Murathan Mungan

Murathan Mungan
Murathan Mungan
	Murathan Mungan, 2008
Doğum	21 Nisan 1955; İstanbul, Türkiye
Meslek	Yazar, şair

Murathan Mungan (d. 21 Nisan 1955, İstanbul), Türk yazar, oyun yazarı ve şairdir.

Yaşam öyküsü

21 Nisan 1955 tarihinde İstanbul'da dünyaya geldi. Mardinli bir ailenin çocuğudur. Babası avukat İsmail Mungan, annesi Habibe Mungan'dır. İlk, orta ve lise yılları Mardin'de geçti. Mardin Lisesi'nden mezun oldu.^[] Mardin, eserlerinde sıkça kullandığı mekanlardan birisi oldu. Bu çevrenin taşıdığı zengin kültürel yapıyı, insan olgusunu eserlerine başarılı bir şekilde yansıttı.

Yazar, 1972'de Ankara'ya yerleşti. Lisans ve yüksek lisansını Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tiyatro Bölümü’nde tamamladıktan sonra başladığı doktora çalışmasını yarım bıraktı. Ankara Devlet Tiyatroları’nda altı yıl, İstanbul Şehir Tiyatroları’nda üç yıl dramaturg olarak çalıştı.

Gazete ve dergilerdeki ilk yazılarını 1975’te yayımlayan Mungan; yazı hayatı boyunca şiir, öykü, roman, deneme, tiyatro oyunu, sinema yazısı, senaryo, masal ve şarkı sözü gibi farklı türlere ait eserler verdi.

İlk kitabı, Mezopotamya Üçlemesi adlı oyun üçlemesinin ilki olan Mahmut ile Yezida idi (1980). Bu oyun, Türkiye İş Bankası'nın açtığı yarışmada ikincilik ödülü aldı. Sahnelenen ilk oyunu Orhan Veli'nin şiirlerinden kurgulayarak oyunlaştırdığı Bir Garip Orhan Veli oldu. 1981'de ilk defa sahnelenen bu oyun, 1993'te kitap olarak da basıldı.

Sahtiyan adlı şiiri ile de "Gösteri" dergisinin 1981 Şiir Yarışması'nda birincilik ödülü alan Mungan, özellikle Metal (1994) adlı kitabındaki şiirleriyle 1980 kuşağının en çok okunan, tanınan şairleri arasında ilk sıralarda yer aldı.

Mezopotamya Üçlemesi'nin ikinci kitabı olan Taziye adlı oyunun 1984'te sahnelemesi nedeniyle Ankara Sanat Kurumu'nca Mehmet Baydın ile birlikte en iyi oyun yazarı seçildi.

1987’de günlük gazete olarak yayımlanan Söz gazetesinde, “Kültür-Sanat Sayfası” editörlüğü yaptı. Aynı yıl, Hedda Golder Dile Bir Kadın öyküsü ile, Haldun Taner Öykü Ödülü'nü Nedim Gürsel ile birlikte aldı.

40. yaşı nedeniyle 1995 yılında Murathan’95 adlı kitapta çeşitli ürünlerinden bir derlemeyi yayımladı. 2000 öncesinde çıkardığı tüm şiir kitaplarını içeren 13+1 toplamından sonra 2002 yılında yedi öykünün yedi kitapçık olarak bir kutu içinde yer aldığı 7 Mühür'ü yayımladı. 2005 yılındaki 50. yaşı nedeniyle de 50 Parça adlı kitapta üzerinde çalıştığı kitaplardan hikâye, şiir, deneme, oyun gibi farklı edebi türden parçaları bir araya getirdi. Sadece 2005 yılı için yapılıp baskısı yenilenmeyecek bir kitap oluşturdu. Kürtçeye çevrilen şiirlerini bir araya getiren Li Rojhilatê Dilê Min / Kalbimin Doğusunda kitabı Türkçe-Kürtçe olarak çift dilde basıldı. Büyümenin Türkçe Tarihi, Bir Dersim Hikâyesi gibi çeşitli yazarların katkılarıyla biçimlenen bağlamsal seçkiler hazırladı.^[1]

Yazıları, şiirleri ve kimi kitapları bugüne değin İngilizce, Almanca, Fransızca, İtalyanca, İsveççe, Norveççe, Yunanca, Fince, Boşnakça, Bulgarca, Farsça, Kürtçe ve Flamancaya çevrilerek çeşitli dergi, gazete ve antolojilerde yayımlandı.

2012 Erdal Öz Edebiyat Ödülü'nü kazandı.^[2]

Türk edebiyatında eşcinsel söylemin önde gelenlerindendir.^[3]

Mungan, 1985'ten beri yaşadığı İstanbul'da 1988'den beri serbest yazar olarak çalışmaktadır.

Eserleri

Şarkı sözleri hakkında

Şarkı sözlerini, genellikle Yeni Türkü grubu besteleyerek seslendirdi. Yazarın şarkı sözlerinden, çeşitli dönemlerde çeşitli sanatçılar tarafından bestelenerek seslendirilmiş şarkılar, Söz Vermiş Şarkılar adlı albümde toplanarak, yeni düzenlemelerle Sezen Aksu, Ajda Pekkan, Nükhet Duru, Gülden Karaböcek, Müslüm Gürses, Mor ve Ötesi, Aylin Aslım, Hümeyra, Ayten Alpman, Cem Karaca, Teoman gibi farklı sanatçılarca yorumlanmıştır. Albümde ilk kez seslendirilen tek eser Gülden Karaböcek'in yorumladığı "Otel Odaları" adlı şarkıdır. Müslüm Gürses'te "Olmasa Mektubun" adlı şarkı ile katkıda bulunmuştur. Söz Vermiş Şarkılar adlı kitapta bestelenmiş ve bestelenmemiş tüm şarkı sözlerini bir araya getirdi. Şarkı sözlerinin çeşitli sanatçılarca seslendirilmesiyle oluşturulmuş ikinci albüm "2020 Model" Pasaj Müzik & Garaj Müzik etiketiyle 7 Şubat 2020 tarihinde raflardaki ve dijital platformlardaki yerini aldı.

Senaryoları hakkında

Bir tanesi filme alınan üç tane de film senaryosu yazdı. Dağınık Yatak adlı senaryosu, 1984'te Atıf Yılmaz tarafından filme alındı. Henüz filme alınmamış senaryoları, Dört Kişilik Bahçe ve Başkasının Hayatı adlarını taşıyor. Bu üç senaryosu 1997'de üç ayrı kitap olarak yayımlandı.

Radyo Oyunları hakkında

Mungan'ın şehir tiyatrolarında çalıştığı dönemde Ankara İl Radyosu'nca seslendirilen iki tane radyo oyunu vardır: Dört Kişilik Bahçe ve Ölümburnu.

Seçkileri hakkında

Yabancı yazarların öykülerinden ve yazılarından oluşan çeşitli seçkiler yayımlayan Mungan'ın ilk öykü seçkisi Ressamın Sözleşmesi (1996)'dir. Daha sonra Çocuklar ve Büyükleri (2001), Yazıhane (2003), Yabancı Hayvanlar, Erkeklerin Hikâyeleri (2004), Kadınlığın 21 Hikâyesi (2004), Büyümenin Türkçe Tarihi (2007), Doğu Sarayı (2012), Kadınlar Arasında (2014) ve Merhaba Asker (2014) adlı öykü ve yazı seçkileri hazırladı. Mungan 2016 yılında ise, 1991'den beri biriktirdiği şiirlerini Solak Defterler adıyla yayınladı.^[4]

Eser listesi

1980: Mahmud ile Yezida
1981: Osmanlıya dair Hikâyat
1982: “Boyacıköy’de Kanlı Bir Aşk Cinayeti” (Öykü)
1982: Taziye
1984: Kum Saati
1985: Son İstanbul
1985: Sahtiyan, 1985
1986: Cenk Hikâyeleri
1987: Kırk Oda
1989: Lal Masallar
1989: Eski 45'likler
1989: Yaz Sinemaları
1990: Mırıldandıklarım
1992: Yaz Geçer
1992: Yaz Geçer - Özel Basım
1992: Geyikler Lanetler
1993: Bir Garip Orhan Veli
1993: Oda, Poster ve Şeylerin Kederi
1993: Omayra
1994: Kaf Dağının Önü
1994: Metal
1996: Murathan’95
1996: Li Rojhilatê Dilê Min
1997: Paranın Cinleri
1997: Başkasının Hayatı
1997: Dağınık Yatak
1997: Dört Kişilik Bahçe
1997: Oyunlar İntiharlar Şarkılar
1997: Mürekkep Balığı
1997: Başkalarının Gecesi
1998: Metinler Kitabı
1999: Üç Aynalı Kırk Oda
1999: Doğduğum Yüzyıla Veda
2000: Meskalin
2000: 13+1
2001: Soğuk Büfe
2001: Erkekler İçin Divan
2002: Yüksek Topuklar
2002: 7 Mühür
2003: Timsah Sokak Şiirleri
2003: Yabancı Hayvanlar
2004: Çador
2004: Bir Kutu Daha
2004: Beşpeşe - (Elif Şafak, Pınar Kür, Faruk Ulay, Celil Oker ile birlikte)
2004: Eteğimdeki Taşlar
2005: Elli Parça
2006: Söz Vermiş Şarkılar
2007: Kâğıt Taş Kumaş
2007: Kullanılmış Biletler
2007: Yedi Kapılı Kırk Oda
2007: Dağ
2008: Kadından Kentler
2009: Bazı Yazlar Uzaktan Geçer
2009: Hayat Atölyesi
2009: Eldivenler Hikâyeler
2010: İkinci Hayvan
2010: Gelecek
2011: Kibrit Çöpleri
2011: Şairin Romanı
2012: Aşkın Cep Defteri
2012: Bir Dersim Hikâyesi
2012: Li Rojhilate Dile Min/Kalbimin Doğusunda
2012: Tuğla
2013: Mutfak
2014: Kadınlar Arasında
2014: Merhaba Asker
2015: Harita Metot Defteri
2016: Aşk İçin Ne Yazdıysam
2016: Solak Defterler
2017: Dokuz Anahtarlı Kırk Oda
2019: Çağ Geçitleri
2020: Hamamname
2021: Aile Albümü
2021: Erkekler Yalnizliklar: Murathan Munganin Sectikleriyle
2022: Işığına Tavşan Olduğum Filmler
2022: Evrak Çantası
2023: 995 km^[5]^[6]

Ödülleri

1981: Sanat Kurumu - Övgüye Değer Görülenler, "Bir Garip Orhan Veli" adlı yapıtıyla
1984: Sanat Kurumu - En İyi Oyun Yazarı, "Taziye" adlı yapıtıyla
2012 - Erdal Öz Edebiyat Ödülü ^[7]
2013 - GIO Ödülü (Şairin Romanı ile) ^[8]