İçeriğe atla

Mustafa Nail Bey

Mustafa Nail Bey
Meclis-i Mebûsan
3. Dönem Mebusu
Görev süresi
17 Aralık 1908 - 18 Ocak 1912
Seçim bölgesi1908Canik
Maârif-i Umûmiye nâzırı
Görev süresi
1909-1910
Yerine geldiğiAbdurrahman Şeref Efendi
Yerine gelenEmrullah Efendi
Kişisel bilgiler
Doğum 1868
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm 1922

Mustafa Nail Bey (1861, İstanbul - 1922), Osmanlı devlet adamı. II. Meşrutiyet'in ilanından sonra kısa bir süre maarif nazırlığı yapmış ve bu süre içinde daha sonraki İkinci Meşrutiyet eğitiminin temellerini atmıştır.[1]

Yaşamı

1861 yılında İstanbul'da dünyaya geldi. Babası Mehmet Emin Efendi'dir.[1] Mekteb-i Mülkiye'de öğrenim gördü.

1881 yılında Mekteb-i Sultani Türkçe Öğretmeni, 1891'de de Dârülmuallimîn Coğrafya Öğretmeni oldu. Bu arada Ticaret, Hâriciye ve Mâliye Nezâretlerinde memurluk yaptı.

Meclis-i Maarif Başkâtipliği (1892); Mekteb-i Mülkiye Usul-ü Mâliye müderrisliği (1894), Maarif Nezaretinde Mekâtib-i İdadiye müdürlüğüü (1897), Meclis-i Maarif başkanlığı (1905) yaptı. II. Meşrutiyet'in ilânından sonra 1908 seçimlerinde Meclis-i Mebûsan Canik (Samsun) mebusu seçilmiştir.

Mayıs 1909'da Hüseyin Hilmi Paşa kabinesinde Maarif Nazırlığına geldi. Bakanlığı sırasında ilk işi İstanbul Dârülmuallimîn (İstanbul Öğretmen Okulu)'in öğretmen sorununu çözmek idi. Eski öğrencilerinden Mustafa Satı Bey'i okulun müdürlüğüne getirdi ve kendisine geniş yetkiler tanıdı, yaptığı yenilikleri destekledi.[1]

Okullar için yeni müfredat programları hazırlattı. Azınlık okulları sorununu çözmek üzere Osmanlı okullarında eğitimi birleştirmek istedi. Gençlere bir vatan kültürü verecek bir eğitim verilmesine ilişkin görüşleri, azınlıklar ve yabancı basın tarafından öğretim özgürlüğünü kısıtlamak olarak algılandı. Bakanlığın hazırladığı Tedrisât-ı Âliye Nizamnamesi'nde tüm Osmanlı ülkesindeki okullarda ortak eğitim öngören 18. maddenin kabulü, özellikle Rumlar tarafından tepki ile karşılandı. İdadi ve yükekokullarda öğretimin Türkçe yapılması gerektiği hakkındaki demeçleri tepkiyi daha da arttırdı. 1909'da nedeni belirsiz bir şekilde istifa ederek bakanlıktan istifa etti ancak sadrazamın kabul etmemesi üzerine 28 Aralık 1909'da kabinenin düşmesine kadar bakanlıkta kaldı. Kendisinden sonra bakan olan Emrullah Efendi, onun temellerini koyduğu eğitim politikasını izledi.

Mustafa Nail Bey, 1911'de Mâliye Nazırı olarak kabinede görev yaptı ve aynı yıl Âyân Meclisi'ne de seçildi.

Mütareke yıllarında Posta ve Telgraf Nazırlığı ve Damat Ferit Paşa kabinesinde Dâhiliye Nazırlığı yaptı. 1922 yılında hayatını kaybetti.

Kaynakça

  1. ^ a b c "Mustafa Ergün, II. Meşrutiyet Devrinde Eğitim Hareketleri (1908-1914), Ankara, Ocak 1996" (PDF). 18 Ocak 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2011. 


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Esad Safvet Paşa</span> 198. Osmanlı sadrazamı

Mehmed Esat Safvet Paşa, Osmanlı hükûmetinde çeşitli nazırlıklarda ve II. Abdülhamit döneminde 4 Haziran 1878 - 4 Aralık 1878 arasında altı ay sadrazamlık görevinde bulunmuş bir Osmanlı devlet adamıdır. Tanzimat döneminin en mühim simalarındandır. Hürriyet gazetesinin kurucusu Sedat Simavi'nin dedesidir.

<span class="mw-page-title-main">İbrahim Hakkı Paşa</span> 210. Osmanlı sadrazamı

İbrahim Hakkı Paşa V. Mehmed saltanatında 12 Ocak 1910 - 30 Eylül 1911 tarihleri arasında bir yıl sekiz ay on dokuz gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Ferit Tek</span> Türk politikacı

Ahmet Ferit Tek, Türk siyasetçi, diplomat, fikir adamı.

Mehmed Abdülhamid Hasancan Türk maliyeci, akademisyen ve siyasetçi. Türk Kurtuluş Savaşı'nda Ankara Hükümeti'nin İstanbul temsilcisi olarak tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Ürgüplü Mustafa Hayri Efendi</span>

Ürgüplü Mustafa Hayri Efendi, 1914-1916 yılları arasında şeyhülislamlık yapmış, Osmanlı din ve siyaset adamı.

Darülfünun, Arapça dar ve fünun (fenler) sözcüklerinden türetilmiş, "üniversite" anlamında kullanılan bir sözcüktür. Aynı zamanda 1900 yılında Avrupa üniversiteleri tarzında kurulan Darülfünun-ı Şahane veya İstanbul Darülfünununu ifade eder. Bu kurum 1933 reformuyla İstanbul Üniversitesi'ne dönüştürülmüştür.

Emrullah Efendi, Osmanlı eğitimcisi, siyasetçi, felsefeci.

Mahmud Esad Efendi, Osmanlı hukukçusu, yazar ve devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Maârif-i Umûmiye Nezâreti</span> Osmanlının son dönemlerinde eğitim işlerinden sorumlu bakanlık

Maarif Nazırlığı ya da Maarif Nezareti son dönem Osmanlı Hükümetleri'nde eğitim işlerinden sorumlu olan nazırlıktır.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Zihni Paşa</span>

Mustafa Zihni Paşa çeşitli hükûmet nazırlıkları görevlerinde bulunmuş bir Osmanlı Devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Tevfik Biren</span> Türk devlet adamı

Mehmet Tevfik Biren ya da Mehmed Tevfik Bey, Osmanlı Devleti'nin son döneminde Nazırlık ve Valilik gibi yüksek düzeylerde görev yapmış bir devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Satı Bey</span> Osmanlı eğitimci, teorisyen ve siyasetçi (1880 - 1969)

Mustafa Satı Bey, Mustafa Satı-el Husri, Sāti` al-Husrī, Arapça: ساطع الحصري, Osmanlı eğitimci, teorisyen ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Posta ve Telgraf Nezâreti</span> Osmanlıda posta ve telgraf bakanlığı

Posta ve Telgraf Nazırlığı Son dönem Osmanlı Hükümetleri'nde posta ve telgraf hizmetlerini yürütmekle sorumlu bakanlıktı. Kuruluşun merkezi İstanbul'da, günümüzde Eminönü'nde bulunan ve Büyük Postane olarak anılan Sirkeci'deki binaydı.

Gelenbevizade Mehmet Said, Osmanlı devlet adamı ve eğitimci.

<span class="mw-page-title-main">Maliye Nezâreti</span>

Maliye Nâzırlığı veya Maliye Nezâreti, son dönem Osmanlı hükûmetlerinde maliye işlerinden sorumlu olan nâzırlıktır.

<span class="mw-page-title-main">Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi</span> Ankara Üniversitesine bağlı fakülte

Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi, Ankara Üniversitesi Cebeci Yerleşkesi'nde eğitim ve öğretim veren, Ankara Üniversitesine bağlı bir fakültedir. Osmanlı Devleti döneminde sivil yönetici sınıfını yetiştirme amacıyla açılmış ve Türkiye'de siyaset bilimi ve iktisadın birçok alanında yükseköğrenim sağlayan ilk kurumdur.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Zühdü Paşa</span> Osmanlı devlet adamı

Ahmed Zühdü Paşa, Osmanlı devlet adamı.

Ahmed Kemal Paşa (1808-1886), Maarif Nazırlığı görevinde bulunmuş Osmanlı bürokrat.

Mustafa Ömer Azmi Akalın, Osmanlı bürokrat.

Dimitri Mavro Kordato ya da Dimitraki Mavrokordato Efendi (1856-1919), Rum kökenli Osmanlı devlet adamı.