İçeriğe atla

Musa Operasyonu

Musa Operasyonu (İbranice: מבצע משה‎, Mivtza Moşe, İngilizce: Operation Moses) Beta Israel olarak bilinen Etiyopyalı Yahudiler'in 1984'te kıtlık yüzünden Sudan'dan İsrail'e gizlice getirilmesi için yapılan operasyondur.[1] Adını Tora'da adı geçen Musa peygamberden alan bu operasyon İsrail Savunma Kuvvetleri, CIA, Hartum'daki ABD elçiliği ve Sudan güvenlik güçlerinin ortak çabalarıyla düzenlenmiştir.[2]

21 Kasım 1984'te başlayan operasyon 8.000 Etiyopyalı Yahudi'nin uçak yoluyla Sudan'dan İsrail'e göç etmesi sağlandı ve 5 Ocak 1985'te son buldu. Binlerce Falaşa Etiyopya'yı yaya yoluyla terk edip Sudan'daki mülteci kamplarına yerleşti; bu göç esnasında yaklaşık 4.000 Falaşa hayatını kaybetti. Sudan gizlice İsrail'in mülteci kamplarını boşaltmasına izin verdi. Konu medyaya sızınca Sudan Arap ülkeleri tarafından operasyonun durdurulması için baskı gördü, sonuç olarak 1.000 Falaşa mülteci kamplarında mahsur kaldı. Bunların birçoğu ABD destekli Yeşu Operasyonu (Operation Joshua) ile kurtarıldılar. İsrail'de, ailelerinin Afrika'da kalması sonucu 1.000'den fazla çocuk bir süre ebeveynsiz kaldı fakat 1991'de Süleyman Operasyonu (Operation Solomon) ile 14.000 Falaşa daha İsrail'e getirilince çocuklar ailelerine kavuştu.[3]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Operation Moses". 31 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2009. 
  2. ^ "İsrailli Falaşa Cemiyeti - Musa Operasyonu tarihi". 8 Nisan 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2009. 
  3. ^ "Etiyopya Yahudileri tarihi". 24 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2009. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Eski Ahit</span> Kitâb-ı Mukaddesin ilk kısmı

Eski Ahit veya Eski Antlaşma, Kutsal Kitap'ın İbranice kaleme alınmış olan ilk kısmına Hristiyanların verdiği isimdir. Yahudilerin Tanah ve Müslümanların Tevrat ve Zebur olarak kabul ettikleri kitapları içinde barındırır. Kutsal Kitap'ın birinci yüzyılda Grekçe kaleme alınan yazılarına "Yeni Ahit" adı verildi. İnançlı Yahudilerce "Yeni Ahit" kabul edilmez. Toplam 39 bölümden oluşur. Eski Ahit; Tevrat, Tarihsel Kitaplar, Şiirsel Kitaplar, Peygamberlik Kitapları olarak 4 temel bölüme ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">Musa</span> İbranî peygamber ve din büyüğü

Musa, Hristiyanlık, İslam ve Bahâîlik gibi İbrahimî dinlerde önemli bir peygamber, Yahudilikte ise en büyük peygamber kabul edilen İbrani din büyüğüdür. İsrail'in on iki oğlundan biri olan Levi'nin soyundan geldiğine inanılır. Tanah'taki anlatımlara göre İsrailoğulları'nın önderi ve kanun koyucusu olan Musa, Tanah'ın ilk beş kitabının birleşimi olan Tevrat'ın gökten indiricisi olarak atfedilir.

<span class="mw-page-title-main">Ahit Sandığı</span>

Ahit Sandığı veya Sözleşme Sandığı ya da İslam'da geçen adıyla Tâbutu Sekîne, Çıkış Kitabı'nda sözü geçen On Emir'in yazılı olduğu iki orijinal taş tableti barındıran, kapaklı ve altın kaplamalı ahşap bir sandıktır. İbraniler'in Yeni Ahit kitabına göre, sandığın içinde aynı zamanda Harun'un asası ve bir tencere man meyvesi bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Kayıp On Kabile</span> Neo-Asur fethinden sonra İsrail Krallığından sürgün edilen kabileler

Kayıp On Kabile, 12 İsrailoğlu kabilesinden 10'unun Neo-Asur İmparatorluğu tarafından köleleştirildiği veya öldürülüp yok edildiği düşünülen olaydır. Olaydan sonra bu on kabilenin ve bu kabilelerde yaşayan İbranilerin varlığı son buldu. On İsrailoğlu kabilesi sırasıyla şunlardır: Reuben, Şimon, Dan, Naftali, Gad, Aşer, İssakar, Zebulun, Menaşe, Yusuf. Günümüze kadar gelmiş İbranilerin tümü ya Yehuda kabilesinden (Yahudiler) ya da Levi kabilesinden gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mizrahi Yahudileri</span> Kuzey Afrika ve Orta Doğudaki yerli Yahudi soyundan gelen kişiler

Mizrahi Yahudileri veya İbranice -im eki kökenli Mizrahim, doğulu anlamına gelip Orta Doğu, Kuzey Afrika, Orta Asya ve Kafkasya'daki Yahudilere verilen genel addır. İsrail'de ise "Mizrahi" terimi daha çok Arap dünyasındaki ve Arap dünyasına komşu ülkelerdeki Yahudilere denir. Irak, Suriye, Lübnan, Yemen, İran, Afganistan, Buhara, Mağrib Yahudileri, Berberi, Kürt, Azerbaycan, Dağıstan, Hindistan, Pakistan Yahudileri ve Çerkes Yahudileri başlıca Mizrahi Yahudileridir.

<span class="mw-page-title-main">Etiyopyalı Yahudiler</span> Beyti İsrail adıyla anılan Etiyopyalı Yahudi topluluğu

Beta Israel bugün birçoğunun İsrail'de yaşadığı Etiyopyalı Yahudiler'in adıdır. Yahudi olmayan Etiyopyalılar tarafından Amharca "Sürgündekiler" ya da "Yabancılar" anlamına gelen aşağılayıcı bir kelime olan Falaşa sıfatının kullanıldığı da görülür.

<span class="mw-page-title-main">Süleyman Operasyonu</span> İsrail askerî operasyonu

Süleyman Operasyonu 1991'de Etiyopyalı Yahudileri İsrail'e getirmek için yapılmış askeri bir operasyondur. 1991'de Etiyopya devlet başkanı Mengistu Haile Mariam'ın koltuğu Eritre ve Tigray asileri tarafından sallanınca ülke istikrarsızlığa sürüklendi. İstikrarsızlık sonucu Etiyopya'daki Falaşaların durumu, bazı Yahudi örgütlerini ve İsrail devletini alarma geçirdi. Mengistu rejimi altında kütlesel göçlere izin verilmediğinden ülkede iktidarsızlık göç etmek isteyen Falaşalar için bir umut ışığı oldu. İsrail, Etiyopya hükûmetinin azalan gücünden istifade edip gizlice Süleyman Operasyonunu uyguladı. Bu operasyonla İsrail tarihinin en büyük göçünü almıştır.

Yeşu Operasyonu 1985 yılında 800 Beta Israel denen Etiyopya Yahudisi'ni Sudan üzerinden İsrail'e getirmek için düzenlenmiş operasyondur.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan'daki Yahudilerin tarihi</span>

Gürcü Yahudileri Kafkasya'daki Gürcistan ulusundan olan Yahudiler'e denir. Gürcistan'in en eski cemaatlerinden olan Yahudiler tarihlerini Babil Sürgünü'ne kadar dayandırmaktadır.

Yahudilerin Arap topraklarından toplu göçü 20. yüzyılda, başta Sefarad ve Mizrahiler olmak üzere, Yahudilerin Arap ve Müslüman ülkelerden kovulması veya toplu olarak ayrılmasına atıfta bulunmaktadır. Göç, 19. yüzyılın sonlarında başlamışsa da özellikle 1948 Arap-İsrail Savaşı'nın ardından ivme kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yehuda kabilesi</span>

Yehuda kabilesi, gelecekte Yehuda Krallığı'na dönüşecek olan Yakup'un oğlu Yehuda tarafından kurulan bir İsrailoğlu kabilesi. Yakup'un oğulları tarafından kurulan toplam On İki İsrail Kabilesi'nden biri olan Yehuda kabilesi, ismini kurucusu Yehuda'dan alır.

<span class="mw-page-title-main">Şimon kabilesi</span>

Şimon kabilesi, Tora'da adı geçen On İki İsrail Kabilesi'nden biridir.

Yahudilik binlerce yıla yayılmış bir din olup, bölgedeki Yahudi-merkezli dini grupların varlığı Nijerya'daki Yahudilikin tarihi varlığı konusunu tartışmaya açmıştır. Bu gruplar atalarının Bilad el-Sudan Yahudileri olduğunu ve yüzyıllar boyunca Yahudiliği icra ettiğini savunsa da daha yakın zamanda Avrupalı Hristiyanların buraya gelmesiyle halkın Yahudilikle tanışması ihtimaller arasındadır. Fakat Yahudi varlığının sebebi ne olursa olsun bu durum başta İsrail ve ABD olmak üzere dünya Yahudilerinin ilgisini çekmektedir.

Ezra ve Nehemya Operasyonu, 1950 ile 1952 arasında yapılan yaklaşık 120-130 bin Irak Yahudisinin hava yoluyla İsrail'e getirilme harekâtıdır. Taşıma, Kıbrıs ve İran üzerinden yapılmıştır. Irak'ta 1968'de sadece iki bin, bugün ise hepsi Bağdat'ta yaşamak üzere yüzden az Yahudi kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İsrailliler</span> İsrail Devleti vatandaşları veya daimi ikamet edenler

İsrailliler, farklı etnik kökenlerden insanların yaşadığı, çok-ırklı bir ülke olan İsrail Devleti'nin vatandaşları veya daimi sakinleri. İsrail'deki en büyük etnik gruplar sırasıyla: Yahudiler (75%), Araplar (20%) ve diğer azınlıklar (5%). İsrail Yahudi popülasyonu Aşkenazi Yahudileri, Mizrahi Yahudileri, Sefaradi Yahudileri, Etiyopya Yahudileri ve diğer Yahudi etnik bölümlerinden gelmektedir; ancak 50%'lik oran ile oluşumun büyük çoğunluğunu Mizrahi Yahudileri oluşturmaktadır.

Han Yunus Mülteci Kampı, Gazze Şeridinde Han Yunus şehrinin doğusunda ve Akdeniz sahilinden 2 km içeride yer alan bir Filistin mülteci kampı.

<span class="mw-page-title-main">Yunanistan'da Holokost</span>

Yunanistan'da Holokost, II. Dünya Savaşı boyunca çoğu Auschwitz toplama kampına tehcir edilmek üzere Yunanistan Yahudilerinin toplu katliâmını kapsar. 1945 yılına gelindiğinde, Yunanistan Yahudilerinin %83 ilâ %87'si öldürülmüştü. Bu, Avrupa'da Holokost kapsamında katledilmiş Yahudi toplulukların en büyük ölüm oranlarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan savaş suçları</span>

İtalyan savaş suçları çoğunlukla Libya'nın Pasifikasyonu, II. İtalya-Habeşistan Savaşı, İspanya İç Savaşı ve II. Dünya Savaşı'ndaki Faşist İtalya ile ilişkilendirilmiştir.