İçeriğe atla

NATO-Ukrayna ilişkileri

  Ukrayna
  NATO ülkeleri

Ukrayna ile Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) arasındaki ilişkiler 1992'de başladı.[1] Ukrayna, 2008 yılında bir NATO Üyelik Eylem Planı (MAP) ile entegrasyon için başvurdu.[2][3] NATO üyeliği planları, ülkeyi bağımsız tutmayı tercih eden Viktor Yanukoviç'in başkan seçildiği 2010 cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ardından Ukrayna tarafından rafa kaldırıldı.[4] Yanukoviç, Euromaidan'daki gösterilerin ortasında, Şubat 2014'te Ukrayna'dan kaçtı.[5] Başlangıçta iktidara gelen geçici Yatseniuk Hükûmeti, ülkenin bağlantısız statüsüne atıfta bulunarak, NATO'ya katılma planları olmadığını söyledi.[6] Ancak, Ukrayna'daki Rus askeri işgali ve Ekim 2014'teki parlamento seçimlerinin ardından, yeni hükûmet NATO'ya katılmayı bir öncelik haline getirdi.[7] 21 Şubat 2019'da Ukrayna Anayasası değiştirildi, Ukrayna'nın Avrupa Birliği ve NATO üyeliğine yönelik stratejik seyrine ilişkin normlar, Temel Kanunun girişinde, üç maddede ve geçiş hükümlerinde yer aldı.[8][9]

Haziran 2021 Brüksel zirvesinde NATO liderleri, 2008 Bükreş zirvesinde alınan Ukrayna'nın sürecin ayrılmaz bir parçası olarak MAP ile İttifaka üye olacağı ve Ukrayna'nın geleceğini ve tabii ki dış politikasını, dış müdahale olmadan belirleme hakkının olduğu kararını yinelediler.[10] NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ayrıca Rusya'nın Ukrayna'nın NATO'ya katılımını veto edemeyeceğini vurguladı çünkü "büyük ülkelerin küçük ülkelerin ne yapacağına karar verdiği çıkar alanları çağına geri dönmeyeceğiz" açıklamasında bulundu.[11]

NATO üyeliği konusunda daha ileri adımlar atılmadan önce Ukrayna, 24 Şubat 2022'de Rusya tarafından istila edildi.

2005 ve 2013 yılları arasında yapılan anketlere göre, Ukrayna halkının NATO üyeliğine verdiği destek düşük kalmıştı.[12][13][14][15][16][17] Ancak, Rusya-Ukrayna Savaşı ve Kırım'ın İlhakı'ndan bu yana, Ukrayna'nın NATO üyeliğine yönelik halk desteği büyük ölçüde arttı. Haziran 2014'ten bu yana anketler, sorulanların yaklaşık % 50'sinin Ukrayna'nın NATO üyeliğini desteklediğini gösterdi. Demokratik Girişimler Vakfı tarafından Haziran 2017'de yapılan bir ankete göre, Ukraynalıların yaklaşık %69'u NATO'ya katılmak istiyor. Bu oran Yanukoviç'in iktidarda olduğu 2012'deki % 28'lik destekle karşılaştırıldığında, oldukça yüksektir.[18]

Kaynakça

  1. ^ "Signatures of Partnership for Peace Framework Document". NATO. 27 Mart 2020. 11 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "U.S. wins NATO backing for missile defense shield". CNN. 12 Haziran 2008. 12 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Rice, Kouchner, comment NATO Ministerial's decision". Ukrainian Independent Information Agency. 3 Aralık 2008. 5 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Ukraine makes it official: Nation will abandon plans to join NATO". Kyiv Post. 28 Mayıs 2010. 12 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2022. 
  5. ^ "Ukraine has no alternative to Euro-Atlantic integration – Poroshenko". Interfax-Ukraine. 23 Aralık 2014. 3 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2022. 
  6. ^ "Deschytsia states new government of Ukraine has no intention to join NATO". Interfax-Ukraine. 29 Mart 2014. 15 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2022. 
  7. ^ "New Ukraine Coalition Agreed, Sets NATO As Priority". Radio Free Europe/Radio Liberty. 22 Kasım 2014. 21 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2014. 
  8. ^ "The law amending the Constitution on the course of accession to the EU and NATO has entered into force | European integration portal". eu-ua.org (Ukraynaca). 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2021. 
  9. ^ "Закон про зміни до Конституції щодо курсу на вступ в ЄС і НАТО набув чинності | Євроінтеграційний портал". 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ "Brussels Summit Communiqué issued by the Heads of State and Government participating in the meeting of the North Atlantic Council in Brussels 14 June 2021". NATO. 14 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  11. ^ "European Truth". NATO Secretary General: It is not up to Russia to decide whether Ukraine will be a member of the Alliance. 2 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2022. 
  12. ^ "Razumkov Centre poll". 2 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2009. 
  13. ^ "Ukraine leftists meet NATO envoys with burning U.S. flag". RIA Novosti. 17 Haziran 2008. 13 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2008. 
  14. ^ Khrestin, Igor (18 Ağustos 2008). "Politics as usual". Ukrainian Independent Information Agency. 21 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2008. 
  15. ^ Kupchinsky, Roman (10 Eylül 2008). "Surprising and Contradictory Opinions on the Ukrainian Streets". Eurasia Daily Monitor. Jamestown foundation. 12 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2008. 
  16. ^ NATO military exercise begins in Ukraine[] Retrieved on 20 September 2008
  17. ^ "Half of Ukrainians opposed to Ukraine's membership of NATO, poll indicates". Interfax-Ukraine. 11 Şubat 2008. 4 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2008. 
  18. ^ "Pledging reforms by 2020". Reuters. 11 Temmuz 2017. 24 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2017. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Viktor Yanukoviç</span> Ukrayna 4. Cumhurbaşkanı

Viktor Yanukoviç, Ukraynalı politikacı ve Ukrayna'nın 4. devlet başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Turuncu Devrim</span>

Turuncu Devrim, Ukrayna'daki 21 Kasım 2004 cumhurbaşkanlığı seçimleri döneminde, Kasım 2004'ten Ocak 2005'e kadar yaşanan politik olaylara verilen genel addır. Turuncu denilmesinin sebebi başkan adaylarından olan ve seçimlere hile karıştığını iddia eden Viktor Yuşçenko'nun seçim kampanyası dönemince bu rengi kullanmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Oleksandr Turçinov</span> Ukraynalı siyasetçi

Oleksandr Valentinoviç Turçinov, Ukraynalı siyasetçi, senarist ve İktisadi Bilimler Doktoru. Turçinov, Ukrayna Parlamentosunun Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç'i 2 Şubat 2014 tarihinde görevinden azlettikten sonra geçici Devlet Başkanı ve Başbakanı olarak atanmıştır. Siyasi parti Batkivshchyna'nın birinci başkan yardımcısıdır. Verkhovna Rada, 11 Mart 2010 tarihinde Başbakan olarak Mikola Azarov'u atayana kadar Turçinov, Yulya Timoşenko hükûmetinin 3 Mart 2010 tarihinde görevden alındıktan sonra bir başbakan yokluğunda Başbakan Birinci Yardımcısı olarak göreve getirildi.

<span class="mw-page-title-main">Rusya-Ukrayna Savaşı</span> Rusya ve Ukrayna arasında Şubat 2014te başlayan uzun süreli çatışma

Rusya-Ukrayna Savaşı, bir yanda Rusya, Beyaz Rusya ve Rus yanlısı güçlerin, diğer yanda Ukrayna'nın dahil olduğu, sürmekte olan bir savaştır. Yevromaydan'ın ardından görevden alınan Ukrayna Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç'in Kırım'daki gerginlik nedeniyle Rusya'dan bölgeye asker göndermesini istemesinin ardından 2014 yılında başlayan ve Şubat 2022'de büyüyen askerî hareketliliktir. Bu savaşa Rusya'nın Kırım'ı ilhakı (2014), Donbass Savaşı (2014-günümüz), siber savaş ve siyasi gerilimler de dahildir. Rusya'nın bölgedeki jeopolitik çıkarlarını, vatandaşlarını ve konuşlandırılmış askerlerini koruduğunu iddia eden Devlet Başkanı Vladimir Putin, müdahale için parlamentodan onay almıştır. 21 Şubat 2022 de Rusya Donetsk ve Luhansk Halk Cumhuriyetlerini resmen tanıdığını açıkladı.24 Şubat 2022 tarihinde ise Rusya lideri Putin Ukrayna'yı istilaya başladıklarını televizyondan duyurdu. 2021'de diplomatik krizin ardından Ukrayna sınırlarına yakın bölgelere askeri yığınak yapan Rusya, 24 Şubat 2022'de geniş çaplı bir şekilde Ukrayna'yı işgal etmeye başladı.

<span class="mw-page-title-main">Donbas Savaşı</span> Ukrayna ve Rusya destekli Novorossiya Federal Kuvvetleri arasındaki savaş

Donbas Savaşı ya da Ukrayna'nın doğusunda savaş, Rusya destekli Novorossiya Federal Devleti ile Ukrayna Silahlı Kuvvetleri arasında 6 Nisan 2014'ten beri Ukrayna'nın Donbas bölgesinde sürmekte olan savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Rusya'nın Kırım'ı ilhakı</span>

Kırım'ın ilhakı, Ukrayna'ya bağlı bir yarımada olan Kırım'ın, 18 Mart 2014'te Rusya tarafından ilhak edilmesi olayıdır. O tarihten beri yarımadada Kırım Cumhuriyeti ve Sivastopol federal şehri olmak üzere iki federal birim bulunmaktadır. Bu federal birimler 2016'ya kadar Kırım Federal Bölgesi'ni oluştururken günümüzde Güney Federal Bölgesi'nin parçasıdır. 2014 Doğu Ukrayna protestolarının bir sonucu olan ilhaktan önce, 2014 Ukrayna devriminin sonrasında Rusya'nın Kırım'a askerî müdahalesi gerçekleşti.

<span class="mw-page-title-main">2014 Ukrayna'daki Rusya yanlısı protestolar</span>

2014 Ukrayna'daki Rusya yanlısı protestolar veya Rus baharı, Şubat 2014 tarihinde Yevromaydan hareketi ile 2014 Ukrayna Devrimi'nin ardından Ukrayna'nın doğu ve güney bölgelerindeki büyük şehirlerde Rus yanlısı ve hükûmet karşıtı gruplar tarafından düzenlenen protesto gösterileridir. İlk aşamada Kırım bölgedeki kriz sonrasında askeri müdahale ve uluslararası eleştirilere neden olan bir referandum sonucunda Rusya tarafından ilhak edildi. Donetsk ve Luhansk oblastlarında protestolar silahlı bir ayrılıkçı isyana dönüşmüş olup Ukrayna hükûmetinin isyancılara karşı müdahalesi Donbass Savaşı'na neden oldu.

<span class="mw-page-title-main">Ayağa kalk, Ukrayna!</span>

Ayağa kalk, Ukrayna!, Ukrayna'da Svoboda lideri Oleh Tyahnybok destekçikleri ile Tüm Ukraynalılar Birliği "Anavatan" lideri Yuliya Timoşenko ve Reform için Ukrayna Demokratik İttifakı lideri Vitali Kliçko destekçikleri tarafından Ukrayna Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç ve mevcut hükûmete karşı başlayan ara ara çatışmalara sahne olan direniş harekâtıydı.

<span class="mw-page-title-main">2014 Ukrayna başkanlık seçimi</span>

2014 Ukrayna başkanlık seçimi, Ukrayna'nın 1991 yılında Sovyetler Birliği'nden ayrılmasından sonra ülkede yapılan altıncı başkanlık seçimidir. 25 Mayıs 2014 tarihinde yapılan ilk turda oyların %54.7'sini alan Petro Poroşenko Devlet Başkanı seçildi.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna Hava Kuvvetleri</span>

Ukrayna Hava Kuvvetleri, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri'nin hava kuvvetleridir. Hava kuvvetleri, 1992 yılında ülkenin bağımsızlığını ilan etmesinin ardından kurulmuştur. Başlıca görevi Ukrayna hava sahasının egemenliğini korumak, hava desteği sağlamak ve kara ve deniz kuvvetlerine yardımcı olmaktır.

<span class="mw-page-title-main">Onur Devrimi</span> Ukrayna Devrimi

Onur Devrimi diğer isimleriyle Maidan Devrimi veya 2014 Ukrayna devrimi, 18 Şubat 2014 ila 23 Şubat 2014 arasında Ukrayna Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç'e karşı düzenlenen ve sonunda Ukrayna hükûmetinin düşmesiyle sonuçlanan devrime verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Rusya-Ukrayna ilişkileri</span> ikili ilişkiler

Rusya-Ukrayna ilişkileri, Rusya Federasyonu ile Ukrayna arasındaki ilişkileri ifade etmektedir. Şu anda iki ülke, Rusya'nın Kırım'ı Ukrayna'dan ilhak etmesinden sonra 2014 yılında başlayan Rus-Ukrayna Savaşı'nı sürdürüyor. Rusya Federasyonu ile Ukrayna arasındaki modern ikili ilişki, resmi olarak I. Dünya Savaşı sırasında eski Rusya İmparatorluğu'nun siyasi reform sürecinden geçmesiyle başladı. 1920'de, Ukrayna'nın Rus ve Polonya Kızıl Ordusu tarafından işgali ile iki ülke arasındaki ikili ilişkiler değişti. 1990'larda, hem Sovyet Rusya'nın hem de Sovyet Ukrayna'nın resmi olarak kurucu cumhuriyetleri olduğu Sovyetler Birliği'nin dağılmasının hemen ardından ikili ilişkiler yeniden canlandı. Savaş Devam Etmektedir Şu Anda Savaşta Hareketlilik Yoktur

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği-Gürcistan ilişkileri</span>

Avrupa Birliği ve Gürcistan, INOGATE çerçevesinde 1996 yılından beri ilişkileri sürdürmektedir ve 2006 yılında Avrupa Komşuluk Politikası bağlamında beş yıllık bir yakınlaşma "Eylem Planı" uygulanmıştır. 1 Temmuz 2016'da daha kapsamlı bir Ortaklık Anlaşması yürürlüğe girdi. 2008 Güney Osetya Savaşı'nın ardından Gürcistan'a bir Avrupa Birliği İzleme Misyonu gönderildi.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği-Ukrayna ilişkileri</span>

Avrupa Birliği ve Ukrayna arasındaki ilişkiler, Ukrayna-Avrupa Birliği Ortaklık Anlaşması ve Derin ve Kapsamlı Serbest Ticaret Bölgesi (DCFTA) aracılığıyla şekilleniyor. Ukrayna, Doğu Ortaklığı ve Avrupa Komşuluk Politikası kapsamında öncelikli bir ortaktır. AB ve Ukrayna, işbirliğinin ötesine geçerek, kademeli ekonomik entegrasyon ve siyasi işbirliğinin derinleştirilmesine giderek birbirleriyle daha yakın bir ilişki arıyorlar. 23 Haziran 2022'de Avrupa Konseyi, Ukrayna'ya Avrupa Birliği'ne katılım için aday statüsü verdi. 14 Aralık 2023'te Avrupa Konseyi Ukrayna ile katılım müzakerelerinin başlatılmasını kabul etti.

<span class="mw-page-title-main">Viktor Medvedçuk</span> Ukraynadaki Rus yanlısı politikacı, avukat ve iş insanı

Viktor Volodimiroviç Medvedçuk Ukraynalı siyasetçi, avukat ve oligark. 29 Ağustos 2019'dan itibaren Ukrayna Yüksek Şurası milletvekilidir.

<span class="mw-page-title-main">2021-2022 Rusya-Ukrayna krizi</span>

2021-2022 Rus-Ukrayna krizi, Rusya ve Ukrayna arasında 2021 ve 2022 arasında gerçekleşmiş siyasi gerginliklerdir.

<span class="mw-page-title-main">İçişleri Bakanlığı (Ukrayna)</span> Ukrayna Hükümetinde bir bakanlık

Ukrayna İçişleri Bakanlığı, Ukrayna hükûmetinde Ukrayna'nın içişlerini denetleyen bakanlıktır. Bakanlık, vatandaşların hak ve özgürlüklerinin korunmasına yönelik devlet politikasını yürütür, toplumun ve devletin çıkarlarına aykırı yasadışı eylemleri araştırır, suçla mücadele eder, sivil düzeni sağlar, sivil güvenliği ve trafik güvenliğini sağlar ve önemli kişilerin güvenliğini ve korunmasını garanti eder. İçişleri Bakanı tarafından yönetilen merkezi bir kurumdur. Bakanlık, Ukrayna Başsavcılığının ofisi ile yakın işbirliği içinde çalışmaktadır. Ukrayna Ulusal Polisi'ni (polis) ve Ukrayna Ulusal Muhafızları'nı (jandarma) denetler.

<span class="mw-page-title-main">Belarus-Ukrayna ilişkileri</span>

Belarus-Ukrayna ilişkileri, Belarus ve Ukrayna arasındaki dış ilişkilerdir. Her iki ülke de Bakü Girişimi ve Orta Avrupa Girişimi'nin tam üyesidir. 2021'in son günlerinde, Ukrayna ve Rusya arasındaki ilişki hızla bozulmaya başladı ve Şubat 2022'nin sonlarında tam ölçekli bir istila ile sonuçlandı. Belarus; topraklarında Rus birliklerinin ve teçhizatının konuşlandırılmasına, topraklarının Kuzey Ukrayna'ya yönelik saldırılar için bir sıçrama tahtası olarak kullanılmasına izin verdi ancak Ukrayna'da Belarus birliklerinin varlığını reddetti.

<span class="mw-page-title-main">Rinat Ahmetov</span> Tatar iş adamı

Rinat Leonidoviç Ahmetov Ukraynalı milyarder ve iş adamıdır. System Capital Management'ın (SCM) kurucusu ve başkanıdır ve Ukrayna'nın en zengin adamları arasında yer almaktadır., tahmini net değeri 4 milyar ABD doları olan dünyanın en zengin 687. kişisi olarak listelendi. Ahmetov, Ukrayna futbol kulübü Şahtar Donetsk'in sahibi ve başkanıdır. 2006-2007 ve 2007-2012'de Ahmetov, Bölgeler Partisi için Ukrayna Verkhovna Rada (parlamento) üyesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri-Ukrayna ilişkileri</span>

Amerika Birleşik Devletleri, 25 Aralık 1991'de Ukrayna'nın bağımsızlığını resmen tanıdı. Amerika Birleşik Devletleri, başkent Kiev'deki konsolosluğunu 21 Ocak 1992'de büyükelçilik statüsüne yükseltti. 2002'de, Kaset Skandalı sırasında yapılan kayıtlardan birinin, gelişmiş bir Ukrayna savunma sisteminin Ukrayna tarafından Saddam Hüseyin'in Irak'ına transfer edildiği iddiasının ortaya çıkmasıyla ABD ve Ukrayna arasındaki ilişkiler bozuldu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.