Muzio Clementi

Muzio Clementi (Mutius Philippus Vincentius Franciscus Xaverius Clementi)(d. 23 Ocak 1752, Roma - ö. 10 Mart 1832, Evesham, Worcestershire), modern piyano tekniğinin babası olarak anılan İtalyan asıllı İngiliz bestecidir. Mozart ve Beethoven gibi büyük bestecilerin çağdaşı olması, onun besteci olarak ününü gölgelemiş olsa da piyano müziği alanında özellikle de sonat formunun gelişiminde büyük yeri vardır. Clementi sonatinaları (küçük sonatlar) halen tüm dünyada piyano öğrencileri tarafından çalınmaktadır. Etkisi, çağının çok ötesine uzanmış bir sanatçıdır.

23 Ocak 1752'de Roma'da doğan Clementi, 7 çocuklu bir ailenin ilk çocuğuydu. Kuyumculuk yapan babası Nicolo Clementi aynı zamanda amatör bir müzisyendi, oğlunun yeteneğini çok erken yaşta fark etti ve 7 yaşında iken onu org çalmaya yönlendirdi. Oğlu, 2 yıl sonra yetişkinlerin arasından seçilerek yerel kilisenin orgçusu olmuştu. 7 yıl sonra zengin bir İngiliz olan Sir Peter Beckford yeteneğini duydu ve müziğinden etkilenerek onu korumasına almak istedi. Onu beraberinde İngiltere'ye götürmek, müzik öğrenimi görmesini sağlamak istiyordu. Babası kabul etti. Clementi'nin kendisine sağlanan olanaklar karşısında tek yapması gereken müziği ile konukları eğlendirmekti. İyi bir müzik öğrenimi görme fırsatı bulduğu gibi, kendini geliştirebilmek için bol zamanı vardı. Resital piyanisti kariyerine 18 yaşında başladı. 1774'te Sir Peter Beckford'a olan yükümlülükleri sona erince Londra'ya taşındı. 1779'da yayımladığı 6 piyano sonatı ile ün kazandı. Bu eserler müzik dünyasında piyano sonatı ile klavsen sonatının birbirinden ayrılmasını sağladı.

Bir yıl sonra artık müziğini İngiltere sınırlarının dışına çıkarma zamanı geldiğini hissetti. İlk durağı Paris oldu, sonra Viyana'ya geçti. Ününü duyuan İmparator II. Joseph, dönemin bir başka üstün yetenekli virtüöz-bestecisi olan Mozart ile ikisi arasında bir yarışma düzenledi. 24 Aralık 1781 günü düzenlenen yarışta her iki sanatçı da kendi eserlerini çalmış ve doğaçlama yapmıştı. Yarışın sonunda bir galip açıklanmadı ama bu hadise iki sanatçıda iz bırakmıştı. Mozart, babasına yazdığı mektuplarda Clementi'den "şarlatan" diye bahsederken, Clementi hep Mozart'ı övmüştür.

Avrupa turnesi sırasında tanıyıp aşık olduğu bir kızla evlenme niyetiyle 1784'te kaçan Clementi, kızın babasının onları kovalaması ve çifti ayırması sonucu kırık bir kalple yalnız kalmıştı. Yaşadıklarının hiçbiri beste yapmasına engel olmadı. O vakte kadar zaten yüzden fazla sonat yazmıştı, hatta iki bölümlü olan klasik İtalyan sonatlarına üçüncü bölümü ekleyecek sonat yazımına yenilik getirdi. Bir yıl sonra Londra'ya döndüğünde o sıralar çok popüler olan senfonilerini yazmaya başladı. Bir süre sonra ise en çok aranan piyano öğretmeni haline geldi. Öğrencilerinden ikisinin ünü zamanla kendisini geçti: Johann Baptist Cramer ve John Field.

Piyano öğretmenliğinden elde ettiği gelir ona piyano yapımı işine girmek için gerekli sermayeyi sağladı. Hayatının geri kalanında vaktinin büyük kısmını müzik yayımcılığı ve piyano üretimine ayırdı. 1791-1794 yıllarında Franz Joseph Haydn'ın İngiltere'ye gelişi Clementi'yi olumsuz etkilemişti. Bir besteci olarak Haydn'ın müziği ile rekabet edemiyordu ve Haydn'ın İngiltere'ye her gelişi, Clementi'nin müziğine olan ilgiyi azaltıyordu, yine de bestelemeyi bırakmadı. Öte yandan yayımcılık ve piyano üretimi işi iyi gitmekteydi. Avrupa'yı gezerek hem bestelerini hem de piyanolarını tanıtmaya çalıştı ve 1810 yılında kadar yeniden İngiltere'ye dönüp yerleşmedi.

1807 yılında çıkan bir yangında fabrikası hasar gördü. Aynı yıl, kendisinin bir hayranı olan Beethoven, müziğinin İngiltere'deki tüm yayın haklarını ona verdi. Clementi'nin müzik tarihinde bestecilik özelliğinin yanı sıra Beethoven'ın eserlerinin yayımcısı ve yorumlaycısı olarak da yeri önemlidir. Beethoven'ın hayatının geri kalanında özellikle oda müziği alanında İngiliz pazarına yönelik eserler üretmesinin nedeni yayımcısının orada bulunması ile açıklanabilir.

İngiltere'ye gittiğinde Emma Gibson ile evlendi. Çiftin zaten dört çocuğu vardı. Sanatçı artık konserleri bırakmış kendisini tamamen bestelere ve piyano yapımına vermişti. 1817'de Gradus ad Parnassum'u besteledi. Bu eser, günümüzde halen piyanistler tarafından egzersiz amacıyla kullanılmaktadır.

Çok yönlü bir sanatçı olan Clementi, 10 Mart 1832'de hayatını kaybetti.