İçeriğe atla

Muzareti Kilisesi

Koordinatlar: 40°48′05″K 42°34′00″D / 40.80139°K 42.56667°D / 40.80139; 42.56667
Muzareti Kilisesi
Harita
Temel bilgiler
KonumÇakırüzüm, Göle
Koordinatlar40°48′05″K 42°34′00″D / 40.80139°K 42.56667°D / 40.80139; 42.56667
İnançDoğu Ortodoks Kilisesi
MezhepGürcü Ortodoks Kilisesi
Mimari
Mimari türKilise
Mimari biçimGürcü mimarisi
Tamamlanma?
Özellikler
MalzemelerTaş

Muzareti Kilisesi (Gürcüce: მუზარეთის ეკლესია), tarihsel Kola bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı ve eski adı Muzareti olan Çakırüzüm köyünde ortadan kalkmış eski bir Gürcü kilisesidir.

Tarihçe

Eski bir Gürcü yerleşimi olan Muzareti köyünün yer aldığı Kola bölgesi, tarihsel Gürcistan'ın bir parçasıydı. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü, 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Kiliseye ait Gürcüce yazı da Osmanlıların eline geçmeden önce buranın bir Gürcü köyü olduğunu göstermektedir.[1] Daha sonra köy halkının Müslüman olduğu bilinmektedir. Kilise de bunun sonucunda işlevsiz kalmış olmalıdır. Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nın ardından Göle bölgesindeki Müslüman Gürcülerin Osmanlı ülkesine göç ettiğini ve boşalan köylere Rus yönetimin yeni nüfus yerleştirdiğini yazmıştır. Nitekim Muzareti köyüne Rumlar yerleştirilmişti ve köyün 1886 yılındaki nüfusu 187 Rumdan oluşuyordu. Takaişvili’nin bulunduğu 1907 yılında Rumlar, Gürcü kiliseni tamamen yıkmış ve taşlarıyla yeni bir kilise inşa etmişti. Köyde ikinci bir eski kilise bulunuyordu; ancak bu kilise de yıkılmış ve yerine söz konusu tarihte yeni kilisesin inşası sürüyordu.[2][3]

Kalıntılar

Muzareti Kilisesi’nin varlığını 1907 yılında Ekvtime Takaişvili tespit etmiştir. Ancak bu sırada kilise Rumlar tarafından yıkılmış ve taşlarıyla yeni bir kilise inşa edilmişti. Yeni kilisede bulunan ve Gürcü kilisesine ait bir taşta Gürcü alfabesinin Asomtavruli harfleriyle "წ~ო გ~ი" yazısı bulunuyordu. Bu yazı, yıkılmış olan kilisenin Gürcü azizi Giorgi adına inşa edildiğini gösteriyordu. Dört harften oluşan yazı "წმინდაო გიორგი" (Aziz Giorgi) şeklinde okunmaktadır. Bir köy kilise olan Muzareti Kilisesi'nden geriye başka bir şey kalmamıştı. Bu kilisenin taşlarıyla inşa edilmiş olan Rum kilisesi de günümüze ulaşmamıştır.[1][4]

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çakırüzüm, Göle</span> Göle ilçesinin köyü

Çakırüzüm, Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Uğurtaşı, Göle</span>

Uğurtaşı, Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Ekvtime Takaişvili</span>

Ekvtime Takaişvili, Gürcü tarih çalışmalarına önemli katkısı olan Gürcü tarihçi, arkeolog ve toplum adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bana Katedrali</span>

Bana Katedrali, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı ve eski adı Panaki (ფანაკი) veya Banaki (ბანაკი) olan Penek köyünde yer alan Bana Manastırı'nın ana kilisesidir.

Parnaki Kilisesi veya Parnaki Kale Kilisesi, Erzurum ilinin Oltu ilçesine bağlı ve eski adı Parnaki olan İriağaç köyünde Orta Çağ'dan kalma bir kilisedir.

Bardisi Kilisesi (Gürcüce): ბარდისის ეკლესია), Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı ve eski adı Bardisi (Bardız) olan Gaziler köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir.

<span class="mw-page-title-main">Oltisi Kilisesi</span> Erzurum ili Oltu ilçesi Oltu Kalesi içerisinde yer alan Orta Çağ Gürcü Kilisesi

Oltisi Kilisesi veya Oltu Kalesi Kilisesi, Erzurum ilinde Oltu kentinin merkezindeki Oltu Kalesi'de Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir.

<span class="mw-page-title-main">Kamhisi Kilisesi</span> Erzurum Şenkaya Yanıkkaval Köyü Orta Çağ Gürcü Kilisesi

Kamhisi Kilisesi, Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı Yanıkkaval köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir.

Küçük Vank Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı Timurkışla köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Günümüzde Venk olarak adlandırılan Küçük Vank'ta yer alır ve adı da buradan gelir. Timurkışla köyünde bulunduğu için Timurkışla Kilisesi olarak da bilinir.

Küçük Kargluhi Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı ve eski adı Kargluhi olan Yünören köyünde Orta Çağ'dan kalma bir kilisesidir. Köyde bulunan iki kilise Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili tarafından "Küçük kilise" ve "Büyük kilise" şeklinde adlandırılmıştır.

Büyük Kargluhi Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı ve eski adı Kargluhi olan Yünören köyünde Orta Çağ'dan kalma bir kilisesidir. Köyde bulunan iki kilise Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili tarafından "Büyük kilise" ve "Küçük kilise" şeklinde adlandırılmıştır.

Heva Kilisesi, tarihsel Kola bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı ve eski adı Heva olan Sürügüden köyünde Orta Çağ'dan kalma bir kilisesidir.

Dörtkilise Kilisesi, tarihsel Kola bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı ve eski adı "Dört Kilise" olarak bilinen Uğurtaşı köyünde Orta Çağ'dan kalma kiliselerden biridir.

Dörtkilise Çifte Kilisesi, tarihsel Kola bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı ve kilise sayısından dolayı Dört Kilise olarak anılmış olan Uğurtaşı köyünde Orta Çağ'dan kalma iki adet kilisedir.

Okami Kilisesi, tarihsel Kola bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı ve eski adı Okami olan Çayırbaşı köyünde, Gürcülerden kalmış ve ortadan kalkmış eski bir kilisedir.

Kalkosi Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı ve eski afı Kalkosi olan İkizpınar köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir. Gürcüce elyazması Kalkosi İncili burada korunmuştur.

Sihçeki Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Oltu ilçesine bağlı ve eski adı Sihçeki olan Güzelsu köyünde Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesidir.

Çamhusi Kilisesi veya Kamhisi Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı ve eski adı Kamhisi / Çamhusi olan Dokuzelma köyünde Gürcü döneminden kalma bir kiliseydi.

Taoskari Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Olur ilçesine bağlı ve eski adı Taoskari olan Çataksu köyünde, Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir.

Tahtakrani Kilisesi, tarihsel Kola bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı ve eski adı Tahtakrani olan Tahtakıran köyünde, Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir.