Mutluluk
| Makale serilerinden |
| Duygular |
|---|
  |
|
Mutluluk, TDK sözlüğünde “Bütün özlemlere eksiksiz ve sürekli olarak ulaşılmaktan duyulan kıvanç durumu, ongunluk, kut, saadet, bahtiyarlık, saadetlilik” olarak tanımlanmakta olup, şimdiye dek sayısız değişik tanımları yapılmış görece ve göreli bir kavramdır.
Mutluluk hakkında görüşler
Kimileri mutluluğu maddi alanda, kimileri manevi alanda, kimileri ise hem maddi hem manevi alanda edinilebilecek bir ruhsal hal olarak ele almışlardır. Örneğin, mutluluğun manevi alanda edinilebilecek bir hal olduğunu düşünen eski Grek düşünürleri mutluluğu erdemin ödülü olarak değerlendirmişlerdir.
Mutluluk hakkında mistisizmde, çeşitli dinlerde ve felsefi ekollerde ortaya konan görüşlerde farklılıklar genellikle şu soruların yanıtlarında toplanmaktadır:
- Mutluluk bir amaç mı, bir sonuç mu olmalıdır?
- Mutluluk, manevi değerlere mi bağlıdır, maddi değerlere mi bağlıdır?
- Maddi değerlerin edinilmesiyle edinilen geçici hal mutluluk kapsamında değerlendirilebilir mi?
- Mutluluk, kişinin diğerleri hakkındaki hareketleriyle ne derecede ilişkilidir? Diğer insanlarla birlikte yaşamayan, toplumdan yalıtılmış biri mutlu olabilir mi?
- Istırap ya da mutsuzluğu tatmamış biri mutlu olabilir mi?
Hormonların bozukluğu
Vücutta melatonin, serotonin ve endorfin hormonlarının salgılamasının mutluluk üzerinde etkili olduğu düşünülmektedir. Bu yüzden kış aylarında daha az salgılanan hormonlar nedeniyle mutluluk oranı sıcak aylara göre daha düşüktür. Kuzey kesimdeki ülkelerde intihar sayısının Ekvatoral kesimlerden fazla olmasının nedeni de budur. İklim değişiklikleri mutluluğu etkileyen faktörlerdendir.[]
Mutluluk hakkında anekdotlar
- “Kişinin yaşadıkça memnun ve mutlu olması için gereken şey, kendisi için değil, kendisinden sonra gelecekler için çalışmaktır. (…) Bir insan böyle hareket ederken ‘benden sonra gelecekler acaba böyle bir ruhla çalıştığımı bilecekler mi’ diye bile düşünmemelidir. Hatta en mutlu olanlar hizmetlerinin bütün nesillerce bilinmemesini tercih edecek karakterde bulunanlardır.” (M.K. Atatürk,1937,100 ve 1937,5-277)
- “(...) Hal böyleyken, insanlar gerçek mutluluk ve kurtuluşu, ancak maddelere tapan nefislerinin hava ve hevesine tutsak olmuş iradelerine göre değer biçtikleri birtakım uydurma kurallardan beklemektedirler. (…) Maddelere ve objelere bağlı mutluluklar, doğal olarak bu cansız şeyler gibi geçicidir (fanidir) ve günün birinde onlar gibi çökecek, yıkılıp gidecek, yok olacaklardır. Fani şeylere bağlı ve onlarla geçerli hiçbir mutluluk devamlı olamaz. Devam eden, ölmeyen bir mutluluk, ebedi (sonsuz) değerlere bağlı ve onlarla geçerli bir mutluluktur. Şu halde hakiki mutluluğun kaynaklarından birini de, ebedi olan canlı varlıklara, özellikle insan ruhlarına duyulan sevgi oluşturur. Çünkü o (sevgi) ebedidir. (...) İnsanın hakiki mutluluğunun ilk kapılarını açan sevgi; merhamet, şefkat ve yardım duygularıyla beslenir. Bu duygular mutluluk kapısının en sadık kapıcılarıdır. Bunlar izin vermeden ne gerçek sevgiye ulaşılır, ne de büyük mutluluğun kapıları açılır.” (Neo-spiritüalizm’in kurucusu Dr.Bedri Ruhselman)
- “Bütün mutsuz olanlar, yalnız kendi mutlulukları peşinde koşanlardır. Bütün mutlu olanlar ise başkalarının mutlu olması için çalışanlardır.” (Budizm)
- “Engelleri aşmak, varoluşun en büyük hazzıdır; bunlar ticaret ve iş yaşamındaki maddi şeylerde de olabilir, öğrenme ve bilimsel araştırmadaki düşünsel şeylerde de olabilir; bu engellerle savaşmak ve onları yenmek mutluluk verir." (Schopenhauer)
- ”İnsanın gerçek varlığını bilmesi mutluluk, unutması ise elemdir.” (Sri Nisargadatta Maharaj)
Ölçüm
İnsanlar yüzyıllardır mutluluğu ölçmeye çalışıyorlar. 1780'de İngiliz faydacı filozof Jeremy Bentham, mutluluğun insanların birincil amacı olduğu için, hükümetin ne kadar iyi performans gösterdiğini belirlemenin bir yolu olarak ölçülmesi gerektiğini öne sürdü.[1]
Mutluluğu ölçmek için çeşitli ölçekler geliştirildi:
- Öznel Mutluluk Ölçeği (SHS) (ingilizce:Subjective Happiness Scale), 1999'dan itibaren küresel öznel mutluluğu ölçen dört maddelik bir ölçektir. Ölçek, katılımcıların kendilerini mutlu ya da mutsuz bireyler olarak nitelendirmek için mutlak derecelendirmeler kullanmasını ve aynı zamanda kendilerini ne ölçüde mutlu ve mutsuz birey tanımlamalarıyla özdeşleştirdiklerini sorar.[2][3]
- 1988 tarihli Pozitif ve Negatif Etki Çizelgesi (PANAS) (ingilizce:Positive and Negative Affect Schedule) 20 maddelik bir ankettir ve kişilik özellikleri ile olumlu ya da olumsuz etkiler arasındaki ilişkiyi "şu an, bugün, son birkaç gün, geçen hafta, son birkaç hafta, geçen yıl ve genel olarak" değerlendirmek için beşli Likert ölçeği (1 = çok az veya hiç, 5 = aşırı) kullanılır.[4] Ek etki ölçekleri olan daha uzun bir versiyon 1994'te yayımlanmıştı.[5]
- Yaşamdan Memnuniyet Ölçeği (SWLS), (İngilizce:Satisfaction with Life Scale) Ed Diener tarafından geliştirilen yaşam memnuniyeti'nin küresel bir bilişsel değerlendirmesidir. Bir kişinin hayatıyla ilgili beş ifadeye katılmak veya katılmamak için yedi puanlı Likert ölçeği kullanılır.[6][7]
- Dünya Mutluluk Raporu'nda Cantril merdiven yöntemi[8] kullanılmıştır. Katılımcılardan, kendileri için mümkün olan en iyi yaşam 10 ve olabilecek en kötü yaşam 0 olan bir merdiven düşünmeleri istenir. Daha sonra kendi mevcut yaşamlarını bu 0'dan 10'a kadar derecelendirmeleri istenir.[8][9]
- Olumlu Deneyim; Gallup tarafından yapılan bu ankette, önceki gün insanların keyif alıp almadıklarını, çok gülüp gülüp geçmediklerini, kendilerini iyi dinlenmiş hissedip hissetmediklerini, kendilerine saygılı davranılıp davranılmadığını, ilginç bir şey öğrenip öğrenmediğini veya yapıp yapmadığı sorulur. 2018'deki Paraguay ve Panama'nın başı çektiği en iyi 10 ülkeden 9'u Güney Amerika'da idi. Ülke puanları 85 ile 43 arasında değişmektedir.[10]
2012'den beri Dünya Mutluluk Raporu yayımlanmaktadır. Mutluluk, "Bir bütün olarak hayatınızdan ne kadar mutlusunuz?" ve duygusal raporlarda, "Şimdi ne kadar mutlusunuz?" gibi değerlendirilir ve insanlar bu sözlü bağlamlarda mutluluğu uygun şekilde kullanabiliyor görünmektedir. Rapor, bu cevapları kullanarak en yüksek mutluluk düzeyine sahip ülkeleri belirler. Öznel iyi oluş ölçümlerinde birincil ayrım, bilişsel yaşam değerlendirmeleri ile duygusal raporlar arasındadır.[11]
Birleşik Krallık, daha önceden gayri safi milli mutluluk ölçen Butan'ın ardından,[12] 2012'de ulusal refahı ölçmeye başladı.[13][14]
Mutluluğun zaman içinde oldukça istikrarlı olduğu bulunmuştur.[15][16]
Mutluluğun ayrıca iş yerindeki performansı artırdığına dair ampirik çalışmalar da bulunmaktadır. 4.277 kişinin 21 ay boyunca katıldığı bir çalışmada, mutluluk ile iş yerindeki performans arasında pozitif bir korelasyon olduğu bulunmuştur.[17]
Kaynakça
- ^ Tokumitsu, Miya (June 2017). "Did the Fun Work?". The Baffler. 35. 25 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2019.
- ^ "Archived copy" (PDF). 22 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2012.
- ^ Lyubomirsky, Sonja; Lepper, Heidi S. (February 1999). "A Measure of Subjective Happiness: Preliminary Reliability and Construct Validation". Social Indicators Research. 46 (2): 137-55. doi:10.1023/A:1006824100041. JSTOR 27522363.
- ^ Watson, David; Clark, Lee A.; Tellegen, Auke (1988). "Development and validation of brief measures of positive and negative affect: The PANAS scales". Journal of Personality and Social Psychology. 54 (6): 1063-70. doi:10.1037/0022-3514.54.6.1063. PMID 3397865.
- ^ Watson, David; Clark, Lee Anna (1994), The PANAS-X: Manual for the Positive and Negative Affect Schedule - Expanded Form, The University of Iowa, doi:10.17077/48vt-m4t2
- ^ "SWLS Rating Form". tbims.org. 16 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2012.
- ^ Diener, Ed; Emmons, Robert A.; Larsen, Randy J.; Griffin, Sharon (1985). "The Satisfaction With Life Scale". Journal of Personality Assessment. 49 (1): 71-75. doi:10.1207/s15327752jpa4901_13. PMID 16367493.
- ^ a b Levin, K. A.; Currie, C. (November 2014). "Reliability and Validity of an Adapted Version of the Cantril Ladder for Use with Adolescent Samples". Social Indicators Research. 119 (2): 1047-1063. doi:10.1007/s11205-013-0507-4.
- ^ "FAQ". 31 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2019.
- ^ Inc, Gallup. "Gallup 2019 Global Emotions Report". Gallup.com. 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Helliwell, John; Layard, Richard; Sachs, Jeffrey, (Ed.) (2012). World Happiness Report. ISBN 978-0-9968513-0-5. 18 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2016.[]
- ^ "Measuring National Well-being: Life in the UK, 2012". Ons.gov.uk. 20 Kasım 2012. 26 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2013.
- ^ "The Constitution of the Kingdom of Bhutan" (PDF). National Council. Royal Government of Bhutan. 16 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2017.
- ^ Kelly, Annie (1 Aralık 2012). "Gross national happiness in Bhutan: the big idea from a tiny state that could change the world". The Guardian. 5 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2018.
- ^ Baumeister, Roy F.; Vohs, Kathleen D.; Aaker, Jennifer L.; Garbinsky, Emily N. (November 2013). "Some key differences between a happy life and a meaningful life". The Journal of Positive Psychology. 8 (6): 505-516. doi:10.1080/17439760.2013.830764.
- ^ Costa, Paul T.; McCrae, Robert R.; Zonderman, Alan B. (August 1987). "Environmental and dispositional influences on well-being: Longitudinal follow-up of an American national sample". British Journal of Psychology. 78 (3): 299-306. doi:10.1111/j.2044-8295.1987.tb02248.x. PMID 3620790.
- ^ Met, Dr İlker; Erkoç, Ayfer; İpek, Birtan; Kızıldere, Nefise Atakara (1 Temmuz 2023). "Being a game changer with happy workers: The Ziraat Bank example". Heliyon. 9 (7): e18027. doi:10.1016/j.heliyon.2023.e18027. ISSN 2405-8440. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2023.
