İçeriğe atla

Naadım

Bir Naadım festivalinde Gastello Parkında Hüreş stadyumunda güreş

Naadım (Tuvaca:Наадым - Naadım), Tuva Cumhuriyeti'nde geleneksel bir festivaldir. Tıva Cumhuriyeti'nin sığırcılıkla uğraşan besicilerinin toplanma festivali ve bayramı. Final etkinliği Ağustos ayı ortalarındadır. Naadım, 1922'de Tıva Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşundan bu yana kutlanmaya başladı.

Hakkında

Nadım festivali her yıl olmaktadır. Festival öncesi Tıva'daki tüm iller arasında geçer ve son aşaması da birleşik olarak gerçekleşir. Gerçekleşme zamanı: Temmuz-Ağustos-Eylül aylarındadır. Festivalde yarışlar, güreş, at yarışı ve ok atışları gibi etkinlikler yapılmaktadır. Tıva Arat Cumhuriyeti kuruluşundan beri bayram olarak kutlanılıyor. Sovyet devrinde yasaklar ile sönük geçse de 1993 yılında tekrar ulusal bayram olarak kutlanılmaya başlanır. 2007 yılından sonra Tıva Meclisi'nin desteğiyle yerel festivaller yapılarak bütünleşik bir aşamaya doğru etkinliğe çevrilmiştir.[1] Naadım'da komşu bölgelerden keçe ürünleri üreticilerinin katıldığı Uluslararası Keçe Festivali de düzenleniyor. Keçeden yapılmış en iyi kostümler ve ürünler için bir yarışma defilesi düzenleniyor. Naadım'da geleneksel yarışmalardan biri de ağır taşları kaldırma yarışmasıdır. Naadım programında ulusal mutfak yemekleri, hayvancılık gereçleri, ulusal giyimler, keçe ürünleri, Tıva müzik aletleri ve el yapımı sanat ürünleri fuarı yer alıyor. Şenlikli bir konserle sona erer. Tıva Cumhuriyetinin en renkli tatilinin değerli bir finali haline gelen görkemli bir performans gerçekleşir.

Güreş

Batkar Baasan – Nadım güreşinde 3 kez şampiyon oldu, 2016
Kartal dansına hazırlanan güreşçiler. "Hüreş" stadyumu
Milli güreşçi "güreş" şekeri alır ve şekerle birlikte zaferinden bir parça dağıtır

Tıva milli güreşi Naadım festivalinin çivisidir. Yerel bölgeler ve çevre ülkelerden güçlü güreşçiler Naadım güreşine gelmektedirler. Tıva halkı arasında güreş oldukça popülerdir. Zamanla güreşçilerin kostümleri de geliştirildi. Daha önce geniş pantolonlu kısa cüppeler vardı. Daha sonra kemerle sıkı sıkıya oturan spor külotları ve uzun kollu kısa bir ceket sadece güreşçinin sırtını kaplıyor, göğsünü çıplak bırakıyorlar. Batkar Baasan gibi Tıva güreşçileri hem Rusya Federasyonunda hem de dünya çapında önemli başarılar kazanmışlardır.

Küçüten möge

Güreş yarışmasının beş kez galibine verilen unvandır. Tuva Cumhuriyeti Yüksek Hural'da (Meclis) S.C. Ondar başkanlığında Enerji ve İnşaatı Geliştirme Komitesi toplantısı sonucu Komite üyeleri, Tuva Cumhuriyeti Devlet Ödülleri'nde Değişiklik Yapılmasına Dair' yasa tasarısı da dahil olmak üzere olağan toplantının gündeminde yer alan konuları değerlendirdi. Tasarının geliştiricisi, Tıva Cumhuriyeti Fiziksel Kültür ve Spor Dairesi, Tıva ulusal güreşi Hüreş ile ilgili olarak "Tıva Cumhuriyetinin fili" (çaan), "Tıva Cumhuriyeti arslanı" (arzılan), "Tuva Cumhuriyeti'nin şahini" (naçın) ve "Tuva Cumhuriyeti'nin devi" (küçüten möge) unvanları ile ulusal göreşte devlet ödüllerinin listesini bu sınıflandırmalara göre tamamlamayı belirtmişti. Bu antik unvanlar iyi güreşçilere verilen unvanlar oldu.

Yönetmeliğe göre, bu unvanlar "Hüreş" adıyla ulusal güreş, ulusal güreş türünün popülerleşmesi, sağlıklı bir yaşam tarzının teşviki ve ulusal gelenekler açısından yüksek spor sonuçları nedeniyle sporculara ve spor emektarlarına verilecektir.

Tuva Cumhuriyeti'nin mutlak şampiyonasında altı kez kazanan sporcuya en az 128 güreşçinin katılımıyla "Naadım" ulusal bayramında Tıva Cumhuriyeti küçüten möge onur unvanı verilecektir.

"Naadım"da üç kez kazanan veya iki kez kazanan ve en az 128 güreşçinin katılımıyla "Naadım"de iki kez ikincilik elde eden bir güreşçiye "Tuva Cumhuriyeti'nden Çaan möge" unvanı verilir.

"Tuva Cumhuriyeti Arzılan möge" onur unvanı, en az 128 güreşçinin katılımıyla ulusal bayram "Şagaa" veya Zafer Bayramı'na adanmış cumhuriyet yarışmalarında iki kez veya "Naadım"da iki kez kazanan bir sporcuya verilir.

"Naadım"e ithaf edilen Tuva Cumhuriyeti şampiyonasında ve en az 128 güreşçinin katılımıyla ulusal bayram "Şagaa" veya Zafer Bayramı'na özel cumhuriyet müsabakalarında 1'den 3'e kadar dereceye giren sporculara "Tuva Cumhuriyeti Naçın Möge" onur unvanı verilecektir.

60-70'li yıllar arasında Tıva ulusal güreşi "Hüreş"te yüksek spor sonuçları elde etmiş, genç neslin eğitimine aktif olarak katılmış, sağlıklı bir yaşam tarzının ve milli güreş "Hüreş"in tanıtımında da spor emektarları olmuştu. Uluslararası yarışmalarda "Hüreş" güreşinde ödül (1'den 3'e) derece alan sporcular da bu unvan için adaydır.

Tuva Cumhuriyeti Fiziksel Kültür ve Spor Dairesi'nin teklifi üzerine ve Ulusal Güreş Federasyonu "Hüreş" koordinasyonunda Tuva Cumhuriyeti Hükûmeti Başkanı Kararnamesi ile onur unvanları verilir. Sporda emektar olan bir sporcuya, verilen unvanla birlikte göğüs plakası ve sertifika verilir.[2]

At yarışları

Naadım'da at yarışları da önemlidir. Atların hızının ve dayanıklılığının kontrol edildiği at yarışlarında yarış mesafeleri farklıdır. Ödüller hem atlara hem de binicilere verilir. Yarışında birinci olan ve diğer yarışlardaki ilk atlar arasında en iyi gücü gösteren ata "Çügürük-Dorug" (Doru at) unvanını, diğer kazananlara ise "Sıın-Kara" (ceylan at), "Çügürük-Sarala", "Ezir-Kara" (kara kartal) vb. unvanlar verilir.

Kaynakça

  1. ^ Naadım, Naadım. "Naadım". Tuva.Asia. 16 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2021. 
  2. ^ "Möge statüsü hakkında karar". 16 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Naadım ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Antalya Altın Portakal Film Festivali</span> Antalyada gerçekleşen geleneksel film festivali

Antalya Altın Portakal Film Festivali, 1964 yılından bu yana Türkiye'nin Antalya ilinde düzenlenen film festivalidir. Direktörlüğünü Ahmet Boyacıoğlu'nun gerçekleştirdiği festival, Antalya Büyükşehir Belediyesi ve Antalya Kültür Sanat Vakfı tarafından her yılın sonbahar mevsiminde Antalya genelindeki çeşitli mekanlarda gerçekleştirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">19 Mayıs Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı</span> Türk ulusal bayramı

Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı, her yıl 19 Mayıs tarihinde kutlanan, Türkiye Cumhuriyeti ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin resmî bayramıdır. 19 Mayıs 1919'da Mustafa Kemal Atatürk Bandırma Vapuru ile Samsun'a çıkmıştır ve bu gün, İtilaf Devletleri'nin işgaline karşı Türk Kurtuluş Savaşı'nın başladığı gün kabul edilir. Atatürk bu bayramı Türk gençliğine armağan etmiştir. Uzun yıllar "Gençlik ve Spor Bayramı" adıyla kutlanan bayram, Atatürk Yılı kabul ve ilan edilen 1981'de dönemin Devlet Başkanı Kenan Evren tarafından yapılan değişiklikle "Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı" adını almıştır.

Çok sporlu etkinlik, genellikle birden fazla günde düzenlenen, çeşitli spor dallarında yarışan genellikle farklı milletlerden bireysel veya takımlı sporcuların katıldığı birçok müsabakanın yapıldığı spor etkinliğidir. Uluslararası çapta düzenlenen ilk büyük ve modern çok sporlu etkinlik, 1896'da düzenlenen Yaz Olimpiyatları'dır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Geleneksel Spor Dalları Federasyonu</span>

Türkiye Geleneksel Spor Dalları Federasyonu, Türkiye' de geleneksel spor dalı olarak kabul edilen ve geçmişi 5000 yılı aşkın kadim Türk Medeniyetlerinden, Selçuklu ve Osmanlı'da yaygın olarak icra edilen Atlı Cirit, Rahvan binicilik, Aba Güreşi ,Şalvar Güreşi, Geleneksel Kızak, Atlı Kızak ve Kökbörü spor dallarını barındıran ve 1996 yılında kurulmuş bir spor federasyonudur. Her yıl Türkiye'nin 50 farklı ilinde geleneksel sporları halk ile buluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Toju Tuvaları</span>

Toju Tuvaları, Rusya'da Tuva Cumhuriyetinin kuzeydoğu bölgesindeki Toju kojuununda yaşayan Türk halklarından Tuvaların bir boyu.

Lorisa Oorjak (1985), (Rusça: Лориса Бюрбюевна Ооржак), — Rusya adına güreşmiş Tıva Türk'ü kadın güreşçi.

<span class="mw-page-title-main">Alaş (bölük)</span>

Grup Alaş, 2000'lerin başında kurulmuş, ilk kadrosunda Kongar-ool Ondar (öldü), Sеdip Mаy-ооl, Оndаr Bаdı-Dоrju, Sаm Аnаy-ооl, Şirijik Аyan gibi höömeycilerinin bulunduğu Tuva (Türk) etnik müzik grubu.

<span class="mw-page-title-main">Opan Sat</span>

Opan Sat (13 Haziran 1987) — Tıva sporcu, serbest güreşte Rusyanın ünlü spor ustası, Avrupa'nın üç kez şampiyonu.

Çoduraa Tumat — Tıva kadın höömeyci, «Tıva kızı» adlı kadın müzisyen grubunun kurucusu ve yöneticisi, Tıva Cumhuriyeti'nin ünlü artisi.

<span class="mw-page-title-main">36. Uluslararası İstanbul Film Festivali</span>

36. Uluslararası İstanbul Film Festivali, İstanbul Kültür Sanat Vakfı tarafından "Kaldır kafanı!" temasıyla 5 - 16 Nisan 2017 tarihleri arasında gerçekleştirilen film festivalidir. Festival, İstanbul Maslak'taki TİM Show Center'da 4 Nisan 2017 tarihinde yapılan törenle açıldı. Sunuculuğunu Cem Davran'ın gerçekleştirdiği gecenin onur konuğu ise İngiliz oyuncu Ian McKellen oldu.

Samsun'da spor, Türkiye'nin Samsun ilinin spor tarihçesini, spor kulüplerini, önemli spor tesislerini konu almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Naadam</span>

Naadam (Moğolca:Наадам), Naɣadum, Moğolistan'da geleneksel bir festivaldir. Festival aynı zamanda yerel olarak "eriin gurvan naadam", "erkeklerin üç oyunu" olarak da adlandırılır. Oyunlar Moğol güreşi, at yarışı ve okçuluktur ve yaz boyunca ülke çapında yapılır. Kadınlar okçuluğa ve kızları at yarışı oyunlarına katılır, ancak Moğol güreşine katılmazlar.

Aydın Monguş, doğum adıyla Aydın Sergeyoğlu Monguş; d. 14 Temmuz 1994; Tıva Cumhuriyeti), Tıva asıllı Rus serbest stil güreşçi.

<span class="mw-page-title-main">Hüreş</span>

Güreş Güney Sibiryada yer alan Tuvada geleneksel bir mücadeledir. Güreş, Naadım festivalinin çekirdeğidir.

<span class="mw-page-title-main">Tıva Ulusal Müzesi</span>

Tıva Cumhuriyeti'nin Aldan-Maadır adlı milli müzesi — Tıvanın devlet müzesi, bilim araştırmalarının inceleme yeri, Tıva'nın tarihinin ve kültürünün eserlerinin gösterim yeri.

Toybuhaa Hertek — Tıvanın görkemli taş ustası, Tıva Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyetinin halk sanatçısı, Tıva Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Devlet Mükafatı ödülüne sahip kişi.

Höömey Günü veya Höömey bayramı, Tıva Cumhuriyeti'nde her 17 Ağustos günü kutlanan, eşsiz boğaz şarkı söyleme sanatına adanmış bir bayramdır. Tuva Cumhuriyeti'nin kültürel mirası haline geldi.

<span class="mw-page-title-main">Ayas Monguş</span>

Ayas Monguş, doğum adıyla Ayas Semis-ool oğlu MONGUŞ; d. 2 Nisan 1973; Tıva Cumhuriyeti), Tıva asıllı pehlivan. Sumo güreşinde Rusya'nın ünlü spor ustası, Sumo güreşte dünyaca iki kere şampiyon, dünya kupasının sahibi, Avrupa'da yedi kere şampiyon, Rusya'nın dokuz defa şampiyonu, sambo güreşte Asya'nın şampiyonu, Tıva güreşte Naadım bayramının on yedi kez şampiyonu, «Tıva Cumhuriyeti'nin devletinin Küçüten mögezi, «Tıva Cumhuriyeti'nin Beden eğitimi Күnin ve sporunun ünlü emekçisi» değerli unvanların ve Cumhuriyet ödülünün sahibi. «Avrupa'nın İyi Derece Sumocusu» adıyla Ayas Monguş sumo güreşte Rusya'nın en ünlü lideri, dünyada ise bilinen güreşçiler arasında yer alır. Tuva Cumhuriyeti Fiziksel Kültür, Spor ve Turizm Devlet Komitesi Khüreş adlı Güreş Çocuk ve Gençlik Spor Okulu'nda antrenörlük yaptı.

<span class="mw-page-title-main">2022 Dünya Göçebe Oyunları</span>

2022 Dünya Göçebe Oyunları, Dünya Göçebe Oyunları Komitesi tarafından 29 Eylül-2 Ekim 2022 tarihleri arasında 4.kez Türkiye'nin İznik kentinde 37 sporun yer aldığı oyunlarda düzenlendi.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Geleneksel Güreşler Federasyonu</span>

Türkiye Geleneksel Güreşler Federasyonu, 5841 sayılı Cumhurbaşkanı kararının 3 Haziran 2022 tarihli ve 31855 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanması ile özel hukuk hükümlerine tabi, tüzel kişiliğe sahip ve bağımsız statüde kurulmuştur. Aşırtmalı Aba Güreşi, Kapışmalı Aba Güreşi, Karakucak Güreşi, Kuşak Güreşi, Şalvar Güreşi ve Yağlı Güreş spor dallarında faaliyet göstermektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.