İçeriğe atla

Mustafa Çokay

Mustafa Çokay
Kişisel bilgiler
Doğum 25 Aralık 1890(1890-12-25)
Akmescit, Rus İmparatorluğu
Ölüm 27 Aralık 1941 (51 yaşında)
Berlin, Nazi Almanyası
Milliyeti Kazak
Partisi Alaş Partisi
Evlilik(ler) Maria Çokay
Mesleği Politikacı
Dini İslam

Çokay, Mustafa ya da Mustafa Çokayoğlu (d. 25 Aralık 1890, Akmescit - ö. 27 Aralık 1941, Berlin) Türkistan'da geçmişte etkili bir siyasi bir akım olan Alaş Orda siyasi hareketi mensubu. Çarlık Rusyası ve Sovyet işgali altında bulunan Türk halkları­nın birliğini savunması ile tanınır. Bu fikrin temsilcisi Alaş Orda hükûmetinin üyesi, gazeteci ve yazar.

Türkistan'ın bugün Kazakistan sınırları içinde kalan Sır Derya bölgesi, Perovsk ilçesi, Jelek mıntıkasında, şimdiki Kızılorda Bölgesi'nin Şiyeli İlçesi'nde dünyaya gelmiştir. Dedesinin adı Torgay Datka babasının adı 'Çokay'dır. Kökeni Kazakistan'In Orta Cüz'ünün Kıpçak boyunun Tori koluna mensup Şatı Uruğu'na dahil bir sülaleden gelir.

1941 yılında Berlin'de öldü.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Özbekçe</span> Özbekistanın resmî dili olan Türk dili

Özbekçe veya Özbek Türkçesi, Özbekistan'ın resmî dilidir. Türk dillerinin içerisinde sınıflanan Karluk grubuna bağlı bir dil ve tarihî Çağataycanın çağdaş devamı olan Türk yazı dillerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Türkistan</span> Orta Asyada tarihî ve coğrafi bölge

Türkistan, Orta Asya'da batıda Hazar Denizi ve Aşağı İdil'den başlamak üzere doğuda Moğolistan'daki Altay Dağları'na, güneyde Kopet-Hindukuş-Kunlun dağlarına, kuzeyde Aral ve Balkaş göllerinin ötesinde Kırgız bozkırına kadar uzanan yüzölçümü 6.000.000 km²'den geniş coğrafî ve tarihî bölge. Nüfusu 2001 yılı itibarıyla 43.210.802'dur.

<span class="mw-page-title-main">Kazaklar</span> Orta Asyada yaşayan bir halkı

Kazaklar, Kazakistan'da yaşayan Türk halkı. Kazaklar, 15. yüzyılda Türk ve Moğol kökenli Orta Çağ kabilelerinin birleşmesinden ortaya çıktı. Dilleri Kazakçadır.

<span class="mw-page-title-main">Türkistan Millî Özerk Hükûmeti</span> Eski bir Orta Asya Türk devleti

Türkistan Millî Özerk Hükûmeti, Türkistan Millî Muhtar Hükûmeti, 1917'de Rus devriminin meydana geldiği dönemlerde eski Hive, Hokant ve Buhara hanlıklarının topraklarının üzerinde özerkliğini ilan eden ve ileride diğer iki Türki bölgeyle birleşmeyi öngören hükûmet.

<span class="mw-page-title-main">Alaş Orda</span>

Alaş Orda, 1910'lu ila 1920'li yıllar arasında Kazakların ve Kırgızların ilan ettikleri bir devletin ve buna yol açan harekâtın adı. Resmen 1928 yılına kadar var olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İli (il)</span>

İli Kazak Özerk İli, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesinin kuzey ve kuzeydoğusunda, Özerk bir ildir. İsmini İli Nehrinden almıştır. Gulca (Yining) başşehridir.

<span class="mw-page-title-main">Çimkent</span>

Çimkent ya da Şimkent, eski adıyla Çernyayev (Kazakça: Черняев); Kazakistan'daki çok nüfuslu bölgelerden olup, 2018 yılına kadar Kazakistan'ın Güney Kazakistan Eyaleti'nin merkeziydi. 19 Haziran 2018 tarihinde, Güney Kazakistan eyalet merkezi Çimkent’e büyük şehir statüsü verildi, eyaletin adı Türkistan eyaleti olarak değiştirildi ve eyalet merkezinin Türkistan kentine taşınmasını öngören “Kazakistan’ın bazı idari ve bölgesel yapısı konularına” ilişkin bir kararname imzalandı. Çimkent 1.239.000 nüfusuyla Kazakistan'da Almatı ve Astana'dan sonra en büyük 3. kenttir ve ülkenin önemli metropollerindendir. Türkistan-Sibirya Demiryolu kavşağında bulunan kentte ayrıca Şimkent Uluslararası Havaalanı da bulunmaktadır. Şimkent Almatı'nın 690 km batısında ve Taşkent'in 120 km kuzeyinde bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Uçturfan İlçesi</span> Çinin Sincan Uygur Özerk Bölgesinde bir ilçe

Uçturfan İlçesi, Çin'de Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin kuzeyinde, Kırgızistan'a komşu, Aksu iline bağlı bir ilçedir.

<span class="mw-page-title-main">Türkistan İslam Konseyi</span>

Türkistan İslam Konseyi, 1917 yılında Mustafa Çokay önderliğinde Taşkentte düzenlenmiş ve Türk-Müslüman halkların katıldığı konsey. 1-11 Mayıs 1917 tarihlerinde Moskova'da yapılan Rusya Müslümanları Genel Kurultayı'na hazırlık mahiyetindedir.

Cumabay, Mağcan Bekenoğlu – Kazak Türkleri edebiyatının 20.asrın başındaki yıldızlarından biri ve önemli bir şairi.

<span class="mw-page-title-main">Orenburg Oblastı</span> Rusyanın idarî bir birimi

Orenburg Oblastı, Rusya'nın Volga Federal Bölgesi'nde bulunan oblast. Oblastın idarî merkezi Orenburg şehridir. 1938 - 1957 yılları arasında Sovyet pilotu Valeri Çkalov 'un onuruna Çkalov Oblastı adı kullanıldı. Oblastta Türk nüfusu önemli bir yere sahiptir. Bağımsız bir Türk ülkesi olan Kazakistan ile özerk Türk cumhuriyetleri Tataristan, Başkurdistan arasında köprü olması yönünden stratejik bir öneme sahiptir.

Kazak Han - Türk, Kazak ve Altay mitolojisinde söylencesel Hakan. Kazakların Atası olarak kabul edilir. Alaş Han’ın oğludur. Üç oğlu vardır:

  1. Bakarıs: Neslinden gelenler Uluğ Cüz’ü oluştururlar.
  2. Akarıs: Soyundan gelenler Orta Cüz'ü oluştururlar.
  3. Yanarıs: Soyu Küçük Cüz adıyla anılmıştır.

Abdulvahap Kara (d. 19 Kasım 1961– Tarihçi, Türkolog, yazar. Başta Kazakistan olmak üzere bütün Türk Dünyasının tarihi, dili, kültürü üzerine araştırmaları ile bütün Türk Dünyasında tanınmıştır. 1987 ve 1988 yıllarında Osmanlı Devlet arşivinde görev almıştır. 1988-1995 yılları boyunca Almanya'nın Münih şehrinde Azatlık radyosunda Kazak Türkçesi yayınında editörlük görevini yaptı.

Zenith, Deutscher Levante Verlag yayınevinin 1999’dan beri iki ayda bir çıkardığı, Almanca yayımlanan, Arap ve İslam dünyası hakkında siyasi, kültürel, ekonomik ve toplumsal konuları içeren bir dergidir. Derginin yayıncıları Moritz Behrendt, Yasemin Ergin, Daniel Gerlach, Christian Meier, Veit Raßhofer ve Jörg Schäffer'dir.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan Silahlı Kuvvetleri</span>

Kazakistan Silahlı Kuvvetleri, Kazakistan'ı karadan, havadan ve denizden gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevli olan askerî kuvvet. Kazakistan Kara Kuvvetleri, Kazakistan Hava Kuvvetleri, Kazakistan Hava Savunma Kuvvetleri, Kazakistan Deniz Kuvvetleri ve Kazakistan Cumhuriyet Muhafızları'ndan askeri birliklerden oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Darhan Kuandıkoğlu Kıdırali</span> Darkhan Kydyrali

Darhan Kuandıkoğlu Kıdırali, Kazak tarihçi, yazar ve Türk Akademisi başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Baytursun</span> Kazak aydını

Ahmet Baytursun, Kazak eğitimci, dilbilimci, yazar, şair, siyasetçi.

Kazakistan Cumhuriyeti'nin başkenti Astana şehridir. Kazakistan her yıl 6 Temmuz'da Sermaye Günü'nü kutluyor.

<span class="mw-page-title-main">Alaş Otonomu</span>

Alaş Otonomu 1917 ile 1919 yılları arasında, bugünkü Kazakistan Cumhuriyeti topraklarında bulunan bir Kazak devletiydi. Başkenti Semey, daha sonra "Alash-qala" olarak biliniyordu.

Nesipbek Ayt (Kazakça: Nesipbek Aytulı Kazak şair, gazeteci, çevirmen. Kazakistan'ın Onurlu İşçisi, Kazakistan Cumhuriyeti Devlet Ödülü sahibi.