Nürnberg Uluslararası Askerî Ceza Mahkemesi

Nürnberg Uluslararası Askeri Ceza Mahkemesi veya Nürnberg mahkemeleri, Ekim 1945'te, ABD, Birleşik Krallık, Fransa ve Sovyetler Birliği'nin açtığı dava. Almanya'nın Nürnberg şehrinde yapıldığı için bu isimle anılmıştır. Nazi liderlerine karşı suçlama 4 noktada toplanıyordu: Barışa karşı suç (uluslararası sözleşme ve anlaşmaları çiğneyerek savaşı planlama, başlatma ve yürütme), insanlığa karşı suç (sürgün, imha ve soykırım), savaş suçları (savaş hukukunu çiğneme) ve ilk üç noktada listelenen suç eylemlerinin ''ortak bir plan ve komplo süreci ile gerçekleştirilmesi.'' 216 oturum süren yargılamalar 1 Ekim 1946 tarihinde sona erdi ve üçü beraat eden, 22'si için idam cezası istenen 24 sanık şu cezalara çarptırıldı: Daha hafif suçlamalarla yargılananlardan 4 kişi 10 ile 20 yıl arasında hapis cezası aldı: Karl Dönitz, Baldur von Schirach, Albert Speer ve Konstantin von Neurath. Üçü ömür boyu hapse mahkûm edildi: Rudolf Hess, Walter Funk ve Erich Raeder. On ikisi hakkında idam cezası verildi ve bunlardan Hans Frank, Wilhelm Frick, Juluis Streicher, Alfred Rosenberg, Ernst Kaltenbrunner, Joachim von Ribbentrop, Fritz Saucker, Alfred Jodl, Wilhelm Keitel ve Arthur Seyss 16 Ekim 1946 tarihinde idam edildi. Firardaki Martin Bormann'a yokluğunda idam cezası verildi. Hermann Göring ise asılmasına saatler kala zehir içerek kendi hayatına son verdi.^[1]

Sanıklar işledikleri suçları, duruşma sırasında 1.200 kez adı geçen Adolf Hitler'e yüklemeye çalışmışlardır.^[2] Heinrich Himmler, Reinhard Heydrich, Adolf Eichmann ve Martin Bormann gibi hayatta olmayan ve ölmüş olan diğer kişiler de suçlanmıştır.^[3] Çoğu sanık Nazi sistemi içinde kendi önemsizliğini savunurken, Hermann Göring tam tersi bir yaklaşım benimsemiş, kendisini Hitler'in sadık bir adamı olarak sunmuş ve idam edilecek olsa da Alman halkının sonunda sadakatini takdir edeceğini ummuştur.^[4]

Mahkeme Nazilerin Sovyet savaş esirlerine işledikleri suçların savaş suçu ve insanlığa karşı suçlar kapsamında olduğuna hükmetmiştir. Kimilerince "galiplerin adaleti" olduğu ileri sürülerek eleştirilmiştir.^[5][6]

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’ndan geçen 177 (II) numaralı kararın, (a) paragrafında, Uluslararası Hukuk Komisyonu "Nürnberg Uluslararası Askeri Ceza Mahkemesi'nin tüzüğünde ve davanın yargılanma sürecinde tanınan uluslararası hukuk ilkelerini belirlemek"le görevlendirildi. Bu amaçla aşağıdaki metin komisyonun ikinci oturumunda kabul edildi:^[7]

I. İlke

Uluslararası hukuka göre suç kabul edilen bir eylemde bulunan şahıs, bundan sorumludur ve cezalandırılması olasıdır.

II. İlke

Uluslararası hukuka göre suç kabul edilen bir eyleme karşı bir ceza öngörülmese de, bu şahsı uluslararası hukuk önünde işlediği suçun sorumluluğundan kurtarmaz.

III. İlke

Uluslararası hukuka göre suç kabul edilen bir eylemde bulunan şahıs, devlet başkanı ya da sorumlu hükûmet memuru olmaları, işbu şahısları uluslararası hukuk önünde sorumluluktan kurtarmaz.

IV. İlke

Bir şahsın üstü ya da hükûmetinin emrine uygun davranması, ahlakî irade bir şahıs için her zaman bir olanak olduğundan, uluslararası hukuk önünde sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.

V. İlke

Uluslararası hukuka göre suç işlediği iddia edilen şahıs, gerçeklere ve hukuka uygun olarak adil yargılanma hakkına sahiptir.

VI. İlke

Aşağıda sıralanan suçlar uluslararası hukuk önünde cezaî suçlar olarak belirlenmiştir:

(a) Barışa karşı işlenen suçlar

(i) Saldırgan ya da uluslararası antlaşma, sözleşme ve garantileri ihlal eden bir savaşı planlama, hazırlık ya da kışkırtma,

(ii) Ortak plana işbirliği yapma ya da (i) maddede belirtilen eylemlerin başarılması karşı komplo;

(b) Savaş suçları

Yasaların ya da savaş adetlerinin ihlalleri, örneğin: köle işçilere ya da herhangi bir amaçla sivil halka ya da işgal altındaki bölge halkına, savaş tutsaklarına, denizdeki insanlara, kötü davranma ya da onları, rehineleri öldürme, sınırdışı etme; kamu ya da özel mülklerin yağmalanması, kent, kasaba ve köylerin ahlaksızca yıkımı ya da askerî gereklilikle açıklamayacak biçimde tahrip edilmesi;

(c) İnsanlığa karşı işlenen suçlar

Cinayet, kitle imha, köleleştirme, sürgün ve sivil halka yapılan diğer insanlık suçları ya da siyasî, etnik ya da dinî nedenlerle eziyet ya da savaş suçu ya da insanlığa karşı işlenen suçlarla ilgili idam ya da eziyet ya da eylemler sürdürülmesi.

VII. İlke

Savaş suçu ya da insanlığa ya da barışa karşı işlenen suçların eyleme geçirilmesinde suç ortaklığı, VI. İlkede belirtildiği üzere uluslararası hukuka göre bir suçtur.

Her dört ülke tarafından birer baş hakim, değişimli hakim ve savcı temin edilmiştir. Mahkemenin hakimleri:

• Albay Rt Hon Sir Geoffrey Lawrence (Birleşik Krallık baş hakimi ve mahkeme başkanı)
• Sir Norman Birkett (Birleşik Krallık değişimli hakimi)
• Francis Biddle (ABD baş hakimi)
• John Parker (ABD değişimli hakimi)
• Profesör Henri Donnedieu de Vabres (Fransız baş hakim)
• Robert Falco (Fransız değişimli hakim)
• Tümgeneral Iona Nikitchenko (Sovyet baş hakim)
• Yarbay Alexander Volchkov (Sovyet değişimli hakim)

Mahkemenin baş savcıları:

• Robert H. Jackson (Amerika Birleşik Devletleri, yardımcı avukatı Telford Taylor)
• Sir Hartley Shawcross (Birleşik Krallık, yardımcıları Binbaşı Sir David Maxwell-Fyfe, Sir John Wheeler-Bennett ve Anthony Marreco)
• Korgeneral R. A. Rudenko (Sovyetler Birliği)
• François de Menthon ve Auguste Champetier de Ribes (Fransa)

Uluslararası Askeri Mahkeme, 19 Kasım 1945'te Nürnberg Adalet Sarayı'nda açıldı.^[8][9] Birkaç kategoride üst düzey askeri görevli bulunmaktadır.

Verilen iddianame:

1. Barışa karşı işlenen suça veya komploya ortak olmak
2. Barışa karşı savaş yürütme, saldırganlık ve diğer suçları başlatmak ve planlamak
3. Savaş suçları
4. İnsanlığa karşı suçlar

Suçlanıp beraat eden (B), Suçlu bulunan(S), Yargılanmayan(-):

Adı	Suçlamalar				Cezası	Notlar
	1	2	3	4
Martin Bormann	B	-	S	S	Ölüm	Nazi Partisi sekreteri olarak Hess'in halefi. Gıyabında ölüme mahkûm edildi. İntiharından sonra kalıntıları 1972'de bulundu.[10]
Karl Dönitz	B	S	S	-	10 yıl	Kriegsmarine'in 1943'e kadarki lideridir. Hitler'in ölümünden sonra Almanya'nın devlet başkanı oldu.[11] 1936 yılındaki Londra Deniz Anlaşmasını ihlal etmekten suçlu bulundu.[12]
Hans Frank	B	-	S	S	Ölüm	1933-1945 arasında Nazi Almanyası'nın hukuk liderliğini yaptı. 1939-1945 yılları arasında işgal edilen Polonya'da generallik ve valilik yaptı. Yaptıklarından pişmanlık duyduğunu belirtti.[13]
Wilhelm Frick	B	S	S	S	Ölüm	1933-1945 yılları arasında Nazi Almanyası'nda İçişleri Bakanı'ydı.[14]
Hans Fritzsche	B	B	B	-	Beraat	Popüler radyo yorumcusu ve Nazi Almanyası dönemindeki Propaganda Bakanlığı'nın haber bölümü başkanıdır. Hitler'in ve Joseph Goebbels'in intiharından sonra teslim olmuştur.[15]
Walther Funk	B	S	S	S	Ömür boyu hapis	Hitler'in Ekonomi Bakanı. Reichsbank'ın başkanı. 16 Mayıs 1957'de bozulan sağlığı sebebiyle serbest bırakıldı.[16] 31 Mayıs 1960 yılında ölmüştür.
Hermann Göring	S	S	S	S	Ölüm	Reichsmarschall, 1935-1945 yılları arası Luftwaffe komutanı, savaşın son yılları esnasında Nazi hiyerarşisinde Hitler'den sonra ikinci adamdı; onun halefiydi. İdam edilmesine saatler kala zehir içerek intihar etti.[17]
Rudolf Hess	S	S	-	-	Ömürboyu hapis	Hitler'in vekili, 1941'de İngiltere ile barış görüşmeleri yapma umuduyla uçağıyla İskoçya'ya gitti ve yakalandı. 1987 yılında ölene kadar Spandau Hapishanesinde tutuklu kaldı.[18]
Alfred Jodl	S	S	S	S	Ölüm	Wehrmacht Generaloberst, Keitel'ın astı ve 1938-1945 yılları arası OKW şefi. İdamından sonra 1953'te Alman mahkemesi tarafından aklandı.[19]
Ernst Kaltenbrunner	B	-	S	S	Ölüm	1943-1945 yılları arasında RSHA'nın başkanlığını yaptı. Einsatzgruppen ve toplama kamplarındaki birçok ölüm emrini verdi.[20]
Wilhelm Keitel	S	S	S	S	Ölüm	OKW başı. Generalfeldmarschall.Adolf Hitler'in en sadık ve güvenilir yardımcılarından biri. 1938–1945.[21]
Gustav Krupp von Bohlen und Halbach	B	B	B		Sağlık problemlerinden dolayı davası düştü.	Büyük Nazi sanayicisi. Krupp şirketlerinin 1912-1945 yıllarındaki yöneticisidir. Sağlığı yargılanmaya uygun değildi. 16 Ocak 1950'de ölmüştür.
Robert Ley	B	B	B	B	Mahkeme, dava sonucunu belirlemeden önce intihar etti.	Alman Emek Cephesi başı. 25 Ekim 1945'te yargılanmasından hemen önce intihar etti.
Baron Konstantin von Neurath	S	S	S	S	15 yıl	1932-1938 yılları arasında Dışişleri Bakanlığı yaptı. 1938'de görevi Ribbentrop'a devretti. Daha sonra Bohemya ve Moravia valiliği yaptı (1939-1943). Hitler ile anlaşmazlığı nedeniyle 1943'te istifa etti. Serbest bırakıldıktan 6 Kasım 1954[22] sonra bir kalp krizi geçirdi. 14 Ağustos 1956'da öldü.
Franz von Papen	B	B	-	-	Beraat	1932'de Almanya Şansölyesi ve 1933-1934'te Hitler'in altında yardımcı şansölye. 1934-1938 arası Avusturya büyükelçisi ve 1939-1944 arası Türkiye büyükelçisi. Nürnberg mahkemelerinde beraat ettirilmesine rağmen von Papen Alman de-nazileştirme mahkemesi tarafından 1947'de bir savaş suçlusu olarak tekrar cezalandırıldı ve 8 yıl ağır işe mahkûm edildi. İki yıl hizmet ettikten sonra temyiz edilerek tekrar beraat ettirildi.[23]
Erich Raeder	S	S	S	-	Ömür boyu hapis	1928 den 1943 yılına emekli olana kadar Kriegsmarine Komutanı. İlerleyen yaşı ve sağlık problemleri nedeniyle 26 Eylül 1955 tarihinde serbest bırakıldı.[24] 6 Kasım 1960'ta öldü.
Joachim von Ribbentrop	S	S	S	S	Ölüm	1935-1936 arası Büyükelçi-yetkili kişi, 1936-1938 arası Birleşik Krallık büyükelçisi ve 1938-1945 arası Almanya dışişleri bakanı[25]
Alfred Rosenberg	S	S	S	S	Ölüm	Irk teorisi ideoloğu. Sonra, İşgal Edilen Doğu Toprakları Bakanı (1941-1945).[26]
Fritz Sauckel	B	B	S	S	Ölüm	1927–1945 arası Türingiya Gauleiterı idi. 1942-1945 yılları arası Nazi köle işçisi programı tam yetkilisiydi.[27]
Dr. Hjalmar Schacht	B	B	-	-	Beraat	Tanınmış bankacı ve iktisatçı. Reichsbank Öncesi savaş başkan1923-1930 ve 1933-1938 ve Ekonomi Bakanı 1934-1937.[28]
Baldur von Schirach	B	-	-	S	20 yıl	1933 - 1940 yılları arası Hitler Gençliği lideri ve 1940–1943 yılları arası ViyanaGauleiterı idi. Mahkemede pişmanlığını ifade etti.[29]
Arthur Seyss-Inquart	B	S	S	S	Ölüm	1938'deki Avusturya Şansölyesi. Polonya'da 1939-1940 yılları arası Frank'ın Yardımcısı. Daha sonra işgal altındaki Hollanda'da 1940-1945 yıllarındaki Reich Komiseri. Mahkemede Pişmanlıklarını dile getirdi.[30]
Albert Speer	B	B	S	S	20 Yıl	Hitler'in favori mimarı ve yakın arkadaşı ve 1942'den itibaren Silahlanma Bakanıydı. Bu kapasitede, silahların üretiminde işgal edilen bölgelerden köle işçilerinin kullanımı için sorumluydu. Mahkemede pişmanlığını ifade etti[31] ve eski dostlarını suçladı.
Julius Streicher	B	-	-	S	Ölüm	Franconia Gauleiter'ı. 1922–1940. Haftalık gazete Der Stürmer'in yayımcısıydı.[32]

İdamlar Mahkeme binasının spor salonunda gerçekleştirildi (1983 yılında yıkılmıştır). Söylentilere göre cesetlerin Dachau'ya götürülüp orada yakılması uzun sürmesine rağmen, aslında Münih'te bir krematoryumda yakıldı ve küller Isar Nehri üzerine dağıtılmıştı. Fransız hakimler, Göring, Keitel ve Jodl'un kurşuna dizilerek vurulmasını önerdi; Bu kural, ordu mahkemeleri için standarttır, fakat Biddle ve Sovyet hakimleri, askeri subayların askeri etkenlerini ihlal ettiğini ve daha büyük onurlu sayıldığı düşünülürse, vurularak öldürülmeye değmediklerini savundular. Diğer mahkûmlar 1947'de Spandau Hapishanesi'ne nakledildiler.

Asılarak ölüm cezasına çarptırılan 12 sanığın ikisi asılamadı: Martin Bormann, gıyaben ölüme mahkûm edildi (Mayıs 1945'te Berlin'den kaçmaya çalışırken öldü) ve idamında önceki gece intihar eden Hermann Göring infaz edilmedi. Kalan 10 sanık ölüm cezasına çarptırıldı.

Nürnberg Mahkemesi birçok filme konu olmuştur.

1. Nürnberg Duruşması (Judgment at Nuremberg) (1961): Başrolünde Spancer Tracy'nin oynadığı, Stanley Kramer'in yönettiği sinema filmi. 2 Oscarlı bu film aynı zamanda Amerikan Film Enstitüsü tarafından tüm zamanların en iyi mahkeme filmi seçilmiştir. IMDB 23 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
2. Nürnberg (Nuremberg) (2000): Yves Simoneau'un yönettiği, başrolünde Alec Baldwin'in oynadığı tarihi drama. 3 adet Altın Küre kazanmıştır. IMDB29 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
3. Nürnberg: Göring'in Son Bekleyişi (Nuremberg: Goering's Last Stand) (2006): Peter Nicholson'un yönettiği, Hannes Hellmann'ın başrolünü oynadığı film. Bu film de birçok ödül kazanmıştır. IMDB

• Wright, Quincy (Nisan 1948). "Legal Positivism and the Nuremberg Judgment". American Journal of International Law. 42 (2): 405-414. doi:10.2307/2193683. JSTOR 2193683. 
• Zolo, Danilo (2009). Victors' Justice: From Nuremberg to Baghdad. New York & Londra: Verso Books. ISBN 978-1-84467-317-9.