İçeriğe atla

Mustafa es-Seyyid

El Veli Mustafa Seyyit
1. Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti Devlet Başkanı
Görev süresi
Ağustos 1974 - 9 Haziran 1976
Yerine gelenMuhammed Abdülaziz
Kişisel bilgiler
Doğum 1948
Bir Lehlu, İspanyol Sahrası
Ölüm 9 Haziran 1976
Inchiri Bölgesi, Moritanya

El Veli Mustafa Seyyit (1948,[1] Bir Lehlu - 9 Haziran 1976, Inchiri Bölgesi), Batı Sahralı halk kahramanı ve Polisario ile Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'nin ortak kurucularından ve önderlerinden. Seyyit, Polisario'nun 1. Genel Sekreteri görevi ile Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'nin ilk devlet başkanlığı görevini üstlenmiştir.

Göçebe bir ailenin çocuğu olarak İspanyol Sahrası'nın doğu çöllerinde dünyaya gelen Seyyit, zor şartlar altında ilkokul öğrenimini tamamlamış, bu eğitim sonucunda burs kazanarak Marakeş'te lise eğitimine başlamıştır. Burada Arap edebiyatına ilgi duymaya başlayan Seyyit, 1965 yılında disiplinsiz davranışları nedeniyle okuldan uzaklaştırılmıştır. Seyyit kısa bir süre sonra lise eğitimi için ikinci bir burs daha kazanarak eğitimine Taroudant'ta devam etmiştir. 1970 yılında iyi bir derece ile mezuniyetini Rabat'ın en iyi okuldan birinden elde eden Seyyit, aynı yıl Rabat'ta V. Muhammed Üniversitesi'nde Hukuk Fakültesi'nde eğitime başlamıştır.

Üniversitede kendisi gibi Sahralı olan diğer öğrencilerle başlarda oluşturulan arkadaş ortamları zaman içerisinde yeni bir kurtuluş hareketine dönüşmüş, Kasım 1971 yılında gerçekleştirilen gizli bir toplantıda Sahra topluluğunun İspanya kolonisinden kurtuluşuna yönelik bir örgütün kurulması yönünde görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Dönemin Fas kralı II. Hasan tarafından Nisan 1972'de harekete açık bir sempati söylemi gerçekleştirilse de yapılan ilk bağımsızlık gösterisinde onlarca Sahralı öğrenci tutuklanmıştır. Yaşanan bu gelişmelerin ardından Seyyit ve arkadaşları Fas sınırları içerisinde resmî bir bağımsızlık hareketinin zor yol alabileceği konusunda görüş birliğine varmışlardır.

Seyyit ve arkadaşları Layun ile Moritanya'nın kuzey bölgelerinde gerçekleştirdikleri birkaç toplantının ardından 10 Mayıs 1973 tarihinde Moritanya sınırına yakın bir bölgede yaptıkları toplantı neticesinde Polisario Cephesi'nin (İspanyolca:Frente Popular para la Liberación de Saguia el Hamra y Río de Oro) (Türkçe:Saguia el Hamra ve Rio de Oro'nun Kurtuluşu için Halk Cephesi) kuruluşunu ilan etmişler ve Seyyit bu hareketin ilk genel sekreteri olarak seçilmiştir.[2]

Örgüt kurulduğu andan itibaren İspanyol koloni güçlerine karşı gerilla savaşı gerçekleştirmiş, bu savaş taktiği neticesinde İspanya 1975 yılında sadece sahil kesimlerinde konuşlu askerî gücün sahibi olarak kalmıştır. 1975 yılında yapılan varılan Madrid Antlaşması kapsamında İspanya Batı Sahra'nın Moritanya ile Fas arasında paylaşımını öngörmüş, bu gelişmenin ardından da iki ülkenin Silahlı Kuvvetleri Saguia el-Hamra'nın kuzeyi ile Río de Oro'nun güney kesimlerine giriş yapmıştır. Bu gelişmenin ardından orta bölgelerde bulunan nüfus Cezayir'e göç etmiş ve burada kamplar oluşturmuşlardır. Batı Sahra'nın kalan kısımlarında bulunanlar ile Cezayir kamplarında bulunan Sahralılar kısa sürede kendi yönetim birimlerini oluşturmuş ve kendi kendilerine yönetmeye başlamışlardır. Bu sürecin sonunda Seyyit ve arkadaşları tarafından Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti ilan edilmiş ve Seyyit ülkenin ilk devlet başkanı olarak seçilmiştir.

9 Haziran 1976 tarihinde Seyyit önderliğinde bir grup tarafından Moritanya'nın başkenti Nuakşot'a gerçekleştirilen saldırı dönüşünde Moritanya birlikleri ile çatışmaya girmiş, Seyyit girdikleri bu çatışma sonucunda başında vurularak hayatını kaybetmiştir. Seyyit'in cenazesi Nuakşot'ta bulunan askeri bir araziye gizlice gömülmüştür. 1996 yılında ölümünden 20 yıl sonra gömüldüğü yer kesin olarak tespit edilen Seyyit'in mezarı günümüzde de hâlâ aynı yerde bulunmaktadır.

Sahralılar arasında halk kahramanı olarak görülen Seyyit'in ardından Mahfoud Ali Beiba bu göreve geçici olarak gelse de Muhammed Abdülaziz ülkenin ikinci başkanı olarak seçilmiştir.

Kaynakça

  1. ^ "El Veli Mustafa Seyyit hakkında bilgiler". 5 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2017. 
  2. ^ Tony Hodges: Western Sahara. The Roots of a Desert War. Lawrence Hill & Company, Westport (Connecticut) 1983, Sayfa 157-161

Dış bağlantılar

  • Tony Hodges: Western Sahara. The Roots of a Desert War. Lawrence Hill & Company, Westport (Connecticut) 1983

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Fas</span> Kuzey Afrikada yer alan bir ülke

Fas, resmî adıyla Fas Krallığı, yaklaşık 37 milyon nüfusa ve 720.000 km² yüzölçümüne sahip bir Kuzey Afrika ülkesidir. Başkenti Rabat ve en büyük şehri de Kazablanka'dır. Mağrip ülkelerinden biri olan Fas'ın, Atlantik Okyanusu'dan Cebelitarık Boğazı'nı çevreleyip Akdeniz'de son bulan uzun bir sahil şeridi vardır. Doğuda Cezayir, kuzeyde İspanya, güneyde ise Moritanya ile komşudur. Aynı zamanda ülke, Batı Sahra adı verilen bölgede, 1975'te koloni ülkesi İspanya tarafından terk edildikten sonra hak iddia etmiş ve günümüzde de bölgenin dörtte üçünü fiilen yönetmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Moritanya</span> Batı Afrikada bulunan bir ülke

Moritanya ya da resmî adıyla Moritanya İslam Cumhuriyeti, Afrika kıtasının batısında yer alan bir ülkedir. Ülkenin sınır komşularını Fas tarafından ilhak edilen Batı Sahra ile aynı bölge üzerinde Polisario tarafından tek taraflı bağımsızlığı ilan edilen Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti, Cezayir, Mali ve Senegal oluşturmaktadır. Bunun haricinde ülkenin batısında Atlas Okyanusu yer almaktadır. Ülkenin başkenti ve en büyük şehri Nuakşot'tur.

<span class="mw-page-title-main">Batı Sahra</span> Afrikanın kuzeybatısındaki Fasın hak iddia ederek üçte ikisini fiilen yönettiği bölge

Batı Sahra, Afrika kıtasının kuzeybatısında yer alan ve 1975 yılında koloni ülkesi İspanya tarafından terk edildikten sonra Fas tarafından hak iddia edilen ve günümüzde de üçte ikisini Fas'ın fiilen yönettiği bölgedir. Bölgenin tümü üzerinde 1976 yılında bağımsızlığı ilan edilen Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'nin bu ilanı Fas tarafından kabul edilmemektedir. Bölgenin sınır komşusu olarak kuzeyinde Fas, kuzeydoğusunda Cezayir, doğu ve güneyinde Moritanya yer alırken, bölgenin batısında Atlas Okyanusu yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sahra</span> Afrikada bir çöl

Sahra ya da Büyük Sahra, Afrika'nın kuzeyinde yer alan, kıtanın ortası ile kuzeyini ayıran 9 milyon km² büyüklüğünde bir çöl. Dünyanın en büyük sıcak çölüdür. Antarktika ve Arktika'nın ardından en büyük üçüncü çöldür. Yaklaşık olarak Afrika kıtasının %30’u kadardır.

<span class="mw-page-title-main">Mağrip</span> Kuzey Afrikada coğrafi bölge; Arap dünyasının batı yarısı

Mağrip, Arap dünyasının batı kısmıdır. Bölge, Cezayir, Libya, Moritanya, Fas ve Tunus dahil olmak üzere Batı ve Orta Kuzey Afrika'yı kapsar. Mağrip ayrıca Batı Sahra'nın tartışmalı bölgesini de içerir. 2018 itibarıyla bölgenin nüfusu 100 milyondan fazlaydı.

<span class="mw-page-title-main">Polisario</span>

Polisario ya da Polisario Cephesi, Afrika'nın kuzeybatısındaki Batı Sahra'da Fas egemenliğine son vermek ve bu bölgenin bağımsızlığını sağlamak için savaşan ve tek taraflı ilan edilen Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'nde siyasal olarak faaliyet gösteren ayrılıkçı örgüt.

<span class="mw-page-title-main">Muhtâr Veled Dâde</span>

Muhtâr Veled Dâde, ülkesinin Fransa'dan bağımsızlık kazandığı 1960'tan, bir askerî darbeyle devrildiği 1978'e kadar Moritanya devlet başkanı olarak görev yapmış olan siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti</span> Afrikada kısmen tanınan bir ülke

Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti (SDAC), Afrika kıtasının batısında yer alan ve bütün Batı Sahra'da egemenliğini iddia eden ancak kısmen tanınan devlet. Ülkenin sınır komşusu olarak kuzeyinde Fas, kuzeydoğusunda Cezayir, doğu ve güneyinde Moritanya yer alırken, bölgenin batısında Atlas Okyanusu yer almaktadır. Ülkenin anayasal başkenti Layun olarak belirlenmesine rağmen Fas idaresi altında bulunan kısımda kaldığı için 2011 yılından bu yana başkent geçici olarak Tifariti'dir.

<span class="mw-page-title-main">Fas Duvarı</span> Güvenlik duvarı (fiziki)

Fas Duvarı, Afrika kıtasının batısında Batı Sahra bölgesinde Fas'ın kontrolü altında tuttuğu bölgeleri, Polisario ve Polisario'nun aynı bölge üzerinde ilan ettiği Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'nden ayırmak için inşa ettiği duvardır.

Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti devlet başkanı, Afrika kıtasında bulunan ve varlığı kısmen tanınan Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'nin bağımsızlık ilanının yapıldığı 1976 yılından bu yana ülkenin en üst makamında yer alan kişiye verilen unvandır. Ülkenin bağımsızlığını ilan ettiği Batı Sahra bölgesinin büyük çoğunluğu Fas'ın kontrolü altında tutulduğu için ülke Cezayir'de bulunan Tindouf şehrindeki mülteci kamp alanında sürgünde ülkeyi yönetebilmektedir.

Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti başbakanı, Afrika kıtasında bulunan ve varlığı kısmen tanınan Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'nin bağımsızlık ilanının yapıldığı 1976 yılından sonra hükûmetin başında yer alan kişiye verilen unvandır. Ülkenin bağımsızlığını ilan ettiği Batı Sahra bölgesinin büyük çoğunluğu Fas'ın kontrolü altında tutulduğu için ülke Cezayir'de bulunan Tindouf şehrindeki mülteci kamp alanında sürgünde ülkeyi yönetebilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İbrahim Gali</span>

İbrahim Gali, Sahralı siyasetçi. Ghali, Afrika kıtasının batısında yer alan ve tüm Batı Sahra'da egemenliğini iddia eden ancak kısmen tanınan devlet olan Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'nin devlet başkanlığını yürütmektedir.

Mahfoud Ali Beiba Hammad Dueihi, Sahralı siyasetçi. Beiba, Afrika kıtasının batısında yer alan ve tüm Batı Sahra'da egemenliğini iddia eden ancak kısmen tanınan devlet olan Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'nin 1976 yılında geçici olarak devlet başkanlığını yürütmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Bouchraya Hammoudi Bayoun</span>

Bouchraya Hammoudi Bayoun, Cezayir'de bir üssü bulunan Polisario Front temsilcisidir. İki kez Sahra Arap Demokratik Cumhuriyeti Başbakanı oldu.

Eski İspanyol İmparatorluğu'nun Sahra kolonisi olan Batı Sahra, hem Fas Krallığı hem de Cezayir merkezli bir bağımsızlık hareketi olan Saguia el Hamra ve Rio de Oro'nun Kurtuluşu tarafından talep edilen tartışmalı bir bölgedir. Birleşmiş Milletler (BM) tarafından dekolonize olmayan bir bölge olarak listelenmiştir ve bu nedenle Birleşmiş Milletler kendi kendini yönetemeyen bölgeler listesine dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Serbest Bölge (bölge)</span>

Serbest Bölge veya Kurtarılmış Bölgeler, Batı Mağrip'te kısmen tanınan egemen bir devlet olan Sahrawi Arap Demokratik Cumhuriyeti'nin Polisario Cephesi hükûmeti tarafından Batı Sahra'nın kontrolündeki 2.200 kilometre (1.400 mi) büyüklüğündeki bir mayın tarlasıyla çevrili sınır duvarı, genellikle Fas duvarı olarak anılır ve Cezayir'in batısında ve Moritanya'nın kuzeyinde bulunmaktadır. Güney İlleri'nin bir parçası olarak Fas tarafından kontrol edilen Fas duvarının batısındaki bölgen dışında kalan bir alandır. Her iki devlet de Batı Sahra'nın tamamını kendi toprakları olarak kabul etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Batı Sahra çatışmaları (2020-günümüz)</span>

2020-2023 Batı sahra çatışmaları, Fas'ın Gergerat'a askeri müdahalesi, Fas Krallığı ile tek taraflı bağımsızlık ilan eden Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti arasındaki silahlı bir çatışmadır. Toplam 18 asker ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Lamine Veled Ahmed</span>

Muhammed Lamine Veled Ahmed Sahralı yazar ve siyasetçi. Ahmed, Afrika kıtasının batısında yer alan ve tüm Batı Sahra'da egemenliğini iddia eden ancak kısmen tanınan devlet olan Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'nde 1976-1982 ile 1985-1988 yılları arasında iki farklı dönem başbakanlık görevinde bulunmuştur. Ahmed, Polisario Cephesi üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">İspanyol Batı Afrikası</span>

İspanyol Batı Afrikası, Afrika kıtasının kuzeybatsında Atlantik Okyanusu kıyısı boyunca uzanan bir grup İspanyol kolonisiydi. 1946'da Fas'taki İspanyol himayesinin güney bölgesini, Ifni, Saguia el-Hamra ve Río de Oro kolonileriyle tek bir idarî birim halinde birleştirerek kuruldu. Ifni Savaşı'nın (1957–58) ardından İspanya, Angra de Cintra Antlaşması ile Juby Burnu Şeridi'ni Fas'a bıraktı ve Ifni ve Sahra için ayrı eyaletler oluşturdu.

<span class="mw-page-title-main">İspanyol Sahrası</span>

İspanyol Sahrası, İspanya tarafından işgal edilip yönetilen ve resmî olarak 1884'ten 1958'e kadar Sahra'daki İspanyol Mülkiyeti, ardından 1958 ile 1976 arasında Sahra Eyaleti adını alan günümüzdeki Batı Sahra toprakları için kullanılan addı. Bir zamanlar Amerika'dan İspanyol Doğu Hint Adaları'na kadar uzanan İspanyol İmparatorluğu'nun en son satın almalarından biri ve kalan son mülklerinden biri olmuştu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.