İçeriğe atla

Murathan Mungan

Murathan Mungan
Murathan Mungan, 2008
Doğum21 Nisan 1955(1955-04-21)
İstanbul, Türkiye
MeslekYazar, şair

Murathan Mungan (d. 21 Nisan 1955, İstanbul), Türk yazar, oyun yazarı ve şairdir.

Yaşam öyküsü

21 Nisan 1955 tarihinde İstanbul'da dünyaya geldi. Mardinli bir ailenin çocuğudur. Babası avukat İsmail Mungan, annesi Habibe Mungan'dır. İlk, orta ve lise yılları Mardin'de geçti. Mardin Lisesi'nden mezun oldu.[] Mardin, eserlerinde sıkça kullandığı mekanlardan birisi oldu. Bu çevrenin taşıdığı zengin kültürel yapıyı, insan olgusunu eserlerine başarılı bir şekilde yansıttı.

Yazar, 1972'de Ankara'ya yerleşti. Lisans ve yüksek lisansını Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tiyatro Bölümü’nde tamamladıktan sonra başladığı doktora çalışmasını yarım bıraktı. Ankara Devlet Tiyatroları’nda altı yıl, İstanbul Şehir Tiyatroları’nda üç yıl dramaturg olarak çalıştı.

Gazete ve dergilerdeki ilk yazılarını 1975’te yayımlayan Mungan; yazı hayatı boyunca şiir, öykü, roman, deneme, tiyatro oyunu, sinema yazısı, senaryo, masal ve şarkı sözü gibi farklı türlere ait eserler verdi.

İlk kitabı, Mezopotamya Üçlemesi adlı oyun üçlemesinin ilki olan Mahmut ile Yezida idi (1980). Bu oyun, Türkiye İş Bankası'nın açtığı yarışmada ikincilik ödülü aldı. Sahnelenen ilk oyunu Orhan Veli'nin şiirlerinden kurgulayarak oyunlaştırdığı Bir Garip Orhan Veli oldu. 1981'de ilk defa sahnelenen bu oyun, 1993'te kitap olarak da basıldı.

Sahtiyan adlı şiiri ile de "Gösteri" dergisinin 1981 Şiir Yarışması'nda birincilik ödülü alan Mungan, özellikle Metal (1994) adlı kitabındaki şiirleriyle 1980 kuşağının en çok okunan, tanınan şairleri arasında ilk sıralarda yer aldı.

Mezopotamya Üçlemesi'nin ikinci kitabı olan Taziye adlı oyunun 1984'te sahnelemesi nedeniyle Ankara Sanat Kurumu'nca Mehmet Baydın ile birlikte en iyi oyun yazarı seçildi.

1987’de günlük gazete olarak yayımlanan Söz gazetesinde, “Kültür-Sanat Sayfası” editörlüğü yaptı. Aynı yıl, Hedda Golder Dile Bir Kadın öyküsü ile, Haldun Taner Öykü Ödülü'nü Nedim Gürsel ile birlikte aldı.

40. yaşı nedeniyle 1995 yılında Murathan’95 adlı kitapta çeşitli ürünlerinden bir derlemeyi yayımladı. 2000 öncesinde çıkardığı tüm şiir kitaplarını içeren 13+1 toplamından sonra 2002 yılında yedi öykünün yedi kitapçık olarak bir kutu içinde yer aldığı 7 Mühür'ü yayımladı. 2005 yılındaki 50. yaşı nedeniyle de 50 Parça adlı kitapta üzerinde çalıştığı kitaplardan hikâye, şiir, deneme, oyun gibi farklı edebi türden parçaları bir araya getirdi. Sadece 2005 yılı için yapılıp baskısı yenilenmeyecek bir kitap oluşturdu. Kürtçeye çevrilen şiirlerini bir araya getiren Li Rojhilatê Dilê Min / Kalbimin Doğusunda kitabı Türkçe-Kürtçe olarak çift dilde basıldı. Büyümenin Türkçe Tarihi, Bir Dersim Hikâyesi gibi çeşitli yazarların katkılarıyla biçimlenen bağlamsal seçkiler hazırladı.[1]

Yazıları, şiirleri ve kimi kitapları bugüne değin İngilizce, Almanca, Fransızca, İtalyanca, İsveççe, Norveççe, Yunanca, Fince, Boşnakça, Bulgarca, Farsça, Kürtçe ve Flamancaya çevrilerek çeşitli dergi, gazete ve antolojilerde yayımlandı.

2012 Erdal Öz Edebiyat Ödülü'nü kazandı.[2]

Türk edebiyatında eşcinsel söylemin önde gelenlerindendir.[3]

Mungan, 1985'ten beri yaşadığı İstanbul'da 1988'den beri serbest yazar olarak çalışmaktadır.

Eserleri

Şarkı sözleri hakkında

Şarkı sözlerini, genellikle Yeni Türkü grubu besteleyerek seslendirdi. Yazarın şarkı sözlerinden, çeşitli dönemlerde çeşitli sanatçılar tarafından bestelenerek seslendirilmiş şarkılar, Söz Vermiş Şarkılar adlı albümde toplanarak, yeni düzenlemelerle Sezen Aksu, Ajda Pekkan, Nükhet Duru, Gülden Karaböcek, Müslüm Gürses, Mor ve Ötesi, Aylin Aslım, Hümeyra, Ayten Alpman, Cem Karaca, Teoman gibi farklı sanatçılarca yorumlanmıştır. Albümde ilk kez seslendirilen tek eser Gülden Karaböcek'in yorumladığı "Otel Odaları" adlı şarkıdır. Müslüm Gürses'te "Olmasa Mektubun" adlı şarkı ile katkıda bulunmuştur. Söz Vermiş Şarkılar adlı kitapta bestelenmiş ve bestelenmemiş tüm şarkı sözlerini bir araya getirdi. Şarkı sözlerinin çeşitli sanatçılarca seslendirilmesiyle oluşturulmuş ikinci albüm "2020 Model" Pasaj Müzik & Garaj Müzik etiketiyle 7 Şubat 2020 tarihinde raflardaki ve dijital platformlardaki yerini aldı.

Senaryoları hakkında

Bir tanesi filme alınan üç tane de film senaryosu yazdı. Dağınık Yatak adlı senaryosu, 1984'te Atıf Yılmaz tarafından filme alındı. Henüz filme alınmamış senaryoları, Dört Kişilik Bahçe ve Başkasının Hayatı adlarını taşıyor. Bu üç senaryosu 1997'de üç ayrı kitap olarak yayımlandı.

Radyo Oyunları hakkında

Mungan'ın şehir tiyatrolarında çalıştığı dönemde Ankara İl Radyosu'nca seslendirilen iki tane radyo oyunu vardır: Dört Kişilik Bahçe ve Ölümburnu.

Seçkileri hakkında

Yabancı yazarların öykülerinden ve yazılarından oluşan çeşitli seçkiler yayımlayan Mungan'ın ilk öykü seçkisi Ressamın Sözleşmesi (1996)'dir. Daha sonra Çocuklar ve Büyükleri (2001), Yazıhane (2003), Yabancı Hayvanlar, Erkeklerin Hikâyeleri (2004), Kadınlığın 21 Hikâyesi (2004), Büyümenin Türkçe Tarihi (2007), Doğu Sarayı (2012), Kadınlar Arasında (2014) ve Merhaba Asker (2014) adlı öykü ve yazı seçkileri hazırladı. Mungan 2016 yılında ise, 1991'den beri biriktirdiği şiirlerini Solak Defterler adıyla yayınladı.[4]

Eser listesi

  • 1980: Mahmud ile Yezida
  • 1981: Osmanlıya dair Hikâyat
  • 1982: “Boyacıköy’de Kanlı Bir Aşk Cinayeti” (Öykü)
  • 1982: Taziye
  • 1984: Kum Saati
  • 1985: Son İstanbul
  • 1985: Sahtiyan, 1985
  • 1986: Cenk Hikâyeleri
  • 1987: Kırk Oda
  • 1989: Lal Masallar
  • 1989: Eski 45'likler
  • 1989: Yaz Sinemaları
  • 1990: Mırıldandıklarım
  • 1992: Yaz Geçer
  • 1992: Yaz Geçer - Özel Basım
  • 1992: Geyikler Lanetler
  • 1993: Bir Garip Orhan Veli
  • 1993: Oda, Poster ve Şeylerin Kederi
  • 1993: Omayra
  • 1994: Kaf Dağının Önü
  • 1994: Metal
  • 1996: Murathan’95
  • 1996: Li Rojhilatê Dilê Min
  • 1997: Paranın Cinleri
  • 1997: Başkasının Hayatı
  • 1997: Dağınık Yatak
  • 1997: Dört Kişilik Bahçe
  • 1997: Oyunlar İntiharlar Şarkılar
  • 1997: Mürekkep Balığı
  • 1997: Başkalarının Gecesi
  • 1998: Metinler Kitabı
  • 1999: Üç Aynalı Kırk Oda
  • 1999: Doğduğum Yüzyıla Veda
  • 2000: Meskalin
  • 2000: 13+1
  • 2001: Soğuk Büfe
  • 2001: Erkekler İçin Divan
  • 2002: Yüksek Topuklar
  • 2002: 7 Mühür
  • 2003: Timsah Sokak Şiirleri
  • 2003: Yabancı Hayvanlar
  • 2004: Çador
  • 2004: Bir Kutu Daha
  • 2004: Beşpeşe - (Elif Şafak, Pınar Kür, Faruk Ulay, Celil Oker ile birlikte)
  • 2004: Eteğimdeki Taşlar
  • 2005: Elli Parça
  • 2006: Söz Vermiş Şarkılar
  • 2007: Kâğıt Taş Kumaş
  • 2007: Kullanılmış Biletler
  • 2007: Yedi Kapılı Kırk Oda
  • 2007: Dağ
  • 2008: Kadından Kentler
  • 2009: Bazı Yazlar Uzaktan Geçer
  • 2009: Hayat Atölyesi
  • 2009: Eldivenler Hikâyeler
  • 2010: İkinci Hayvan
  • 2010: Gelecek
  • 2011: Kibrit Çöpleri
  • 2011: Şairin Romanı
  • 2012: Aşkın Cep Defteri
  • 2012: Bir Dersim Hikâyesi
  • 2012: Li Rojhilate Dile Min/Kalbimin Doğusunda
  • 2012: Tuğla
  • 2013: Mutfak
  • 2014: Kadınlar Arasında
  • 2014: Merhaba Asker
  • 2015: Harita Metot Defteri
  • 2016: Aşk İçin Ne Yazdıysam
  • 2016: Solak Defterler
  • 2017: Dokuz Anahtarlı Kırk Oda
  • 2019: Çağ Geçitleri
  • 2020: Hamamname
  • 2021: Aile Albümü
  • 2021: Erkekler Yalnizliklar: Murathan Munganin Sectikleriyle
  • 2022: Işığına Tavşan Olduğum Filmler
  • 2022: Evrak Çantası
  • 2023: 995 km[5][6]

Ödülleri

Kaynakça

  1. ^ "Murathan Mungan". 27 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ Sabit Fikir 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - "Erdal Öz Edebiyat Ödülü Murathan Mungan'ın!" haberi.
  3. ^ Hasan Öztürk (24 Ekim 2013). ""Geyiğin Laneti": Murathan Mungan'ın eşcinsel söylemine kılavuz kitap". EdebiyatHaber.net. 12 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2017. 
  4. ^ Murathan Mungan'ın biriktirdiği şiirler Solak Defterler'de 12 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., CNN Türk, Erişim tarihi: 17 Mayıs 2016
  5. ^ "Cansu Çamlıbel - Zor Konuşmalar, 995 km". 10 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ "Murathan Mungan son kitabı 995 Km'yi Ruşen Çakır'a anlatıyor". 21 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ "2012 Erdal Öz Edebiyat Ödülü Murathan Mungan'ın oldu! | Edebiyat Haber". 26 Mart 2012. 23 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2023. 
  8. ^ "Erdal Öz Edebiyat Ödülü Murathan Mungan'ın". T24. 23 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2023. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Ahmet Oktay asıl adı ile Ahmet Aktay Börtecene Türk şair, yazar, gazeteci.

Cevat Çapan, Türk akademisyen, şair, yazar ve çevirmen.

<span class="mw-page-title-main">Yekta Kopan</span> Türk yazar, seslendirme sanatçısı ve televizyon sunucusu

Ethem Yekta Kopan, Türk yazar, seslendirme sanatçısı ve sunucudur.

<span class="mw-page-title-main">Erdal Öz</span> Türk yazar ve yayıncı

Erdal Öz,, Türk yazar ve yayıncı.

<span class="mw-page-title-main">Necati Cumalı</span> Türk yazar ve şair (1921-2001)

Necati Cumalı, Türk yazar, şair.

<span class="mw-page-title-main">Selim İleri</span> Türk yazar, senarist, eleştirmen

Ali Selim İleri, Türk yazar, senarist, eleştirmen.

Murathan Çarboğa, Türk şair.

<span class="mw-page-title-main">Füruzan</span> Türk yazar (1932–2024)

Füruzan doğum adı ile Feruze Çerçi, Türk yazar, senarist ve yönetmen.

Derman İskender Över veya bilinen adıyla Küçük İskender, Türk şair, eleştirmen ve oyuncudur.

<span class="mw-page-title-main">Nedim Gürsel</span> Türk yazar

Nedim Gürsel, Türk yazardır. İktisatçı Seyfettin Gürsel'in kardeşidir. Leyla Gün Gürsel ve Dilay Alin Gürsel adında iki çocuk babasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Erdal Öz Edebiyat Ödülü</span> Türkiyede edebiyat ödülü

Erdal Öz Edebiyat Ödülü, Erdal Öz'ün anısını yaşatmak için ailesi ve Can Yayınları tarafından her yıl bir şair ya da yazara verilen edebiyat ödülü.

Ayşe Sarısayın, Türk yazar, çevirmen.

Nuri Pakdil,, Türk şair, mütefekkir, deneme ve oyun yazarı.

Hedda Gabler Diye Bir Kadın, Murathan Mungan'ın Kırk Oda adlı öykü kitabında yer alan hikâyedir. Mungan'ın bu hikâyesini Yunanca'ya çeviren Anthi Karra, öyküyü çevirirken üç ayrı ülkede, üç ayrı dilde, üç ayrı yorumla Hedda Gabler oyununu izledi.

Hayati Çitaklar, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı,yazar, şair, oyun yazarı.

Şavkar Altınel, Türk şair, gezi yazarı, deneme yazarı, çevirmen.

Kadınlar Arasında, Metis Yayınlarınca 2014 yılında yayımlanan, Murathan Mungan'ın hazırladığı seçki kitabıdır.

Merhaba Asker, Metis Yayınlarınca 2014 yılında yayımlanan, Murathan Mungan'ın hazırladığı seçki kitabıdır.

Ali Enver Ercan, Türk şair, eski Türkiye Yazarlar Sendikası Başkanı. Varlık dergisinin genel yayın yönetmeni, Yasak Meyve Yayınları ve Eşik Cini dergisinin imtiyaz sahibiydi.

Neslihan Önderoğlu, Türk yazar.