda yaşanan olayları hatırlamada zorluktur.

<span class="mw-page-title-main">Suçiçeği</span> insan viral hastalığı

Varisella olarak da bilinen suçiçeği, herpesvirüs ailesinin bir üyesi olan varisella zoster virüsü (VZV) ile ilk enfeksiyonun neden olduğu oldukça bulaşıcı, aşıyla önlenebilir bir hastalıktır. Hastalık, sonunda kabuk bağlayan küçük, kaşıntılı kabarcıklar oluşturan karakteristik bir deri döküntüsü ile sonuçlanır. Genellikle göğüs, sırt ve yüzde başlar. Daha sonra vücudun geri kalanına yayılır. Döküntü ve ateş, yorgunluk ve baş ağrısı gibi diğer semptomlar genellikle beş ila yedi gün sürer. Komplikasyonlar bazen zatürre, beyin iltihabı ve bakteriyel cilt enfeksiyonlarını içerebilir. Hastalık genellikle yetişkinlerde çocuklardan daha ağır seyreder.

<span class="mw-page-title-main">Ateş (tıp)</span> vücut sıcaklığının yükselmesi ile karakterize olan yaygın tıbbi belirti

Ateş veya pireksi insanlarda, organizmanın enfeksiyona karşı savunma mekanizmasının bir belirtisidir ve vücut sıcaklığının hipotalamustaki sıcaklık set noktasının artması nedeniyle normal aralığı aşmasıyla ortaya çıkar. Normal sıcaklık için üzerinde mutabık kalınmış tek bir üst sınır yoktur: Kaynaklar insanlarda 37,2 ve 38,3 °C aralığında değerler kullanmaktadır. Set noktasındaki artış, artan kas kasılmalarını tetikler ve soğuk veya üşüme hissine neden olur. Bu durum, daha fazla ısı üretimine ve ısıyı koruma çabalarına yol açar. Set noktası sıcaklığı normale döndüğünde, kişi sıcak hisseder, kızarır ve terleme başlayabilir. Nadir olarak, ateş ateşli nöbeti tetikleyebilir, bu durum özellikle küçük çocuklarda daha yaygındır. Ateşler genellikle 41 ila 42 °C aralığını geçmez.

Meningoensefalit Meninkslerin iltihabı veya enfeksiyonu olan menenjit ile beyin iltihabı veya enfeksiyonu olan ensefalitin aynı anda görüldüğü hastalığa verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Layşmanyaz</span>

Layşmanyaz, Leishmania cinsi protozoa parazitlerinin sebep olduğu ve belli tatarcık (yakağan) sineği türlerinin ısırmasıyla bulaşan bir hastalıktır. Hastalık kütanöz, mukokütanöz ve viseral layşmanyaz (kala-azar) olmak üzere üç şekilde görülür. Kütanöz tip hastalığa deri ülserleri eşlik ederken, mukokütanöz tipte deri, ağız ve burun ülserleri görülür. Viseral (içorgansal) layşmanyaz ise deri ülserleriyle başlar ve daha sonra ateş, alyuvar sayısında azalma ve dalak ile karaciğerde büyüme görülür.

İnsan bulaşıcı hastalıkları, vaka ölüm oranları (CFR), yani bir hastalığa yakalanan ve bu hastalıktan ölen kişilerin oranı ile karakterize edilebilir. Bu oran, asemptomatik ve teşhis edilmemiş enfeksiyonlar da dahil olmak üzere, hastalığa neden olan bir etken tarafından enfekte edilen ve hastalıktan ölen kişilerin tahmini oranı olan enfeksiyon ölüm oranı (IFR) ile karıştırılmamalıdır. IFR, CFR'den daha yüksek olamaz ve genellikle çok daha düşüktür, ancak hesaplanması da çok daha zordur. Bu veriler en iyi şekilde tedavi edilen hastalara dayanmaktadır ve aksi belirtilmedikçe izole vakaları veya küçük salgınları hariç tutmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Herpes virüs ensefaliti</span>

Herpes virüs ensefaliti, herpes simpleks virüsüne bağlı ensefalittir.

<span class="mw-page-title-main">Unikonta</span>

Amorphea veya Unikonta, Amoebozoa ve Obazoa'yı içeren taksonomik bir grupdur. Bu sınıfın üyelerinin taksonomik yakınlıkları ilk olarak 2002 yılında Thomas Cavalier-Smith tarafından açıklanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Holomycota</span>

Holomycota veya Nucletmycea, Holozoa'nın kardeş grubu olan temel bir Opisthokont klanıdır. Cristidiscoidea ve mantar (fungi) aleminden oluşur. Holomycota'nın en eski soyu olarak nükleeriidlerin, tek hücreli serbest yaşayan fagotrofik amiplerin konumu, hayvanların ve mantarların bağımsız olarak ortak bir tek hücreli atadan karmaşık çok hücreliliği edindiğini ve ozmotrofik yaşam tarzının daha sonra ortaya çıktığını göstermektedir. bu ökaryotik soyun ayrışmasında. Opisthosporidians, aphelidleri, Microsporidia ve Cryptomycota, üç endoparazit grubunu içeren yakın zamanda önerilen bir taksonomik gruptur.

<span class="mw-page-title-main">Ensefalit lethargica salgını</span>

Ensefalit lethargica hastalığı, ensefalitin atipik bir şeklidir. Ayrıca "uyku hastalığı" ya da "uykulu hastalığı" olarak da bilinir. İlk olarak nörolog Constantin von Economo ve patolog Jean-Rene Cruchet tarafından 1917 yılında tanımlanmıştır. Hastalık beyne saldırır ve bazı kurbanları heykel gibi bir durumda, suskun ve hareketsiz bırakır. 1915 ve 1926 arasında bir ensefalit lethargica salgını tüm dünyaya yayıldı. Enfekte olan insan sayısı tam olarak bilinmiyor ancak salgın sırasında doğrudan 500.000'den fazla ölüme neden olduğu ve bir milyondan fazla insanın hastalığa yakalandığı tahmin ediliyor. Hayatta kalanların çoğu hastalık öncesi güçlerine asla geri dönemedi.

Melioidoz, Burkholderia pseudomallei adı verilen gram negatif bir bakterinin neden olduğu bulaşıcı bir enfeksiyon hastalığıdır. B. pseudomallei'ye maruz kalan çoğu insan genellikle hiçbir semptom göstermez ancak semptom gösterenlerde ateş ve cilt değişiklikleri gibi hafif belirtilerden şiddetli zatürre, apseler ve septik şok gibi ölüme neden olabilecek belirtiler ve semptomlar görülebilir. Melioidoz hastalarının yaklaşık %10'u iki aydan uzun süren "kronik melioidoz" olarak adlandırılan semptomlar geliştirir.

Yavaş virüs, etiyolojik olarak yavaş virüs hastalığıyla ilişkili bir virüs veya virüs benzeri bir ajandır. Yavaş bir virüs hastalığı, uzun bir gecikme döneminden sonra, aylar ila yıllara yayılan yavaş, ilerleyici bir seyir izleyen, sıklıkla merkezi sinir sistemini tutan ve çoğu durumda hastayı ölüme götüren bir hastalıktır. Yavaş virüs hastalıklarına örnek olarak HIV virüsünün neden olduğu HIV/AIDS, kızamık virüsü enfeksiyonunun nadir bir sonucu olan subakut sklerozan panensefalit ve kemikte Paget hastalığı sayılabilir. paramiksovirüsler, özellikle kızamık virüsü ve insan solunum sinsityal virüsü.

<i>Naegleria</i>

Naegleria, Vahlkampfidae familyasına bağlı dünya çapında sıcak su ortamlarında ve toprak habitatlarında sıklıkla bulunan bir amip protist cinsidir. Üç yaşam döngüsü formu vardır: amip aşaması, kist aşaması ve kamçılı aşama. Amipten kamçılı aşamalara geçiş kolaylığı açısından rutin olarak incelenmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.