Biçimsel galaksi sınıflandırması, astronomların gökadaları görünüşlerine göre gruplara ayırdıkları bir sınıflandırma sistemidir. Gökadaları görünüşlerine göre sınıflandırmak için kullanılan birkaç şema bulunmaktadır. Bunların en bilineni Edwin Hubble tarafından tasarlanan ve Gérard de Vaucouleurs ile Allan Sandage tarafından genişletilen Hubble düzenidir. Gökada sınıflandırması ve morfolojisi artık büyük ölçüde hesaplama yöntemleri ve fiziksel morfoloji kullanılarak yapılır.
NGC 1512 Saat takımyıldızı yönünde, Dünya'dan yaklaşık olarak 30 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir çubuklu sarmal gökada. 1826 yılında James Dunlop tarafından keşfedilmiştir ve Kılıçbalığı grubunun bir üyesidir.
NGC 4631, Av köpekleri takımyıldızında yaklaşık olarak 38,81 MIy (11,9 Mpc) uzaklıkta bulunan ve kenardan görünen bir çubuklu sarmal gökadadır. William Herschel tarafından 20 Mart 1787 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve yakınındaki NGC 4627 ile birlikte "çift ve çoklu gökadalar" kategorisi altında "çekilen ve düşen gökadalar" olarak Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir. Gökada, hafifçe bozulmuş şeklinin balinayı andırması nedeniyle Balina Gökadası olarak adlandırılır.
Girdap Gökadası, Av Köpekleri takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 23 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan etkileşim hâlindeki büyük tasarım çubuksuz sarmal gökadadır.
Bir gökada kümesinde bulunan gökadalar arasındaki etkileşimler nispeten sıklık göstermekte olup, evrimlerinde önemli bir rol oynarlar. Etkileşime geçmiş iki gökada çarpışmasa da “gelgit etkileşimleri”nden dolayı hem birtakım eğrilip bükülme deformasyonlarına uğrar, hem de aralarında bir miktar gaz ve toz alışverişi olur. İki gökada arasında çarpışma, birbirlerinin tam üzerine geldikleri ve birleşmelerine imkân tanımayacak ölçüde bir devim niceliğine sahip oldukları zaman meydana gelir. Bu denli etkileşime girmiş gökadalardaki yıldızlar, birbirleriyle çarpışmadan, birbirlerinin arasından geçerler. Bununla birlikte gaz ve tozları etkileşime geçerler. Bu da, yıldızlararası ortamın bozulup ve parçalanıp sıkışmış hale gelmesiyle "yıldız doğumları"nın patlak vermesine neden olur. Gökadaların çarpışması birinde ya da her ikisinde ciddi anlamda, çubuk, halka veya kuyruk benzeri eğilip bükülme bozulmalarına yol açar.
NGC 5474 Büyük Ayı takımyıldızı bölgesinde bulunan tuhaf cüce gökada. Frederick William Herschel tarafından 1 Mayıs 1788 yılında keşfedilmiştir. Fırıldak Gökadası (M101)'e eşlik eden gökadalardan birisidir ve M101 Grubu'nun bir üyesidir. Fırıldak Gökadası'na eşlik eden gökadlar arasında en yakın olan gökadadır. Fırıldak Gökadası ile olan güçlü etkileşi, gökadada bozulmalara yol açmıştır. Sonuç olarak disk, görece olarak çekirdekle denkleşmiştir. Gökada içindeki yıldız oluşumları da çekirdek ile denklik oluşturur. NGC 5474, sarmal yapının bazı özelliklerini gösterir. Sonuçta bu gökada, cüce sarmal gökada olarak sınıflandırılmıştır ve bu sınıfın en nadir örneklerinden biridir.
Yontar Grubu, güney gökada kutubu yakınlarında gevşek bir gökada grubu. Grup, Yerel Grup'a en yakın gökada grubudur ve Samanyolu gökadasının merkezine yaklaşık olarak 3.9 Mpc uzaklıkta bulunur.
NGC 7742, Kanatlıat takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 81 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan ve karşıdan görünen bir çubuksuz sarmal gökada. William Herschel tarafından 18 Ekim 1784 tarihinde keşfedilmiştir.
NGC 6745, Çalgı takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 206 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan düzensiz gökada.
NGC 1531, Irmak takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 42 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan ve büyük sarmal gökada NGC 1532 ile etkileşim halinde olan bir merceksi cüce gökada. John Herschel tarafından 19 Ekim 1835 tarihinde keşfedilmiştir.
NGC 5713 Başak takımyıldızı bölgesinde bulunan tuhaf asimetrik gökada. William Herschel tarafından 11 Nisan 1787 tarihinde keşfedilmiştir.
Messier 60 Başak takımyıldızı yönünde yaklaşık 55 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir eliptik gökadadır.
NGC 4625 Av Köpekleri takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 31 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bozulmuş bir sarmal gökada. William Herschel tarafından 9 Nisan 1787 tarihinde keşfedilmiştir. Gökada resmi olarak yapısı belli belirsiz sarmal olan Sm sınıfında gösterilir. Gökada bazen Macellan Bulutları'na olan benzerliği nedeniyle macellansı sarmal gökada olarak adlandırılır.
NGC 4618 Av Köpekleri takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 31 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bozulmuş bir sarmal gökada. William Herschel tarafından 9 Nisan 1787 tarihinde keşfedilmiştir. Gökada resmi olarak yapısı belli belirsiz sarmal olan Sm sınıfında gösterilir. Gökada bazen Macellan Bulutları'na olan benzerliği nedeniyle Macellansı sarmal olarak adlandırılır.
Messier 90 Başak takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 40,08 MIy (12,29 Mpc) uzaklıkta bulunan bir ara sarmal gökadadır. Charles Messier tarafından 18 Mart 1781 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 76 olarak "Eşlikçileri küçük ama yüksek yüzey parlaklığına sahip sarmal gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir. Bu gökadanın Arp 76 olarak listelenmesine yol açan "nesne", muhtemelen etkileşim halinde olduğu IC 3583'dür.
Merceksi gökada, biçimsel gökada sınıflandırma şemalarında eliptik (E) ve sarmal gökada (S) arasında yer alan bir gökada türüdür. Büyük ölçekli bir disk içermesine karşın, büyük ölçekli sarmal kollara sahip değildir. Merceksi gökadalar, yıldızlararası maddelerinin çoğunu tüketmiş veya kaybetmiş ve bu nedenle devam eden çok az yıldız oluşumuna sahip disk gökadalarıdır. Buna rağmen, disklerinde önemli miktarda toz barındırabilirler. Sonuç olarak, tıpkı eliptik gökadalar gibi çoğunlukla yaşlı yıldızlardan oluşurlar. Merceksi ve eliptik gökadalar morfolojik farklılıklarına rağmen spektral özellikler ve ölçekleme ilişkileri gibi ortak bazı özellikleri paylaşırlar. Her ikisi de, en azından evrenin yerel kısmında, pasif olarak evrimleşen erken tip gökadalar olarak kabul edilebilir. "E" gökadaları ile "S0" gökadalarını morfolojik olarak birbirine bağlayan, orta ölçekli disklere sahip "ES" gökadalarıdır.
Çubuklu merceksi gökada, çubuklu sarmal gökadanın merceksi türünde sınıflandırıldığı bir gökada türüdür. Hubble düzeninde SB0 olarak gösterilir.
NGC 4088 Büyük Ayı takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 42,4 MIy (13 Mpc)uzaklıkta bulunan bir ara sarmal gökadadır. William Herschel tarafından 9 Mart 1788 tarihinde keşfedilmiştir. Gökada, NGC 4085 ile fiziksel olarak bir çift oluşturur.
Macellansı sarmal gökadalar, Sm olarak sınıflandırılan gökadalardır. Bu gökadalar tek kollu bir sarmal yapıya sahiptir ve prototipi SBm tipi bir gökada olan Büyük Macellan Bulutu'ndan sonra bu şekilde adlandırılmışlardır.
Cüce sarmal gökada, bir sarmal gökadanın cüce türüdür. Cüce gökadalar; düşük aydınlatma güçleri, küçük çapları, düşük yüzey parlaklıkları ve düşük hidrojen kütleleri ile karakterizedir. Bu tip gökadalar, düşük yüzey parlaklığına sahip gökadaların (LSB) bir alt sınıfı olarak düşünülebilir.
Wikimedia Commons'ta ilgili ortam
