İçeriğe atla

Mâbeyn-i Hümâyun müşiri

Mabeyn Müşiri ya da Mâbeyn-i Hümâyun Müşiri, Osmanlı Devleti'nde 1833'ten 1908'e dek kullanılan bir Osmanlı bürokrasisi unvanıydı. Mâbeyn-i Hümâyun'un (ya da günümüzdeki anlamıyla Padişah'ın özel kalem müdürlüğü) başında olan sivil paşa, görevin önemi nedeniyle en yüksek paşalık rütbesi olan Müşir olarak adlandırılırdı. İlk Mâbeyn-i Hümâyun Müşiri Ahmet Fevzi Paşa'dır ve bu göreve II. Mahmud tarafından 25 Haziran 1832 tarihinde atandı.[1]

Tanzimat döneminde bir süre nezârete dönüştürülen bu mevki, 11 Ağustos 1864 tarihinde tekrar müşirlik haline getirildi.[2]

II. Abdülhamid'in yükselen Babıali bürokrasisi karşısında Sarayı güçlü tutmak için giriştiği çeşitli düzenlemelerden birisi Mâbeyn-i Hümâyun'un güçlendirilmesiydi. Bu dönemde Mâbeyn-i Hümâyun mevcudu 424 kişiye kadar çıktı, Mâbeyn-i Hümâyun Müşiri'nin de devlet yönetimindeki etkisi arttı.

II. Meşrutiyet'in ardından yapılan yeni düzenlemeyle Mâbeyn-i Hümâyun'un çalışan sayısı ve devlet yönetimindeki önemi azaltıldı. 25 kişilik bir kuruma dönüşen Mâbeyn-i Hümâyun'un başındaki görevlinin unvanının Müşir olması uygulamasına da son verildi.

En ünlü Mâbeyn-i Hümâyun Müşiri Plevne Savunması komutanı Gazi Osman Paşa'dır. Esaretten kurtulup Rusya'dan döndükten sonra 5 Kasım 1878 tarihinde Hassa (Padişahı korumakla görevli özel ordu) Müşiri ilan edilen ve 1900'deki ölümüne kadar bu makamda kalan Gazi Osman Paşa, ömrünün son yıllarında Mabeyn Müşirliği görevini de üstlendi.[3]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Mehmed Süreyya (1996). Akbayar, Nuri (Ed.). Sicill-i Osmanî. İstanbul: Kültür Bakanlığı. s. 190. ISBN 9753330391. 
  2. ^ "Müşir" (PDF). İslam Ansiklopedisi. 24 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Ağustos 2015. 
  3. ^ Ozan, Emre. "Gazi Osman Paşa". Deniz Harp Okulu dergisi. 28 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2015. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">II. Mustafa</span> 22. Osmanlı padişahı (1664-1703)

II. Mustafa veya Mustafa Gazi, lâkabı Gazi, Divan edebiyatındaki adı İkbâlî; 22. Osmanlı padişahı ve 101'inci İslâm halifesidir. Babası Sultan IV. Mehmed, annesi Emetullah Râbi'a Gülnûş Sultan'dır. Kuvvetli bir ilim tahsili yaptı. Osmanlı padişahları arasında sefere çıkan son padişahtır.

<span class="mw-page-title-main">Tuğra</span> Osmanlı padişahlarının isim ve sanlarını içeren imza türü

Tuğra, padişahın ismi ve lakabı bulunan alâmet, imza. Tuğra, hat sanatının bir kolu halinde yüzyıllar boyunca usta hattatlar eliyle yazılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kara İbrahim Paşa</span> 92. Osmanlı sadrazamı

Kara İbrahim Paşa, IV. Mehmed saltanatında, 15 Aralık 1683 - 18 Aralık 1685 tarihleri arasında iki yıl dört gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mütercim Mehmed Rüşdi Paşa</span> 186. Osmanlı sadrazamı

Mehmed Rüşdi, Osmanlı sadrazamı. Mütercim Mehmed Rüşdi Paşa olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Fethi Paşa</span>

Fethi Ahmed veya Ahmed Fethi Paşa, 19. yüzyılda yaşamış Osmanlı asker ve devlet adamıdır. 1858 yılında ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Sadrazam</span> padişah adına devlet işlerini yöneten en yüksek derecedeki devlet adamı

Sadrazam ya da vezîr-i âzam, Osmanlı İmparatorluğu'nda padişah adına devlet işlerini yöneten en yüksek derecedeki devlet adamı.

Müşîr, Osmanlı Devleti'nin son dönemi ve Türkiye'nin ilk yıllarında kullanılan, günümüzdeki en yüksek askerî rütbe olan mareşale denk olan rütbe.

Pepe Salih Paşa, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Nişancı</span>

Nişancı, Osmanlı Devleti'nin devlet yönetiminde Divan-ı Hümayun'a katılan görevlilerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Gazi Osman Paşa</span> Osmanlı Türk milli kahramanı

Osman Nuri Paşa, Osmanlı Ordusu'nda askerlik görevi boyunca birçok savaşta başarılı sonuçlar almış, Plevne Muharebeleri'ndeki üstün savunmasının ardından Sultan II. Abdülhamid tarafından "Gazi" unvanına layık görülmüş, o günden bugüne Gazi Osman Paşa olarak da anılan Türk askerdir.

Mabeyin ya da Mabeyn-i Hümayun veya Mabeyn-i Hümayun-ı Cenab-ı Mülukane Osmanlı sarayında padişahın özel kalem müdürlüğü işlevini gören kurumdu. Özellikle 19. yüzyılda bu kurum büyük bir önem kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Namık Paşa</span>

Müşir Mehmed Emin Namık Paşa 19. yüzyılda yaşamış Osmanlı devlet adamıdır. Mekteb-i Harbiye'yi kurmuş, iki defa Bağdat Valisi olarak görev almış, Osmanlı Devleti'nin Londra Büyükelçisi olmuş, Serasker ve Şeyh-ül Vüzera unvanlarını elde etmiştir.

Osmanlı hükûmeti, Osmanlı İmparatorluğu'nun Avrupa'daki çağdaş idare sistemlerine ayak uydurmak amacıyla 19. yüzyılın başından itibaren uyguladığı kabine sistemidir. Günümüzdeki Bakanlar Kurulu sistemine çok benzemekteydi.

Mustafa Zeki Paşa ya da Tophane Müşiri Zeki Paşa (1849-1914) Osmanlı padişahı II. Abdülhamid'in en güvendiği Osmanlı generalleri ve devlet adamlarından biriydi. II. Abdülhamid döneminde 18 yıl boyunca Tophane Müşiri olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Kalemiye</span>

Kalemiye Sınıfı, Divan-ı Hümayun'a dahil sınıflardandır. Yaygın olmayan adı Ehl-i Kalem'dir. Kitâbet sınıfı olarak da bilinir. Bürokrasi, diplomasi ve mali işlerden sorumlu, kısacası defter işlerinden sorumlu kişiler bu sınıfa dahildir. Kalemiye Sınıfının en üst rütbesi Nişancı'dır. Nişancı, Divan-ı Hümayun'de verilen kararlara, Padişah'ın tuğrasını çekmekle görevliydi. Bu yüzden bu makamdakilere Tuğrai de denirdi. Kendisine bağlı olan Reis-ül Küttab ise tamamıyla Dışişleri bakanlığını karşılıyordu. Osmanlı İmparatorluğu yükselme dönemi ile ortaya çıkan bu makamın da önemi giderek artmış ve Divan-ı Hümayun'un kaldırılmasıyla yerini Hariciye Nazırlığı'na bırakmıştır. Ayrıca, Kalemiye Sınıfı'nda Reis-ül Küttab'a bağlı her biri ayrı görevle meşgul kalemler vardı.

İngiliz Said Paşa veya Eğinli Said Paşa veya Büyük Said Paşa, Askeri mühendis okulu öğretmeni, siyasetçi, mabeyn müşiri, Bahriye nazırı. Eyalet valisi.

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Rauf Paşa</span>

Mehmed Rauf Paşa, Osmanlı asker ve devlet adamı.

Kâzım Alpan, Osmanlı askeri. II. Abdülhamid devrinin ordu komutanlarından olup, dönemin en uzun süre yaşamış müşiridir.

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Şakir Paşa (1855-1919)</span>

Mehmed Şakir Paşa Osmanlı askeri.

Tophane Müşirliği, Osmanlı İmparatorluğu'nun 30. padişahı olan II. Mahmud tarafından 1832 yılında kurulmuştur. 1908 yılına kadar hizmet veren Tophane Müşirliği aynı yıl Tophane Nazırlığı adıyla yeniden yapılandırılmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.