İçeriğe atla

Musul Vilayeti

ولايت موصل‎
Vilâyet-i Musul
Osmanlı İmparatorluğu Vilayeti
←
1878–1918 →
 
→
Musul Vilayeti harita üzerinde
Musul Vilayeti harita üzerinde
Musul Vilayeti (1900)
MerkezMusul
Tarih
 - Kuruluş 1878
 - Mondros Ateşkes Antlaşması 1918
Bugün parçası Irak

Musul Vilayeti Osmanlı Devleti vilayetidir.

Tarihi

Bağdat Vilayeti'ne bağlı bir sancak olan Musul, 1878 yılında müstakil bir vilayet olmuştur. 3 Kasım 1918 tarihinde Musul Vilayeti, Birleşik Krallık tarafından ele geçirilmiş ve yürürlükten kaldırılmıştır. 1919 yılında Musul, Milletler Cemiyeti tarafından Birleşik Krallık'a verilmiş ve Birleşik Krallık Mezopotamya Mandası'nın bir parçası olmuştur. 5 Haziran 1926 tarihli Ankara Antlaşması ile Birleşik Krallık Mezopotamya Mandası'nın bir parçası olduğu kesinleşmiştir.

Sancakları

  • Musul Sancağı, Musul Vilayeti'ne bağlı merkez sancak. Sancağa bağlı kazalar Musul, İmadiye, Zaho, Duhuk, Akra, Sincar, Zibar, Kerkük, Revanduz, Köysancak, Raniye, Erbil ve Salahiye kazalarıdır.[1]
  • Süleymaniye Sancağı, Musul Vilayeti'ne bağlı sancak. Sancağa bağlı kazalar Süleymaniye, Gülanber, Mamuretülhamidiye, Baziyan ve Şehirpazar kazalarıdır.[1]

Nüfus

Nüfus
Musul
YılNüfus
1884235.000
1890300.300
1891302.500
1900351.200
1910236.100
1920496.500
Y & G
Musul Vilayeti 1906/1907 nüfusu[2]
SancakMüslümanErmeniKeldaniYakubiYahudiYezidiBaşkaToplam
Musul43.7753,9277191,0242,0712,8307554.421
Kerkük67.458788--1,758-270.006
Süleymaniye36.92956--336--37,321
Musul Vilayeti148.1624,771 7191,0244,1652,83077161.748
Not: Sadece erkekler sayılmıştır, gerçek nüfus, büyük ihtimal iki kat fazladır. Ermeniler: 4,726 Katolik ve 45 Gregoryen (Musul kazası). Başka: 74 Protestan ve 3 Rum.

Resimler

  • Osmanlı alfabesiyle yazılmış Musul Vilayetin 1907 haritası
    Osmanlı alfabesiyle yazılmış Musul Vilayetin 1907 haritası

Kaynakça

  1. ^ a b Devlet-i Aliyye-i Osmaniyye’nin Bin Üçyüz Onüç Senesine Mahsus İstatistik-i Umumîsi, İstanbul, Alem Matbaası, 1316/1900.
  2. ^ Karpat, Kemal (1985). Ottoman Population, 1830-1914: Demographic and Social Characteristics. University of Wisconsin Press. ss. 166-167. ISBN 9780299091606. 14 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2013. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Musul Sorunu, Osmanlı Devleti'ne bağlı Musul Vilayeti'nin toprak sorunudur.

<span class="mw-page-title-main">Vilayet</span> Osmanlı Devletinin son dönemlerindeki birinci derece mülki yönetim birimi

Vilâyet, 1864 yılında Teşkil-i Vilayet Nizamnamesi ile tanımlanan birinci dereceden bir yönetim birimidir. 19 ve 20. yüzyıllarda önce Osmanlı Devleti, ardından 1960'a kadar Türkiye Cumhuriyeti'nde, bir valinin yönetimi altındaki birimdir. Bugün Türkiye'de vilayet, il anlamında kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Karesi Sancağı</span>

Karesi Sancağı, Osmanlı Devleti'nin Anadolu Eyaleti sınırları içindeki sancaklarından biri. Osmanoğulları'na ilk katılan beylik olan Karesi Beyliği'nin bulunduğu bölgede kurulmuştur. Osmanlı Devleti'nin yıkılmasıyla yerine Balıkesir ili kurulmuştur. 1909 yılındaki Karesi Sancağı'na bağlı kazalar şunlardır; Karesi Merkez Kazası, Ayvalık Kazası, Bandırma Kazası, Edremit Kazası, Burhaniye Kazası, Erdek Kazası, Gönen Kazası, Sındırgı Kazası, Balya Kazası'dır.

<span class="mw-page-title-main">Adana Vilayeti</span>

Adana Vilayeti, Osmanlı Devleti vilayetidir. 1869 yılında kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ankara Vilayeti</span> Osmanlı vilayeti

Ankara Vilayeti, Osmanlı Devletinin bir vilayetidir.

<span class="mw-page-title-main">Trablusgarp Vilayeti</span>

Trablusgarp Vilayeti, 1864 yılında gerçekleşen yönetim reformu sonucu Trablusgarp Eyaleti yerine kurulan Osmanlı vilayetidir.

<span class="mw-page-title-main">Diyarbekir Vilayeti</span> Osmanlı İmparatorluğunun birinci düzey idari bölümü

Diyarbekir Vilayeti, 1867 yılında kurulan Osmanlı Devleti vilayeti. Vilayetin merkezi Diyarbekirdir.

<span class="mw-page-title-main">Aydın Vilayeti</span> Osmanlı İmparatorluğunun yönetim birimi

Aydın Vilayeti, Osmanlı Devleti vilayetidir.

<span class="mw-page-title-main">Kosova Vilayeti</span>

Kosova Vilayeti 1877 yılında kurulan Osmanlı İmparatorluğu vilayeti. Vilayetin merkezi önce Priştine sonra Üsküp olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Krallığı</span> Kısa süreli kurulmuş krallık

Kürdistan Krallığı, Süleymaniye'de kurulmuş kısa ömürlü krallık.

<span class="mw-page-title-main">Irak Mandası</span> Ağustos 1920de Osmanlı İmparatorluğu ile yapılan Sevr Antlaşması sonucunda Birleşik Krallık yönetimindeki manda idaresi

Birleşik Krallık Irak Mandası, Ağustos 1920'de Osmanlı İmparatorluğu ile yapılan Sevr Antlaşması sonucunda Birleşik Krallık yönetimindeki manda idaresi. Bu yönetim 26 Nisan 1920'de İtalya'daki San Remo Konferansı'nda belirlenmişti. Mezopotamya'da Fransa kontrolündeki Lübnan ve Suriye mandaları da bulunmaktaydı.

Hakkâri Vilayeti, Çölemerik Vilayeti, Hakkâri Sancağı veya Çölemerik Sancağı, Bir Osmanlı müstakil sancağıdır. 1876 yılında kurulmuş 1888 yılında dağıtılmıştır. Vilayetin merkezi Hakkâri'dir. Vilayetin sınırları bugünkü Hakkâri'nin tamamını ve Şırnak'ın Beytüşşebap ve Uludere ilçelerini kapsıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Erzurum Vilayeti</span>

Erzurum Vilayeti, bir Osmanlı vilayetidir.

<span class="mw-page-title-main">Şam Devleti</span> Fransız Suriye Mandasındaki eski devlet

Şam Devleti veya Şam Bölgesi,, San Remo Konferansı'ndan sonra, 3 Eylül 1920'de, Fransız general Henri Gouraud tarafından, Kral Faysal'ın kısa süreli monarşisi olan Suriye Arap Krallığı'na son veren, Fransız Suriye ve Lübnan Mandası'nda, mandaya bağlı şekilde kurulan 6 otonom devletten (bölgeden) birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Biga Sancağı</span>

Biga Sancağı veya Kale-i Sultaniye, Osmanlı İmparatorluğu Sancağı. 1888 yılında Karesi Vilayetinden ayrılarak bağımsız Biga Sancağı adıyla İstanbul'a bağlanmıştır. Kazâları, Kale-i Sultaniye, Ezine, Ayvacık, Bayramiç, Biga, Lapseki idi. Şimdiki Çanakkale ilinin Anadolu'da olan topraklarını kapsıyordu.

<span class="mw-page-title-main">İşgal Edilmiş Düşman Toprakları Yönetimi</span>

İşgal Edilmiş Düşman Toprakları Yönetimi (İEDTY), 1917-1920 yılları arasında eski Osmanlı İmparatorluğu'nun Levant ve Mezopotamya'daki vilayetleri üzerinde Britanya ve Fransız ortak askeri yönetimiydi. Yönetim, 19-26 Nisan 1920 San Remo Konferansı'nda Fransız Suriye ve Lübnan Mandası ile Birleşik Krallık Filistin Mandası'nın kurulmasıyla sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">Prizren Sancağı</span>

Prizren Sancağı, Osmanlı İmparatorluğu'nun sancaklarından biriydi. Sancağın merkezi Prizren'di.

<span class="mw-page-title-main">Üsküp Sancağı</span>

Üsküp Sancağı, Osmanlı İmparatorluğu'nun sancaklarından biriydi. Sancağın merkezi Üsküp idi.

<span class="mw-page-title-main">İpek Sancağı</span>

İpek Sancağı, Osmanlı İmparatorluğu'nun sancaklarından biriydi. Sancağın merkezi İpek idi.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu'nun parçalanması</span> I. Dünya Savaşının ardından Osmanlı topraklarının parçalanması

Osmanlı İmparatorluğu'nun parçalanması, I. Dünya Savaşı'nı takiben Kasım 1918'de İstanbul'un Britanya, Fransa ve İtalya askerleri tarafından işgal edilmesinin ardından başlayan jeopolitik bir süreçti. Parçalanma, özellikle Osmanlı İmparatorluğu'nun Almanya ile ittifak kurmasının ardından yapılan Sykes-Picot Anlaşması gibi İtilaf Devletleri'nin savaşın ilk safhalarında yaptığı birtakım anlaşamalar üzerinden planlanmıştı. Eskiden Osmanlı İmparatorluğu'nu oluşturan büyük topraklar ve halklar, birkaç yeni devlete bölündü. Osmanlı İmparatorluğu; jeopolitik, kültürel ve ideolojik yönden önde gelen İslam devletiydi. Osmanlı'nın savaşın ardından parçalanması, Britanya ve Fransa gibi Batılı güçlerin Orta Doğu'ya hâkim olmasına sebep oldu ve modern Arap dünyası ile Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasına yol açtı. Anadolu Hareketi tarafından bu Batılı güçlere direnilse de, Osmanlı'nın ardıl devletleri kapsamında böylesi bir direniş II. Dünya Savaşı'nı takip eden hızlı dekolonizasyon sürecine kadar görülmedi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.