İçeriğe atla

Mutedil Hürriyetperveran Fırkası

Mutedil Hürriyetperveran Fırkası
Genel başkanİsmail Kemal Bey
Kuruluş tarihi1909
Kapanış tarihi1911
ArdılıHürriyet ve İtilaf Fırkası
Merkezİstanbul
İdeolojiLiberalizm

Mutedil Hürriyetperveran Fırkası, İttihat ve Terakki Partisi'ne karşıt olan mebusların Meclis-i Mebûsan içinde başlattıkları yeni bir siyasal oluşumdur. Bu yeni oluşum, Kasım 1909'da Arap, Rum ve Arnavut mebuslar tarafından kurulmuştur.[1]

Fırkanın kurucuları Bingazi Mebusu Yusuf Şetvan, Halep Mebusu Cabirîzade Abdülnafi Paşa, Şam Mebusu Rüştü Bey, Beyrut Mebusu Süleyman el-Büstani, Hama Mebusu Abdülhamid Zöhravî Efendi, Serfiçe Mebusu Yorgo Boşo Efendi ve Kerkük Mebusu Salih Paşa'dır.[2] Fırka'nın mebus sayısı 30 ile 70 arasındaydı.[3][4]

Fırkanın programı 15 Şubat 1910'da kamuoyuna duyurulmuştur.[5] Mart 1910'da yapılan yönetim kurulu seçiminde Fırka'nın yönetimi şu kişilerden oluşturulmuştu: Başkan Berat Mebusu İsmail Kemal Bey; ikinci başkanlar Halep Mebusu Cabirizâde Nafi Paşa, Amasya Mebusu İsmail Hakkı Paşa; kâtipler Kerbelâ Mebusu Abdülmehdî Efendi ve Zor Mebusu Hıdır Lütfi Efendi; üyeler Bingazi Mebusu Yusuf Şetvan Bey, Kudüs Mebusu Said El Hüseynî Efendi, Priştine Mebusu Hasan Bey; veznedar Musul Mebusu Davud Yusufanî Bey.[6]

Fırkayı oluşturan mebuslar 1908 seçimiyle Meclis-i Mebûsan'a gelmişlerdi. Aynı mebuslar 1911 sonunda Hürriyet ve İtilaf Fırkası'na katılmışlardır.[7][8]

Kaynakça

Özel
  1. ^ Asvaroğlu 2001, s. 27.
  2. ^ Asvaroğlu 2001, s. 30.
  3. ^ Asvaroğlu 2001, s. 29.
  4. ^ Güneş 1997, s. 628.
  5. ^ Asvaroğlu 2001, ss. 45-46.
  6. ^ Asvaroğlu 2001, s. 60.
  7. ^ Tunaya 1988, s. 209.
  8. ^ Kurşun 1992, s. 52.
Genel
  • Asvaroğlu, Derman Altınay (2001). Mutedil Hürriyetperveran Fırkası (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı. 
  • Güneş, İhsan (1997). Türk Parlamento Tarihi. I. Ankara: TBMM Vakfı Yayınları. 
  • Tunaya, Tarık Zafer (1988). Türkiye'de Siyasal Partiler (2 bas.). Hürriyet Vakfı Yayınları. 
  • Kurşun, Zekeriya (1992). Yol Ayrımında Türk-Arap İlişkileri. İstanbul: İrfan Yayınları. 

Konuyla ilgili yayınlar

  • Balcı, Doç.Dr.Sezai (2016). "Panislamist Bir Mebusun Biyografisi: Bingazili Yusuf Şetvan (1868-1949)". Malkoç, Eminalp; Odabaşı, İ. Arda (Ed.). Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Demokratik Kesitler. Derlem Yayınları. ISBN 978-605-66942-1-9. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">V. Mehmed</span> 35. Osmanlı padişahı (1909–1918)

V. Mehmed ya da Mehmed Reşad, Osmanlı İmparatorluğu'nun 35. padişahı ve 114. İslam halifesi.

<span class="mw-page-title-main">Serbest Cumhuriyet Fırkası</span> Türkiyede bir siyasi parti (1930)

Serbest Cumhuriyet Fırkası, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarında Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk'ün isteği üzerine Fethi Okyar tarafından kurulan bir siyasi partiydi.

Hürriyet ve İtilaf Fırkası, İkinci Meşrutiyet döneminde iktidardaki İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne (İTC) karşı kurulmuş olan en önemli muhalefet partisidir. 1911-1913 arasındaki ilk etkinlik dönemi, 23 Ocak 1913'te İttihat ve Terakki'nin Bâb-ı Âli Baskını ile hükûmeti ele geçirmesiyle sona erdi. Mondros Mütarekesi'nden sonra Ocak 1919'da yeniden kurulan parti, ertesi yıl başlarında etkinliğini kaybetti.

<span class="mw-page-title-main">Bâb-ı Âli Baskını</span> 1913te hükûmet binası olan Bâb-ı Âlinin basılmasıyla yapılan askerî darbe

Bâb-ı Âli Baskını, Osmanlı İmparatorluğu'nda 23 Ocak 1913 günü Enver Bey ve Talat Bey'in önderlik ettiği bir grup İttihat ve Terakki üyesi tarafından hükûmet binası Bâb-ı Âli'nin basılmasıyla yapılan askerî darbedir. Bu baskın sırasında Harbiye Nazırı Nâzım Paşa öldürülmüş, Sadrazam Kâmil Paşa'ya zorla istifası imzalattırılmıştır. Darbe sonrasında Mahmud Şevket Paşa Hükûmeti kurulmuş ve İttihat ve Terakki Partisi yönetime hakim hale gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Meclis-i Mebûsan 3. dönem mebusları listesi</span>

Meclis-i Mebûsan 3. dönem mebusları listesi, 1908 Osmanlı genel seçimleri ile Meclis-i Mebûsan'a seçilen mebusların tam listesidir. 17 Aralık 1908 - 18 Ocak 1912 tarihleri arasında görev yaptı.

1914-1918 Osmanlı Meclis-i Mebusanı, Bâb-ı Âli Baskını sonrası 1914'te tek parti düzeninde seçime gidildi ve V. Meclis-i Mebûsan 87 sandalyenin tamamını İttihat ve Terakki kazandı. Bu Meclis I. Dünya Savaşı boyunca görev yaptı.

İttihad-ı Muhammedî Fırkası, Osmanlı İmparatorluğu'nda İkinci Meşrutiyet döneminde faaliyet gösteren İslamcı siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı Ahrar Fırkası</span> Osmanlı İmparatorluğunda siyasi parti

Osmanlı Ahrar Fırkası, Osmanlı İmparatorluğu'nun İkinci Meşrutiyet döneminde etkinlik gösteren siyasî parti.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Sabri Efendi</span> Osmanlı müderris, şeyhülislam

Mustafa Sabri Efendi, Osmanlı müderris, Meclis-i Mebusan mebusu, şeyhülislam.

Mehmed Rifat Paşa, Osmanlı Devleti'nin son yıllarında hizmet vermiş bir devlet adamıdır.

Halâskâr Zâbitân ya da Halâskâran, 1912 yılının mayıs ayında örgütlenen Hürriyet ve İtilaf Fırkası yanlısı silahlı örgüt. İttihat ve Terakki muhalifi olan örgüt kurulduğu günden Bâb-ı Âli Baskını'nın gerçekleştiği tarihe kadar birçok eylem gerçekleştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yusuf Şetvan</span> Arap asıllı Osmanlı siyasetçi

Yusuf Şetvan,, Arap asıllı Osmanlı bürokrat ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Mahir Said Pekmen</span> Osmanlı mebusu

Mahir Said Bey (Pekmen), asker ve siyasetçisi.

<span class="mw-page-title-main">Gümülcineli İsmail Bey</span> Osmanlı siyasetçi

Gümülcineli İsmail Bey, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Lütfi Fikri Bey</span> Türk Hukukçu ve siyaset adamı

Lütfi Fikri Bey (1872-1934), Türk hukukçu ve siyaset adamı.

<span class="mw-page-title-main">Şem'azade Hasan Rüştü Bey</span> Son Osmanlı döneminde Suriyeli siyaset adamı

Şem'azade Hasan Rüşdü Bey, Son Osmanlı döneminde Suriyeli siyaset adamı.

<span class="mw-page-title-main">Azmzade Şefikülmüeyyet Bey</span> Son Osmanlı döneminde Suriyeli siyaset adamı

Azmzade Şefikülmüeyyed Bey, Son Osmanlı döneminde Suriyeli siyaset adamı.

Abdurrahman El Yusuf Bey, (1873-?), Son Osmanlı döneminde Suriyeli siyaset adamı.

Osmanlı Hürriyetperver Avam Fırkası, İttihat ve Terakki Fırkası'ndan istifa eden devlet görevlisi ve siyasiler tarafından mütareke döneminde Ali Fethi Bey öncülüğünde kurulan siyasi bir partidir.

Abdülmehdî Efendi, (1873-?), Arap asıllı Osmanlı siyasetçi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.