Nadr bin Haris

Nadr bin Haris
نضر إبن الحارث (Nâdr ibnü'l-Hâris)
Ali, Muhammed'in huzurunda Nadr bin Haris'in kafasını kesiyor. Mustafa Darir'in Siyer-i-Nebi'sinin bir nüshasının 4. cildindeki minyatür. İstanbul; c. 1594 David Col.
Meslek	Tüccar Hekim
Evlilik	Zeyneb bint Nebbâş

Nadr bin Haris (Arapça: نضر إبن الحارث), Arap tüccar ve şairdir. Kureyş'in Abdumenâfoğulları koluna mensup olan Nadr, babası Hâris'ten tıp alanında eğitim almış ve babası gibi hekim olmuştur. Aynı zamanda bir tüccar olan Nadr Bizans ve İran topraklarında ticaret yapmaktaydı.

Nadr bin Haris İslam'a karşı çıkanların başında geliyordu. Müfessirlerin çoğu bazı ayetlerin inişini onun faaliyetlerine bağlamaktadır.^[1] Babasından tıp ve diğer alanlarda eğitim alan Nadr'ın Müslümanlara olan karşıtlığı bilgi birikimi, anlattığı hikâyeler, hitâbet gücü ve iknâ kabiliyetini kullanmak şeklinde olmuştur. Müslümanlara işkence ettiği hakkında hiçbir bilgi bulunamayan Nadr, daha çok entelektüel kimliğiyle ön plana çıkmıştır. İslam Peygamberi Muhammed'in oturduğu meclisleri takip ettiği, o ayrıldıktan sonra gelerek, “Vallahi ey Kureyşliler! Ben ondan daha güzel konuşurum. Bana gelin, ben size onun sözünden daha güzelini aktarırım” dediği ve yolculuk ettiği ülkelerde öğrendiği hikâyeleri Kureyşlilere anlattığı söylenir. Muhammed ile Nadr'ın aynı mecliste karşı karşıya gelerek tartıştıkları da olmuştur. Nadr’ın, bir kişinin Müslüman olacağını duyduğu zaman o kişiyi, satın aldığı şarkıcı cariyesine götürerek cariyesinden bu kişiyi yedirip içirmesini, ona şarkılar söylemesini istediği, sonra da ona bu hayatın Muhammed'in davet ettiği dinden daha iyi olduğunu söylediği anlatılır.^[2]

Bazı ayetlerin Nadr bin Haris ile ilgili olarak indiğine inanılmaktadır. Enfal Suresi 31. ayette geçen “İşittik işittik! İstesek biz de aynını söyleyebiliriz; bu sadece eskilerin masallarıdır’ derlerdi” ve Mutaffifin Suresi 13. ayette geçen “Ona âyetlerimiz okunduğu zaman, ‘Öncekilerin masallarıdır’ der” şeklindeki sözlerin Nadr ile ilgili olarak indiğine inanılmaktadır. Lokman Suresi 6-7. ayette geçen “İnsanlar arasında, bir bilgisi olmadığı hâlde Allah yolundan saptırmak için gerçeği boş sözlerle değişenler ve Allah yolunu alaya alanlar vardır. İşte alçaltıcı azap bunlar içindir” mealindeki ayetin Nadr sebebiyle indiği düşünülmektedir. Nadr b. Haris bir gün eline çürümüş bir kemik alıp ufalayarak, “Bunu kim diriltebilir yâ Muhammed?” diye sorar. Bunun üzerine “Kendi yaratılışını unutur da çürümüş kemikleri kim diriltecek diyerek bize misal vermeye kalkar?” şeklindeki Yasin Suresi 78. ayet iner. Bunların dışında Sad Suresi 16. ayet, Nahl Suresi 103. ayet, Furkan Suresi 4 ve 5. ayet ve Fatır Suresi 42. ayet de Nadr'a cevap niteliğinde indiği düşünülmektedir.^[1]

Bedir'de esir alınan Nadr, Muhammed'in emriyle Ali tarafından öldürülür.^[1] Nadr'ın bizzat Muhammed tarafından öldürüldüğü de söylenir.^[2]

Dr. Muhammed Abdullah el-Avsan, Peygamberin Biyografisinde Söylenenler ve İspatlanamayanlar adlı kitabında bu olayı yalanlamış ve El-Elbani'nin hadisin rivayet zincirini eleştirirken söylediği şu sözlerini aktarmıştır: "Zayıftır. El-Beyhaki (9/64) tarafından Şafii'den rivayet edilmiştir: Kureyş'ten bazı alimler ve diğer savaş alimleri, Allah'ın Elçisi Bedir günü Al-Nadr ibn Al-Haris Al-Abdi'yi yakaladı ve çölde öldürdü. Veya Al-Asîl sabırlıydı ve Ukbe bin Ebi Muayt'ı yakaladı ve onu sabırla öldürdü. diye rivayet ettiler. Gördüğünüz gibi bu problemlidir (ikilemdir)."^[3][4] Ayrıca Nadr bin Haris ile birlikte esir düştükten sonra başı kesilerek öldürüldüğü söylenen Ukbe bin Ebi Muayt, Buhari'ye ve hadisçilerin güvenilir bulduğu bazı kaynaklara göre Bedir Savaşı esnasında savaş meydanında öldürülmüştür.^[5][6][7]