İçeriğe atla

Nükleer karşıtı hareket

Three Mile adası kazasının ardından 14 Ekim 1979'da Batı Almanya'nın Bonn kentinde düzenlenen nükleer karşıtı protestoya 169.000 kişi katıldı.[1]
3 Ekim 2009'da Fransa'nın kuzeydoğusundaki Colmar'da nükleer karşıtı gösteri
19 Eylül 2011'de Tokyo, Japonya'daki Meiji Shrine kompleksinde meydana gelen Fukushima Daiichi nükleer felaketinin ardından nükleer santral karşısı gösteri.

Nükleer karşıtı hareket, çeşitli nükleer teknolojilere karşı çıkan sosyal bir harekettir. Bazı doğrudan eylem grupları, çevre hareketleri ve profesyonel organizasyonlar kendilerini yerel, ulusal veya uluslararası düzeyde bu hareketle özdeşleştirmiştir.[2] Başlıca nükleer karşıtı gruplar arasında Nükleer Silahsızlanma Kampanyası, Dünya Dostları, Greenpeace, Nükleer Savaşın Önlenmesi için Uluslararası Hekimler, Barış Eylemi ve Nükleer Bilgi ve Kaynak Servisi bulunmaktadır. Hareketin ilk amacı nükleer silahsızlanmaya ilişkindi, ancak 1960'ların sonlarından beridir nükleer enerji kullanımına da karşı çıkılmaktadır. Birçok nükleer karşıtı grup hem nükleer enerjiye hem de nükleer silahlara karşı çıkar. 1970'lerde ve 1980'lerde yeşil partilerin ortaya çıkması genellikle nükleer karşıtı siyasetin doğrudan bir sonucuydu.[3]

Bilim insanları ve diplomatlar, 1945'te Hiroşima ve Nagazaki'ye atılan atom bombalarından bu yana nükleer silah konusunu tartışmaktadır.[4] Yerel halk, 1954'te Pasifik'te yapılan kapsamlı testlerden itibaren nükleer silah testleri konusunda endişe duymaya başladı. 1963'te birçok ülke, atmosferik nükleer testleri yasaklayan Kısmi Test Yasağı Anlaşmasını onayladı.[5]

Temmuz 1977'de İspanya'nın Bilbao kentinde nükleer enerjiye karşı 200.000 kişinin katıldığı büyük bir protesto düzenlendi. 1979'daki Three Mile Island kazasının ardından New York'ta 200.000 kişinin katıldığı nükleer karşıtı bir protesto düzenlendi. 1981'de, Hamburg'un batısındaki Brokdorf Nükleer Santrali'ni protesto etmek için Almanya'nın en büyük nükleer enerji karşıtı gösterisi gerçekleşti; yaklaşık 100.000 kişi 10.000 polis memuru ile karşı karşıya geldi. En büyük protesto 12 Haziran 1982'de New York'ta gerçekleşti ve nükleer silahlara karşı bir milyon insan gösteriye katıldı. Batı Berlin'deki 1983 nükleer silah protestosuna yaklaşık 600.000 kişi katıldı. Mayıs 1986'da Çernobil felaketinin ardından tahminen 150.000 ila 200.000 kişi İtalya'nın nükleer programını protesto etmek için Roma'da yürüdü.

Nükleer karşıtı organizasyonlar

Nevada Desert Experience üyeleri, 1982.

Nükleer karşıtı hareket, yerel, ulusal ve uluslararası düzeyde faaliyet gösteren sosyal bir harekettir. Çeşitli grup türleri kendilerini hareketle özdeşleştirmiştir:

Uluslararası organizasyonlar

Nükleer karşıtı semboller

Eleştiri

Stewart Brand wearing a shirt bearing the radioactive trefoil symbol with the caption "Rad."
2010 yılındaki bir tartışmada Stewart Brand, "Dünyanın nükleer enerjiye ihtiyacı var mı?"[13]

İklim değişikliği ile alakalı etkili politikalarda anlaşmak için girişimler devam etmektedir. Nükleer yanlısı çevreci gruplar, çevrecilerin nükleer karşıtı geleneksel tutumlarını tersine çevirmeye çalışıyor. Film yapımcısı Rob Stone'un Pandora's Promise belgesel filmi (2013) bu eğilimin güzel bir örneğidir.[14]

Bazı çevreciler nükleer karşıtı hareketi, fosil yakıtların ve nükleer enerji dışındaki alternatiflerin çevresel maliyetlerini küçümsemek ve nükleer enerjinin çevresel maliyetlerini abartmakla eleştiriyor.[15][16] Sayısız nükleer uzmandan biri ve Pittsburgh Üniversitesi'nde Fahri Fizik Profesörü olan Bernard Cohen, muhtemelen en sık alıntılanan kişidir. Kapsamlı yazılarında güvenlik konularını ayrıntılı olarak inceler. Nükleer güvenliği, çok çeşitli diğer fenomenlerin göreceli güvenliğiyle karşılaştırmasıyla tanınır.[17][18]

Nükleer karşıtı aktivistler, radyofobik duyguları halk arasında yaymakla suçlanıyor. Boston Üniversitesi'nden Samuel MacCracken, yakıtların üretimi ve nakliyesinin yanı sıra kirlilik de hesaba katılırsa, yılda 50.000 ölümün doğrudan nükleer olmayan santrallere atfedileceğini savunur. Nükleer olmayan santrallerin nükleer santrallerle aynı standartlarla yargılanması durumunda, her nükleer olmayan santralin ABD'de yılda 100 ölüme neden olduğunu savundu.[19]

Nükleer karşıtı hareketi eleştirenler, yenilenebilir enerji kaynakları için gereken sermaye kaynaklarının nükleer enerji için gerekli olanlardan daha yüksek olduğunu kanıtlayan bağımsız çalışmaları argümanlarında kullanır.[20]

Nisan 2007'de Sierra Club Küresel Isınma Direktörü Dan Becker, "Kirli kömür santrallerinden tehlikeli nükleer enerjiye geçmek, sigara bırakıp uyuşturucuya başlamak gibidir" dedi.[21] James Lovelock ise bu görüşü eleştirmektedir: "Nükleer enerjiye karşı olan muhalefet, Hollywood tarzı kurgu, Yeşil lobiler ve medya tarafından beslenen irrasyonel bir korkuya dayanıyor." ". . . Ben bir Yeşil'im ve hareketteki arkadaşlarımdan nükleer enerjiye karşı haksız itirazlarından vazgeçmelerini rica ediyorum."[22]

Kaynakça

  1. ^ Herbert P. Kitschelt. Political Opportunity and Political Protest: Anti-Nuclear Movements in Four Democracies 21 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. British Journal of Political Science, Vol. 16, No. 1, 1986, p. 71.
  2. ^ a b Fox Butterfield. Professional Groups Flocking to Antinuclear Drive 24 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The New York Times, 27 March 1982.
  3. ^ John Barry and E. Gene Frankland, International Encyclopedia of Environmental Politics, 2001, p. 24.
  4. ^ Jerry Brown and Rinaldo Brutoco (1997). Profiles in Power: The Anti-nuclear Movement and the Dawn of the Solar Age, Twayne Publishers, pp. 191–192.
  5. ^ Wolfgang Rudig (1990). Anti-nuclear Movements: A World Survey of Opposition to Nuclear Energy, Longman, p. 54-55.
  6. ^ "About Friends of the Earth International". Friends of the Earth International. 4 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2009. 
  7. ^ "FOE shift on nuclear power". The Guardian. 12 Eylül 2014. 12 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ "Join the Movement". 8 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2019. 
  9. ^ "Profile from Helix Magazine". 13 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ Lawrence S. Wittner (2009). Confronting the Bomb: A Short History of the World Nuclear Disarmament Movement, Stanford University Press, pp. 164–165.
  11. ^ Lawrence S. Wittner (2009). Confronting the Bomb: A Short History of the World Nuclear Disarmament Movement, Stanford University Press, p. 128.
  12. ^ Lawrence S. Wittner (2009). Confronting the Bomb: A Short History of the World Nuclear Disarmament Movement, Stanford University Press, p. 125.
  13. ^ "Stewart Brand + Mark Z. Jacobson: Debate: Does the world need nuclear energy?". TED. February 2010. 12 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2013. 
  14. ^ van Munster R, Sylvest C (Oct 2015). "Pro-Nuclear Environmentalism: Should We Learn to Stop Worrying and Love Nuclear Energy?". Technology and Culture. 56 (4): 789-811. doi:10.1353/tech.2015.0107. PMID 26593709. 
  15. ^ "James Lovelock: Nuclear power is the only green solution". www.ecolo.org. 16 Ekim 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  16. ^ "Going Nuclear". 16 Nisan 2006. 2 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi – www.washingtonpost.com vasıtasıyla. 
  17. ^ "Bernard Cohen". www.phyast.pitt.edu. 24 Ocak 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  18. ^ "The Nuclear Energy Option". www.phyast.pitt.edu. 21 Aralık 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  19. ^ Samuel MacCracken, The War Against the Atom, 1982, Basic Books, pp. 60–61
  20. ^ Executive Summary[]
  21. ^ https://web.archive.org/web/20110714174817/http://www.newstrib.com/featured-series/energy-series/Articles/A_7-20-2007_1_4.pdf []
  22. ^ "James Lovelock: Nuclear power is the only green solution". www.ecolo.org. 16 Ekim 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. "James Lovelock: Nuclear power is the only green solution" 16 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. www.ecolo.org.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Greenpeace</span> çevreci sivil toplum kuruluşu

Greenpeace, kırktan fazla ülkede şubesi ve Hollanda, Amsterdam'da uluslararası bir merkezi olan çevreci sivil toplum kuruluşu. Greenpeace amacının "Dünya'nın tüm çeşitliliği ile yaşamı besleme gücünü garantiye almak" olduğunu belirtir ve küresel ısınma, ormanların yok olması, aşırı avlanma, ticari balina avcılığı, genetik mühendisliği ve nükleer gibi dünya çapındaki sorunlardaki kampanyasına odaklanır. Greenpeace amaçlarına ulaşmak için doğrudan eylem, lobicilik ve araştırmadan yararlanır. Küresel örgüt 2,9 milyon bireysel destekçisine ve vakıf yardımlarına güvenerek hükûmetlerden, şirketlerden ve siyasi partilerden bağış kabul etmez.

<span class="mw-page-title-main">Nükleer enerji</span> atomun çekirdeğinden elde edilen enerji türü

Nükleer enerji, atomun çekirdeğinden elde edilen bir enerji türüdür. Kütlenin enerjiye dönüşümünü ifade eden, Albert Einstein'a ait olan E=mc² formülü ile ilişkilidir.

<span class="mw-page-title-main">Nükleer enerji santrali</span> Nükleer reaktör yardımıyla elde edilen enerjiyi dağıtan merkez

Nükleer santral (NPP) veya atom santrali (APS), ısı kaynağının nükleer reaktör olduğu termik santraldir. Termik santrallerde tipik olduğu gibi, ısı, elektrik üreten jeneratöre bağlı buhar türbinini çalıştıran buhar üretmek için kullanılır. Eylül 2023 itibarıyla Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu, dünya çapında 32 ülkede faaliyette olan 410 nükleer santral ve inşa halinde olan 57 nükleer santral olduğunu bildirdi.

<span class="mw-page-title-main">Nükleer reaktör</span> Uranyum, plütonyum vb. atom çekirdeklerinin parçalanmasından yararlanılarak enerji elde edilen kaynak

Nükleer reaktör, zincirleme çekirdek tepkimesinin başlatılıp sürekli ve denetimli bir biçimde sürdürüldüğü aygıtlardır. Nükleer reaktörler bazen nükleer enerjiyi başka bir tür enerjiye çevrilen santraller olarak kullanılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Metzamor Nükleer Santrali</span> Ermenistanın Türkiye sınırına 16 km uzaklıkta yer alan Metzamor şehrinde bulunan nükleer santral

Metzamor Nükleer Santrali, Ermenistan'ın Türkiye sınırına 16 km uzaklıkta yer alan Metzamor şehrinde bulunan nükleer santral. Santralde biri işlevsel olmak üzere 2 adet 408 MW güce sahip VVER-440/230 tipi reaktör bulunmaktadır. Santral Ermenistan'ın başkenti Erivan'a 32 km, Kars'a 100 km, Iğdır'a ise 30 km uzaklıktadır. 2018 verilerine göre santral ülkenin enerji ihtiyacının %27'sini karşılamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Rainbow Warrior (1955)</span>

Rainbow Warrior, 1970'lerin sonu ve 1980'lerin başında balina avcılığı, fok avı, nükleer test ve nükleer atık boşaltma karşıtı bir dizi mücadeleyi desteklemek için yapılan eylemlerde kullanılan bir Greenpeace (Türkçe:Yeşilbarış) teknesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Toshiba</span> çokuluslu bir Japon üretim şirketi

Toshiba Corporation Japonca: 株式会社東芝, çokuluslu bir Japon üretim şirketidir. Genel merkezi Tokyo, Japonya olan şirket tüketici ürünleri elektronik cihazlar ve parçaları konusunda Dünyanın sayılı markalarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de nükleer enerji</span>

Türkiye'de şu an nükleer enerji santrali yapılma aşamasındadır. 1970 yılından itibaren nükleer santral kurulma girişimlerinde bulunuldu fakat bu girişimlerin çoğu sonuçsuz kalmış, 2004'te nükleer enerji santrali konusu yeniden gündeme gelmiş ve toplamda üç santralden biri için yapıma aşamasına gelinmiştir. İki santral daha planlama aşamasındadır.

<span class="mw-page-title-main">TNT eşdeğeri</span>

TNT eşdeğeri, patlamalarda salınan enerjinin miktarının ölçülmesinde kullanılan bir birimdir. TNT tonu 4,184 gigajoulelük enerji birimine eşittir ki bu değer de yaklaşık olarak bir ton ağırlığında TNT patlamasına eşittir. TNT megatonu ise 4,184 petajoulelük enerji birimine eşittir. Bununla birlikte TNT, atomik olmayan geleneksel patlayıcıların en etkilisi değildir. Örneğin dinamit, %60 daha fazla enerji yoğunluğu barındırır.

<span class="mw-page-title-main">Helen Caldicott</span>

Helen Mary Caldicott, Avustralyalı hekim ve yazar. Ayrıca nükleer enerjiye, zayıflatılmış uranyum mühimmatlarına, atom bombalarına, nükleer silahlanmaya, savaşa ve genel olarak askeri hareketlere karşıtlığa tahsis edilen çeşitli dernekler kurmuş bir nükleer karşıtı savunucusudur. Haftalık sunulan If You Love This Planet isimli radyo programına ev sahipliği yapmaktadır. 2009 yılında National Women's History Project tarafından Women's History Month onuruna layık gösterilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nükleer paylaşım</span> NATOnun nükleer caydırıcılık politikasında bir konsept

Nükleer paylaşım, NATO'nun nükleer caydırıcılık politikasında bir konsept. Buna göre nükleer silahı olmayan NATO üyesi ülkeler kendi topraklarında nükleer silahı olan NATO üyesi ülkelerin nükleer silahlarını bulundurmaktadır. NATO'da nükleer silaha sahip ülkeler ABD, Birleşik Krallık ve Fransa'dır; ancak nükleer paylaşıma sadece ABD silah sağlamaktadır. Kasım 2009 itibarıyla Almanya, Belçika, Hollanda, İtalya ve Türkiye ABD'nin nükleer silahlarına ev sahipliği yapmaktadır. Kanada 1984'e kadar, Yunanistan ise 2001'e kadar nükleer silahlara ev sahipliği yapmıştır.

Sovyet Barış Komitesi veya Sovyet Barışı Koruma Komitesi , Sovyetler Birliği'nde barış hareketlerinden aktif olarak sorumlu devlet kuruluşu. 1949 yılında kurulan kuruluş, 1991 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılması sonucu feshedildi.

<span class="mw-page-title-main">Nükleer karşıtı protestolar</span>

Nükleer karşıtı protestolar veya anti-nükleer protestolar askeri alanda nükleer teknolojinin kullanılmasına karşı gerçekleştirilen protesto gösterileridir. Amerika Birleşik Devletleri ile Sovyetler Birliği önderliğindeki kutuplar arasında süren Soğuk Savaş'taki nükleer savaş durumu bu protestoların oluşmasına ana etken olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Özgür Wendland Cumhuriyeti</span> Batı Almanyada bir nükleer atık çöplüğünün kurulmasını protesto etmek için kurulan bir protesto kampıydı

Özgür Wendland Cumhuriyeti, 3 Mayıs 1980'de Batı Almanya'da bir nükleer atık çöplüğünün kurulmasını protesto etmek için kurulan bir protesto kampıydı. 4 Haziran 1980'de, polis kampı tahliye etti.

<span class="mw-page-title-main">Barış sembolü</span>

Barış sembolü, barışı simgeleyen semboldür.

<span class="mw-page-title-main">Çevre hareketi</span>

Koruma ve yeşil politikayı da içeren çevre hareketi (ekoloji hareketi olarak da anılır ), çevresel sorunları ele alan için çeşitli felsefi, sosyal ve politik hareketlerdir. Çevreciler, kamu politikası ve bireysel davranışlardaki değişiklikler yoluyla kaynakların ve çevrenin adil ve sürdürülebilir bir şekilde yönetilmesini savunurlar. Ekosistemlerin düşmanı değil bir katılımcısı olarak insanlığın tanıyan çevre hareketi ekoloji, sağlık ve insan haklarına odaklanır.

<span class="mw-page-title-main">Ülkelere göre nükleer enerji üretimi</span> Vikimedya liste maddesi

Nükleer santraller şu anda 30 ülkede faaliyet gösteriyor. Çoğu Avrupa, Kuzey Amerika, Doğu Asya ve Güney Asya'dadır. Amerika Birleşik Devletleri en büyük nükleer enerji üreticisi iken, Fransa nükleer enerji ile en fazla elektrik üreten ülkedir. Fransa, enerji güvenliğine dayalı mevcut bir politika nedeniyle elektriğinin yaklaşık %75'ini nükleer enerjiden elde etmektedir. Politikada yapılan bir değişikliğe göre ülke, 2035 yılına kadar bu oranı %50'ye düşürmek zorunda. 2012'de küresel nükleer elektrik üretimi 1999'dan bu yana en düşük seviyesindeydi.

<span class="mw-page-title-main">Nükleer silahlardan arındırılmış bölge</span>

Nükleer silahlardan arındırılmış bölge (NWFZ), Birleşmiş Milletler tarafından, bir grup devletin, yükümlülüklerini yerine getirmek için doğrulama ve kontrol mekanizmalarına sahip olan ve Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından bu şekilde tanınan belirli bir alanda nükleer silahların geliştirilmesini, üretilmesini, kontrolünü, bulundurulmasını, test edilmesini, yerleştirilmesini veya taşınmasını yasaklayan bir anlaşma veya konvansiyonla özgürce kurulan bir anlaşma olarak tanımlanmaktadır. NWFZ'lerin, beş nükleer silahlı devlet de dahil olmak üzere çoğu ülkenin taraf olduğu Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Antlaşması'na benzer bir amacı bulunsa da bu antlaşmadan farklıdır. Diğer bir terim olan nükleerden arındırılmış bölge, genellikle hem nükleer enerjiyi, hem nükleer silahları ve hem de bazen nükleer atık ve nükleer tahriki de yasaklayan bir bölge anlamına gelir ve genellikle BM tarafından kabul edilen bir uluslararası anlaşma anlamına gelmez.

1984 yılında Başbakan David Lange, nükleer enerjili veya nükleer silahlı gemilerin Yeni Zelanda limanlarını kullanmasını veya Yeni Zelanda sularına girmesini yasakladı. 1987 Yeni Zelanda Nükleer Serbest Bölgesi, Silahsızlanma ve Silahların Kontrolü Yasası uyarınca Yeni Zelanda'nın karasuları, karaları ve hava sahası nükleerden arındırılmış bölgeler haline geldi. Bu, o zamandan beri Yeni Zelanda'nın dış politikasının bir parçası olarak kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri Atom Enerjisi Komisyonu</span>

Amerika Birleşik Devletleri Atom Enerjisi Komisyonu (AEC), II. Dünya Savaşı'ndan sonra Amerika Birleşik Devletleri Kongresi tarafından atom bilimi ve teknolojisinin barış zamanındaki gelişimini de teşvik etmek ve kontrol altında tutmak için kurulan Amerika Birleşik Devletleri hükûmetinin bir kurumuydu. Başkan Harry S. Truman, 1 Ağustos 1946'da McMahon/Atom Enerjisi Yasası'nı imzalayarak, 1 Ocak 1947'den itibaren atom enerjisinin kontrolünü ordudan sivillere devretmiş oldu. Bu yasa Atom Enerjisi Komisyonu üyelerine savaş sırasında atom bombası üretmek için inşa edilmiş fabrikaların, laboratuvarların, ekipmanların ve personelin tam kontrolünü sağladı.