İçeriğe atla

Nabi Yağcı

Nabi Yağcı
Nabi Yağcı (Kasım 2017)
Türkiye Birleşik Komünist Partisi Genel Sekreteri
Görev süresi
1989-1991
Yerine geldiğiYok (Makam oluşturuldu)
Yerine gelenYok (Makam kaldırıldı)
Türkiye Komünist Partisi Merkez Komitesi Genel Sekreteri
Görev süresi
1983-1989
Yerine geldiğiİsmail Bilen
Yerine gelenYok (Makam kaldırıldı)
Türkiye Komünist Partisi Merkez Komitesi Yardımcı Genel Sekreteri
Görev süresi
1982-1983
Yerine geldiğiYok (Makam oluşturuldu)
Yerine gelenYok (Makam kaldırıldı)
Kişisel bilgiler
Doğum 11 Kasım 1944 (79 yaşında)
Niksar, Tokat, Türkiye
Vatandaşlığı Türkiye
Milliyeti Türk
Partisi Türkiye Komünist Partisi (1974-1988)
Diğer siyasi
bağlantıları 		Türkiye İşçi Partisi (1964-1971); Türkiye Birleşik Komünist Partisi (1991)
Organizasyon Fikir Kulüpleri Federasyonu
Evlilik(ler) Ayşe Çiçek Yağcı
Bitirdiği okul İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Mesleği Siyasetçi · yazar
Takma adı Haydar Kutlu

Nabi Yağcı ya da takma adıyla Haydar Kutlu (11 Ekim 1944, Tokat), Türk siyasetçi. Türkiye Komünist Partisinin son genel sekreteri, TKP'nin Türkiye İşçi Partisi ile birleşmesiyle kurulan Türkiye Birleşik Komünist Partisinin ilk ve son genel sekreteridir.

Yaşam öyküsü

Üniversite yıllarında Fikir Kulüpleri Federasyonunun gençlik yapılanmasının İstanbul örgütünde yer aldı. 1965 yılında Türkiye İşçi Partisine girerek Fatih bölgesindeki örgütlenmenin yöneticiliğini yaptı. TİP'in 4. büyük kongresinin yapıldığı 1970'li yıllarda bazı arkadaşlarıyla birlikte Partizan dergisini çıkardı.12 Mart Muhtırasının ardından güvenlik güçlerince arandığı için ülke içerisindeki çalışmalarını 1974'e kadar gizli yürüttü. 1974'te TKP'ye girdi ve parti içerisinde Haydar Kutlu adını aldı. Ardından sırasıyla TKP İstanbul İl Komitesi Sekreteri, Merkez Komitesi ve Politbüro üyesi oldu. 12 Eylül Darbesi ardından 1981 yılının ilk yarısında TKP'ye yönelik geniş çaplı tutuklamaların başlaması üzerine yurt dışına çıktı. Hemen ardından 1981'de Yardımcı Genel Sekreter oldu. Daha sonra 1983 yılında önce Merkez Komitesi, ardından 5. Kongre tarafından İsmail Bilen'in yerine Genel Sekreter seçildi. 1986 yılında partinin yurt içi ulusal konferansına katılmak için Türkiye'ye gizlice geldi, hemen ardından tekrar çıkarak yurt dışı ulusal konferansını yönetti.[1]

TKP ile TİP'in birleşme çalışmalarının sonuçlanması üzerine, TİP Genel Başkanı Behice Boran ile TKP Genel Sekreteri Haydar Kutlu tarafından Brüksel'de düzenlenen bir basın toplantısında iki partinin Türkiye Birleşik Komünist Partisi (TBKP) adı altında birleşme kararı aldığı duyuruldu. Bu basın toplantısının hemen ardından Behice Boran'ın ölmesi üzerine, gerek eski milletvekili olması nedeniyle Ankara'da TBMM önünde yapılan resmi tören gerekse İstanbul'da büyük bir kitlesel gösteriye dönüşen cenaze töreninde kendini gösteren yeni koşulları değerlendirerek TBKP'nin yasal olarak kurulması için TİP Genel Sekreteri Nihat Sargın ile birlikte 16 Kasım 1987'de Türkiye'ye geri döndü. İki genel sekreter de havalimanında gözaltına alınarak iki buçuk yıl tutuklu kaldı. Bu sırada TBKP'nin 1988 yılında yurt dışında yasal olmayan bir kuruluş kongresi yapılıp TİP Genel Sekreteri Nihat Sargın TBKP Genel Başkanı, TKP Genel Sekreteri Nabi Yağcı TBKP Genel Sekreteri seçildi. Ancak bu iki isim serbest kaldıktan hemen sonra 4 Haziran 1990 tarihinde Türkiye'de partinin yasal kuruluşunu gerçekleştirdiler. Fakat o dönem başkanlığını Yekta Güngör Özden'in yaptığı, üyeleri arasında Ahmet Necdet Sezer, Haşim Kılıç gibi isimlerin bulunduğu Anayasa Mahkemesi tarafından 28 Ocak 1992'de TBKP oy birliğiyle kapatıldı.[2]

Nabi Yağcı TBKP'nin kapatılmasından sonra Türkiye komünist hareketinin arşivini oluşturmak üzere kurulan Türkiye Sosyal Tarih Araştırma Vakfının (TÜSTAV) kuruculuğunu yaptı.[3] Vakfın Mütevelli Heyeti Başkanı seçildi. Daha sonra da bu görevi Nihat Sargın devraldı. Bir dönem Referans ve Taraf gazetelerinde köşe yazarlığı yaptı. Yazıları Küyerel ve Marmara Yerel 2 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.[4] gibi web sitelerinde de yayınlanmaktadır. Çeşitli yazılarını, anılarını, denemelerini ve mahkeme savunmalarını Yazılar Konuşmalar (1988), Sorgu (1988, N. Sargın'la beraber) ve Elele Özgürlüğe 18 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (2018, 2021) adlı kitaplarda toplamıştır.[5][6]

Kaynakça

  1. ^ Yağcı, Nabi (2018). Çakır, Hüseyin (Ed.). Elele Özgürlüğe (1 bas.). s. 381-452. 
  2. ^ ""Anayasa Mahkemesi'nin TBKP hakkındaki kapatma kararı"". 30 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020. 
  3. ^ "Türkiye Sosyal Tarih Araştırma Vakfı". TÜSTAV. 15 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2016. 
  4. ^ "Marmara Yerel köşe yazıları web arşivi". 2 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2020. 
  5. ^ Nabi Yağcı (Ana Yayıncılık bas.). AnaBritannica - 22. Cilt. s. 282. 
  6. ^ Ertuğrul Özkök. "Kutlu ve Sargın'ı hatırladınız mı". Hürriyet. 15 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2016. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İsmail Bilen (1902 doğumlu siyasetçi)</span> Türk politikacı

İsmail Bilen, tarihsel Türkiye Komünist Partisinin 1973-1983 yılları arasında liderliğini üstlenen komünist siyasetçi.

<i>Atılım</i> (gazete) dergi

Atılım, tarihsel Türkiye Komünist Partisinin (TKP) 1 Ocak 1974 tarihinde yayımlamaya başladığı Merkez Komitesi yayın organı. 15 Mart 1984 tarihine kadar aylık, bu tarih itibarıyla ise on beş günlük olarak çıktı.

<i>10 Eylül</i> (dergi) dergi ve bu derginin etrafında toplanan klik

10 Eylül, Türkiye Komünist Partisi'nin likidasyonuna muhalif TKP kadrolarının oluşturduğu çevre. O dönemde SSCB'de Gorbaçov'un izlediği politik hattı revizyonizm olarak tanımladı ve Türkiye'de yaşananların “yeni politik düşünce” adıyla TKP'yi likidasyona teslim ettiğini savundu. TKP ve TİP'in birleşmesiyle oluşan TBKP'nin birlik adı altında likidasyona sürüklendiğini belirterek bu gidişata muhalefet etti.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Komünist Partisi (1920)</span> Türkiyede bir siyasi parti (1920–1987)

Türkiye Komünist Partisi, 1920 yılında kurulan, Türkiye'de faaliyet göstermiş komünist siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye İşçi Partisi (1961)</span> Türkiyede bir siyasi parti (1961–1971, 1975-1981)

Türkiye İşçi Partisi (TİP), 1961 yılında Türkiye'de kurulan siyasi parti. 1946 sonrası çok partili dönemde TBMM'ye milletvekili seçtirebilen ilk sosyalist parti olmuştur. 12 Mart 1971 Muhtırası ve 12 Eylül 1980 Darbesi sonrasında kapatılmış, 1988 yılında TKP ile birleşerek TBKP kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Şefik Hüsnü Deymer</span> Türk siyasetçi ve yazar

Mehmet Şefik Deymer, tarihsel Türkiye Komünist Partisinin ilk kuruluş yıllarından 1959 yılına dek liderliğini üstlenen komünist siyasetçi, tıp doktoru, gazeteci, yazar ve çevirmen.

Türkiye Halk İştirakiyun Fırkası (THİF), Kurtuluş Savaşı sırasında Anadolu'da komünist faaliyet yürüten bir partidir.

<span class="mw-page-title-main">Hikmet Kıvılcımlı</span> Türk siyasetçi, yayıncı ve yazar

Hikmet Ali Kıvılcımlı, Türk Marksist-Leninist siyasetçi ve kuramcı, yazar, yayıncı ve çevirmen.

<span class="mw-page-title-main">Behice Boran</span> Türk siyasetçi ve sosyolog

Behice Sadık Boran, Türkiye İşçi Partisinin son Genel Başkanı, siyasetçi, akademisyen ve sosyolog.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Komünist Partisi (2001)</span> Türkiyede bir siyasi parti

Türkiye Komünist Partisi, 11 Kasım 2001 tarihinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "TKP" şeklindedir. Simgesi çarkla çevrelenmiş çekiç ve üstünde bulunan yıldızdır. Genel Sekreteri Kemal Okuyan'dır. Ancak kolektif liderlik ilkesi gereği en yetkili karar organı parti kongresinde seçilen Merkezi Komite'dir.

<span class="mw-page-title-main">Zeki Baştımar</span>

Zeki Baştımar, tarihsel Türkiye Komünist Partisinin (TKP) 1959-1973 yılları arasında liderliğini üstlenen komünist siyasetçi, çevirmen, yazar.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de komünizm</span>

Türkiye'de komünizm, 1920 yılında Türkiye Komünist Partisi ile partileşme sürecine giren ve günümüzde devam eden siyasi hareket.

<span class="mw-page-title-main">Salih Hacıoğlu</span> Türk baytar

Salih Hacıoğlu, Türk siyasetçi ve veteriner. "Baytar Salih" olarak da bilinir. TKP'nin 1920'lerdeki yöneticilerinden ve Türkiye Halk İştirakiyun Fırkası (THİF) Merkez Komitesi Genel Sekreteri.

Ahmet Nihat Sargın, Türk komünist, tarihsel Türkiye İşçi Partisi genel sekreteri, Türkiye İşçi Partisi ile tarihsel Türkiye Komünist Partisi'nin birleşmesi ile kurulan Türkiye Birleşik Komünist Partisi'nin genel başkanı, politikacı, Türkiye Sosyal Tarih Araştırma Vakfı Başkanı.

Türkiye Birleşik Komünist Partisi (TBKP), Türkiye İşçi Partisi (TİP) ve Türkiye Komünist Partisinin (TKP) birleşmesiyle kurulmuş bir siyasi parti.

Türkiye Sosyalist Emekçi ve Köylü Partisi (TSEKP), 20 Haziran 1946'da çok partili demokrasiye geçiş sürecinde Türkiye Komünist Partisi (TKP) kadrolarınca kurulan siyasi parti.

1927 Tevkifatı, Türkiye'de gizli faaliyet gösteren Türkiye Komünist Partisi (TKP) üyelerine karşı 1927 sonbaharında yapılan yaygın tutuklamalardır. Dönemin TKP Merkez Komitesi Genel Sekreteri Vedat Nedim Tör'ün gizli parti belgelerini ve üye listelerini polise teslim etmesi üzerine o sırada Türkiye'de Komintern sorumlusu olarak bulunan Şefik Hüsnü'yü ve TKP Merkez Komitesi üyelerini de içine alan büyük bir tutuklama yapılarak 1928 TKP Davası açılmıştır. Bu tutuklamalarda Merkez Komitesi üyelerinden Şevket Süreyya Aydemir de Vedat Nedim Tör'le birlikte hareket ederek daha sonra Kadro dergisi hareketini başlatmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Barış Derneği</span> dernek

Barış Derneği, 18 Nisan 1977'de İstanbul'da kurulan, amacı tüzüğünde "adil ve kalıcı bir barışın gerçekleşme koşullarının araştırılması, geliştirilmesi, savunulması ve tanıtılması" olarak belirtilen dernek. 3 Nisan 1977'de İstanbul Barosu'nda yapılan, bilim insanları, yazarlar, hukukçular, aydınlar ve sanatçılardan oluşan 100 kişinin katıldığı konferansta alınan kararla kuruldu. Başkanlığa emekli büyükelçi Mahmut Dikerdem seçildi. 12 Eylül Darbesi sonrası kapatılana kadar nükleer silahların yasaklanmasını savundu, Birleşmiş Milletler kararlarına ve Helsinki Nihai Senedi'ne saygı gösterilip uyulması, aynı zamanda Türkiye'nin NATO'dan çıkması için faaliyetlerde bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Toplumcu Kurtuluş Partisi (Türkiye)</span> Türkiyede bir siyasi parti

Toplumcu Kurtuluş Partisi, Ürün dergisi çevresi ve daha önce Türkiye Komünist Partisi saflarında siyaset yapmış bireylerin birleşerek önce "Suphi'den Bilen'e Gelenek Yaşıyor Girişimi", ardından "TKP Kurucular Kurulu" isimleriyle yaptıkları çalışmalar sonucunda 6 Şubat 2012 tarihinde yasal kuruluşunu tamamlayan genel merkezi Ankara'da bulunan partinin ; 12 Kasım 2016'da Ankara'da yapılan olağanüstü kongrenin aldığı karar ile isim değişikliği sonucu aldığı haldir.

Türkiye Sosyal Tarih Araştırma Vakfı veya kısaca TÜSTAV, Türkiye'nin yakın sosyal tarihinin aydınlatılmasına yarayacak belgelerin gün ışığına çıkarılması; toplanması; arşiv olarak düzenlenmesi; araştırma faaliyetlerine açılması ve yayınlanması amacıyla kurulmuş bir tarih ve arşiv kurumudur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.