İçeriğe atla

Mustafa Neyyir

Mustafa Neyyir

Mustafa Neyyir veya tam adıyla Münir Mustafa Neyyir Uskanlı (1890, Selanik[1][a] - 1948, İstanbul), Türk gazeteci ve siyasetçi.

Biyografisi

Önce Galatasaray Lisesi'nde okuyan ardından Fransa'da siyasal bilgiler eğitimi alan Neyyir, Trakya-Paşaeli Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti'ne katıldı.[1] Çeşitli yerlerde kaymakamlık yaptıktan sonra 1919'da bir süre Adapazarı Kaymakamı görevinde bulundu. Edirne'ye döndükten sonra Edirne İstatistik Müdürlüğü yaptı.

1920 yılında, 9-13 Mayıs tarihleri arasında düzenlenen İkinci (Büyük) Edirne Kongresi'ne katılmış, kongrede Millî Mücadele karşıtı tutumu ile dikkat çekmiştir.[2] Hürriyet ve İtilaf Fırkası üyesi olan, Edirne'de Te'min isimli gazete çıkarmaya başlayan Neyyir, yaptığı propaganda ve yayınladığı Yunan yanlısı yazılardan ötürü Yüzellilikler listesine alındı. 25 Temmuz 1920'de Edirne'nin işgalinin ardından Yunan Parlamentosu'na Edirne mebusu olarak girdi.[3] Kurtuluş Savaşı'nın zaferle sonuçlanmasının ardından Yunanistan'a kaçtı. 28 Mayıs 1927'de çıkarılan, "150 kişilik listede adları yazılı olanların Türk uyrukluğundan düşürülmesi"ne dair, 1064 sayılı yasayla 102. sırayla vatandaşlıktan ihraç edildi.[4] 29 Haziran 1938'de kabul edilen 3527 sayılı kanun ise, emeklilik bağlanmaması ve 8 sene kamu hizmetine girememeleri şartıyla, istedikleri takdirde Türkiye'ye dönmek ve vatandaşlığa alınmak hakkı tanıdı.[5]

Yunanistan'a gittikten sonra 1939 yılında Selanik'te Hakikat gazetesini yayınlamaya başladı.[2] 1941 yılında, II. Dünya Savaşı sırasında Alman işgali yüzünden Yunanistan'da çıkan iç savaşa katılan Mustafa Neyyir, Alman işbirlikçiliği ile suçlanarak sınır dışı edildikten sonra, 1944'te Türkiye'ye geri dönmüştür. Döndükten sonra da çeşitli sebeplerden yargılanmış ve beraat etmiştir. Ardından Uskan soyadını alan gazeteci, Demokrat Parti'nin adaylık tekliflerini reddederek son yıllarında politikadan uzak durmuş ve 1948'deki ölümünün ardından Feriköy Mezarlığı'na defnedilmiştir.[1]

Notlar

  1. ^ Bazı kaynaklarda doğum tarihi 1883, doğum yeri ise Edirne olarak geçmektedir.[2][3]

Kaynakça

  1. ^ a b c Altınel, Cem (2018). Trakya Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Yöneticilerinin Yaşam Öyküleri. Edirne Belediyesi. s. 95. ISBN 9786056759444. 
  2. ^ a b c Güner, Zekai (1998). Trakya Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin Kuruluşu ve Faaliyetleri (1 Aralık 1918-13 Mayıs 1920). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi. s. 126. ISBN 9751609682. 
  3. ^ a b Özoğlu, Hakan (2011). From Caliphate to Secular State: Power Struggle in the Early Turkish Republic (İngilizce). Santa Barbara: Praeger. s. 71. ISBN 9780313379567. 
  4. ^ İlhami Soysal (13 Ekim 1985). "150'likler: Kimdiler? Ne yaptılar? Ne oldular?" (PDF). Milliyet. s. 7. Erişim tarihi: 31 Ekim 2018. []
  5. ^ Mehmet Altan (28 Haziran 2003). "150'likler..." Sabah. 3 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2018. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Faik Kaltakkıran</span>

Mehmet Faik Kaltakkıran, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Cafer Tayyar Eğilmez</span> Türk asker ve siyasetçi

Cafer Tayyar Eğilmez, Türk asker ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Şakir Kesebir</span> Türk politikacı

Mehmet Şakir Kesebir, Türk siyasetçi.

Müdâfaa-i hukuk cemiyetleri, Osmanlı İmparatorluğu'nun 30 Ekim 1918'de Mondros Mütarekesi'ni imzalayarak İtilaf Devletleri'ne teslim olması üzerine Osmanlı Türkiyesi'nin çeşitli kent ve kasabalarında oluşturulan ve Millî Mücadele'nin ilk örgütsel çekirdeğini oluşturan sivil kuruluşlara verilen ad.

Şefik Bicioğlu, Türk bürokrat.

<span class="mw-page-title-main">Trakya-Paşaeli Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti</span>

Trakya-Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, 30 Kasım 1918 tarihinde Edirne'de kurulan Anadolu Hareketi yanlısı cemiyet.

Trakya'nın İşgali, İtilaf Devletleri kuvvetlerince I. Dünya Savaşı'ndan sonra gerçekleştirilmiştir. Mondros Ateşkes Antlaşması'ndan sonra, Edirne-İstanbul demiryolunu kontrol etmek üzere bir Fransız alayı Trakya'ya yerleşmiş bulunuyordu. Fransız generali Franchet d'Espèrey ile Yunanistan Başbakanı Venizelos arasında imzalanan antlaşma ile Kuleliburgaz-Hadımköy hattı Yunan ordusunun işgaline terk edilmişti. 14 Ocak 1919 tarihinde Hadımköy'den Kuleli ve Burgaz'a kadar bütün demiryolu istasyonları Yunanlar tarafından işgal edildi.

<span class="mw-page-title-main">Ali Galip Pekel</span>

Ali Galip Pekel, Türk siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Hilmi Ergeneli</span> Türk siyasetçi

Ahmet Hilmi Ergeneli, Türk siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Şeref Aykut</span> Türk siyasetçi

Mehmet Şerafettin Aykut, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Şevket Ödül</span>

Şevket Ödül, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Ekrem Demiray</span> Türk siyasetçi

Ahmet Ekrem Demiray -, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Şevket Dağdeviren</span>

Mustafa Şevket Dağdeviren, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Kasım Yolageldili</span>

Kasım Yolageldili, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Şevket Dingiloğlu</span> Türk siyasetçi

Süleyman Şevket Dingiloğlu, Türk siyasetçi

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Merter</span> Türk özgürlük savaşçısı

Ahırköylü Ahmet Muhtar Merter, Türk iş insanı, siyasetçi, Kırkpınar ağası. I. Dünya Savaşı'ndan sonra Yunan işgaline karşı Trakya direnişinin önde gelenlerinden biridir. İstanbul'daki Merter semtine ismini vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Müftü Osman Hilmi Efendi</span>

Edirne Müftüsü Osman Hilmi Efendi, Türk din adamı.

<span class="mw-page-title-main">Hafız Rakım Ertür</span> Türk hafız

Hafız Rakım Ertür, Türk din adamı.

<span class="mw-page-title-main">Hayrettin Belli</span>

Mahmut Hayrettin Belli, Osmanlı-Türk siyasetçi, hukukçu ve asker.

Ali Seyfi Tülümen, Türk bürokrat.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.