İçeriğe atla

NATO Parlamenter Asamblesi

NATO Parlamenter Asamblesi
KısaltmaNATO PA
Kuruluş1955
TürUluslararası parlamento
Konum
BaşkanMichał Szczerba (Polonya)
Başkan YardımcısıMarcos Perestrello (Portekiz)
Kevan Jones (Birleşik Krallık)
Linda Sanchez (ABD)
Nicu Falcoi (Romanya)
Theo Francken (Belçika)
Genel sekreterRuxandra Popa
Ana kurumNATO
Resmî sitenato-pa.int

NATO Parlamenter Asamblesi, Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'ne üye ülkelerden 158 parlamenter 1955 yılında Paris’te toplanarak kurdukları örgüttür. Bu örgütün ismi 1966 yılında Kuzey Atlantik Asamblesi; 1999 yılında ise NATO Parlamenter Asamblesi olarak değiştirilmiştir.

Asamble toplantılarına üyeler ve ortak üyeler dışında Parlamenter gözlemciler Parlamentolararası Meclisler, Avrupa Parlamentosu temsilcileri, Parlamento misafirleri katılmaktadır.

26 Mayıs 2017'de Tiflis'te gerçekleştirilen NATO Parlamenter Asamblesi Genel Kurulunda Türkiye'nin üye sayısı 12'den 18'e çıkarıldı.[1]

Tarihçe

Transatlantik ortaklığı tehdit eden sorunlar üzerinde birlikte düşünme fikri, ilk olarak 1950'lerin başlarında ortaya çıktı ve NATO parlamenterlerinin yıllık bir konferansının 1955'te oluşturulmasıyla şekillendi. Meclisin oluşturulması, yasama organlarının, NATO'nun temel olarak demokrasilerin politik bir transatlantik ittifakının somut bir ifadesi olduğu Washington Anlaşması'nın (aynı zamanda Kuzey Atlantik Antlaşması olarak da bilinir) ön kabulüne somut bir anlam kazandırmak isteğini yansıtmaktadır.

NATO ve NATO PA arasındaki işbirliği temeli, Aralık 1967'de Kuzey Atlantik Konseyi'nin (NAC) NATO Genel Sekreterine iki kurum arasında daha yakın işbirliği sağlama konusunu incelemesi için yetki vermesiyle güçlendirildi. Takip eden yıl boyunca yapılan görüşmelerin bir sonucu olarak, NATO Genel Sekreteri, NAC ile istişarelerin ardından NATO ve Meclis arasındaki çalışma ilişkisini geliştirmek için bir dizi önlem uyguladı. Bu önlemler arasında Genel Sekreterin Meclisin Tam Oturumlarında kabul edilen tüm öneri ve kararlara yanıt vermesi bulunmaktadır. Berlin Duvarı'nın yıkılmasının ardından, NATO-PA, Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinin siyasi liderleriyle yakın ilişkiler geliştirerek yetki alanını genişletti. Bu bağlantılar, NATO'nun bölgenin hükûmetleriyle başlattığı diyalogu büyük ölçüde kolaylaştırmıştır. 21 Kasım 2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sırasında Madrid'de, Parlamenter Meclis Rusya'yı "terör devleti" olarak tanıdı ve özel bir uluslararası mahkemenin kurulmasını talep etti. Slovakya heyetinin başı Tomas Valasek, "karar Rusya'yı Avro-Atlantik güvenliği için en doğrudan tehdit olarak adlandırıyor... Mevcut rejimi altında Rusya'nın bir terör devleti olduğunu açıkça belirtiyor" dedi.[2]

Rolü

a large baroque yellow and gold room with a stage on the left and long tables filled with men and women in suits on the right.
2014 Newport zirvesinin başlamasından önce Londra'daki Parlamenterler Meclisi toplantısı

NATO PA, Atlantik İttifakı üye devletlerinin tüm parlamentolarından milletvekillerini bir araya getirerek NATO ile üye ulusların parlamentoları arasında bir bağlantı sağlar.

Aynı zamanda, NATO politikalarının daha şeffaf hale gelmesine katkıda bulunarak, temel güvenlik konularında parlamentoların farkındalığını ve anlayışını artırır. Önemli olan, Atlantik İttifakı'nın temelini oluşturan transatlantik ilişkiyi sürdürmeye ve güçlendirmeye yardımcı olmasıdır.

Soğuk Savaş'ın sona ermesinden bu yana, NATO PA, NATO'ya daha yakın ilişki arayan Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri ve ötesinden milletvekillerini çalışmalarına entegre ederek yeni bir rol üstlenmiştir. Bu entegrasyon hem siyasi hem de pratik yardım sağlamış ve Avro-Atlantik bölgesindeki parlamenter demokrasinin güçlendirilmesine katkıda bulunmayı amaçlamıştır. Ayrıca NATO'nun ortaklık ve işbirliği programını tamamlayıp güçlendirmiştir.

Meclis, 1997 yılı sonunda imzalanan Katılım Protokolleri'nin onay sürecine yardımcı olma görevi doğrultusunda, Çek Cumhuriyeti, Macaristan ve Polonya'nın Mart 1999'da İttifak'a katılımını sağlayan süreçte doğrudan ilgili olmuştur. Aynı rolü, Bulgaristan, Estonya, Letonya, Litvanya, Romanya, Slovakya ve Slovenya'nın Mart 2004'te İttifak'a katılımına yönelik onay sürecinde de oynamıştır.

NATO ile ilişkisi

NATO-PA ile NATO arasında resmi bir bağlantı bulunmamakla birlikte, Soğuk Savaş sonrası dönemde yoğunlaşan işbirliği tarihi vardır.

Meclis'in Daimi Komitesi, NATO Genel Merkezi'nde yıllık olarak NATO Genel Sekreteri ve Kuzey Atlantik Konseyi'ne Daimi Temsilciler ile bir araya gelerek İttifak'ın durumu hakkında görüş alışverişinde bulunmakta ve yasama organlarının perspektifini sunmaktadır. Genel Sekreter, Meclisin bahar ve sonbahar oturumlarına katılmakta ve diğer özel etkinliklere katılmaktadır; ayrıca Meclisin sonbahar oturumunda kabul edilen önerilere yazılı bir yanıt sunmaktadır. Meclis Başkanları da İttifak'ın Zirve toplantılarına katılmaktadır.

NATO'nun komuta zincirindeki Yüksek Müttefik Komutan Avrupa (SACEUR) ve diğer üst düzey askeri yetkililer de düzenli olarak Meclis üyeleriyle çeşitli formatlarda bir araya gelmektedir.

NATO Parlamenter Asamblesi Temsilci Sayıları

Temsilci Sayıları [3]
NATO Ülkeleri İlişkili Devletler
 Arnavutluk4  Lüksemburg3  Ermenistan3
 Belçika7  Hollanda7  Azerbaycan5
 Bulgaristan6  Norveç5  Bosna-Hersek3
 Danimarka5  Polonya12  Finlandiya4
 Almanya18  Portekiz7  Gürcistan4
 Estonya3  Romanya10  Moldova3
 Fransa18  Slovakya5  Avusturya5
 Yunanistan7  Slovenya3  İsveç5
 İzlanda3  İspanya12   İsviçre5
 İtalya18  Çekya7  Sırbistan5
 Kanada12  Türkiye18  Ukrayna8
 Hırvatistan5  Macaristan7
 Letonya3  ABD36
 Litvanya4  Birleşik Krallık18
 Kuzey Makedonya3  Karadağ3
Toplam:269 Toplam:50

Başkanları

Başkan Görev süresi Ülke
Wishart McLea Robertson 1955–1956  Kanada
Wayne Hays 1956–1957  ABD
Johannes Josephus Fens 1957–1959  Hollanda
Antoine Béthouart 1959–1960  Fransa
Nils Langhelle 1960–1961  Norveç
Pietro Micara 1961–1962  İtalya
Thomas Dugdale,
1st Baron Crathorne 		1962–1963  Birleşik Krallık
Georg Kliesing 1963–1964  Batı Almanya
Henri Moreau de Melen 1964–1965  Belçika
José Soares da Fonseca 1965–1966  Portekiz
Jean-Eudes Dubé 1966–1967  Kanada
Matthías Árni Mathiesen 1967–1968  İzlanda
Kasım Gülek1968–1969  Türkiye
Wayne Hays 1969–1970  ABD
Romain Fandel 1970–1971  Lüksemburg
Terrence Murphy 1971–1972  Kanada
John Peel 1972–1973'  Birleşik Krallık
Knud Damgaard 1973–1975  Danimarka
Wayne Hays 1975–1977  ABD
Geoffrey de Freitas 1977–1979  Birleşik Krallık
Paul Thyness 1979–1980  Norveç
Jack Brooks 1980–1982  ABD
Peter Corterier 1982–1983  Batı Almanya
Patrick Wall 1983–1985  Birleşik Krallık
Charles McCurdy Mathias Jr. 1985–1986  ABD
Ton Frinking 1986–1988  Hollanda
Patrick Duffy 1988–1990  Birleşik Krallık
Charles Rose 1990–1992  ABD
Loïc Bouvard 1992–1994  Fransa
Karsten Voigt 1994–1996  Almanya
William V. Roth Jr. 1996–1998  ABD
Javier Rupérez1998–2000  İspanya
Rafael Estrella 2000–2002  İspanya
Doug Bereuter 2002–2004  ABD
Pierre Lellouche2004–2006  Fransa
Bert Koenders2006–2007  Hollanda
José Lello 2007–2008  Portekiz
John S. Tanner 2008–2010  ABD
Karl A. Lamers2010–2012  Almanya
Hugh Bayley 2012–2014  Birleşik Krallık
Mike Turner 2014–2016  ABD
Paolo Alli2016–2018  İtalya
Rasa Juknevičienė2018  Litvanya
Madeleine Moon2018–2019  Birleşik Krallık
Attila Mesterházy 2019–2020  Macaristan
Gerald Connolly 2020–2022  ABD
Joëlle Garriaud-Maylam 2022–2023 [4] Fransa
Michał Szczerba 2023-  Polonya

[5]

Kaynakça

  1. ^ "Türkiye'nin NATO PA'daki üye sayısı arttı". Anadolu Ajansı. 14 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "NATO Parliamentary Assembly recognizes Russia as 'terrorist state,' calls for special tribunal creation". The Kyiv Independent. 21 Kasım 2022. 6 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2023. 
  3. ^ "NATO Temsilci Sayıları". 13 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "French Senator condemns Russia, backs Ukraine, as she is elected NATO PA President". 21 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2022. 
  5. ^ NATO Parliamentary Assemblee. "NATO PA - PRESIDENTS FROM 1955 TO 2014". www.nato-pa.int. 16 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2017. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kasım Gülek</span> Türk siyasetçi

Kasım Gülek, Türk ekonomist, siyasetçi, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Sekreteri (1950-59).

Milletvekili, parlamenter, mebus ya da saylav bir parlamentoda oy verenleri temsil eden kişidir. Birçok ülkede bulunan bikameral sistem gereği; parlamento üyelerine değişik isimler verilebilmektedir. Örneğin; senato bulunan sistemlerde seçilen kişi; senatör olarak tanımlanabilmektedir. Parlamenter bağımsız olabileceği gibi sıklıkla görüldüğü üzere bir siyasi partiye bağlı da olabilir. Ülkenin parlamento sistemine ve yürürlükteki mevzuatına göre seçme ve seçilme kuralları ile milletvekilinin görev ve sorumlulukları değişiklik gösterebilir.

<span class="mw-page-title-main">Parlamentolar Arası Birlik</span>

Parlamentolar Arası Birlik (PAB), İngilizce Inter-Parliamentary Union (IPU), egemen devletlerin parlamentolarından oluşan uluslararası bir örgüttür. Temel amacı, üyeleri arasında demokratik yönetimi, hesap verebilirliği ve işbirliğini teşvik etmektir; diğer girişimler arasında yasama organları arasında cinsiyet eşitliğinin geliştirilmesi, gençlerin siyasete katılımının güçlendirilmesi ve sürdürülebilir kalkınma yer alıyor.

Ahmet Tan, Türk gazeteci, akademisyen ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Paul-Henri Spaak</span> Belçikalı siyasetçi (1899 – 1972)

Paul-Henri Charles Spaak, Belçikalı devlet adamı. Avrupa Birliği'nin başlıca savunucularından olmuş, Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET), Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı (NATO) ve Benelüks Ekonomik Birliği'nin kurulmasında önemli rol oynamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi</span>

Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi ('AKPM), Avrupa Konseyi'nin parlamenter koludur.

İslam İşbirliği Teşkilatı Parlamento Birliği (İSİPAB) (İngilizce: Parliamentary Union of the Organization of Islamic Cooperation Member States, Fransızca: 'Union Parlementaire des Etats Membres de l'OCI, Arapça:اتحد مخالس الدول الأضاء في منظمه التعاون الإسلامي),İslam ülkeleri arasında dayanışmanın arttırılması amacıyla kurulan İslam İş Birliği Teşkilatı (İİT)’nın parlamento ayağını oluşturur. İİT’ye üye ülkelerin parlamentolarından heyetlerin bir araya geldiği bir platformdur. Ancak, İİT’ye üye olup da İSİPAB’a henüz üye olmamış beş ülke vardır.

<span class="mw-page-title-main">Türk Devletleri Parlamenter Asamblesi</span>

Türk Devletleri Parlamenter Asamblesi veya eski adıyla Türk Dili Konuşan Ülkeler Parlamenter Asamblesi (TÜRKPA), 21 Kasım 2008 tarihinde kurulan ve temeli Türk Dili Konuşan Ülkeler Parlamenter Asamblesi'ne dair anlaşmaya dayanan parlamentolar arası iş birliğidir.

<span class="mw-page-title-main">NATO Genel Sekreteri</span> Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütünün baş görevlisi

NATO Genel Sekreteri, Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'nün (NATO) başlıca sivil görevlisidir. Bu görevi üstlenen kişi, örgütün işleyişini koordine etmek, NATO'nun uluslararası kadrosunu yönetmek, Kuzey Atlantik Konseyi'nin toplantılarını ve örgütün önemli komitelerinin çoğunu yönetmekle sorumludur. NATO Askeri Komitesi dışında, NATO'nun sözcüsü olarak da hareket eder. Genel Sekreterin askeri komutada rolü yoktur; siyasi, askeri ve stratejik kararlar nihayetinde üye ülkelerin yetkisindedir. NATO'nun en üst düzey yetkililerinden biri olan genel sekreter, NATO Askeri Komitesi Başkanı ve yüksek müttefik komutanı ile birlikte çalışır.

<span class="mw-page-title-main">NATO'nun genişlemesi</span>

NATO'nun genişlemesi, NATO'ya yeni üyeler dahil etme sürecidir. NATO, Avrupa ve Kuzey Amerika ülkelerinin oluşturduğu ve kolektif savunma temeline dayanan bir askerî ittifaktır. İttifaka katılma süreci Kuzey Atlantik Antlaşması'nın 10. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre bir ülkenin ittifaka katılması veya ittifaka davet edilmesi için mevcut bütün üye ülkelerin onayı gerekmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Atlantik Konseyi</span> NATOnun en üst politik organı

Kuzey Atlantik Konseyi (NAC), Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) 'nun başlıca siyasi karar alma organıdır ve üye ülkelerinin daimi temsilcilerinden oluşur. Bu organ, Kuzey Atlantik Antlaşması'nın 9. maddesi tarafından kurulmuş olup, yetkisini yalnızca antlaşmadan açıkça almış olan NATO içindeki tek organdır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kıbrıs ve Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi</span>

Kuzey Kıbrıs ve Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi ya da Kıbrıslı Türklerin Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisinde Temsili, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ile Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi arasında süregelen ilişkileri içerir. Sadece Türkiye tarafından tanınan KKTC milletvekilleri Kıbrıs Türk Toplumu'nun Seçilmiş Temsilcileri sıfatı ile 2004 yılından bu yana asamble toplantılarına 2 temsilci ile gözlemci statüsünde dahil olmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Javier Rupérez</span>

Francisco Javier Rupérez Rubio İspanyol siyasetçi, diplomat ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">Paolo Alli</span> İtalyan siyasetçi

Paolo Alli, Kasım 2016 - Mart 2018 arasında NATO Parlamenterler Asamblesi Başkanlığını yapmış, İtalyan bir politikacıdır.

Avrupa Konseyi Genel Sekreteri (İngilizce: The Secretary General of the Council of Europe, beş yıllık bir süre için Bakanlar Komitesinin önerisi üzerine Parlamenterler Meclisi tarafından atanır. Avrupa Konseyi'nin 5 Mayıs 1949'da Londra'da oluşturulduğu amacın yerine getirilmesi, yani ideallerin, ilkelerin korunması ve gerçekleştirilmesi ve de ekonomik ve sosyal ilerlemelerini kolaylaştırmak amacıyla Üye Devletler arasında daha fazla birliği sağlamaktan sorumludur.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Konseyi üyesi ülkeler</span> Avrupa Konseyi örgütünün bir parçası olan devletler

Avrupa Konseyi, 5 Mayıs 1949'da on Batı ve Kuzey Avrupa ülkesi tarafından kuruldu. Kuruluşundan üç ay sonra Yunanistan; bir yıl sonra ise İzlanda, Türkiye ve Batı Almanya dahil oldu. Şu anda 46 üye ülkesi var ve en son katılan ülke Karadağ.

Longin Hieronim Pastusiak, Polonyalı politikacı ve tarihçi.

<span class="mw-page-title-main">Asya Parlamenter Meclisi</span>

Asya Parlamenter Meclisi (APM), genel olarak ve özel olarak Asya bölgesinde barışı teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Asya Barış Parlamentoları Birliği ('ABPB) olarak Eylül 1999'da Şeyh Hasina tarafından kuruldu ve 2006 yılında ABPB'nin Yedinci Oturumu sırasında bugünkü adını aldı. APM, 2007 itibarıyla 41 üye parlamento ve 17 gözlemciden oluşuyordu. Her üye parlamento, nüfuslarının büyüklüğüne göre mecliste belirli bir sandalye sayısına sahiptir. Toplam sandalye sayısı ve dolayısıyla oy sayısı şu anda 206'dır. Meclis üyeleri, üye parlamentoların üyeleri tarafından seçilmelidir. APM Tüzüğü ve Tahran Deklarasyonu, Asya ülkeleri arasında bir işbirliği çerçevesi ortaya koymakta ve bir vizyona işaret etmektedir: Asya Entegrasyonu.

<span class="mw-page-title-main">Mısır Parlamentosu</span>

Mısır Parlamentosu, iki kamaralı Mısır Arap Cumhuriyeti'nin yasama organı. Bir üst meclis (Senato) ve bir alt meclis 'nden oluşur.

Atlantik Antlaşması Derneği (ATA), Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'nü (NATO) desteklemek üzere siyasi liderleri, akademisyenleri, askeri yetkilileri ve diplomatları bir araya getiren bir şemsiye organizasyondur. ATA, NATO'dan ayrı bağımsız bir örgüttür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.