İçeriğe atla

Muz Savaşları

Haiti'de devriye gezinen Amerikan deniz piyadeleri

Muz Savaşları (İngilizceBanana Wars), Amerika Birleşik Devletleri'nin 1898-1934 yılları arasında Orta Amerika ve Karayipler'deki askerî müdahaleleriydi. Müdahaleler 1898 İspanyol-Amerikan Savaşı'nın ardından çoğunlukla deniz piyadeleri ile gerçekleştirilmiş olup 1934 yılında Başkan Roosevelt'in İyi Komşuluk Politikası'nın uygulanmaya başlanmasıyla sona erdi.[1]

İşgaller

  • Panama: ABD'nin müdahaleleri, 1846 Mallarino-Bidlack Antlaşması'nın ardından geri döndü ve 1856 Karpuz Savaşı'ndan sonra yoğunlaştı. 1903'te Panama, Bin Gün Savaşı sırasında ABD hükûmetinin desteğiyle Kolombiya'dan ayrıldı. Panama Kanalı o zamana kadar yapım aşamasındaydı ve ABD egemenliği altındaki Panama Kanal Bölgesi yaratıldı.
  • İspanyol-Amerikan Savaşı: ABD kuvvetleri 1898'de İspanya'dan Küba ve Porto Riko'yu ele geçirdi.
  • Küba: ABD, askeri vali Leonard Wood'un yönetimi altında 1898-1902 yılları arasında 1906-1909, 1912 ve 1917-1922 yılları arasında işgal etti ve 1934'e kadar Küba-Amerikan İlişkiler Anlaşması'nın (1903) şartlarına tabi tutulmuştur. 1903'te Guantánamo Körfezi Deniz Üssü üzerinde kalıcı bir kira sözleşmesi imzalanmıştır.
  • Dominik Cumhuriyeti: ABD, 1903, 1904 ve 1914'te müdahalelerde bulundu ve 1916'dan 1924'e kadar işgal altında tutmuştur.
  • Nikaragua: Aralıklı çıkartmalar ve önceki on yıllardaki deniz bombardımanları sonrasında ABD tarafından neredeyse kesintisiz olarak 1912-1933 yılları arasında işgal edildi.
  • Meksika: ABD'nin bu dönemdeki askeri müdahaleleri, yine genel ticari ve siyasi nedenlerle ilgilidir, ancak özel bir durumdur.
  • Haiti: 1915-1934 yılları arasında ABD tarafından işgal edildi ve 1917'de Haitililer dışında toprak sahibi olma yasağının kaldırıldığı bir anayasa oluşturuldu.
  • Honduras: United Fruit Company ve Standard Fruit Company'nin ülkenin muz ihracat sektörüne, arazi sahiplerine ve demiryollarına hakim olduğu yerlerde, 1903, 1907, 1911, 1912, 1919, 1924 ve 1925 yıllarında Amerikan birlikleri yerleşti. Yazar O. Henry, Honduras'ı tanımlamak için 1904 yılında muz cumhuriyeti tanımını kullanmıştır.[2]

Kaynakça

  1. ^ Gilderhusrt, Mark T. (2000). The Second Century: U.S.--Latin American Relations Since 1889. Rowman & Littlefield. s. 49. 
  2. ^ Economist explains (21 Kasım 2013). "Where did banana republics get their name?". economist.com. 17 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Küba</span> Karayiplerde bir ada ülkesi

Küba, resmî olarak Küba Cumhuriyeti (

<span class="mw-page-title-main">Latin Amerika</span> Amerika kıtasında Latin dillerinin ağırlıklı olarak konuşulduğu bölge

Latin Amerika, Latin dilleri konuşan Amerika ülkelerine ve çevresine işaret eder. Diğer bir deyişle bu bölgenin Anglo-Amerikan ve Cermen dilleri konuşan bölgeler ile zıtlık oluşturduğu da söylenir.

<span class="mw-page-title-main">Theodore Roosevelt</span> 26. Amerika Birleşik Devletleri başkanı (1901–1909)

Theodore "Teddy" Roosevelt, ABD'nin 26. Başkanı. 14 Eylül 1901 yılında henüz 42 yaşında iken başkanlığa geldi ve Amerikan tarihinin o döneme kadarki en genç devlet başkanı oldu. 1906'da Nobel Barış Ödülü'nü aldı. Cumhuriyetçi Parti'nin üyesi idi ve ikinci kez seçildiği bu görevden 1908 yılının sonunda kendi isteği ile ayrıldı. Sonrasında ise William H. Taft göreve geldi.

<span class="mw-page-title-main">İtilaf Devletleri</span> I. Dünya Savaşında Britanya, Fransa ve Rusyadan oluşan ittifak

İtilaf Devletleri, Anlaşma Devletleri ya da Müttefik Devletler, Britanya İmparatorluğu, Fransa ve Rusya'dan oluşan ittifaktır. I. Dünya Savaşı'ndaki iki ana ittifaktan biridir. İtilaf Devletleri Almanya'nın önderliğindeki İttifak Devletleri'ne karşı savaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Küba Füze Krizi</span> Küresel kriz

Küba Füze Krizi, ABD’nin Türkiye ve İtalya'ya, SSCB’nin ise Küba’ya nükleer başlıklı füze yerleştirmesi ile başlayan; Ekim 1962’de dönemin iki süper gücünü karşı karşıya getiren ve dünyayı nükleer savaş tehdidi altında bırakan bunalımdır.

<span class="mw-page-title-main">Sömürgecilik</span> Bir devletin başka toplumları siyasal ve ekonomik olarak egemelik altına alma politikası

Sömürgecilik; kolonicilik, kolonyalizm ya da müstemlekecilik, genellikle bir devletin başka ulusları, devletleri, toplulukları, siyasal ve ekonomik egemenliği altına alarak yayılması veya yayılmayı istemesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ferrol</span> İspanyanın A Coruña ilinde belediye

Ferrol, Galiçya'daki A Coruña Eyaletinde, kuzeybatı İspanya'da Atlantik kıyısında, Strabon'un Nerium Burnu civarında bir şehirdir. Ülkenin en önemli denizcilik şehri olmasını yanında İspanyol Donanması'nın da en güçlü gemileri şehrin tersanelerindedir. 17. yüzyılda Avrupa'nın en önemli tersaneleri bu bölgedeydi. Şehrin alanı 81,9 km² nüfusu ise 214.000 kişidir. Şehir ayrıca İspanyol General Francisco Franco'nun da doğum yeridir.

<span class="mw-page-title-main">İspanya-Amerika Savaşı</span> İspanyol-Amerikan savaşı

İspanya-Amerika Savaşı, ABD ile İspanya arasında 1898'de başlayan savaş. İspanya'nın Amerika kıtasındaki kolonilerini yitirmesi, ABD'nin de Büyük Okyanus'un batısında ve Latin Amerika'da yeni bölgeler elde etmesiyle sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Johannes Vilhelm Jensen</span>

Johannes Vilhelm Jensen Danimarkalı yazar ve şair. Birçok eleştirmen tarafından "20. yüzyılın ilk büyük Danimarkalı yazarı" olarak tanımlanır. 1900-1901 yıllarında yayımlanan "Kralın Duşüşü" ise İskandinav edebiyatının başyapıtları arasında sayılır. Danimarka'nın ilk feministlerinden, yazar Thit Jensen kızkardeşidir. "Johannes V. Jensen" adıyla tanınan yazar, 1944'te edebiyat dalında Nobel Ödülü'ne layık görüldü.

<span class="mw-page-title-main">Küba Bağımsızlık Savaşı</span>

1895-1898 yılları arasında yapılmış fakat başarısız kalmış anti-emperyalist bağımsızlık savaşı.

<span class="mw-page-title-main">I. Dünya Savaşı'na katılan ülkeler</span> Vikimedya liste maddesi

I. Dünya Savaşı'nın başlamasının çok öncesinde ve savaşa yakın zamanlarda gruplaşmalar olmuş ve bu gruplaşmalar sonucu İtilaf Devletleri ve İttifak Devletleri olmak üzere iki grup ortaya çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Amerikan Devletleri Örgütü</span> Amerika kıtasındaki devletlerin uluslararası örgütü

Amerikan Devletleri Örgütü genel merkezi Washington, Amerika Birleşik Devletleri'nde bulunan bölgesel bir uluslararası kuruluştur. Üyeleri Amerika kıtasında toprağı bulunan 35 bağımsız ülkedir.

United Fruit Company, ABD şirketi. Özellikle üçüncü dünya ülkelerindeki çiftliklerden aldığı havuç, patates, bezelye gibi sebze ve ağırlıklı olarak muz, ananas gibi tropik meyveleri ABD ve Avrupa pazarlarına satmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Muz cumhuriyeti</span> Siyasi bir terim

Muz cumhuriyeti, uluslararası politikada siyasi açıdan istikrarsız, ekonomik açıdan bir ya da birkaç tarımsal ürünün üretimine ve ihracatına bağımlı ve genellikle yolsuzluklarla iç içe küçük bir seçkinler grubu tarafından yönetilen ülkeleri küçümseyici anlamda kullanılan siyasi terim.

<span class="mw-page-title-main">Guam</span> A.B.D.nin Okyanusyada yer alan denizaşırı bölgesi

Guam (İngilizce: Guam, telaffuz:

<span class="mw-page-title-main">NGC 1917</span>

NGC 1917, Yeni Genel Katalog'da yer alan bir küresel yıldız kümesidir. Gökyüzünde Kılıçbalığı takımyıldızı yönünde bulunur. İskoç astronom James Dunlop tarafından 1826 yılında 22,86 cm çaplı aynalı tip bir teleskopla keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">John J. Pershing</span> Amerikalı general (1860 – 1948)

John Joseph Pershing Amerikalı asker. I. Dünya Savaşı sırasında Avrupa'ya gönderilen Amerikan Seferi Kuvvetleri'nin Komutanı. George C. Marshall, Dwight D. Eisenhower, Omar N. Bradley ve George S. Patton gibi ünlü komutanların hocalığını yaptı. 1976 yılında ABD Kongresi'nde alınan karar ile George Washington rütbesi verildi. Uyguladığı askeri taktikler ve stratejilerle Amerika ve Avrupa askerî birliklerinin oluşumlarında önemli bir etkiye sahiptir.

Katalan futbol şampiyonası, Katalonya merkezli bir futbol müsabakasıydı ve 1929'da La Liga kurulmadan önce İspanya'daki ilk futbol ligiydi.

<span class="mw-page-title-main">Guantanamo Körfezi Deniz Üssü</span>

Guantanamo Körfezi Deniz Üssü, halk ve ordu arasında GTMO olarak da bilinen Amerika Birleşik Devletleri Ordusu'nun kullanımında olan askeri bir üstür. Küba'nın güneydoğu ucunda, Guantanamo Körfezi kıyısında, 117 km 2 üzerine kuruludur. İlk olarak Amerika Birleşik Devletleri tarafından bir kömür istasyonu ve deniz üssü olarak kullanılmak üzere kiralandı. 1903 yılından beri kullanıldığından ABD'nin en eski denizaşırı deniz üssüdür. Kira, ödemenin dolar cinsinden altın değeriyle eşleşecek şekilde ayarlandığı 1934 yılına kadar yıllık olarak 2.000 dolardı kira ücreti vardı bu miktar 1974'te yıllık 4.085$'a yükseltildi.

<span class="mw-page-title-main">Büyük sopa diplomasisi</span> "Yumuşak konuş ve büyük bir sopa taşı; çok ileriye gidersin" özdeyişine atıfta bulunan terim

Aynı zamanda "büyük sopa ideolojisi", "büyük sopa siyaseti", "iri sopa diplomasisi", "büyük sopa politikası" gibi çok çeşitli adlarla da anılıp bilinen Büyük sopa diplomasisi ; Amerika Birleşik Devletleri'nin 26. Başkanı Theodore Roosevelt tarafından sık sık söylenen bir özdeyişe atıfta bulunur; "yumuşak konuş ve büyük bir sopa taşı; çok ileriye gidersin". Onun döneminde Amerikan basını ve günümüzde birçok modern tarihçi, onun yönetimi sırasındaki dış politikalarını tanımlamak için "büyük sopa" terimini kullanmıştır.