İçeriğe atla

Mutfak Tartışması

Nixon ve Kruşçev

Mutfak Tartışması (İngilizce: Kitchen Debate, Rusça: Кухонные дебаты); 24 Temmuz 1959'da Moskova'daki Sokolniki Parkı'nda Amerikan Ulusal Sergisi'nin açılışında ABD Başkan Yardımcısı Richard Nixon ile Sovyet Başbakan Nikita Kruşçev arasında tercümanlar vasıtasıyla plansız olarak gerçekleşen bir dizi ikili görüşmeye verilen isim. ABD'li yetkililer parkta sergi için sıradan bir ABD vatandaşının sahip olabileceğini iddia ettikleri bir ev örneği inşa ettiler. Kapitalist tüketici pazarının meyvelerini ve ABD'deki yaşam tarzının konforlarını Ruslara göstermek için evin içi iş gücü tasarrufu sağlayan çeşitli dinlence araçları ile doldurulmuştu. Renkli olarak filme alınan ve her iki ülkede de yayınlanan bu tartışmalarda Nixon ABD yaşam tarzına vurgu yapmaktaydı.

Olayların gelişimi

Sovyet Başbakan Nikita Kruşçev ve ABD Başkan Yardımcısı Richard Nixon Amerikan Ulusal Sergisi için özel olarak yapılmış evin mutfağında sosyalizm ve kapitalizmin üstünlüklerini tartışırken (Moskova, Temmuz 1959). Fotoğraf: Thomas J. O'Halloran (Kongre Kütüphanesi koleksiyonundan).

1958 yılında ABD ile SSCB arasında kültürel bir anlaşma imzalandı. Bu anlaşma çerçevesinde 1959 yılında SSCB ve ABD yetkilileri kültürel tanıtım ve ülkeler arasında anlayışın arttırılması amacıyla karşılıklı olarak sergi açmaya karar verdiler. Sovyet sergisi Haziran 1959'da New York'ta açıldı. Bu izleyen ayda Başkan Yardımcısı Richard Nixon ABD sergisinin açılışı için Moskova'ya gitti. Sergiyi ziyaret eden Başbakan Nikita Kruşçhev'e Nixon eşlik etti. Fuarda 450'den fazla ABD şirketinin ürünleri sergilenmekteydi. Serginin merkezinde yer alan 30,000 ft2 (2787 m2) alana sahip Jeodezik kubbe içerisinde çeşitli bilimsel ve teknik eserler sergilenmekteydi. Bu kubbeyi serginin sona ermesinden sonra Sovyetler Birliği satın alacaktı.[1] Sergiye basın sözcüsü olarak katılan William Safire ikili tartışmaların serginin değişik alanlarında yapıldığını fakat en büyük tartışmanın model olarak hazırlanan Amerikan banliyö tipi evin mutfağında gerçekleştiğini aktarmaktaydı. Görüşme kolay izlenebilmesi için iki bölüm halinde kaydedilmişti.[2] Bu görüşme 1959 fuarı sırasında Nixon ve Kruşçev arasında gerçekleşen dört buluşmadan sadece biriydi. Sergide Nixon'a Başkan Eisenhower'ın sonradan Johns Hopkins Üniversitesi'nin başına geçecek olan küçük kardeşi Dr. Milton S. Eisenhower da eşlik ediyordu.[3]

Kruşçev Kremlin'deki ilk buluşmada ABD Kongresi'nin Sovyet nüfuz alanında kalan Doğu Avrupa halklarıyla ilgili olarak aldığı ve "Esir Milletler Kararnamesi" adı verilen kararı protesto ederek ABD heyetini şaşkınlığa uğrattı. SSCB'nin birkaç yıl içinde ABD'nin ulaştığı teknolojik seviyeyi geçeceğini, sergide bulunan ürünlerin tamamına sahip olacaklarını belirterek konuşmasını sürdürdü.[4] Biraz da alaycı bir tavırla "insanların ağzına yiyecek koyup mideye iten bir alet yapıp yapmadıklarını" ABD heyetine sordu.[5] Nixon da en azından rekabetin askeri alan yerine teknolojik alanda gerçekleştiğine vurgu yaptı. İki politikacı da ülkeleri arasında değişik alanlarda uzlaşma arayışlarını sürdürme kararı aldılar.[4] İkinci buluşma sergi içinde bulunan bir televizyon stüdyosunda gerçekleşti. Görüşme sonrasında Kruşçev söylediği her şeyin tercüme edilerek ABD televizyon kanallarında yayınlanması gerektiğini söyledi. Bunun üzerine Nixon da bu görüşe katıldığını söyleyerek kendi konuşmalarının da Rusçaya tercüme edilerek SSCB televizyon kanallarında yayınlanması gerektiğini söyledi. Böylelikle Kruşçev'in teklifi sözlü bir anlaşma haline gelmiş oldu.[4]

Kruşçev ile Nixon arasındaki tartışmaları ilginç kılan hangi ülkenin üstün olduğunu tartışırken nükleer üstünlük ya da siyasi nüfuz bölgelerinden hiç bahsedilmemesidir. Sergilerde teşhir edilen teknolojik yenilikleri birbirleriyle rekabet etmek için kullanıyorlardı. Nixon ABD vatandaşlarının yeni teknolojilerin nimetlerinden istifade ettiklerini iddia ederken, Kruşçev de gelecek nesillerin refahını temin etmeye çalıştıklarını belirtiyor ve "SSCB henüz 42 yaşını tamamlamadı, fakat 7 yıl içinde ABD seviyesine ulaşacağız ve hatta ABD'nin gelişme seviyesini aşacağız" diyerek iddiasını dile getirdi.[6] Gazeteci Safire gelecekteki Sovyet başbakanı Leonid Brejnev'in de toplantıda bulunduğunu ve kendisinin sergi sırasında fotoğraf çekmesini engellemeye çalıştığını ifade etmektedir.[7]

Üçüncü buluşma ABD'de her işçinin sahip olabileceği iddia edilen, 14.000 dolar değerinde olduğu belirtilen, model olarak hazırlanan ve bulaşık makinesinden buzdolabına kadar dönemin tüm konforuna sahip evin mutfağında gerçekleşti.[1] Dördüncü ve son buluşma ise, Kruşçev'in daçasında gerçekleşti. Kaydedilmeyen bu görüşme beş saat sürdü. Mutfak Tartışması olarak anılan görüşmeler SSCB ve ABD arasında 1955 Cenevre Zirvesi'nden bu yana gerçekleşen ilk üst düzey buluşmaydı.

TV yayını

ABD'de üç büyük TV kanalı 25 Temmuz tarihinde Mutfak Tartışmaları'nı yayınladı. Nixon ve Kruşçev görüşmelerin iki ülkede eş zamanlı olarak yayınlanmasına karar vermiş oldukları için bu durumu protesto ettiler ve kendileri hazır oluncaya kadar da görüntüleri yayınlamayacaklarını söylediler. ABD kanalları ise, yayının geciktirilmeden yayınlaması gerektiğini belirterek, aksi takdirde görüntülerin güncelliğini yitireceğini söylüyorlardı.[8] ABD yayınından iki gün sonra, 27 Temmuz tarihinde, geç saatlerde de olsa, Nixon'un konuşmalarının bir kısmı tercüme edilerek, program Moskova televizyonunda da yayınlandı.[9]

The New York Times gazetesi tarafından bu programı "Doğu ile Batı arasındaki uçurumu yansıtan, fakat dişe dokunur hiçbir konuya temas etmeyen, politik açıdan önemsiz bir olay" olarak tanımlanmıştı.[10] Gazete ayrıca kamuoyunun bu olay hakkında ikiye bölündüğünü belirtmekteydi.[11] Diğer yandan, Time dergisi tarafından Moskova sergisini de kapsayan haberiyle birlikte Nixon'a övgüler düzülmekteydi.[12]

Gayri resmî yapılan bu görüşmeler TV yayınından sonra Nixon'a büyük popülerlik kazandırmıştı. SSCB'ye yapılan bu gezi Nixon'un profilini kamuoyu nezdinde yükseltti ve yapılacak seçimlerde Cumhuriyetçi Parti başkan adayı olarak seçilmesinde şansını büyük ölçüde arttırdı.

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ a b Richmond, Yale (Temmuz 2009). "The 1959 Kitchen Debate". Montpelier. Cilt 54, 4. ss. 42-47. 
  2. ^ Safire, William. "The Cold War's Hot Kitchen" 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The New York Times, Cuma, 24 Temmuz 2009.
  3. ^ Mohr, Charles (25 Temmuz 1984). "Remembrances of the Great 'Kitchen Debate'". New York Times. 
  4. ^ a b c "Nixon in USSR Opening US Fair, Clashes with Mr. K". YouTube. Universal International News. Temmuz 1959. 12 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2017. 
  5. ^ "Khrushchev". 8 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2017. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 3 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Ağustos 2017. 
  7. ^ "William Safire Oral History Interview". 
  8. ^ Richard H. Shepard. "Debate Goes on TV over Soviet Protest", The New York Times, 26 Temmuz 1959
  9. ^ Associated Press. "Soviet TV Shows Tape of Debate". The New York Times, 28 Temmuz 1959
  10. ^ "News of the Week in Review", The New York Times, 26 Temmuz
  11. ^ "Moscow Debate Stirs U.S Public", The New York Times, 27 Temmuz 1959
  12. ^ "Better to See Once", Time, 3 Ağustos 1959

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dwight D. Eisenhower</span> 34. Amerika Birleşik Devletleri başkanı (1953–1961)

Dwight David Eisenhower , lakabı "Ike", ABD'nin 34. başkanı (1953-1961). II. Dünya Savaşı'nda 1944-45 yıllarında Batı Avrupa'daki Müttefik kuvvetlerinin başkomutanlığını yapmıştır. 1951'de NATO'nun ilk başkomutanı olmuştur. Alman asıllıdır.

<span class="mw-page-title-main">Nikita Kruşçev</span> 1953ten 1964e kadarki Sovyetler Birliği lideri

Nikita Sergeyeviç Kruşçev, Sovyet devlet adamı ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi Birinci Sekreteri. Doğru okunuşu ve Türkçe yazım kurallarına göre soyadının doğru yazılışı Hruşçov olmasına rağmen, Türkçeye İngilizce Khrushchev kelimesinin okunuşu olan Kruşçev kelimesi geçmiş ve yaygınlık kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Leonid Brejnev</span> 1964ten 1982ye kadarki Sovyetler Birliği lideri

Leonid İlyiç Brejnev, Ukraynalı Sovyet politikacıdır. 1964-1982 yılları arasında Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri olarak SSCB'yi yönetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Küba Füze Krizi</span> Küresel kriz

Küba Füze Krizi, ABD’nin Türkiye ve İtalya'ya, SSCB’nin ise Küba’ya nükleer başlıklı füze yerleştirmesi ile başlayan; Ekim 1962’de dönemin iki süper gücünü karşı karşıya getiren ve dünyayı nükleer savaş tehdidi altında bırakan bunalımdır.

<span class="mw-page-title-main">Yumuşama (uluslararası politika)</span> uluslararası ilişkilerde ilişkilerin yumuşama durumu

Yumuşama, özellikle siyasi ilişkilerin sözlü iletişim yoluyla gerilimlerin azaltılması anlamına gelen bir diplomasi terimidir. Bu terim, 1912 yılında Fransa ve Almanya'nın gerilimleri azaltmaya yönelik başarısız girişimleriyle ortaya çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Destalinizasyon</span> Stalinin ölümünün ardından yeni genel sekreter seçilen Nikita Kruşçev ile başlayan bir dizi siyasî reform

Destalinizasyon, Sovyetler Birliği'nde Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Josef Stalin'in ölümünün ardından yeni genel sekreter seçilen Nikita Kruşçev ile başlayan süreci ifade eden terim. Sovyetler Birliği Komünist Partisi’nin 20. Kongresi, Stalin'in ölümünden 3 yıl sonra 14 Şubat-25 Şubat 1956'da yapıldı ve bu tarihten itibaren Stalin dönemine ait uygulamalar, "kişinin putlaştırılması" olarak değerlendirildi ve destalinizasyon süreci başlatılmış oldu. Stalin'e ait görüşlerin etki ve gücünün çözülmesi, buna bağlı hiyerarşik yapı ve ideolojik hâkimiyetin geriletilmesi girişimi; destalinizasyon olarak ifade edilir.

Çin-Sovyet Ayrılığı, dönemin iki büyük komünist devleti olan Çin ve Sovyetler Birliği (SSCB) arasında 1960-1989 yılları arasında Marksizm-Leninizm'e dair teorik ve ideolojik tartışmalardan kaynaklanan ciddi bir diplomatik ayrılıktır. Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Josef Stalin'in 1953 yılındaki ölümünden sonra Nikita Kruşçev tarafından başlatılan destalinizasyon ve barış içinde bir arada yaşama politikaları sonucunda doktriner ayrılıklar kısmen başlamış, 1969'da zirveye ulaşmış ve farklı yollarla 1980'lerin sonuna kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Rus Ortodoks Kilisesi</span>

Rus Ortodoks Kilisesi veya Moskova Patrikliği, dünyanın en büyük özerk Ortodoks Kilisesi. Rus Ortodoks Kilisesi, resmî olarak Ortodoks kiliselerinin öncelik sırasına göre, Rum Ortodoks Kilisesi'nin dört antik patrikhanesi olan, İstanbul, İskenderiye, Antakya ve Kudüs'ün hemen altında beşinci sırada yer alıyor.

<span class="mw-page-title-main">Aleksey Kosıgin</span>

Aleksey Nikolayeviç Kosigin -(21 Şubat 1904, Sankt-Peterburg, Rusya Çarlığı - 18 Aralık 1980, Moskova, SSCB) - Rus siyasetçi. Rusya Federatif Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Halk Komiserleri Konseyi Başkanı (1943-1946). Sovyetler Birliği Bakanlar Kurulu Başkanı (1964-1980). Sovyetler Birliği Komünist Partisi üyesi. Komünist Parti Merkez Komitesi üyesi (1939-80). Politbüro üyesi (1960-1980). Yüksek Sovyet meclisi üyesi(1946-1980). Soğuk Savaş sırasında uluslararası devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Nikolay Bulganin</span>

Nikolay Aleksandroviç Bulganin Rus asker ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Gizli söylev</span>

Gizli Söylev veya Kruşçev Raporu, Sovyetler Birliği Komünist Partisi 20. Kongresinde Genel Sekreter Nikita Kruşçev tarafından 25 Şubat 1956 tarihinde yapılan konuşmadır. Konuşmada, 1953 yılına kadar iktidarda olan Sovyet lideri Josef Stalin tarafından yapılan yanlış uygulamalar, orduda ve partide gerçekleştirilen tasfiyeler, kişi kültünün oluşturulması eleştirilir. Kruşçev konuşmasında Stalin'i kıyasıya eleştirirken Bolşevik lider Vladimir Lenin'e ve Sovyetler Birliği Komünist Partisine sahip çıkacaktır.

Stratejik Silahların Sınırlandırılması Görüşmeleri, ABD ile SSCB – Soğuk Savaş’ın süper güçleri- arasında mermi ve silahlanma kontrolü konusunda yapılan ikili görüşmeler ve uluslararası antlaşmadır. Antlaşma SALT I ve SALT II şeklinde iki turdu.

<span class="mw-page-title-main">Carter Doktrini</span>

Carter Doktrini Amerika Birleşik Devletleri başkanı Jimmy Carter'ın, 23 Ocak 1980 tarihinde, Temsilciler Meclisi ve ABD Senatosu üyelerinin katıldığı ortak oturumda, geleneksel olarak her yıl yaptığı konuşmada açıkladığı ve ABD'nin ulusal çıkarlarını korumak için İran Körfezinde gerekirse askerî güç kullanmaktan kaçınmayacağı yolundaki politikaya verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Tito-Stalin ayrılığı</span>

Tito–Stalin ayrılığı Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti ve SSCB liderleri arasında baş gösteren ve 1948 yılında Yugoslavya'nın Kominform'dan ihraç edilmesiyle sonuçlanan görüş ayrılığına ve uzlaşmazlık sürecine verilen isimdir. Bu aynı zamanda, Yugoslavya'da Informbiro dönemi adıyla anılacak, SSCB ile olan ilişkilerin iyice zayıfladığı, 1955 yılına kadar devam edecek bir dönemin başlangıcıydı.

Kayıp Kozmonotlar veya Hayalet Kozmonotlar, Gagarin'den önce kimi Sovyet kozmonotlarının uzaya girdiklerini iddia eden bir komplo teorisidir; ancak varlıkları Sovyet ya da Rus uzay otoriteleri tarafından kamuya açıklanmamıştır.

Arnavutluk-Sovyetler Birliği ilişkileri, Sovyetler Birliği ile Arnavutluk ve 1944'te ilan edilen Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti arasındaki diplomatik ilişkilerdir.

<i>Sizi gömeceğiz</i>

Sizi gömeceğiz!, Sovyet Genel Sekreteri Nikita Kruşçev'in 18 Kasım 1956'da Moskova'daki Polonya büyükelçiliğinde düzenlenen resepsiyonda Batılı büyükelçilerle görüşürken kullandığı bir cümledir. Bu ifade ilk olarak Kruşçev'in şahsi tercümanı Viktor Suhodrev tarafından İngilizceye çevrilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nükleer silahlanma yarışı</span> Soğuk Savaş döneminde yaşanan çekişme

Nükleer silahlanma yarışı, Amerika Birleşik Devletleri, Sovyetler Birliği ve müttefiklerinin Soğuk Savaş süresince nükleer savaşta üstünlük kurmak için girdikleri bir silahlanma yarışıydı. Bu dönemde, ABD ve Sovyetler'in yanı sıra diğer ülkeler de nükleer silah geliştirmeye başladı, ancak hiçbiri savaş başlığı üretiminde diğer iki süper güç kadar etkin olmadı.

<span class="mw-page-title-main">William P. Rogers</span> Amerikalı siyasetçi (1913 – 2001)

William Pierce Rogers Amerikalı bir politikacı, diplomat ve avukat. Başkan Dwight D. Eisenhower döneminde Amerika Birleşik Devletleri Başsavcısı ayrıca Başkan Richard Nixon döneminde ise Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanı olarak görev yaptı. Rogers, Nixon'ın yakın bir dostu olmasına rağmen, Ulusal Güvenlik Danışmanı Henry Kissinger, Rogers'ı geride bıraktı ve sonunda Dışişleri Bakanı olarak onun yerini aldı. Rogers, Dwight D. Eisenhower kabinesinin hayatta kalan son üyesiydi.

<i>Savaş ve Barış</i> (film serisi)

Savaş ve Barış Sergei Bondarchuk tarafından yazılan ve yönetilen 1966-67 Sovyet yapım savaş drama filmi ve Leo Tolstoy'un 1869 tarihli Savaş ve Barış romanının film uyarlamasıdır. 1966 ve 1967 yılları boyunca dörde bölünerek yayınlanan filmde başrolde Bondarchuk, Pierre Bezukhov rolünde yer alır. Prens Andrei Bolkonsky ve Nataşa Rostova karakterlerini ise Vyacheslav Tikhonov ve Ludmila Savelyeva oynamıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.