Mustafa Bayram (denizci)
Mustafa Bayram'ın doğum yılı belli değildir ancak kaynaklar Yemen'de büyüdüğünü gösteriyor ve meşhur denizci Selman Reis'in de yeğenidir.[1] Selman Reis içine düştüğü bir anlaşmazlık sonucu olarak Hayreddin el-Rumi tarafından 1528 yılında öldürüldü.[2][3] Bu ikilinin anlaşmazlığa düşmesinin sebebi ise Selman Reis'in bazı söylentiler nazara alınarak Osmanlı Donanması'nın Kızıl Deniz ve Hint Okyanusu komutanlığından el çektirilmek istendi çünkü merkezi otorite bu görevi artık Hayreddin al-Rumi'ye vermişti ama Selman Reis reddetti ve donanmayı yönetmeye devam etti. Selman Reis öldürülmeden önce, Mustafa Bayram ve Hoca Sefer'e son bir emir verdi. Mustafa Bayram gözetimi altında, Diu, Hindistan'a gidecekler ve Bahadur Shah of Gujarat'a Portekizce İmparatorluğu'na karşı savaşması için yardım edeceklerdi.
Mustafa Bayram, Selman Reis'ten emri aldıktan sonra, yapılması gerekli tüm hazırlıkları yaptı ve filosunu Diu, Hindistan'a doğru yönlendirdi. Selman Reis, yeğeni Mustafa Bayram ve yetiştirdiği talebesi Hoca Sefer'den bir başkasına da güvenemezdi çünkü Diu Savaşı (1509) hüsranla sonuçlanmış ve onlar için büyük bir zaferle geri dönmekten başka yol yoktu. O sadece Diu, Hindistan ve Bahadur Shah of Gujarat tehlikede değildi. I. Manuel (Portekiz) aldığı galibiyetler sonrasında Müslüman dünyasını yok etmekle tehdit etmiş, Mekke ve Cidde'yi yok edeceğini ilan etmişti.[4]
1531 yılında Diu Kuşatması'nda, Nuno da Cunha önderliğindeki Portekiz İmparatorluğu donanması ile Mustafa Bayram idaresindeki Osmanlı İmparatorluğu donanması ve Gucerat Sultanlığı karşı karşıya geldi. Mustafa Bayram, Diu, Hindistan ve Bahadur Şah'ı korudu ve amcası Selman Reis'in son emrini Hoca Sefer ile birlikte yerine getirdi. Portekiz İmparatorluğu, Müslümanların ateşli silah gücü ile mağlup edildi.[5]
Mustafa Bayram kendisine verilen tüm pozisyonları ve mülkiyetleri reddetti. Hemen Yemen'e döndü ve Hoca Sefer ile birlikte Selman Reis'in intikam alacaklardı. Mustafa Bayram, adamlarına emir verdi ve Hayreddin el-Rumi yakalanıp öldürüldü.[6] Sonra kendisini Selman Reis'in halefi ilan etti. Ancak siyasi durum onu Yemen'i terk etmeye zorladı ve Mustafa Bayram ortadan kayboldu. Mustafa Bayram, Diu kahramanı ve İslam'ın onurunu Manuel I, Portekiz'e karşı koruyan adam olarak uzaklara yelken açtı ve hayatına bir korsan olarak devam etti. O günden sonra da Mustafa Bayram'dan hiçbir haber alınamadı.
Kaynakça
- ^ Casale, Giancarlo (2010). The Ottoman Age of Exploration. New York: Oxford University Press. ss. 47. ISBN 9780195377828.
- ^ Casale, Giancarlo (2010). The Ottoman Age of Exploration. Oxford University Press. ss. 45.
- ^ "Soft Empire: The Rise Of The Ottoman Empire As A Global Sea Power In The Indian Ocean". 17 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2016.
- ^ Crowley, Roger (2015). Conquerors: How Portugal Forged the First Global Empire. Random House Publishing. ISBN 9780812994018.
- ^ Ágoston, Gábor (2008). Guns for the Sultan - Military Power and the Weapons Industry in the Ottoman Empire. Cambridge University Press. s. 194. ISBN 9780521603911.
- ^ Casale, Giancarlo (2010). The Ottoman Age of Exploration. Oxford University Press. ss. 46.
