İçeriğe atla

Mısırbilim

Gize piramitleri bölgesinde Kefren piramidinin karşısında yer alan ünlü Sfenks heykeli.

Mısırbilim ya da Mısıroloji, Antik Mısır ve Mısır'ın tarihi konularını inceleyen bir bilim dalıdır. Antik çağ tarihi ve arkeoloji bilimlerinin bir alt koludur. Mısırbilimi ile uğraşan kişilere Mısırbilimci ya da Mısırolog adı verilmektedir.

Mısırbilim'in doğuşu

Bilim dalının doğuşuna neden olan en önemli olay, Fransa'nın Mısır Seferi takip eden dönemde Fransız bilim insanı Jean François Champollion'un 3 dilli (Antik Yunanca, Demotik, Hiyeroglif) Rosetta taşı yardımı ile hiyeroglifleri deşifre etmesi olmuştur. Napolyon'un bu sefere çıkarken 35000 adamının arasında 167 önemli bilim insanını götürdüğü ve bu bilim insanlarının karşılaştıkları zengin antik kültürü çalıştıkları bilinmektedir. 1809 yılından başlayarak 1829 yılına kadar seriler halinde yayınlanan Description de l'Égypte adlı eser, batılı bilim insanlarının Mısır ile bilimsel olarak ilgilendiği ilk önemli eserdir.

Bilim dalının tarihi

19. yüzyıl

19. yüzyılda koleksiyonlar, sergiler ve müzeler ile birlikte yükselerek artan Mısır tarihine duyulan ilgi, 1831 yılında Paris'te kurulan ve Champollion'un yönettiği Mısırbilim kürsüsü ve daha sonraları 1846'da Berlin'de kurulan ve yönetimi Karl Richard Lepsius'a verilen Mısırbilim kürsüsü ile bilimsel bir zemin kazanır. Lepsius tarafından 1842-1845 yıllarında gerçekleştirilen bilimsel Mısır seyahatleri, 67 yeni piramidin keşfi ile sonuçlanır. Buluntuların çoğalması ile eşdeğerli altan Mısır ilgisi, 1867 yılında Göttingen'de yeni bir Mısırbilim kürsüsü kurulması ile sonuçlanır. Bu bölümün başına Brugsch Paşa lakabı ile bilinen Heinrich Brugsch atanır ve bu bölüm Almanya'da kurulan ikinci Mısırbilim dalı olur.

20. yüzyıl

20. yüzyıla gelindiğinde artık Mısırbilim'in başucu kitapları olarak adlandırılabilecek Mısır dili sözlükleri ve ansiklopedileri yayınlanır. Bu zamana değin filolojik konulara yoğunlaşmış olan bölüm, arkeolojik araştırmalara da ağırlık vermeye başlar. Bunun dışında Jsesh, WinGlyph ve Visual Glyph gibi hiyeroglifler ile çalışmayı kolaylaştıran programlar yazılır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Giriş

Edebiyat

  • Erik Hornung, Kadim Mısır Ötedünya Kitapları [2006, İstanbul]

Ezoterizm

Dış bağlantılar

Vikisözlük'te Egyptology veya Egyptologist ile ilgili tanım bulabilirsiniz.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Thomas Young</span> İngiliz bilgin, fizikçi, fizyolog, filolog (1773 - 1829)

Thomas Young, İngiliz bilgin, fizikçi, fizyolog, filolog. Görme alanları, ışık, katı mekaniği, enerji, fizyoloji, dil, müzikal armoni ve Mısırbilim alanlarında önemli bilimsel katkılarda bulundu, "Özgün ve anlaşılır yenilikler" yaptı. Mısır hiyerogliflerinin, özellikle de Rosetta Taşı'nın deşifresindeki çalışmaları Jean-François Champollion'un çalışmalarının önünü açtı. William Herschel, Hermann von Helmholtz, James Clerk Maxwell ve Albert Einstein tarafından çalışmaları dile getirilen bir bilim adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Rosetta Taşı</span> Mısırda Fransızlar tarafından bulunan tarihi eser

Rosetta Taşı ya da Reşid Taşı, Mısır'da kale yapımındaki bir kazı sırasında rastlantı eseri bir Fransız askeri tarafından bulunmuş, Mısır'da Fransızlar tarafından kurulmuş olan enstitüye gönderilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Thoth</span>

'Thoth ( ; Koinē GreekThṓth, Coptic Thōouttan alınmıştır. Eski bir Mısır tanrısıdır. Sanatta, genellikle kutsal olan hayvanlar olan ibis veya babun başlı bir adam olarak tasvir edildi. Dişi muadili Seshat', karısı Ma'at' idi. Ayın, bilgeliğin, bilginin, yazının, hiyerogliflerin, bilimin, sihrin, sanatın ve yargının tanrısıydı. Yunan karşılığı Hermes'tir.

<span class="mw-page-title-main">Hiyeroglif</span> antik bir yazı türü

Hiyeroglif, antik döneme ait bir yazı sistemi. Birçok türü olan hiyerogliflerin en bilinen türü Mısır hiyeroglifleridir. Ayrıca Luvi hiyeroglifleri ve Urartu hiyeroglifleri de bu yazı sisteminin Mezopotamya'da kullanılan diğer örneklerindendir. Girit hiyeroglifleri ise Girit Uygarlığı tarafından kullanılan başka bir tür hiyerogliftir.

<span class="mw-page-title-main">Jean-François Champollion</span> Fransız bilgin, filolog, doğubilimci ve mısırbilimci (1790-1832)

Jean-François Champollion, Fransız Eski Yunan ve Latin edebiyatı âlimi, filolog, doğubilimci ve mısırbilimciydi.

<span class="mw-page-title-main">Mısır hiyeroglifleri</span>

Mısır hiyeroglif yazısı, birbirinden kolaylıkla ayırt edilebilecek yüzlerce sembolden oluşur. Her işaret belli bir sesi veya nesneyi temsil eder. Bu yazı soldan sağa veya sağdan sola ya da yukarıdan aşağı yazılabilir, okumak için ölçüt sembollerdeki insan ya da hayvan figürlerinin baktıkları yöndür. Mısır hiyerogliflerinde 700'den fazla işaret bulunmaktadır. Bu yüzden de okuma yazma oranı düşüktür. Çünkü hiyeroglif bir harf yazısı değildi. Bunlar için yazıcı adlı bir meslek vardı. Bu insanlar uzun bir eğitimden geçerlerdi. Ayrıca hiyeroglif öyle zor bir yazıydı ki sanat halini almıştı.

<span class="mw-page-title-main">Mısırca</span>

Mısırca, Afroasya dillerine bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Merneptah Steli</span>

Merneptah Dikilitaşı, Antik Mısır kralı Merneptah tarafından yazdırılan ve arka yüzündeki granit dikilitaşın Kral III. Amenhotep tarafından diktirildiği dikilitaştır. 1896'da, Mısır'ın Teb şehrinde Flinders Petrie tarafından keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Teb</span> Antik Mısırın şehirlerinden birisinin Yunanca ismi

Teb, Thebes, Thebai veya Mısır dildeki adıyla Waset, Nil Nehrinin kıyılarına kurulmuş ve Akdeniz'in yaklaşık olarak 800 km güneyinde yer alan Antik Mısır'ın önemli şehirlerinden biridir. Yukarı Mısır'ın dördüncü nomunun ana şehridir ve Orta Krallık ve Yeni Krallık dönemlerinde uzun süre Mısır'a başkentlik yapmıştır. Nübye ve Doğu Çölüne yakın lokasyonda bulunan şehir aynı zamanda bir ticaret rotalarının üzerindeydi. Aynı zamanda dini bir merkez olan şehir, Antik Mısır'da en saygı duyulan şehirlerindendi. Şehir, Nil Nehrinin yakasına yayılmıştır. günümüzde Nil'in doğu tarafında Luxor kenti ve Karnak ve Luksor Tapınaklarının harabeleri, batı tarafında ise Teb Nekropolü bulunmaktadır. 1979 senesinde UNESCO Dünya Mirası listesine dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Piramit metinleri</span>

Piramit metinleri, Eski Krallık dönemi 5., 6. ve 8. hanedana ait firavunların inşa ettirdiği piramitlerin iç duvarlarına yazılmış dini içeriğe sahip özlü sözlerdir. Bu piramitler 5. hanedana ait firavun Unas Piramidi, 6. Hanedana ait firavun II. Teti, I. Pepi, Merenre ve II. Pepi ile kraliçeler II. Anchenespepi, Behenu, Neith, Wedjebten ve II. Iput piramitleri ve son olarak 8. hanedana ait Qakare Ibi piramididir. Eski Mısır diline ait günümüze dek ulaşabilmiş en büyük metin grubu olan piramit metinleri daha sonra Orta Krallık döneminde tabutların iç taraflarında yeniden ortaya çıkmaktadırlar. Ancak daha yeni olarak ve piramitlerden ziyade tabutlarda ortaya çıkan bu metinler tabut metinleri olarak adlandırılırlar. Gerek piramit metinlerinde gerekse tabut metinlerinde karşılaşılan çoğu özlü sözün eski Mısır'ın geç dönemlerine kadar kullanıldığı kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Horemheb'in mezarı</span> 18. Hanedanın son firavunu Horemhebin Krallar Vadisinde 1908 yılında Edward Ayrton tarafından keşfedilen mezarı.

Horemheb'in mezarı, Mısır'da Krallar Vadisi'nde bulunan KV57 numaralı bir antik kaya mezarıdır. Yapı'nın 18. Hanedan'ın son hükümdarı olan Horemheb için hazırlandığı bilinmektedir. Günümüze gayet iyi bir biçimde ulaşmayı başaran yapı, bulundurduğu süslemeler nedeniyle Krallar Vadisi'ndeki en önemli mezarlardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Kapılar Kitabı</span>

Kapılar Kitabı, Antik Mısır medeniyetinden günümüze ulaşmayı başarmış, yeraltı dünyasını konu edinen bir kitaptır. Kitap ilk olarak 18. Hanedan'ın son dönemlerinde çalkantılı Amarna Dönemi sonrası tarihsel kayıtlara geçmiştir.

Carlos Alberto Blanco Pérez İspanyol bir yazar, Mısırbilimci, filozof, kimyager, akademik ve eski çocuk dahi Conciencia y Mismidad, Athanasius ve La integración del conocimiento. 2015 yılında Dünya Bilim ve Sanat Akademisi'ne seçildi ve Avrupa Akademisi üyesidir Bilim ve Sanat.

<span class="mw-page-title-main">Neper (mitoloji)</span>

Eski Mısır dininde, Neper tahıl tanrısıydı. Kadın meslektaşı tahıl tanrıçası Nepit'ti. Eşi, dokuma tanrıçası Tayet olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Aani</span>

Eski Mısır dininde Aani, Mısır tanrısı Thoth için kutsal olan köpek başlı maymundur. Tanrı Thoth için kutsal olan sarı babun'un Mısırlı isimlerinden biridir. Sarı babunun ismi Yunancada "köpek kafası" anlamına gelir

<span class="mw-page-title-main">Djer</span>

Djer mevcut Mısırbilimde antik Mısır'ın Birinci Hanedanlığının üçüncü firavunu olarak kabul edilir. MÖ otuz birinci yüzyılın ortalarında yaşadı ve 40 yıl hüküm sürdü. Djer'in veya karısının mumyalanmış bir ön kolu Flinders Petrie tarafından keşfedildi, ancak Émile Brugsch tarafından atıldı.

<span class="mw-page-title-main">IX. Ramses</span> 20. hanedanlığın mısır firavunu

Neferkare Setepenre IX. Ramses Mısır'ın Yirminci Hanedanlığının sekizinci firavunuydu. III. Ramses ve XI. Ramses'ten sonra bu Hanedanlığın en uzun süre hizmet veren üçüncü kralıydı. Jürgen von Beckerath'ın 1984 tarihli bir GM makalesinde sunduğu kanıtlara dayanarak, Akhet'in 21. gününde tahta geçtiğine inanılıyor. Papirüs Turin 1932+1939'a göre, IX. Ramses 18 yıl 4 aylık bir saltanat yaşadı ve 19. Yılı'nda Peret'in ilk ayında 17 ile 27 arasında öldü. Taht adı Neferkare Setepenre, "Güzel, Re'nin Ruhu, Re'nin Seçilmişi" anlamına gelir. IX. Ramses'in III. Ramses'in oğlu Mentuherkhepeshef'in oğlu olduğuna inanılıyor. IX. Ramses, bu nedenle, muhtemelen III. Ramses'in torunuydu.

<span class="mw-page-title-main">X. Ramses</span>

Khepermaatre X. Ramses Antik Mısır'ın 20. Hanedanlığının dokuzuncu firavunuydu. Doğum adı Amonhirkhepesef'ti. Taht adı Khepermaatre, "Re Abides'in Adaleti" anlamına gelir.

John David Ray bir İngiliz Mısırbilimci ve akademisyendir. O, şu an Cambridge Üniversitesi'nde Mısırbilim Profesörüdür. Temel ilgi alanı Mısır'ın Geç ve Helenistik dönemlerini kapsamakta olup, demotik yazıdaki belgelere özel atıfta bulunmaktadır ve aynı zamanda geç dönem Mısırlılar için savaşan Anadolu paralı askerleri tarafından kullanılan bir yazı sistemi olan Karya alfabesini deşifre etmesiyle tanınmaktadır..


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.