Biçimsel galaksi sınıflandırması, astronomların gökadaları görünüşlerine göre gruplara ayırdıkları bir sınıflandırma sistemidir. Gökadaları görünüşlerine göre sınıflandırmak için kullanılan birkaç şema bulunmaktadır. Bunların en bilineni Edwin Hubble tarafından tasarlanan ve Gérard de Vaucouleurs ile Allan Sandage tarafından genişletilen Hubble düzenidir. Gökada sınıflandırması ve morfolojisi artık büyük ölçüde hesaplama yöntemleri ve fiziksel morfoloji kullanılarak yapılır.
Çubuklu sarmal galaksi ya da çubuklu sarmal gök ada, olağan bir sarmal galaksiden farklı olarak merkezinde çubuk biçiminde bir yıldız topluluğuna sahiptir. Ayrıca sarmal kolları bu çubuğun uçlarından uzanırlar. Hâlbuki çubuksuz sarmal galaksilerinde doğrudan merkezden çıkarlar.
NGC 1569, Zürafa takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 10,95 MIy (3,36 Mpc)uzaklıkta bulunan bir cüce düzensiz gökadadır. William Herschel tarafından 4 Kasım 1788 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 210 olarak "Düzensizliklere, emilime ve çözülüme sahip gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir. Her ne kadar amatör gök bilimcilerin pek ilgisini çekmese de, uzmanlar tarafından yıldızların oluşumları ile ilgili olarak yoğun bir biçimde incelenmektedir. Gökadanın uzaklığı önceleri 7,82 MIy (2,4 Mpc) olarak tahmin edilmekteydi. Ancak 2008 yılında Hubble'ın görüntülerini inceleyen bilim insanları, gökadanın uzaklığını yaklaşık 11 milyon ışık yılı olarak hesapladılar. Böylece gökadanın, IC 342/Maffei 1 Kümesi'nin bir üyesi olduğu gösterildi.
Messier 65 Aslan takımyıldızında bulunan ve yaklaşık olarak 22 milyon ışık yılı uzaklıktaki ara sarmal gökada. Charles Messier tarafından 1780 yılında keşfedilmiştir. M65, M66 ve NGC 3628 ile birlikte Aslan üçlüsü, gökada kümesi içindedir.
Saç Kümesi, 1.000'in üzerinde tanımlanmış gökada içeren büyük bir gökada kümesidir. Aslan kümesi ile birlikte Saç Süperkümesi'ni oluşturur.
NGC 1097 Ocak takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 45 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan çubuklu sarmal gökadadır. William Herschel tarafından 9 Ekim 1790 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 77 olarak "Eşlikçileri küçük ama yüksek yüzey parlaklığına sahip sarmal gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir. Bu gökadanın Arp 77 olarak listelenmesine yol açan "nesne", hemen yanında yer alan eliptik gökada NGC 1097A'dır. NGC 1097 içerisinde SN 1992bd, SN 1999eu ve SN 2003B olmak üzere üç süpernova gözlenmiştir.
Uzaklığı yaklaşık olarak 62.0+5.9-5.5 MIy, olan Ocak Kümesi, 100 milyon ışık yılı içinde, Başak kümesi'nden çok daha küçük ikinci en zengin gökada kümesidir. Irmak kümesi ile birlikte, güney yarımkürede yer alan çok ünlü bir kümedir. Birbirlerine yakın görünseler de aralarında 20 milyon ışıkyılı mesafe vardır. Bu iki kümenin etrafına saçılmış birçok başka gökada grupları da vardır ve bu gruplar toplu olarak sık sık "Ocak Süperkümesi" veya "Güney Süperkümesi" olarak adlandırılırlar. Kümenin merkezinde NGC 1399 bulunur, gökyüzünde iki derecelik bir alana yayılmış gökadalardan oluşan yoğun bir çekirdeği vardır ve bu da kümeyi amatör gök bilimci için popüler bir hedef haline getirmektedir. Bu küme, ayrıca iki çok büyük gökada içermektedir. Bunlar NGC 1316 ve NGC 1365'tir. Bu gökadalar, Ocak Kümesi'ndeki diğer tüm gökadalardan daha büyüktür.
Irmak Kümesi, uzaklığı yaklaşık olarak 68,49 MIy (21 Mpc)olan ve güney yarımkürede yer alan çok ünlü bir gökada kümesidir. Ocak kümesi ile birlikte bu iki kümenin etrafına saçılmış birçok başka gökada grupları vardır ve bu gruplar toplu olarak sık sık "Ocak Üstkümesi" veya "Güney Üstkümesi" olarak adlandırılırlar. Bu küme, Ocak Kümesi'ne kıyasla, biraz gökadaların daha geniş bir alana yayılmış olmasından, biraz da kümenin daha uzak ve bu nedenle de Ocak Kümesi'nden daha sönük olmasından dolayı, daha az şaşırtıcıdır. Irmak Kümesi kabaca iki parçaya ayrılmıştır. Bunlar, NGC 1407 çevresindeki kuzey alt grubu ve NGC 1395 çevresindeki güney alt grubudur. Kümenin bilinen diğer adı Ocak II Kümesi'dir.
NGC 1398, Ocak takımyıldızı bölgesinde ve Irmak kümesi içinde bulunan çubuklu sarmal gökada. Friedrich August Theodor Winnecke tarafından 17 Aralık 1868 yılında keşfedilmiştir.
Sarmal Gökada, Hubble düzeni'ne göre bir gökada sınıfıdır. Adlarını yıldızların oluştuğu parlak kollarına borçuludurlar. Bu kollar yaklaşık logaritmik olarak merkezden dışa doğru açılırlar.
NGC 1309, Irmak takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 120 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir sarmal gökada. William Herschel tarafından 3 Ekim 1785 tarihinde keşfedilmiştir.
NGC 1316, Ocak takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 62 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir merceksi gökadadır. James Dunlop tarafından 2 Eylül 1826 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 154 olarak "İç emilim ile bozulmuş gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir. NGC 1316 bir radyo gökadadır. Gökyüzündeki dördüncü en parlak radyo kaynağıdır.
NGC 1365, Ocak takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 56 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir çubuklu sarmal gökada. James Dunlop tarafından 24 Kasım 1826 tarihinde keşfedilmiştir.
NGC 2903, Aslan takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 20 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir çubuklu sarmal gökada. William Herschel tarafından 16 Kasım 1784 tarihinde keşfedilmiştir. NGC 2905, bu gökada içerisindeki parlak bir yıldız bulutudur.
Sombrero Gökadası, Başak ve Karga takımyıldızları sınırında bulunan, sınıflandırması belirsiz tuhaf gökadadır. Samanyolu gökadasından yaklaşık olarak 9,55 milyon parsek uzaklıkta yer alan gökada, Pierre Méchain tarafından 11 Mayıs 1781 tarihinde keşfedildi. Başak Süperkümesi'nin güney kenarından uzanan bir dizi gökada ve gökada kümesi olan Başak II Grupları'nın bir üyesidir. Yaklaşık 29,09 ila 32,32 kiloparsek izofotal çapa sahiptir ve bu da onu Samanyolu'ndan biraz daha büyük yapar.
NGC 4622 Erboğa takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 200 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan karşıdan görülen bir sarmal gökada. John Herschel tarafından 5 Haziran 1834 tarihinde keşfedilmiştir.
Merceksi gökada, biçimsel gökada sınıflandırma şemalarında eliptik (E) ve sarmal gökada (S) arasında yer alan bir gökada türüdür. Büyük ölçekli bir disk içermesine karşın, büyük ölçekli sarmal kollara sahip değildir. Merceksi gökadalar, yıldızlararası maddelerinin çoğunu tüketmiş veya kaybetmiş ve bu nedenle devam eden çok az yıldız oluşumuna sahip disk gökadalarıdır. Buna rağmen, disklerinde önemli miktarda toz barındırabilirler. Sonuç olarak, tıpkı eliptik gökadalar gibi çoğunlukla yaşlı yıldızlardan oluşurlar. Merceksi ve eliptik gökadalar morfolojik farklılıklarına rağmen spektral özellikler ve ölçekleme ilişkileri gibi ortak bazı özellikleri paylaşırlar. Her ikisi de, en azından evrenin yerel kısmında, pasif olarak evrimleşen erken tip gökadalar olarak kabul edilebilir. "E" gökadaları ile "S0" gökadalarını morfolojik olarak birbirine bağlayan, orta ölçekli disklere sahip "ES" gökadalarıdır.
NGC 2146 Zürafa takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 39 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir çubuklu sarmal gökada. Alman gök bilimci Friedrich August Theodor Winnecke tarafından 1876 yılında keşfedilmiştir.
ESO 550-2, Irmak takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 352 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan ve etkileşim halinde olan bir sarmal gökada çifti.
Macellansı sarmal gökadalar, Sm olarak sınıflandırılan gökadalardır. Bu gökadalar tek kollu bir sarmal yapıya sahiptir ve prototipi SBm tipi bir gökada olan Büyük Macellan Bulutu'ndan sonra bu şekilde adlandırılmışlardır.
Wikimedia Commons'ta ilgili ortam
