İçeriğe atla

Mustafa Şekip Birgöl

Mustafa Şekip Birgöl
İstiklal Gazisi Mustafa Şekip Birgöl
Doğum1903
Üsküdar, İstanbul, Osmanlı Devleti
Ölüm11 Kasım 2008 (105 yaşında)
Üsküdar, İstanbul, Türkiye
Defin yeriKaracaahmet Mezarlığı, İstanbul
Bağlılığı Türkiye
Hizmet yılları1921–1952
RütbesiAlbay
Çatışma/savaşlarıTürk Kurtuluş Savaşı
ÖdülleriKırmızı şeritli İstiklâl Madalyası

Mustafa Şekip Birgöl (1903, Üsküdar - 11 Kasım 2008[1] Üsküdar), Türk Kurtuluş Savaşı'nda mülazım rütbesiyle savaşmış asker, emekli albay ve İstiklal Savaşı'nın son gazisi.[2] Birgöl, Yakup Satar'ın ölümünden sonra hayatta kalan son İstiklal Savaşı gazisiydi.[2] 105 yaşında ölümüyle birlikte, yaşayan İstiklal Savaşı gazisi kalmamıştır.

Hayatı

İstanbul Üsküdar'da 1903 yılında doğan Birgöl'ün babası ve dedesi de deniz subayıydı.[2] İlkokulu İstanbul Hasanpaşa, ortaokulu Bursa Işıklar Askeri Okulu, liseyi ise Edirne Askeri İdadisi'nde[2] okuyan Mustafa Şekip Birgöl, daha sonra Harp Okulu'na girdi.[2] Eğitim hayatının ardından asteğmen rütbesi ile orduya katıldı. 1921 yılında 18 yaşındayken İstanbul'dan Afyon'a geçerek[] burada 15. Fırka 45. Alay'dan Piyade Mülazım (asteğmen) rütbesi ile Milli Mücadele hareketine katıldı. Afyon Cephesi'nde[3][][2] Kurtuluş Savaşı'nda cephe görevlerine katılan Birgöl,[4] ardından Büyük Taarruz'da görev aldı ve savaşın sonuna kadar cephede kaldıktan sonra 9 Ekim 1922'de İzmir'in Kurtuluşu sonrasında Samsun'daki birliğine döndü.[2] Savaşın ardından 1928'e kadar Samsun'daki kıtasında görev yapan Birgöl, ardından Sarıkamış, Bayburt ve Muğla'da görev yaparak Kurtuluş Savaşı'ndan sonra çıkan bazı ayaklanmaların bastırılmasında fiilen çalıştı.[2] Bu görevlerinin ardından Çanakkale Eğitim Alayı, Ezine Dağ Tugayı ve Gelibolu 4. Tümen'de bulunan Birgöl, 13 Eylül 1952 yılında Albay rütbesiyle emekli olarak ordudan ayrıldı.[2]

Mustafa Şekip Birgöl'ün 1988 yılında vefat eden ilk eşi Pakize Birgöl'den Tamay, İnci ve İpek adında 3 kızı oldu. Birgöl'ün kızları Tamay Gökçetin ve İnci Tokel de Birgöl'den birkaç yıl önce vefat etmişlerdir. Mustafa Şekip Birgöl'ün biri kız, ikisi erkek üç torunu ve bir de torununun çocuğu bulunuyordu.[4][5]

İstiklal Madalyası

Mustafa Şekip Birgöl, TBMM tarafından kabul edilen İstiklal Madalyası Kanunu gereğince, Milli Ordu'da vazife alması nedeniyle muhariplere verilen kırmızı şeritli İstiklal Madalyası ile onurlandırıldı.

Birgöl'ün yaşayan gaziler arasında olduğunu, 3 yıl önce 1. Ordu Komutanı olduğu dönemde Orgeneral İlker Başbuğ ortaya çıkarmıştır. Kayıtlardan ismini bulan Orgeneral Başbuğ, Birgöl'ün yaşadığını öğrendikten sonra İstanbul'daki evinde ziyarette bulunarak yanında 3,5 saat kalmış ve böylece hayatta kalan son Kurtuluş Savaşı gazilerinden biri olduğunu öğrenmişti.[4]

Son günleri ve vefatı

Mustafa Şekip Birgöl, hayatının son dönemini üç kızından hayatta kalan İpek ve damadı Bekir Artunç ile birlikte geçirdi. Savaşla ilgili konuşmayı sevmediği için, Kurtuluş Savaşı'na ilişkin hatıralarını yazmadı.

Son zamanlarında sağlık problemleri ciddiyetini artırdı. Heyecanlanmaması için ailesi, fotoğraf ve kamera görüntüsü alınmasına izin vermiyordu. Yürüyemiyor, kulakları ağır işitiyor ve bir gözü hiç görmüyordu. Damarlarının da işlevini görememesi sebebiyle sıvıyla besleniyordu. Bağırsak düğümlenmesi nedeniyle geçirdiği ameliyatı atlattı ve 15 gün yoğun bakımda kaldı. Bu arada tüm organları iflas etti.

Birgöl, 11 Kasım 2008'de sabah saat 03.00 sıralarında tedavi gördüğü GATA Haydarpaşa Askeri Hastanesi'nde, 105 yaşında öldü.[6] Vefat ettiğinde bilinci yerindeydi.

Cenazesi

Birgöl'ün naaşı, 12 Kasım'da Ankara'ya getirildi. Düzenlenen devlet törenine Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Köksal Toptan, Türkiye Cumhuriyeti Genelkurmay Başkanı Orgeneral İlker Başbuğ, Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcıları Cemil Çiçek, Hayati Yazıcı ve Nazım Ekren, CHP Genel Başkanı Deniz Baykal, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, kabine üyeleri, Yargıtay Başkanı Hasan Gerçeker, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Işık Koşaner, Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Aydoğan Babaoğlu, Jandarma Genel Komutanı Atila Işık, DSP Genel Başkanı Zeki Sezer, BBP Genel Başkanı Muhsin Yazıcıoğlu, eski Meclis Başkanları ve bakanlar ile milletvekilleri katıldı. Törende Kıbrıs ve Kore gazileri de hazır bulundu.[7]

Ertesi gün 1. Ordu Komutanlığı'na bağlı İstanbul Selimiye Kışlası'nda bir tören daha düzenlendi. Düzenlenen törene son gazinin kızı İpek ve eşi Mehmet Artunç, Cumhurbaşkanı Vekili Köksal Toptan ve eşi Saime Toptan, Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Hayati Yazıcı, Genelkurmay Başkanı Orgeneral İlker Başbuğ, MHP Grup Başkanvekili Oktay Vural, İstanbul Valisi Muammer Güler, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, İstanbul Cumhuriyet Başsavcısı Aykut Cengiz Engin, Emniyet Müdürü Celalettin Cerrah, eski Genelkurmay Başkanları, askeri ve sivil erkan, gaziler ile öğrenciler katıldı.[8]

Mustafa Şekip Birgöl'ün Türk Bayrağı'na sarılı cenazesi, törenin ardından İstanbul Karacaahmet Mezarlığı'nda saygı atışı eşliğinde ilk eşi Pakiye Birgöl'ün kabri yakınında toprağa verildi. Mezarın üstü çelenklerle süslendi. Mustafa Şekip Birgöl'ün tabutuna sarılan Türk bayrağını, 23. Piyade Tümen Komutanı Tümgeneral Bülent Dağsalı, Birgöl'ün ikinci eşi Ayşe Birgöl'e teslim etti.[8]

Kaynakça

  1. ^ TRT Haber, Erişim: 14 Kasım 2008]
  2. ^ a b c d e f g h i Anadolu Ajansı (11 Kasım 2008). "Onun SON GAZİ olduğunu İlker Başbuğ ortaya çıkartmıştı". nethaber.com. 13 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2008. 
  3. ^ Afyon Cephesi, Temmuz 1921'de gerçekleşen Kütahya-Eskişehir Muharebeleri ve Ağustos 1922'de gerçekleşen Büyük Taarruz'u tanımlamak için kullanılır. Mustafa Şekip Birgöl'ün Afyon bölgesinde hangi savaşa katıldığı hakkında henüz yazılı kaynak bulunmamaktadır.
  4. ^ a b c "Son gazi olduğunu Başbuğ ortaya çıkarttı". İhlas Haber Ajansı. 12 Kasım 2008. Erişim tarihi: 13 Kasım 2008. []
  5. ^ Balta, İbrahim (4 Nisan 2008). "İŞTE SON GAZİ". zaman.com.tr. 9 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2008. 
  6. ^ "Son İstiklal gazisi Mustafa Şekip Birgöl vefat etti". yildizhaber.org. 12 Kasım 2008. Erişim tarihi: 13 Kasım 2008. []
  7. ^ Çakmak, Zafer (13 Kasım 2008). "Son gaziyi uğurladık". İhlas Haber Ajansı. Erişim tarihi: 13 Kasım 2008. []
  8. ^ a b "Hürriyet: "Çılgın Türkler biter mi" , 14 Kasım 2008". 17 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2008. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kâzım Karabekir</span> 5. Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanı

Musa Kâzım Karabekir, Türk asker ve siyasetçi. "Alçıtepe Kahramanı" namıyla tanınır. Türk Kurtuluş Savaşı'nı başlatan komutanların arasında yer alarak Doğu Cephesi'nde gösterdiği başarılardan dolayı Kırmızı-Yeşil şeritli İstiklâl Madalyası ile taltif edildi. Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk muhalif partisi olan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın kurucuları arasında yer alıp, genel başkanı oldu. Afşar Türklerinden olup soyu Karamanoğulları'na dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Reşat (Çiğiltepe)</span> Türk asker

Reşat Çiğiltepe, Türk asker.

<span class="mw-page-title-main">İstiklâl Madalyası</span> Türk Kurtuluş Savaşında savaşmış askerlere verilen madalya

İstiklâl Madalyası, Türk Kurtuluş Savaşı’nda yararlılık gösteren askerlere ve sivillere, o dönemde milletvekili olanlara, savaşa katılan alayların sancaklarına, Erzurum ve Sivas kongrelerine katılanlara, İstiklâl Madalyası Kanunu adlı özel bir yasaya göre verilen madalyadır. 1 Kasım 1926 tarihine kadar Türkiye Büyük Millet Meclisince verilmiş olan İstiklâl Madalyaları'nı, bu tarihten sonra müracaat edenlere Millî Savunma Bakanlığı vermektedir. Toplam 95.261 kişiye verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Fevzi Çakmak</span> 2. TSK Genelkurmay Başkanı

Mustafa Fevzi Çakmak, Türk asker, siyasetçi ve devlet adamı. Türkiye'nin Mustafa Kemal Atatürk'ten sonraki ikinci ve son mareşali. İlk Millî Savunma Bakanı ve Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Cumhuriyet dönemindeki ilk genelkurmay başkanı ve Osmanlı İmparatorluğu'nun 3 Şubat 1920 ile 5 Nisan 1920 tarihleri arasındaki Harbiye Nazırı'dır.

<span class="mw-page-title-main">Salih Omurtak</span> 4. TSK Genelkurmay Başkanı

Mehmet Salih Omurtak, Türk asker. Türk Silahlı Kuvvetleri'nin 4. Genelkurmay Başkanı'dır.

<span class="mw-page-title-main">Fahrettin Altay</span> Türk asker ve siyasetçi

Fahrettin Altay Türk asker ve siyasetçi. Türk Kurtuluş Savaşı'ndaki Büyük Taarruz'dan sonra Yunan ordusunun geri çekilmesini sağlayarak İzmir'e giren 5. Süvari Kolordusunun komutanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Şükrü Naili Gökberk</span> Türk asker ve siyasetçi

Şükrü Naili Gökberk, Türk asker, Kurtuluş Savaşı komutanlarından ve siyaset adamı.

<span class="mw-page-title-main">Sabit Noyan</span> Osmanlı Türk subayı

Mehmet Sabit Noyan, Türk asker.

<span class="mw-page-title-main">İlker Başbuğ</span> 26. TSK Genelkurmay Başkanı

Mehmet İlker Başbuğ, Türk asker ve yazar. Türk Silahlı Kuvvetlerinin 26. Genelkurmay Başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Yakup Şevki Subaşı</span> Türk asker

Yakup Şevki Subaşı, Türk asker. Balkan Savaşları, I. Dünya Savaşı ve Türk Kurtuluş Savaşı'nda görev aldı.

<span class="mw-page-title-main">Yakup Satar</span>

Yakup Satar, Türk Kurtuluş Savaşı ve I. Dünya Savaşı'nda Irak Cephesi'nde savaşmış, kırmızı şeritli İstiklal Madalyası sahibi İstiklal Gazisi.

<span class="mw-page-title-main">İzzettin Çalışlar</span> Türk asker ve siyasetçi

İzzettin Çalışlar, Türk asker ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Haydar Saltık</span> Türk asker ve diplomat

Ali Haydar Saltık, Türk asker ve diplomat. Eski Türk Kara Kuvvetleri komutanı.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Emin Koral</span>

Mehmet Emin Koral, Türk asker.

<span class="mw-page-title-main">Âsım Gündüz</span> Türk asker ve siyasetçi

Âsım Gündüz, Türk asker ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Afyon Lisesi</span>

Afyonkarahisar'da Karahisar-ı Sahib Mekteb-i İdadi-i Mülkisi adıyla Sultan 2. Abdülhamid zamanında Ağustos 1894 yılında kurulan bugün Afyon Lisesi olarak anılan okuldur.

<span class="mw-page-title-main">Fazıl Bilge</span> Türk asker

Mehmed Fazıl Bilge, Türk asker.

<span class="mw-page-title-main">Nezahat Onbaşı</span>

Nezahat Onbaşı, henüz dokuz yaşında bir kız çocuğu iken babası ile birlikte Türk Kurtuluş Savaşı'na katılmış savaş kahramanı.

Selahattin Selışık, Türk asker.

<span class="mw-page-title-main">Baki Vandemir</span> Türk asker

Baki Vandemir, Türk asker. Türk Kurtuluş Savaşı sırasında 5. Süvari Kolordusu Kurmay Başkanı ve İstihbarat Şube Müdürlüğü görevlerinde bulundu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.