Müstaîn (Abbâsî-Memlûk halifesi)

Mustain veya Mûstain Billâh (tam adıyla: Ebû'l-Fadıl el-Abbâs Mûstain Billâh") (Arapça: الفضل العباس المستعين بالله)(d. ? - ö. 1430) 67. İslam Halifesi ve Memlûk Sultanı. Abbasi hanedanına mensuptur. 1406-1414 yılları arasında Kahire'de Memlûk Devleti'nin koruması altında halifelik yapmıştır. Ayrıca 1412'de yedi ay boyunca (veya 1414 veya 1415)) Memlûk Sultanı olarak da hükümdarlık yapmıştır.

Müsta'în; 1406'da Kahire'de Abbasî halifesi olan babası I. Mütevekkil ikinci halifelik dönemi sonunda ölünce, Burcî Hanedanı'ndan Memlûk Sultanı olan Ferec'in hükümdarlık döneminde, Abbasî halifesi oldu.

1412'de Memlûklu Sultanı Ferec; Abbasî halifesi olan Müsta'în ile birlikte Suriye'ye, orada isyan etmiş olan emirler üzerine, özellikle Halep valisi olan emîr El-Mü'eyyed Ebû en-Nâsır Şeyh el-Mahmûdî üzerine bir sefere başladı. Sultan Ferec Gazze'ye geldiğinde orada birkaç gün istirahat etmek niyetindeydi. Fakat ordusundan bir grubun düşmanları tarafına geçmesi üzerine hemen Şam üzerine yürüyerek şehre girdi ve şehir kapılarını kapattırdı. İsyancı emirlerin orduları çok geçmeden şehri kuşatmaya aldı ve Sultan Ferec uzun bir kuşatmaya hazır beklemekteydi. Ama Halife Müsta'în de esir olarak isyancıların eline geçmişti. İsyancılar ona halifelik yetkilerini kullanarak Memlûk Sultanı Ferec'i sultanlıktan azletmesini ve sultanlık unvânını kendisi üzerine almasını telkin ve tavsiye ettiler. Müsta'în, bu sultanlık yetkilerinin pek kalıcı olacağını düşünmemekteydi. Onun için halifelik yetkilerini ve unvânını da aynı zamanda üzerinde toplama şartı ile halifelik yetkileriyle Ferec'i hal edip yerine Sultanlık unvanını kabul edeceğini bildirdi. 28 Mayıs'ta Ferec, Şam kalesinde tutuklandı ve idam edildi. Mü'eyyed Şeyh; Halife Müsta'în ile birlikte Kahire'ye gitti.^[1]

Müsta'în, sultanlık unvanını çok ciddiye almıştı. Halifelik sarayına geri gideceğine, Kahire Kalesi içinde bulunan Burcî sultanlarının kullandığı sultanlık sarayına yerleşti. Fakat yedi aylık hükümdarlık süresinde özellikle Mü'eyyed Şeyh'in menfî tesiriyle, halife iktidar gücünü elde tutan Memlûk emirlerine karşı kendini beğendiremedi.

Yedi ay hükûmetten sonra Mü'eyyed Şeyh; Halife Müsta'în'i Memlûk tahtından indirmiş ve kendisi sultan unvanını almıştır.

Çeşitli kaynaklar; ne zaman sultan olduğu ve ne zaman sultanlık tahtından indirildiği hakkında değişik bilgiler vermektedir:

• 1412: Bir Arap internet kaynağına göre.^[2]
• 1414: Clifford Edmund Bosworth'un "İslam Hânedânlarının Kronolojisi Ve Cedlerinin İncelenmesi" el kitabına göre.^[3]
• Şubat 1415: Michaud ve Michaud (Miko ve Miko)'nun Fransızca antik ve modern biyografiler ansiklopedisine göre.^[4]

Müsta'în hal edildikten sonra halifeler saraya dönmüşse de 1414'te Abbasî Halifeliği unvânı; kardeşi olan II. Mutezid'e verilmiştir. Müsta'în'e İskenderiye'de oturma izni verilmiş ve orada 1430 yılındaki veba salgınında ölmüştür.^[5]

• Fransızca Wikipedia "Al-Mustain_(Abbasside_du_Caire)" maddesi30 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Fransızca) (Erişme:2.7.2010)
• Clot, André
  • (çev. Turhan Ilgaz) (2005), Kölelerin İmparatorluğu Memlüklerin Mısır'ı, İstanbul: Epsilon Yayınları ISBN 9753317727.
  • (2009) L'Égypte des Mamelouks 1250-1517. L'empire des esclaves, Paris:Perrin ISBN 978-2-262-03045-2 (Fransızca)
• Bosworth, Clifford Edmund, () The new Islamic dynasties: a chronological and genealogical manual, Edinburgh:Edinburgh University Press, ISBN 978-0-7486-2137-8, "The Burjī line 784-922/1382-1517 ", say.77 (İngilizce)

Müstaîn (Abbâsî-Memlûk halifesi) Abbâsî-Memlûk Doğumu: c. 1390 Ölümü: 1430
Sünni İslam unvanları
Önce gelen I. Mütevekkil	Abbâsî Halifesi 22 Ocak 1406 - 9 Mart 1414	Sonra gelen II. Mutezid
Resmî unvanlar
Önce gelen Farac	Mısır Memlûk Sultanı 7 Mayıs 1412 - 6 Kasım 1412	Sonra gelen Muavyed Şeyh