Musul Muharebesi (2014)
| Musul Muharebesi | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Irak İç Savaşı | |||||||||
 IŞİD tarafından Musul'daki çatışmalar sonrası kullanılamaz hâle getirilmiş bir humvee | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 IŞİD |  Irak | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
 Ebu İbrahim el-Haşimi el-Kureyşi |  Mehdi el-Gharravi | ||||||||
| Güçler | |||||||||
| 800-1500[3][4][5] | 60.000+[6]
| ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| 105'ten fazla militan[7] | 2500'den fazla güvenlik gücü[8] | ||||||||
Musul Muharebesi veya Musul'un düşüşü, IŞİD militanlarının 4 Haziran 2014'te Musul'a saldırmasıyla gerçekleşmiştir. Irak güvenlik güçleri 30 bin asker ve 30 bin polisten oluşmasına karşın sayısı 800 ile 1500 arasında değişen IŞİD militanlarına karşı şehri tutamamıştır. 6 gün süren çatışmalar sonucunda 10 Haziran 2014'te Musul'un tümü, Musul Havalimanı, Musul'daki bankalar ve petrol yönetimi IŞİD'e geçmiştir. 500 bin sivil çatışmalardan kaçmak için Musul'dan göç etmiştir.
Arka plan
30 Ekim'de 2013'te Anbar'da çıkan protestolar sonrası Iraklı aşiretler ile Irak ordusunun karşı karşıya gelmesiyle birlikte IŞİD, Felluce ve Ramadi'yi ele geçirmiştir. Devam eden Anbar çatışmalarını da başarıyla sonlandırıp Anbar'ın büyük bir bölümü kontrol altına almıştır.[11] Anbar'daki ağır yenilgi sonrası Irak ordusu IŞİD'e karşı tekrar saldırı başlatmış, bu saldırı sonucunda Samarra'yı 4 Haziran 2014'te tekrar kontrol etmiştir. Irak ordusu bununla da kalmamış, Felluce'yi ağır şekilde bombardımana tutanarak IŞİD'i zayıflatmaya çalışmıştır. Buna karşın, Irak'ta olduğu gibi başka bir destabilize ortam olan ve iç savaşın sürdüğü Suriye'de de ilerleyip birçok silaha erişme şansına sahip olmuştur ve elde ettiği silahlar hem Irak'taki hem de Suriye'deki gücünü perçinlemesini sağlamıştır.[2][12]
Irak ordusunun Anbar'a taarruz girişimleri devam ederken IŞİD çatışmaları Irak'ın orta ve kuzey bölgelerine yaymaya başlamıştır. IŞİD, Musul'a ilerlerken IŞİD'in liderlerinden Ebu Abdurrahman el-Bilavi, Irak güvenlik güçleri tarafından yapılan bir saldırıda öldürülmüştür. Bunun üstüne IŞİD Musul'a yaptıkları operasyona "Bilavi'nin intikamı" adını vermiştir.[13]
Musul'un düşüşü
Irak polislerini kontrol eden Mehdi Gharravi, IŞİD'in Musul'a saldıracağını biliyordu. Mayıs ayı sonlarında IŞİD ile iş birliği yapan 7 IŞİD sempatizanı tutuklanmıştı ve şehre saldırının planı onlardan öğrenilmişti. Gharravi bu saldırı neticesinde bir savunma hazırladı, bunun sonucunda IŞİD komutanlarından Ebu Abdurrahman el-Bilavi pusuya düşürüldü. Bilavi yakalanacağını anlayınca kendini havaya uçurdu. Gharravi, IŞİD'in bu kaybı sonrası saldırıyı durduracağını düşünüyordu. Gharravi kontrol noktalarını denetledi ve Musul'daki operasyon yönetim odasına döndü. Bu sırada IŞİD militanları saldırıya geçtiler. Kontrol noktalarına yapılan ağır saldırılar sonrası IŞİD militanlarının şehre girişi engellenemedi. Musul'daki bazı askeri araçlar da Anbar'da kullanılmak üzere yollanmıştı. Bu yüzden IŞİD konvoylarına ağır bir karşılık verilemiyordu. IŞİD, ele geçirdiği askerleri astı, yaktı ve çarmıha gerdi.[14]
5 Haziran'da şehirde sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Irak ordusuna bağlı savaş helikopterleri IŞİD militanlarını vururken, IŞİD de intihar bombacılarıyla şehrin güneyinde kalan bir cephaneliği havaya uçurdu. 6 Haziran'da IŞİD'in şehre kuzeybatıdan taarruzu başladı. Musul yakınlarındaki Muvaffakiye köyünde iki bombalı araç patlatıldı, 6 Şebek askeri öldü.[15] 8 Haziran'da 100 araçlık IŞİD konvoyu Musul'a girdi ve Musul içindeki uyuyan IŞİD hücreleri saldırıya geçti. Böylelikle birçok mahalle ele geçirilmeye başlandı. Uyuyan hücreler Musul'da IŞİD'e karşı koyabilecek kişilere tek tek suikast düzenlediler ve böylelikle karşıt bir gücün oluşması engellendi.[16]
9 Haziran gecesi Musul'un içindeki şiddetli çatışmaların ardından Irak güvenlik güçlerinin birçoğu şehirden çekildi. 10 Haziran günü öğlene kadar süren çatışmalar sonrası Musul'un büyük bir bölümü, Musul Havalimanı ve devlet kurumları dahil olmak üzere IŞİD'in eline geçti.[17] Musul'da kalan Irak askerleri, üniformalarını çıkarıp, silahlarını atıp; sivil gibi giyinerek şehirden kaçtılar. IŞİD 1000'den fazla mahkûmu serbest bıraktı ve şehre bayrağını astı.[2]
Sonrası
Musul'un kontrol edilmesinden 1 gün sonra IŞİD bu sefer de Baiji'ye girip petrol bölgesini ele geçirdi. Baiji Hapishanesi, IŞİD militanları tarafından basıldı ve bütün mahkûmlar serbest bırakıldı. IŞİD, yerel halkı kullanarak Irak ordusuna Baiji'den tamamen çekilmesi için uyarıda bulundu.[18] Irak ordusunun bölgeye destek göndermesinin ardından IŞİD militanları geri çekildi.[19]
Aynı gün, IŞİD'in Musul'daki Türk konsolosluğuna girdiği, başkonsolos, üç çocuk ve Türk Özel Kuvvetlerine bağlı askerler dahil 49 konsolosluk çalışanını esir aldığı bildirildi. IŞİD militanları esir alınan Türkleri Musul'un yakınındaki bir karargâha götürdüler.[20] 20 Eylül 2014'te Milli İstihbarat Teşkilatının yapmış olduğu operasyonla birlikte konsolosluk görevlileri kurtarıldı.[21]
2016 yılında Musul'un IŞİD'den alınması için bir saldırı başlatılmış ve saldırı başarılı olmuştur.[22]
Kaynakça
- ^ Lynch, Michael. "Mosul Falls, Indie Oil Should Rise". Forbes (İngilizce). 17 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2020.
- ^ a b c Al-Salhy, Suadad; Arango, Tim (10 Haziran 2014). "Sunni Militants Drive Iraqi Army Out of Mosul". The New York Times. 10 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2020. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "nytimes.com" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ Irbil, Martin Chulov Fazel Hawramy in; York, Spencer Ackerman in New (12 Haziran 2014). "Iraq army capitulates to Isis militants in four cities". The Guardian. 11 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2020.
- ^ "Iraqis flee Mosul after fighters seize city". www.aljazeera.com. 11 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2020.
- ^ "Terror's new headquarters". The Economist. 16 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2020.
- ^ Nordland, Rod (16 Ekim 2016). "Iraqi Forces Attack Mosul, a Beleaguered Stronghold for ISIS". The New York Times. 16 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2020.
- ^ "Insurgents fight Iraqi forces in city of Mosul". Reuters (İngilizce). 6 Haziran 2014. 23 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2020.
- ^ Chulov, Martin (10 Haziran 2014). "Isis insurgents seize control of Iraqi city of Mosul". The Guardian. 11 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2020.
- ^ Neuhof, Florian (25 Şubat 2017). "Horror of Mosul where sinkhole became mass grave for 4,000 of Isil's victims". The Telegraph. 25 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2020.
- ^ "'2,300 Humvees in Mosul alone': Iraq reveals number of US arms falling into ISIS hands". RT International (İngilizce). 1 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2020.
- ^ "Iraq's Fallujah falls to 'Qaeda-linked' militants | News, Middle East | THE DAILY STAR". www.dailystar.com.lb. 4 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2020.
- ^ "Une province irakienne entière aux mains des jihadistes". Libération.fr (Fransızca). 10 Haziran 2014. 9 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2020.
- ^ "Revealed: the Islamic State 'cabinet', from finance minister to suicide bomb deployer". 10 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2020.
- ^ "Special report - How Mosul fell: An Iraqi general disputes Baghdad's story". Reuters (İngilizce). 14 Ekim 2014. 10 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2020.
- ^ "Insurgents fight Iraqi forces in city of Mosul". 10 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2020.
- ^ Wright, Lawrence. "The Secret Effort to Save the ISIS Hostages". The New Yorker (İngilizce). 24 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2020.
- ^ Sly, Liz; Ramadan, Ahmed (10 Haziran 2014). "Insurgents seize Mosul as Iraqi troops flee". Washington Post. 10 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2020.
- ^ "Iraqi attacks: U.S. sending aid to slow militants". 17 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2020.
- ^ "Iraq city of Tikrit falls to ISIL fighters". www.aljazeera.com. 13 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2020.
- ^ "ISIL kidnaps Turkish consul, special forces, children in northern Iraqi hotspot - World News". Hürriyet Daily News (İngilizce). 12 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2020.
- ^ Johnston, Chris (20 Eylül 2014). "Isis releases 49 hostages taken at Turkish consulate in Mosul". The Guardian. 20 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2020.
- ^ Dunford, Daniel (15 Ekim 2016). "Battle for Mosul: UN prepares for aftermath 'chaos'". BBC News. 15 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2020.
