İçeriğe atla

Mutabar Tacibayeva

Mutabar Tacibayeva
DoğumMutabar Ibrakhimovna Tacibayeva
25 Ağustos 1962 (62 yaşında)
Fergana ili, Özbekistan SSC
Milliyet Özbekistan
MeslekGazeteci
ÖdüllerMartin Ennals Ödülü (2008)
Uluslararası Cesur Kadınlar Ödülü (2009)

Mutabar Tacibayeva (d. 25 Ağustos 1962), Özbek gazeteci ve insan hakları aktivisti. Fiery Hearts Club adlı uluslararası insan hakları örgütünün kurucuları arasındadır.

Tacibayeva 7 Ekim 2005'te, Dublin'de düzenlenecek olan insan hakları konferansına gitmeden hemen önce tutuklanmış ve Özbekistan Anayasası'nın 18 maddesini çiğnemekle suçlanmıştır. Yargılama sonucunda, 2005'te Andican'da gerçekleştirilen barışçıl gösteriye yapılan hükûmet müdahalesini eleştirdiği gerekçesiyle 8 yıl hapis cezasına çarptırılmıştır.[1]

Nobel kurulu tarafından yönetilen PeaceWomen Across the Globe 2005 yılında aldığı bir kararla Tacibayeva'yı 1000 kadın barış aktivisti listesine almış ve onu Nobel Barış Ödülü adaylarından biri olarak kabul etmiştir.[2]

Tacibayeva 2008'de Martin Ennals Ödülü'nü,[3] 2009'da Uluslararası Cesur Kadınlar Ödülü'nü almaya hak kazanmıştır.[4] Ağustos 2009'da Human Rights Found'da uluslararası kurul üyesi olarak çalışmaya başlamış olan Tacibayeva 2011'de ise "Orta Asya'nın en etkileyici 10 kadını" listesine girmiştir.[5]

Kaynakça

  1. ^ "Мутабар Таджибаевой предъявлено обвинение во взяточничестве". fergananews.com. 17 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2018. 
  2. ^ "Власти Узбекистана не одобрили выбор кандидаток на Нобелевскую премию мира". fergananews.com. 7 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2018. 
  3. ^ "Mutabar Tadjibaeva - 2008 Laureate". martinennalsaward.org. 21 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2018. 
  4. ^ "2009 International Women of Courage Award". state.gov. 7 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2018. 
  5. ^ "Central Asia's 10 Most Influential (And Connected) Women". RadioFreeEurope. 7 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2018. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nobel Ödülü</span> İnsanlığa hizmet ödülü

Nobel Ödülü, 27 Kasım 1895 tarihli ve 30 Aralık 1896 tarihinde Stockholm'de açıklanan vasiyetnamesiyle Alfred Nobel tarafından kurulan derneğin verdiği, insanlığa hizmet edenleri ödüllendirmek amacını taşıyan prestijli bir ödüldür. İlk Nobel Ödülleri 1901 yılında verilmeye başlanmıştır. Nobel Ödülleri her yıl Alfred Nobel'in ölüm yıl dönümü olan 10 Aralık'ta verilir.

<span class="mw-page-title-main">Nobel Ödülü sahipleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Nobel Ödülleri, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, İsveç Akademisi, Karolinska Enstitüsü ve Norveç Nobel Komitesi tarafından kişiler veya kuruluşlara fizik, kimya, edebiyat, barış ve fizyoloji veya tıp alanlarındaki olağanüstü başarılarına verilmektedir. 1895 yılındaki Alfred Nobel'in vasiyeti doğrultusunda, 1896 yılından bu yana Nobel Vakfı tarafından idare edilmekte ve yürütülmektedir. Ekonomi dalında verilen bir başka ödül ise 1968 yılında Sveriges Riksbank ile merkez bankasının İsveç ekonomisine yapmış olduğu katkılar nedeniyle verilmeye başlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Desmond Tutu</span> Başpiskopos

Desmond Mpilo Tutu Cape Town, Güney Afrika Cumhuriyeti), apartheid karşıtı ve insan hakları aktivisti olarak yaptığı çalışmalarla tanınan Güney Afrika Anglikan Kilisesi başpiskoposu ve ilahiyatçı. 1984 yılında Nobel Barış Ödülünü kazandı. 1985'ten 1986'ya kadar Johannesburg Piskoposu ve ardından 1986'dan 1996'ya kadar Cape Town Başpiskoposu olup her iki durumda da bu mevkiye gelen ilk Siyah Afrikalı oldu. İlahiyat alanında Siyah ilahiyat kaynaklı fikirleri Afrika ilahiyatı ile birleştirmeye çalıştı.

<span class="mw-page-title-main">Şirin Ebadi</span>

Şirin Ebâdî, İranlı avukat, yazar, insan hakları savunucusu.

Alfred Nobel'in Anısına Ekonomi Bilimlerinde The Sveriges Riksbank Ödülü veya sıklıkla söylendiği şekilde Nobel Ekonomi Ödülü, ekonomi alanında yapılan önemli katkılara verilen bir ödül. Genel olarak, dünyanın en prestijli bilim ödüllerinden biri olarak kabul edilir. 1895'te Alfred Nobel'in vasiyetiyle kurulan Nobel Ödülleri'nden biri değildir ama sıklıkla onlarla özdeşleşmiştir. Ekonomi Ödülü, Nobel Vakfı'nca refere edilip İsveç'in merkez bankası Sveriges Riksbank tarafından bankanın 300. yıl dönümü olan 1968 yılında, Alfred Nobel'in 1895'teki vasiyetinin anısına, kurulmuş ve finanse edilmiştir. Nobel Kimya ve Fizik Ödülü sahipleri gibi, Ekonomi Ödülü sahipleri de İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından seçilir ve Nobel Komitelerine benzer olarak bir Ödül Komitesi vardır. Ödül ilk kez, 1969'da Hollandalı ve Norveçli ekonomistler Jan Tinbergen ve Ragnar Frisch'e "ekonomik süreçlerin analizi için, dinamik modeller geliştirip uyguladıkları" gerekçesiyle verildi.

<span class="mw-page-title-main">Nobel Ekonomi Ödülü sahipleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Nobel Ekonomi Ödülü sahipleri, resmi adıyla Alfred Nobel'in Anısına Ekonomik Bilimlerde Sveriges Riksbank Ödülü, ekonomi alanında her yıl İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından takdim edilir. Nobel Ekonomi Ödülü; Alfred Nobel'in 1895 tarihli vasiyeti üzerine; kimya, fizik, edebiyat, barış ve fizyoloji veya tıp alanlarında olmak üzere beş dalda verilmeye başlanan Nobel Ödülü'nün orijinal beşlisinden biri değildir ve bir Nobel Ödülü olarak kabul edilmez. Ekonomi Ödülü, İsveç merkez bankası Sveriges Riksbank tarafından bankanın 300. yıldönümü olan 1968 yılında kurulmuş ve finanse edilmiş ve o zamandan beri her yıl verilmektedir. Ekonomi Ödülü ilk kez 1969 yılında verilmiş, bu ödülü Ragnar Frisch ve Jan Tinbergen kazanmıştır. Her ödül sahibi, bir madalya, bir diploma ve miktarı yıllara göre değişen nakit para ile ödüllendirilir. 1969 yılında, Ragnar Frisch ve Jan Tinbergen'a toplamda 375.000 İsveç kronu verilmiştir ki bu Aralık 2007 tarihinde 2.871.041 İsveç kronuna eşdeğerdir.

<span class="mw-page-title-main">Wangari Maathai</span>

Wangari Muta Maathai, Kenyalı çevreci ve siyasi eylemcidir.

<span class="mw-page-title-main">Greenwich Üniversitesi</span>

Greenwich Üniversitesi, Birleşik Krallık'ta Londra'nın Greenwich bölgesinde bulunan kamuya ait bir yükseköğretim kurumudur.

<span class="mw-page-title-main">Tevekkül Karman</span>

Tawakel Karman Yemenli aktivist. Arap Baharı'nın bir parçası olan 2011 Yemen ayaklanmasının uluslararası kamuoyuna dönük yüzü oldu. Yemen halkı tarafından kendisine "Demir Kadın" ve "Devrimin Anası" adı verildi. 2011 yılında Nobel Barış Ödülünü Ellen Johnson Sirleaf ve Leymah Gbowee ile birlikte aldı. Böylece Nobel Ödülünü alan ilk Yemenli, ilk Arap kadın unvanının yanı sıra, bu ödülü alan ikinci müslüman ve en genç kadın oldu.

<span class="mw-page-title-main">Leymah Gbowee</span>

Leymah Roberta Gbowee Liberyalı barış eylemcisi ve kadın barış hareketi lideridir. 14 yıl süren Liberya İç Savaşı'nda, şiddet içermeyen, barışçıl eylemler yaparak dikkat çekmiştir. Yaptığı eylemlerle 2003 yılında ikinci Liberya iç savaşını bitirmiştir. 2011 yılı Nobel Barış Ödülünü, Liberya'nın ve Afrika'nın ilk kadın başkanı Ellen Johnson Sirleaf ve Yemenli kadın hakları savunucusu ve demokrasi eylemcisi Tevekkül Karman ile birlikte paylaşmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Rigoberta Menchú</span>

Rigoberta Menchú, Kiçe kökenli Guatemalalı yerlilerin hakları için mücadele eden aktivist ve 1992 Nobel Barış Ödülü sahibi.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Barış Bürosu</span>

Uluslararası Barış Bürosu, 1891 yılında kurulan dünyanın en eski barış örgütüdür. Barış konferansları için yapılan başvurular üzerinde çalışmak amacıyla, 13 Kasım 1891'de Roma'da yapılan 3. uluslararası Parlamentolar Arası Birlik konferansında kuruldu. Büronun yaptığı çalışmalar 1910 yılında Nobel Barış Ödülü ile ödüllendirildi.

<span class="mw-page-title-main">Sara Hüseyin</span> Bangladeş Yüksek Mahkemesinde avukat ve kadın hakları savunucusu

Sara Hüseyin, Bangladeş Yüksek Mahkemesinde avukat ve Bangladeş Hukuk Yardımı ve Hizmetleri Vakfı'nın (BLAST) onursal bir icra direktörüdür. ABD Dışişleri Bakanı tarafından verilen 2016 Uluslararası Cenevre Kadınları Ödülünün sahibi olmuştur. Hüseyin, Bangladeş'in 2010 yılında yasalaşmaya devam eden kadına yönelik şiddet kapsamlı yasamanın hazırlanmasında önemli bir rol oynamıştır. Fetva şiddetine meydan okumada rolü ile tanınan Hüseyin, kadınlar ve kızlara aşağılayıcı ve şiddetli cezalar öneren Fetvalara karşı çıkar. Ayrıca, tecavüz ve cinsel saldırı davalarında yapılan bakirelik testine karşı çıkması ile bilinir. Hüseyin, 'Namus' adlı kadınlara Karşı Suçlar, paradigmalar ve şiddeteseri konulu eseri Lynn Welchman'la yeniden düzenlemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Şadi Sadr</span>

Şadi Sadr Avukat, insan hakları aktivisti, deneme yazarı, gazeteci ve LGBT insan hakları savunucusu. Shadi Sadr İran Adalet Genel Müdürlüğünün kurucusu ve İcra Direktörüdür (JFI). Eserleri ünya çapında yayınladı ve ders verdi. 1965 Uluslararası Mahkemesinde hakim olarak görev yapıyor.

<span class="mw-page-title-main">Siti Musdah Mulia</span> Endonezyalı yazar

Siti Musdah Mulia, Endonezyalı ilahiyatçı, kadın hakları aktivisti. Endonezya Bilimler Enstitüsü'nde görev alan ilk kadın araştırmacıdır. Bunun yanında Cakarta Şerif Hidayetullah Devlet İslam Üniversitesi'nde İslami politik düşünce dersleri vermektedir. Siti 2007'den beri Endonezya Barış ve Din Konferansı adlı yapının başkanlığını da yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Nibal Savabte</span>

Nibal Savabte, Birzeit Üniversitesi Medya Merkezi müdürü olarak görev yapan Filistinli kadın hakları aktivisti.

<span class="mw-page-title-main">Luceyn el-Hezlul</span> Suudi Arabistanlı kadın hakları aktivisti

Luceyn el-Hezlul, Suudi kadın hakları aktivisti, sosyal medya figürü ve siyasi tutuklu. Suudi Arabistan'da kadınların araba kullanmasına yönelik yasağı ihlal ettiği için birkaç kez tutuklandı ve serbest bırakıldı ve Mayıs 2018'de birkaç tanınmış kadın hakları savunucusuyla birlikte krallığı istikrarsızlaştırmak suçundan tekrar tutuklandı. Top 100 En Güçlü Arap Kadınları 2015 listesinde 3. sırada yer aldı. Eğitimini Britanya Kolumbiyası Üniversitesi Fransız Edebiyatı Bölümü'nde tamamladı.

İran'da kadın hakları, devleti yöneten rejimin şekline göre değişmiştir. Her rejimin yükselişiyle birlikte, kadın haklarına yönelik bir dizi zorunluluk ortaya çıktı ve oy haklarından kıyafet kurallarına kadar geniş bir yelpazedeki sorunları etkiledi.

<span class="mw-page-title-main">Denis Mukwege</span>

Denis Mukwege (; d. 1 Mart 1955), Kongolu jinekolog ve pentekostal papazdır. Silahlı isyancılar tarafından tecavüze uğrayan kadınların tedavisinde uzmanlaştığı Bukavu'daki Panzi Hastanesi'ni kurmuş ve çalışmaktadır.

2020 itibarıyla, 57 kadın Nobel Ödülü kazandı ve kadınlara toplam 58 Nobel Ödülü verildi. 2020 yılı itibarıyla tam bir sayım henüz tamamlanmamış olsa da, 2019 yılında 866 erkek, 53 kadın ve 24 kuruluşa Nobel Ödüllerinin verildiği görülmektedir.