Murat Giray - Turkipedia

Murat Giray
Kırım hanı
Hüküm süresi	1678–1683
Önce gelen	I. Selim Giray
Sonra gelen	II. Hacı Giray

Doğum	1627
Ölüm	1696 Yanbolu
Hanedan	Giray Hanedanı
Dini	İslam

Murat Giray (1627 - 1696), 1678-1683 yılları arasında Kırım Hanı.

Osmanlı Sadrazamı Merzifonlu Kara Mustafa Paşa 1678 yılında Kırım hanı I. Selim Giray'ı görevden alarak yerine Murat Giray'ı atadı. Murat Giray 1676-1681 Osmanlı-Rus Savaşı'nda Osmanlı ordusunun yanında yer aldı. 11 Ağustos 1678'de Ukrayna'daki Çiğrin kalesi'nin Ruslardan alınması sırasında Merzifonlu Kara Mustafa Paşa'ya birlikte hareket etti.

Ancak Murat Giray 1683 yılında II. Viyana Kuşatması sırasında sadrazamla büyük bir görüş ayrılığına düştü. Kuşatma sırasında Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Murat Giray'ı küçümsedi ve görüşlerini dikkate almadı. Merzifonlu Kara Mustafa Paşa, Murat Giray'dan Viyana'ya yardıma gelmesi beklenen Leh kralı III. Jan Sobieski'yi durdurmasını bekliyordu. Oysa Murat Giray Tuna nehrini geçmekte olan Leh ordularını hiçbir şey yapmadan seyretmekle yetindi.^[1] Gerçekliği tartışmalı olan bazı iddialara göre Murat Giray Merzifonlu Kara Mustafa Paşa'nın hakaretlerine gücenmiş ve ona bir ders vermek amacıyla Viyana Kuşatması'da Osmanlı ordusuna yardım etmemişti.^[2] Osmanlı Devlet bürokrasisinde Kırım Hanlığı, Avrupa üzerine yapılan her seferde resmen davet edilmekteydi. Viyana Kuşatması sırasında bu davet geleneği uygulanmamış ve Kırım Hanlığı'nın statüsünü tehdit edecek şekilde kuşatmaya katılma emri kendilerine iletilmiştir. Murat Giray bu duruma tepki olarak Leh ordusuna müdahale etmemiştir.^[3]

Kuşatmanın başarısızlıkla sonuçlanması üzerine Merzifonlu Kara Mustafa Paşa derhal Murat Giray'ı görevden aldı. Kısa bir süre sonra Merzifonlu Kara Mustafa Paşa'nın kendisi de görevden alınarak idam edildi. Murat Giray geri kalan 13 yıllık yaşamını Saraçeli çiftliğinde geçirdi ve 1696 yılında öldü.^[4]

Kaynakça

^ Kırımlı Abdullahoğlu Hasan. "Viyana Önünde Kırım Süvarileri". Emel Dergisi. 13 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2007.
^ "Dallog.com: Kırım Hanlığı". 23 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2007.
^ "VİYANA KUŞATMASI'NDAN SONRAKİ HARP YILLARINDA BOSNA EYALETİ'NDE ASAYİŞ VE DÜZEN (1683-1699)" (PDF). Yüksek Lisans Tezi. T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH ANABİLİM DALI. 2018. 6 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF).
^ Abdullah Soysal. "Murat Giray Han". Emel Dergisi. 1 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2007.

Önce gelen: I. Selim Giray	Kırım hanı 1678–1683	Sonra gelen: II. Hacı Giray

Kırım hanları
15. yüzyıl	I. Hacı Giray Hayder Nur Devlet Giray I. Mengli Giray
16. yüzyıl	I. Mehmed Giray I. Gazi Giray I. Saadet Giray I. İslâm Giray I. Sahib Giray I. Devlet Giray II. Mehmed Giray II. Saadet Giray II. İslam Giray II. Gazi Giray I. Fetih Giray
17. yüzyıl	Toktamış Giray I. Selâmet Giray Canıbek Giray III. Mehmed Giray İnayet Giray I. Bahadır Giray IV. Mehmed Giray III. İslâm Giray Adil Giray I. Selim Giray Murat Giray II. Hacı Giray III. Saadet Giray Safa Giray II. Devlet Giray
18. yüzyıl	III. Gazi Giray I. Kaplan Giray III. Devlet Giray IV. Saadet Giray II. Mengli Giray II. Fetih Giray II. Selâmet Giray II. Selim Giray Arslan Giray Halim Giray Kırım Giray III. Selim Giray Maksud Giray IV. Devlet Giray II. Kaplan Giray II. Sahib Giray Şahin Giray II. Bahadır Giray

İlgili Araştırma Makaleleri

II. Viyana Kuşatması, 1683 Viyana Kuşatması veya Viyana Bozgunu, Osmanlı İmparatorluğu'nun Kutsal Roma İmparatorluğu'nun bir parçası olan Avusturya Arşidüklüğü'ndeki Viyana şehrini ele geçirmek için yaptığı ikinci girişimdi. Viyana Savaşı, şehrin iki ay boyunca Osmanlı İmparatorluğu tarafından kuşatılmasının ardından 12 Eylül 1683 tarihinde Viyana yakınlarındaki Kahlenberg Dağı'nda gerçekleşti. Savaş, Habsburg monarşisi liderliğindeki Kutsal Roma İmparatorluğu ve Polonya-Litvanya Birliği tarafından, her ikisi de Kral III. Jan Sobieski komutasında, Osmanlılara ve onların vasal ve haraç devletlerine karşı yapıldı. Bu savaş, İngiliz Milletler Topluluğu ve Kutsal Roma İmparatorluğu'nun Osmanlılara karşı ilk kez askerî işbirliği yaptığı savaş oldu. Osmanlıların yenilgisi, Avrupa'ya yayılmasında bir dönüm noktası oldu ve bundan sonra Osmanlılar daha fazla ilerleme kaydedemedi. Bunu takip eden ve 1699 yılına kadar süren savaşta Osmanlılar, Osmanlı Macaristanı'nın büyük bir kısmını Kutsal Roma İmparatoru I. Leopold'a bıraktı.

Merzifonlu Kara Mustafa Paşa, Osmanlı padişahı Avcı Mehmet saltanatı sırasında 3 Kasım 1676 - 15 Aralık 1683 tarihleri arasında yedi yıl bir ay on iki gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. 1672-1676 Osmanlı-Lehistan Savaşı ve 1676-1681 Osmanlı-Rus Savaşında kazandığı başarılara rağmen, II. Viyana Kuşatması ile özdeşlemiş olan sadrazamdır ve kuşatmanın hüsranla sonuçlanması üzerine idam edilmiştir.

Kara İbrahim Paşa, IV. Mehmed saltanatında, 15 Aralık 1683 - 18 Aralık 1685 tarihleri arasında iki yıl dört gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Tekirdağlı Bekri Mustafa Paşa ya da Tekfur-Dağlı Bekri Mustafa Paşa, II. Süleyman saltanatında, 2 Mayıs 1688 - 25 Ekim 1689 tarihleri arasında bir yıl beş ay yirmi dört gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Viyana Kuşatması, (İngilizce: The Siege of Vienna) İngiliz tarihçi yazar John Stoye'nin Osmanlıların Viyana Kuşatması'nı anlatan tarih kitabı. Kitap; İngilizce olarak 1964 yılında Collins tarafından Londra'da, 1965 yılında Holt, Rinehart & Winston tarafından New York'ta, 2003 yılında Doğan Kitap tarafından İstanbul'da basılmıştır. Kitabın Türkçe çevirisi Derin Türkömer tarafından yapılmıştır.

1676-1681 Osmanlı-Rus Savaşı veya Moskof Seferi, Osmanlı İmparatorluğu ile Rus Çarlığı arasında yapılan ilk büyük savaştır. Bu savaş sırasında Merzifonlu Kara Mustafa Paşa sadrazam olmuştur. 5 yıllık savaş sonucunda henüz güçlenemeyen Rus Çarlığı yenilgi aldı ve 31 Ocak 1681 tarihinde Bahçesaray Anlaşması ile günümüzde Çigirin olarak adlandırılan yerde bulunan Çehrin Kalesi'ni ve Ukrayna'nın geri kalan kısmını Osmanlılara bıraktı.

Kırım Hanlığı veya Taht-i Kırım ve Deşt-i Kıpçak, 1441-1783 yılları arasında Kırım'da hüküm sürmüş Kırım Tatar devletiydi. Altın Orda Devleti'nin yerini alan dört Hanlıkların en uzun süre hüküm süreni idi. Bazı kaynaklarda 1475'ten 1774 yılında Küçük Kaynarca Antlaşması'nın imzalanışına kadar Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı kaldığı belirtilmektedir.

Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları (1683-1699), Osmanlıların II. Viyana Kuşatması'nda başarısızlığa uğramasından cesaret alan bir grup Avrupa ülkesinin Kutsal İttifak adı altında birleşip Osmanlılara karşı giriştikleri ve bu ülkelerin Macaristan, Ukrayna ve Dalmaçya'da hâkimiyet kurup Balkanlar'daki Osmanlı hâkimiyetine büyük darbe vurmaları ile sonuçlanmış bir savaşlar dizisidir. Osmanlı tarihinde Felaket Seneleri veya Küçük Kıyamet olarak da geçer. Avrupa tarihinde ise genelde Büyük Türk Savaşı olarak bahsedilir.

Şeytan İbrahim Paşa ya da Melek İbrahim Paşa, Osmanlı devlet adamıdır. Mısır, Şam, Mora, Erzurum, Diyarbakır valiliği yaptı. 1683-1685 yıllarında Osmanlı egemenliğindeki Budin (Budapeşte) kentini savunan birliklerin kumandanıydı.

I. Selim Giray, Kırım Tatar hanı. 1671-1678, 1684-1691, 1692-1699, 1702-1704, yılları arasında olmak üzere dört kez Kırım tahtında bulunmuştur.

Uzun İbrahim Paşa, Osmanlı ordusunun komutanlarından ve vezirlerinden biridir. Arnavut asıllıdır ve yeniçerilikten yükselmiştir.

Kahlenberg Muharebesi ya da Osmanlıların verdiği isimle Almandağı Muharebesi, 12 Eylül 1683'te Osmanlı İmparatorluğu ile Kutsal Roma İmparatorluğu orduları arasında yapılan meydan muharebesidir. Muharebeyi Osmanlılar kaybetmiştir. Muharebe, II. Viyana Kuşatması'nı bitirmiştir ve Osmanlı-Habsburg Savaşlarının kesin bir dönüm noktasıdır. Merzifonlu Kara Mustafa Paşa'nın yeniçerileri ve sipahileri metrislerden çıkarmayıp kuşatmaya devam ettirmesi muharebenin seyrini değiştirmiştir.

II. Hacı Giray Kırım hanı. 1648 yılında Kırım'da doğdu. Kalgay Kırım Giray'ın oğludur.

Çehrin Kuşatması, Özi Beylerbeyi Melek İbrahim Paşa komutasındaki Osmanlı kolordusunun Kırım Hanı I. Selim Giray'la birlikte, Osmanlılara tâbi Kazak hetmanı Petro Doroşenko'nun Rusya'ya terkettiği Çehrin Kalesi'ne yönelik 3-29 Ağustos 1677 tarihleri arasındaki sonuçsuz kuşatması.

Çehrin Kuşatması, 1676-1681 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

Belgrad Kuşatması, Osmanlı-Kutsal İttifak savaşlarında evre.

Kamaniçe Kuşatması, 1683-1699 Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşı çerçevesindeki 1683-1699 Osmanlı-Lehistan Savaşı'nda evre, sözkonusu savaş boyunca Lehistan ordusunun Kamaniçe Kalesi'ni muhtelif kuşatmalarının ilki.

Sarı Hüseyin Paşa (?-1683?); beylerbeyi görevinde bulunmuş Osmanlı devlet adamıdır.

Sarhoş Ahmed Paşa ; beylerbeyi görevlerinde bulunmuş Osmanlı devlet adamıdır.

Osmanlı-Lehistan Savaşı (1683-1699), Osmanlı İmparatorluğu ile Lehistan Krallığı arasında 1683 yılından 1699 yılına kadar süren askerî mücadele, Osmanlı-Kutsal İttifak savaşlarının bir cephesi.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.