İçeriğe atla

NKVD mahkûm katliamları

NKVD mahkûm katliamları, Nazilerin Sovyetler Birliği’ni işgal girişimi sonrası Doğu Avrupa'da, başta Polonya, Ukrayna, Baltık ülkeleri, Besarabya olmak üzere, Sovyetler Birliği İçişleri Halk Komiserliği NKVD tarafından yürütülen bir dizi kitlesel infazlardır. 22 Haziran 1941'de işgalin başlamasından sonra, NKVD'de görevli askerlerin siyasi mahkûmları Sovyetler Birliği'nin iç bölgelerine doğru tahliye etmesi gerekiyordu. Ancak işgalin ardından Kızıl Ordu'nun aceleci bir şekilde geri çekilmesi, ulaşım ve diğer malzemelerin yetersizliği ve yasal prosedürlere genel olarak uyulmaması nedeniyle mahkûmlar genellikle idam edildi.[1]

Ölüm sayıları tahminleri değişiklik gösterir. Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde yaklaşık 9,000 kişi,[2] Doğu Polonya'da 20,000–30,000 arası kişi[3] (günümüzde Batı Ukrayna'nın bir parçasıdur), olmak üzere toplam sayının 100.000 civarında olduğu tahmin edilmektedir.[4]

Alman-Sovyet Saldırmazlık Paktı'na rağmen işgal girişiminin başlatılması NKVD için de sürpriz bir gelişme oldu. Zira işgal edilen bölgelerde Sovyetler Birliği tarafından inşa edilen hapishanelerde pek çok siyasi mahkûm vardı. İşgal altındaki Doğu Polonya'da NKVD'ye 140.000'den fazla mahkûmun tahliye edilmesi ve tasfiyesi sorumluluğu verildi (NKVD'nin tahliye emri No: 00803). Ukrayna ve Batı Belarus'ta 60.000 kişi yaya olarak tahliye edilmek zorunda kaldı. Resmi Sovyet sayısının cezaevlerinde 9.800 civarı kişinin idam edildiği, tahliye sürecinde 1.443 kişinin idam edildiği, 59'unun kaçmaya çalışırken öldüğü, 23'ünün Nazi bombaları tarafından öldüğü ve 1.057'sininise diğer nedenlerden öldüğü bildirildi.

Toplam 150.000 hükümlünün yaklaşık üçte ikisi öldürüldü; geri kalanların çoğu Sovyetler Birliği'nin içlerine doğru taşındı. Bazıları firar etti, bazıları ise tahliye için zaman olmadığı durumlarda cezaevlerinde bırakıldı.

Savaş sonrası

II. Dünya Savaşı'nın bitmesinden sonra Nürnberg Uluslararası Askerî Ceza Mahkemesi'nde Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlardan sorumlu olarak yargılanan bazı Wehrmacht subayları bu kadar çok sayıda esirin olmadığını konusunda kamuoyunu ikna etmek için çaba sarf etti ve karşıt tez olarak da Sovyetlere ait esir kamplarında da insanlık dışı muamele olduğu, harekâtın ilk aylarında Kızıl Ordu askerlerinin ve NKVD birimlerinin Doğu'ya çekildiği bölgelerdeki hapishanelerde NKVD mahkûm katliamlarının ve Sovyet esirlerine yönelik acımasız muamelelere misilleme yaptığına dair görüşler ortaya atıldı.[5][6][7] Ancak pek çok kaynağa göre Sovyet esir kamplarında yaşananların Nazi liderlerinin Sovyetler Birliği'ne karşı savaşma nedenlerinin ve tüm Sovyet halklarını yok etmeye dair niyetinin bir sonucudur ve bu durum işgal harekâtının başlamasından önce Wehrmacht komutanlığı tarafından verilen emirler ile karakterizedir.[5] Ayrıca aynı kaynaklar Nazi Almanyası'nın esir aldığı Sovyet askerlerine karşı gösterdiği kötü muamele yalnızca birtakım örgütsel sorunlarla değil, yüzbinlerce Sovyet esirinin imha edilmesiyle, sivillerin esirlere yardım etmesinin yasaklanmasıyla ve Nazi yetkililerin esir kamplarındaki gardiyanların vahşiliğine tolerans göstermesiyle açıklanması gerektiğini ifade eder.[6] Zira Nürnberg Mahkemesi yaşanan olayları insanlık dışı olarak nitelendirdi ve NKVD'nin gerçekleştirdiği mahkûm infazlarıyla kıyaslanamayacağını belirtti.[8]

Kaynakça

  1. ^ Bogdan Musical Konterrevolutionäre Elemente sind zu erschießen. Die Brutalisierung des deutsch-sowjetischen Krieges im Sommer 1941 Berlin Propyläen Verlag 349 S. 2000 3-549-07126-4 (Almanca)
  2. ^ Berkhoff, Karel Cornelis (2004). Harvest of Despair. Harvard University Press. s. 14. ISBN 0674020782. 6 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2019. 
  3. ^ Piotrowski, Tadeusz (1998). Poland's Holocaust (Google Books). Jefferson: McFarland. ISBN 0-7864-0371-3. 5 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2019. 
  4. ^ Robert Gellately. Lenin, Stalin, and Hitler: The Age of Social Catastrophe. Alfred A. Knopf, 2007 1-4000-4005-1 s. 391
  5. ^ a b Rees, Laurence (2005). Hitler i Stalin. Wojna stulecia (Lehçe). Prószyński i S-ka. s. 60. ISBN 978-83-7648-364-1. 
  6. ^ a b Datner, Szymon (1961). Zbrodnie Wehrmachtu na jeńcach wojennych w II wojnie światowej (Lehçe). Wydawnictwo MON. s. 306. 
  7. ^ Magenheimer, Heinz (2000). Hitler. Strategia klęski 1940–45 (Lehçe). Sensacje XX wieku. s. 123. ISBN 83-904968-9-5. 
  8. ^ Datner, 310.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Alman-Sovyet Saldırmazlık Paktı</span> 1939 yılında Nazi Almanyası ile Sovyetler Birliği arasında imzalanan tarafsızlık paktı

Alman-Sovyet Saldırmazlık Paktı veya Molotov - Ribbentrop Paktı, Nazi Almanyası ile Sovyetler Birliği arasında Doğu Avrupa'yı aralarında paylaşan bir saldırmazlık paktıydı. Pakt 23 Ağustos 1939'da Moskova'da Almanya Dışişleri Bakanı Joachim von Ribbentrop ve Sovyet Dışişleri Bakanı Vyaçeslav Molotov tarafından imzalandı ve resmi olarak Almanya ile Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği Arasında Saldırmazlık Antlaşması olarak biliniyordu. Gayri resmi olarak; Hitler-Stalin Paktı, Nazi-Sovyet Paktı veya Nazi-Sovyet İttifakı olarak da anıldı.

<span class="mw-page-title-main">Katyn Katliamı</span>

Katyn Katliamı veya Katyn Ormanı Katliamı, 1940 yılında yaklaşık 22.000 Polonyalı subay, sivil ve aydınların başlarına birer kurşun sıkılarak gerçekleştirilen toplu infaz. Sovyetler Birliği hükûmeti uzun yıllar bu olayda kendisinin sorumlu olmadığını açıkladı, olayın Nazi Almanyası tarafından gerçekleştirildiğini savundu. Ancak 1990 yılında Mihail Gorbaçov yaşananların Sovyetler tarafından gerçekleştirildiğini kabul etti. Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından 1992 yılında Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin, Polonya Devlet Başkanı Lech Walesa'ya infaza dair Josef Stalin'in imzaladığı emrin orijinal belgelerini verdi. Ayrıca 2010 yılında, dönemin Rusya başbakanı Dmitri Medvedev, 22.000 bin kişinin infaz edildiği bu katliam hakkındaki Sovyet belgelerinin çevrimiçi olarak yayınlanmasını emretmiştir. Bunun üzerine Rusya, hükûmete ait bir web sitesinde Katyn'deki Polonyalı mahkûmların katliamına ilişkin belgeleri yayınladı.

<span class="mw-page-title-main">Lavrenti Beriya</span>

Lavrenti Beriya, Sovyet politikacı, Sovyet Güvenlik Sekreteri ve Sovyet Gizli Polisi şefi.

<span class="mw-page-title-main">Buchenwald toplama kampı</span>

Buchenwald toplama kampı, Almanya sınırları içerisindeki en büyük toplama kamplarından birisidir. Haziran 1937 ile Nisan 1945 yılları arasında Weimar yakınlarında Ettersberg'de çalışma kampı olarak işletilmiştir. Bu zaman içerisinde, Avrupa'nın çeşitli ülkelerinden yaklaşık 250.000 insan, tutuklanarak Buchenwald Toplama Kampı'na gönderilmiştir. 11.000 kişi Yahudi olmak üzere 56.000 kişinin öldürüldüğü tahmin edilmektedir. Kommando 99 "boyundan vurma tekniği" ile Sovyet mahkûmları Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar kapsamında sistematik olarak öldürdü.

<span class="mw-page-title-main">Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar</span>

Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar, Nazi Almanyası'nın II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi'ndeki çatışmalar sırasında 1941-1945 yılları arasında teslim olan veya zorla yakalanan Sovyet savaş tutsaklarına karşı kasıtlı olarak kötü muamele uygulamasıdır. Bu uygulamaların sonucunda esir alınan yaklaşık 5,7 milyon Kızıl Ordu askerinden 3,1 ila 3,5 milyon arası kişi yaşamını yitirdi.

<span class="mw-page-title-main">Maladzeçna</span> Belarusta bir şehir

Maladzeçna, Belarus'un Minsk Voblastı'nda yer alan şehir. 2006 nüfus sayımına göre 98.514 nüfusu vardır. Minsk bölgesinin ve 72 km kuzeybatısında Usha Nehri yakınında yer alır. Litvanya Büyük Dükalığı'nin parçası olduğu 1388 yılından bu yana bir yerleşim yeridir.

<span class="mw-page-title-main">Stalag 350</span>

Stalag 350, Nazi-Sovyet savaşı sırasında Wehrmacht'ın Riga'da kurduğu esir kampı. Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar kapsamında pek çok kişi burada öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Açlık Planı</span> Nazi Almanyasının gıda talebini güvence altına almayı hedeflemiş plan

Açlık Planı, ana hatları Herbert Backe tarafından belirlenen, bununla birlikte Heinrich Himmler gibi üst düzey Nazi yöneticilerinin de katkı sunduğu, Nazi Almanyası'nın gıda talebini güvence altına almayı hedeflemiş plan.

<span class="mw-page-title-main">Dulag</span>

Dulag ya da tam adıyla Durchgangslager, Nazi Almanyası'nın İkinci Cenevre Sözleşmeleri kapsamındaki savaş esirlerinin kısa süreli konaklamaları amacıyla inşa edilen kamplardır. Birinci ve İkinci Dünya Savaşı döneminde kullanıldı. İlk başlarda sabit tesisler olarak değil, savaş esirlerinin bir yerden bir yere nakillerine hizmet eden doğaçlama savaş kamplarıydı. Daha sonra esirlerin parmak izi alınmaya başlandı ve Stalag ve Oflaglara bölündü.

<i>Untermensch</i> Terim

Untermensch veya alt insan, Naziler tarafından sık sık "Doğu’dan gelen kitleler" olarak adlandırılan, Aryan olmayan kitleleri alt insan olarak betimleyen terim. Yahudiler, Romanlar, Slavlar bu tanımlama içerisine sokulmuştur. Terim aynı zamanda Siyahlar, Mulattolar ve Fin-Asya'ya da uygulandı. Nihai Çözüm ile Yahudilerin Holokost ile Polonyalı ve Romanların, ayrıca fiziksel ve zihinsel engelli insanların yok edilme planları bu fikre dayanır. Generalplan Ost’a göre, Doğu-Orta Avrupa’nın Slav nüfusu kısmen Holokost’taki toplu cinayetlerle azaltılacaktı, çoğunluğu Asya’ya sürüldü ve Almanya'da köle emeği olarak kullanıldı. Bu kavram Nazi ırk politikasının önemli bir parçasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Stalag 319</span>

Stalag 319, Temmuz 1941 - Nisan 1944 arasında yılında Chełm'de kurulan Nazi esir kampı. Kampta yaklaşık 180 bin Sovyet askeri kaldı. Savaştan sonra kamp mezarlığında 60 bin kişinin cesedi bulundu. Ayrıca tanıkların ifadelerine göre buradaki 30 bin civarında kişi savaş sona ermeden önce Naziler tarafından yakıldı. Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar kapsamında pek çok kişi burada öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Kommando 99</span>

Kommanda 99, Politik Departman üyelerinden oluşan Buchenwald toplama kampındaki bir infaz ekibinin iç adıydı. "99" adı bu ekibin dahili telefon numarasından gelmektedir. Bu ekip Genickschussanlage olarak bilinen "boyundan vurma tekniği" ile Sovyet mahkûmları Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar kapsamında sistematik olarak öldürdü.

<span class="mw-page-title-main">Dęblin</span> şehir

Dęblin, Polonya'nın Lublin Voyvodalığı'na bağlı Vistül ve Wieprz nehirlerinin birleştiği noktada yer alan yerleşim yeri. 2016 sayımına göre nüfusu 16.656'dır. Dęblin, tarihi Küçük Polonya eyaletinin bir parçasıdır. 1927'den beri Polonya Hava Kuvvetleri Akademisi'nin önemli yerlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Hermann Reinecke</span>

Herman Reinecke, savaş suçlusu Nazi Almanyası generali. II. Dünya Savaşı sırasında Oberkommando der Wehrmacht'daki (OKW) Silahlı Kuvvetler Genel Müdürlüğü’nün başkanı olarak, Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar kapsamında yaklaşık 3,3 milyon Sovyet savaş esirinin ölümüyle sonuçlanan esir kampı politikalarından sorumludur ve pek çok infazın gerçekleşmesinde önemli rolü bulunmaktadır. Reinecke, yargılandı ve ömür boyu hapse mahkûm edildi.

<span class="mw-page-title-main">Eduard Wagner</span>

Eduard Wagner, II. Dünya Savaşı'nda görev yapan Nazi Almanyası ordusu generali. Güvenlik konusunda genel sorumluluğa sahipti ve böylece ordunun yetkisi altındaki işgal altındaki bölgelerde güvenlik birimlerinin işlediği savaş suçlarından sorumluydu.

Shtrafbats, II. Dünya Savaşı'nda Doğu Cephesinde savaşan Sovyet ceza taburları.

<span class="mw-page-title-main">Neuengamme toplama kampı</span>

Neuengamme toplama kampı, Almanya'nın kuzeyinde yer alan Neuengamme ve 85'in üzerinde uydu kampından oluşan Nazi toplama kampı ağı. 1938'de Hamburg'un Bergedorf bölgesindeki Neuengamme köyü yakınlarında kurulan kamp, Kuzeybatı Almanya'daki en büyük toplama kampı oldu. 100.000'den fazla mahkûm Neuengamme'deydi. Alt kamplardan 24'ü kadınlar için kurulan esir kampıydı. Doğrulanan ölüm sayısı alt kamplarda 14.000, ana kampta 12.800, II. Dünya Savaşı'nın son haftalarındaki ölüm yürüyüşlerinde ve bombalamalarda 16.100 olmak üzere toplam 42.900'dür. Nazi Almanyası'nın 1945'teki yenilgisini takiben, İngiliz Ordusu alanı SS ve diğer Nazi yetkililerinin esir tutulduğu bir kamp olarak kullandı. 1948'de İngilizler, kamp yerine bir hapishane hücresi bloğu inşa etti.

<span class="mw-page-title-main">Zamość</span>

Zamość, güneydoğu Polonya'da yer alan şehir. UNESCO Dünya Mirası Listesi'ndedir. 1999'dan beri Lublin Voyvodalığı'nın güney kısmında yer alır. 2014 yılındaki sayıma göre nüfusu 65.149'dur. 1580 yılında yerleşim merkezi olarak kurulan Zamość, Roztocze Ulusal Parkı'ndan yaklaşık 20 km uzaklıktadır.

1937-1938'de NKVD'nin Polonya Operasyonu, Büyük Temizlik döneminde Sovyetler Birliği'nde Polonyalılara karşı yürütülen NKVD'nin Polonya karşıtı kitlesel etnik temizlik operasyonuydu. Operasyon sözde "Polonyalı casuslara" karşı Komünist Parti Politbürosu tarafından emredildi ancak NKVD yetkilileri tarafından "tüm Polonyalılara" karşı uygulandı. Sovyetler Birliği'nde veya yakınında yaşayan 139.835 kişinin cezalandırılması ve 111.091 Polonyalının yargısız infazıyla sonuçlandı. Operasyon, Nikolay Yejov tarafından imzalanan NKVD Emri No. 00485'e göre uygulandı. Ateş edilen kurbanların çoğunluğu etnik olarak Polonyalıydı, ama hepsi değil, bazıları Kresy makro bölgesinden çeşitli azınlık gruplarına, örneğin Rutenlerdi; Sovyet dünya görüşüne göre bu gruplar, Polonya kültürünün veya mirasının bazı özelliklerine sahipti ve bu nedenle aynı zamanda "Polonyalı" olarak kabul ediliyorlardı. Geri kalanların, daha fazla araştırma yapılmadan Polonyalı olduklarından 'şüphelenildi' veya muhtemelen Polonya yanlısı sempatiye sahip olarak sınıflandırıldı. Süreci hızlandırmak için, NKVD personeli yerel telefon rehberlerini gözden geçirdi ve isimleri Lehçe gibi görünen kişileri tutukladı.

<span class="mw-page-title-main">Çervyen Katliamı</span>

Çervyen Katliamı, Sovyetler Birliği tarafından işlenen katliamlardan biriydi. Litvanya, Polonya ve Belarus'tan 1.000'den fazla siyasi mahkûm 25-27 Haziran 1941 tarihlerinde NKVD tarafından Çervyen yakınlarında idam edildi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.