İçeriğe atla

Murcaheti Muharebesi

Koordinatlar: 41°21′K 43°28′D / 41.350°K 43.467°D / 41.350; 43.467
Murcaheti Savaşı
Tarih12 Ağustos 1535
Bölge
Ahılkelek'in yakınlarındaki Murcaheti
Sonuçİmereti zaferi
Taraflar

İmereti Krallığı

Samtshe Atabeyliği
Komutanlar ve liderler
İmeretili III. Bagrat
Rostom Gurieli		III. Kvarkvare Cakeli

Murcaheti Savaşı, İmereti Krallığı ve Samtshe Atabeyliği orduları arasında 12 Ağustos 1535'te Ahalkalaki'nin yakınlarındaki Murcaheti kentinde gerçekleşmiş bir savaştır.

Arka planı

III. Kvarkvare'nin döneminde Samtshe'deki Safevî etkisi gün geçtikçe artıyordu. Bu yüzden Osmanlılar ülkeye ve özellikle güneybatı bölgesine büyük zararlar verdi. Mesheti beyleri, Kvarkvare'nin yönetiminde Samtshe'nin kaybedileceğini fark etmişti. Bu yüzden Cakeli Hanedanını sona erdirmek ve Samtshe'yi baskın Müslüman imparatorluklardan (Osmanlılar ve Safevîler) korumak için Gürcü kralı İmeretili III. Bagrat ve Kartlili I. Luarsab (c. 1510–1565) ile ittifak kurdular.[1]

Savaş

1535'te Kral III. Bagrat, prens Rostom Gurieli ve Megrelyalı müttefiklerinin yardımıyla Mesheti'yi işgal etti. Bagrat, Ahılkelek yakınlarındaki savaşta III. Kvarkvare'nin ordusunu yendi ve Kvarkvare'yi esir aldı. Samsthe Atabegi, Gurieli'nin sakisi Isak Artumeladze tarafından yakalandı ve Bagrat'a teslim edildi. Gürcüler, Samtshe Atabeyliği'ni topraklarına kattı. Kvarkvare hapishanede öldü. Rostom, Samtshe'nin bir kısmını topraklarına kattı: uzun süredir Gurieli hanedanının ele geçirmeye çalıştığı Acara ve Lazistan Sancağı.

Sonrası

Birkaç yıl sonra, Kvarkvare'nin hayatta kalan en küçük oğlu II. Kaihosro, Osmanlılardan İmereti ve Kartli kuvvetlerini Samtshe'den göndermesini istedi. Osmanlılar büyük bir istila ile intikamlarını aldı: Bagrat ve Rostom, 1543'te Karagak'ta galip geldi, ancak 1545'te Rostom'un oğlu Kaihosro'nun öldürüldüğü Sohoista Savaşında kesin bir şekilde mağlup oldular.[2][3]

Samtshe, Osmanlı İmparatorluğu'nun vasali oldu.[4] III. Kvarkvare'nin soyundan gelenler, 1628'e kadar Samtskhe-Saatabago'yu ve 1820 yılına kadar Çıldır Eyaletine yönetti. Böylece, Gürcü bölgeleri Samtshe, Acara ve Lazeti, sonraki üç yüzyıl boyunca Osmanlı hakimiyeti altında kaldı.

Kaynakça

  1. ^ Gürcistan Sovyet Ansiklopedisi, volume 10, s. 638, Tiflis, 1986
  2. ^ Bagrationi, Vakhushti (1976). Nakashidze, N.T. (Ed.). История Царства Грузинского [History of the Kingdom of Georgia] (PDF) (Rusça). Tiflis: Metsniereba. ss. 133-135. 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Aralık 2019. 
  3. ^ Rayfield, Donald (2012). Edge of Empires: A History of Georgia. Londra: Reaktion Books. ss. 168-170. ISBN 1780230303. 
  4. ^ Gürcistan Sovyet Ansiklopedisi, volume 10, page 658, Tbilisi, 1986

41°21′K 43°28′D / 41.350°K 43.467°D / 41.350; 43.467

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kartli Krallığı</span>

Kartli Krallığı Batı Gürcistan'ın Kartli bölgesinde başkenti Tiflis olan Geç Orta Çağ / Yakın Çağ Gürcü monarşisidir. 1478 yılında Gürcistan Krallığı'nın dağılma süreciyle ortaya çıkmış ve Bagrationi Hanedanı'nın Kahetili kolunun başarısı sayesinde 1762 yılında komşusu Kaheti Krallığı ile birleşene dek varlığını sürdürmüştür. Bu dönemin çoğunda krallık Safevi hanedanlıklarının vasalıydı ancak belirli aralıklarla özellikle 1747 yılından sonra bağımsızlığını sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Guria Prensliği</span> Devlet

Guria Prensliği, Gürcistan'da tarihi bir devlettir. Guria kelimesi Megrelce ve Lazca kökenli bir kelime olup kalp ya da merkez anlamına gelmektedir. Gürcistan'ın güneybatı bölgesi Guria'da - Karadeniz ve Küçük Kafkas sıradağları arasında - yer alır. 1463 yılından 1829 yılına kadar Gurieli hanedanı'nın 22 prensi tarafından yönetilmiştir. Gürcistan Krallığı'nın dağılmasından sonra ortaya çıkmış, sınırları Osmanlı İmparatorluğu ile çıkan sürekli çatışmalar sebebiyle değişken olmuş, 1829 yılında Çarlık Rusyası tarafından ilhak edilene kadar farklı derecelerle özerk olarak hüküm sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Samtshe Atabeyliği</span>

Samtshe Atabeyliği ya da Samtshe-Saatabago, Samtshe Prensliği olarak da bilinir, Gürcistan'ın Zemo Kartli bölgesinde hüküm sürmüş Orta Çağ Gürcü prensliğidir. 1268'de kurulan prenslik 1334 yılından itibaren "atabagi" unvanı taşıyan Gürcü hükümdarlar tarafından yönetilmiştir. En geniş sınırlara sahip olduğu dönemde sınırları Taşiskari’den Erzurum’a kadar uzanan Samtshe-Saatabago, Cavaheti’nin bir kısmı ile Eruşeti, Kola, Artaani, Acara, Tao, Klarceti ve Şavşeti bölgelerinden oluşuyordu. Osmanlıların eline geçtikten sonra Çıldır Eyaleti’ne dönüştürülen bölge, 1574 ve 1595 tarihli Osmanlı kayıtlarında Gürcistan Vilayeti olarak adlandırılmıştır.

II. Kahaber, Gurieli hanedanından bir eristavi idi. 1469'dan ölümüne kadar Guria'nin düklüğünü yapmıştır.

I. Mamia Gurieli 1512'den öldüğü tarihe kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Babası I. Giorgi'nin ölümüyle tahta geçen Mamia, Doğu Gürcistan'daki Kartli ve Kaheti krallıklarının çatışmalarında yer almıştır; silah zoruyla, Kartlili X. Davit'i damadı Kahetili Levan ile barıştırmıştır. 1533'te Megrelya prensi olan adaşıyla beraber Çerkes korsanlarının ana üssüne karşı düzenlediği sefer fiyaskoyla sonuçlanmıştır. Rehin alınan Mamia Gurieli, fidye karşılığında serbest bırakılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">I. Levan Dadiani</span>

I. Levan Dadiani, Batı Gürcistan'daki Megrelya'nın ilk prensidir. 1533'te, Megrelya eristaviliği ("Dük") ve İmereti Krallığı'nın mandaturt-ukhutsesi nı yapan babası III. Mamia Dadiani'nin yerine geçmiştir. Düklüğü süresince İmereti kralı ile arası bozuk olan Dadiani'nin 1546'da düklüğü düşürülmüş ve hapis cezası almıştır. Hapisten kaçmayı başaran Levan, Osmanlı'nın desteğiyle Megralya'nın İmereti'den ayrılıp bağımsızlığını ilan etmesini sağlamıştır.

Sohoista Muharebesi 1545'te Osmanlı ve Gürcü orduları arasında gerçekleşen bir muharebedir. Günümüzde Türkiye'nin kuzeydoğusunda bulunan Sohoista bölgesinde gerçekleşmiştir. Sohoista Muharebesi, Gürcü hanedanlarının Osmanlı'nın büyümesini durdurmaya yönelik son girişimiydi ama kesin Osmanlı zaferiyle sonuçlandı. Rüstem Paşa'nın Zivin'de yönettiği muharebenin bu muharebe olduğu düşünülmektedir.

Karagak Muharebesi, İmereti Krallığı ve Osmanlı İmparatorluğu'nun Mesheti'nin Karagak bölgesinde karşı karşıya geldiği muharebedir. 1543 yılında gerçekleşen muharebe İmereti zaferiyle sonuçlanmıştır.

Rostom Gurieli, 1534'ten ölümüne kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Saltanatı boyunca İmereti Kralı III. Bagrat'a sadık olan Rostom, genişleyen Osmanlı İmparatorluğu'na karşı savaşmış ve topraklarının bir kısmını kaybetmiştir. Rostom'un Bagrat ile olan ilişkisi, Rostom'un Megrelya Prensi ve Bagrat'ın rakibi I. Levan Dadiani'ye destek vermesiyle kötüleşmiştir.

III. Kvarkvare Cakeli 1518'den 1535'e kadar Samtshe Atabeyliği'nin prens ve atabeyliğini yapmış Cakeli hanedanı üyesidir. Samstshe Atabeyi I. Kaihosro Cakeli'nin oğluydu. Babası Kaihosro'nun ölümüyle beraber amcası Mzetçabuk tahta geçmiştir. Buna karşın Mzetçabuk Cakeli, Kvarkare'yi halefisi ilan etmiştir. Amcasının hükümdarlığı sırasında Kvarkvare aktif olarak devlet işlerinde yer almıştır. 1515'te Mzetçabuk hastalığı nedeniyle tahttan feragat etmiş ve keşiş olarak manastıra yerleşmiştir. Kvarkvare, ikinci amcası Manuçar isyan edince yeniden tahta çıkamamıştır. Kvarkvare destek vermesi için Şah I. İsmail'in yanına gitmiş ve onun vasalı olmuştur. Sonraki 3 sene boyunca Şah İsmail'in Tebriz'deki sarayında yaşamıştır. 1518'te Kvarkvare komutasındaki Kızılbaş ordusu Samtshe'yi işgal etmiştir. Safeviler I. Manuçar'ı tahttan indirmiş ve Kvarkvare'yi tahta geçirmiştir. Manuçar, Osmanlıların Safevilere karşı savaşmaları ve yeğenini devirmeleri istemiştir. Kvarkvare'nin kuvvetleri Erzurum yakınlarındaki savaşta Manuçar'ı yenmiştir. Savaşı kaybeden Manuçar Osmanlı İmparatorluğu'na kaçmıştır. Kvarkvare'nin saltanatında Samtshe'nin üzerindeki İran etkisi gün geçtikçe artmıştır. Bu nedenle Türkler ülkeye ve özellikle güneybatı bölgesine büyük zararlar vermiştir. Ahaltsihe derebeyleri Kvarkvare yönetiminde Samtshe'nin düşman tarafından ele geçirileceğini anlamıştı. Bu yüzden İmereti Kralı III. Bagrat ve Kartli Kralı I. Luarsab, Samtshe'yi Müslüman imparatorluklardan korumak için ittifak yapıp Cakeli hanedanını devirmeye karar verdi. 1535'te Kral III. Bagrat yönetimindeki ordu Samtshe'yi işgal etti. Bagrat, Ahılkelek yakınlarındaki Murcaheti Savaşı'nda Kvarkvare'yi yendi ve esir aldı. Samtshe Prensliği Gürcüler tarafından işgal edildi. Kvarkvare hapishanede öldü. Birkaç yıl sonra, Kvarkvare'nin hayatta kalan küçük oğlu II. Kaihosro bölgeden İmereti ve Kartli birliklerini sürmek için Osmanlılardan destek istedi. 1545'teki Sohoista Muharebesi'nde Kaihosro III. Bagrat'ı mağlup etti ve Cakeli hanedanı yeniden tahta geçti. Samtshe, onun yönetiminde Osmanlı İmparatorluğu'nun vasalı oldu. III. Kvarkvare'nin soyundan gelenler sırasıyla Samtshe Atabeyliği'ni ve Çıldır Eyaleti'ni yönetti.

III. Giorgi Gurieli 1669'dan 1684'e kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Ayrıca 1681-1683 yılları arasında İmereti'nin krallığını yapmıştır. Etkisi altına almaya çalıştığı Batı Gürcistan'daki iç savaşlara dahil olmuştur. Kaybettiği İmereti tahtını geri almaya çalıştığı savaşta öldürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">III. Kaihosro Gurieli</span>

III. Kaihosro Gurieli Gurieli hanedanından 1716 yılı Guria prensi. 1716'da kardeşi V. Giorgi Gurieli'ye rakip olarak kısa süreliğine Guria Prensi oldu. 1724 yılında Rus İmparatorluğu'na göç etti ve 1740'larda Gürcü Hussar Alayı komutanı oldu.

II. Mamia Gurieli, 1600 yılından oğlu tarafından öldürüldüğü tarihe kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Mamia'nın saltanatı Osmanlı saldırılarına karşı savunma yapmakla geçti. 1614'te toprak kaybını ve Guria'nın Osmanlı'ya düzenli haraç ödemesini kabul etmek zorunda kaldı.

II. Giorgi Gurieli, 1564-1583 ve 1587-1600 yılları arasında Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Babası Rostom Gurieli'nin ölümüyle tahta geçen Giorgi'nin saltanatı, komşu ülke Megrelya'daki Dadianiler ve bölge üzerindeki hak iddialarını arttıran Osmanlılar ile çatışma içinde geçti. Saltanatı 1583-1587 yılları arasında Megrellerin bölgeyi istilası ile kesintiye uğradı, ancak Osmanlı'nın desteğiyle yeniden tahta çıktı.

I. Kaihosro Cakeli 1498'den 1500'e kadar Samtshe Atabeyliği'nin prens ve atabeyliğini yapmış Cakeli hanedanı üyesidir. Babası II. Kvarkvare'nin ölümüyle tahta çıktı. Kaihosro'nun çağdaşlarına göre, bilge ve eğitimli bir hükümdardı. Hükümdarlığı boyunca diğer Gürcü krallıkları Kartli, Kaheti ve İmereti ile sorun yaşamadı. Lazistan üzerinden Samtshe Atabeyliği'ne saldıran Osmanlı'nın Erzurum ve Trabzon Paşalarını mağlup etti. Kaheti kralı I. Aleksandr ve Kartli Kralı Konstantin ile birlikte, İran'daki Akkoyunlu yönetimini yıkması için ilk Safevi şahı İsmail'e yardım etmeyi kabul etti. Kaihosro 1500 yılında öldü ve yerine kardeşi Mzetçabuk Cakeli geçti.

<span class="mw-page-title-main">III. Bagrat (İmereti kralı)</span>

III. Bagrat (1495-1565) II. Aleksandre'nin oğlu 1510'dan 1565 tarihine kadar İmereti kralıdır.

<span class="mw-page-title-main">II. Konstantine</span>

II. Konstantine 1478'den itibaren ölümüne dek birleşik Gürcistan Krallığı'ın 23. ve son kralıdır. 1490'ların başlarında, rakip İmereti ve Kaheti krallıklarının bağımsızlığını tanımak ve gücünü Kartli ile sınırlamak zorunda kaldı. 1505 yılında II. Konstantine öldü ve yerine oğlu X. Davit tahta çıktı.

<span class="mw-page-title-main">IV. Kvarkvare Cakeli</span>

IV. Kvarkvare Cakeli Samtshe-Saatabago'nun Gürcü prensi ve atabegiydi ve 1573-1581'de Osmanlı'ya bağlı olarak hüküm sürmüştür. Cakeli ailesinin bir üyesi ve II. Kaihosro Cakeli'nin oğludur.

II. Kaihosro Cakeli, Cakeli Hanedanı'ndan II. Kvarkvare'nin oğludur, 1545-1573 yılları arasında hüküm sürmüş Samtshe Prensi'dir. 1545 yılında Osmanlı tarafından vasal bir prens olarak tahta çıkarıldı. Saltanatı, komşu Gürcü devletleri ile sıkıntılı ilişkilerin yanı sıra devam eden Osmanlı-İran çekişmesi ve kan davaları ile geçmiştir. Prensliğin batı tarafı hızlıca Osmanlı tarafından asimile edildi ve bir paşalığa dönüştü, doğu kısmı ise İran etkisinde kaldı. 1570 yılında Osmanlının süregelen saldırgan politikaları sonucunda Kaihosro, bağlılığı bulunan I. Tahmasb'dan direkt destek talebinde bulundu. 1573 yılında İran'da öldü.

<span class="mw-page-title-main">I. Luarsab</span> Gürcü Kartli Krallığının kralı

I. Luarsab Bagrationi hanedanından, 1527'den 1556'ya veya 1534'ten 1558'e kadar Gürcü Kartli Krallığı'nın kralı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.