İçeriğe atla

Mumya (film, 1932)

Mumya
The Mummy
İlk gösterim posteri
YönetmenKarl Freund
YapımcıCarl Laemmle Jr.
SenaristJohn L. Balderston
OyuncularBoris Karloff
Zita Johann
David Manners
Edward van Sloan
DağıtıcıUniversal Studios
CinsiSinema filmi
RenkSiyah-beyaz
Yapım yılı1932
Çıkış tarih(ler)i22 Aralık 1932 (1932-12-22)
Süre73 dakika
ÜlkeABD
Dilİngilizce

Mumya[1] (İngilizce: The Mummy), 1932 Universal Studios yapımı ABD korku filmi. Karl Freund'un yönettiği filmde başroldeki Boris Karloff yeniden hayata dönen bir Mısır rahibini canlandırdı. Diğer rollerde ise Zita Johann, David Manners ve Edward Van Sloan yer aldı. Film Cantil, Kaliforniya'da, Universal City'de ve Mojave Çölü'nde çekildi.

Konu

İmhotep (Boris Karloff) isimli bir Antik Mısır rahibi, arkeolojik bir kazıda mumyasının bulunması sırasında arkeologlardan birinin antik canlandırma tılsımını yüksek sesle okuması sonucunda yeniden canlanır. Thoth'un yazmasını da alarak arkeologlardan kaçmayı başaran İmhotep, yaşadığı dönemdeki sevgilisi Prenses Ankhesenamen'in ruhunun reenkarnasyonunu bulmak için Kahire'de dolaşmaya başlar.

On sene sonra, çağdaş bir Mısırlı olan Ardath Bey kimliği ile arkeologları arayan İmhotep, onlara Ankhesenamen'in mezarını bulmak için kazmaları gereken yeri gösterir. Mezarı bulan arkeologlar mumyayı ve hazineleri Kahire Mısır Müzesi'ne gönderirler. İmhotep prensese oldukça benzeyen Helen Grosvenor (Zita Johann) isimli kadını görünce, onunla evlenebilmek için kadını mumyalamaya kalkışır. Geçmiş yaşamlarını hatırlayarak kurtulmak için tanrıça İsis'e yalvaran kadın sonunda ölümden kurtulur. Bu dua ile aynı zamanda İsis heykelinden çıkan bir ışın, İmhotep'e can veren tılsımın yazılı olduğu yazmayı da yakarak yok eder. Böylece İmhotep bir kemik yığına dönüşür.

Kadro

  • Boris Karloff: İmhotep
  • Zita Johann: Helen Grosvenor
  • David Manners: Frank Whemple
  • Arthur Byron: Sir Joseph Whemple
  • Edward Van Sloan: Dr. Muller
  • Bramwell Fletcher: Ralph Norton
  • Noble Johnson: Nubiyalı
  • Kathryn Byron: Frau Muller
  • Leonard Mudie: Profesör Pearson
  • James Crane: Firavun

Yapım

Film posteri

1922'de Tutankhamun'un mezarının açılmasından ve Firavunların Laneti'nden etkilenen yapımcı Carl Laemmle Jr., editör Richard Shayer'ı, Drakula ve Frankenstein filmlerinde olduğu gibi Mısır temalı bir korku filmine temel oluşturacak bir roman bulmakla görevlendirdi. Shayer böyle bir roman bulamadı ancak sonuçta ortaya çıkan filmin konusu, Arthur Conan Doyle'un The Ring of Thoth isimli kısa öyküsüyle ciddi benzerlikler içeriyordu. Shayer ve yazar Nina Wilcox Putnam, İtalyan okültist Alessandro Cagliostro hakkında Cagliostro başlıklı dokuz sayfalık bir tretman yazdı. San Francisco'da geçen öyküde kendine nitratlar enjekte ederek hayatta kalan 3000 yıllık bir büyücü hakkındaydı. Tretmanı beğenen Laemmle senaryoyu yazmak için John L. Balderston'ı işe aldı. Balderson 1931 yapımı Drakula ve Frankenstein filmlerine de katkıda bulunmuştu ve gazeteciyken New York World gazetesi için Tutankhamun'un mezarının açılışını takip etmişti. Balderston tretmandaki öyküyü Mısır'a taşıdı ve başrol karakterinin adını aynı isimli tarihöncesi mimara itafen İmhotep olarak değiştirdi.[2]

Filmin çekimlerine başlanmadan iki gün önce, Drakula filminin görüntü yönetmeni Karl Freund yönetmen olarak işe alındı. Çekimlerin üç haftada tamamlanması planlandı. Karloff'un ilk çekim günü boyunca mumyanın canlanarak lahidinden çıkması sahnesi çekildi. Makyajcı Jack Pierce İmhotep'in mumyasının görüntüsü için II. Seti'nin mumyasının fotoğraflarını incelemişti ancak filmde Karloff'un görüntüsü daha çok III. Ramses'e benziyordu. Pierce sekiz saatlik bir çalışma ile Karloff'un yüzüne pamuk, kolodyum ve yapıştırıcı, saçlarına ise kil uyguladı ve vücudunu asite batırılıp fırınlanmış kumaş şeritlerle sardı. Çekimler sonrasında Karloff'un yüzünden makyajın çıkarılması iki saat sürdü. Yapıştırıcının yüzünden çıkarılması sırasında acı çeken Karloff bu günü "çektiğim en büyük acı" sözleriyle tanımladı.[2] Karloff'un filmdeki bandajlı görüntüleri daha sonra ikon hâline geldi ancak oyuncu bu makyajla perdede ancak birkaç dakika görülüyordu. Filmin geri kalanında ise daha basit bir makyaj kullanılıyordu.

Çekimler sırasında uzun ve detaylı bir sekans olarak Ankhesenamen'in birçok geçmiş reenkarnasyonu da çekildi ancak bu görüntüler filmin son kurgusunda dışarıda bırakıldı. Bu görüntülere ait resimler mevcut olsa da film görüntüleri hâlen kayıptır.

Açılış yazıları sırasında duyulan müzik, Çaykovski'nin Kuğu Gölü balesinden alınmıştı ve bir yıl önceki Drakula filminin açılışında da kullanılmıştı.

Devam filmleri ve yeniden çekimler

Universal'in diğer korku filmleri Frankenstein ve Drakula'nın aksine bu filmin devam filmleri çekilmedi. Ancak 1940 yapımı b filmi Mumya'nın Eli kısmen de olsa bir yeniden çekimdi. Bu filmin ise devam filmleri olarak Mumya'nın Mezarı (1942), Mumya'nın Hayaleti (1944) ve Mumya'nın Laneti (1944) çekildi. Serinin parodisi olarak ise 1950'lerde İki Açıkgöz Mumya'ya Karşı filmi yapıldı. Bu filmlerdeki mumya karakteri Kharis'ti. The Mummy's Hand filminde özgün filmden görüntüler Kharis'in geçmişini anltmak için kullanıldı. Bu görüntülerde Karloff açıkça görülüyordu ancak filmin kadrosunda adı geçmiyordu.

1950'lerin sonunda İngiliz Hammer Film Productions Mumya temasını alarak 1959 yapımı Mumya ile başlayan bir seri çekti. Bu film 1932 yapımı Karloff filminin yeniden yapımı olmaktan çok Universal'in daha sonra çektiği The Mummy's Hand (1940) ve The Mummy's Tomb (1942) filmlerini temel alıyordu. Hammer'ın devam filmleri olarak çekilen The Curse of the Mummy's Tomb (1964), The Mummy's Shroud (1966) ve Blood from the Mummy's Tomb (1971) ise ne ilk seriyle ne de birbiriyle alakalıydı.

1999 Universal yapımı Mumya da baş karakteri İmhotep'in Thoth yazmaları sayesinde hayata dönmesi ve Ankhesenamen'in yeni reenkarnasyonunu araması bakımından 1932 tarihli filmin yeniden çekimi olarak görülebilir. Ancak klasik korku ve bilimkurgu filmlerinin modern yeniden yapımlarının birçoğunda olduğu gibi öykünün bundan sonraki bölümü farklı gelişir. Filmin devamı olarak 2001'de The Mummy Returns, önbölüm olarak ise 2002'de The Scorpion King çekildi. Bu önbölümün öncesindeki olayları anlatan 2008 yapımı The Scorpion King 2: Rise of a Warrior ile bunun devamı olan 2012 yapımı The Scorpion King 3: Battle for Redemption filmlerinin yanı sıra, 2008'de bir başka devam filmi olarak The Mummy: Tomb of the Dragon Emperor çekildi. Ayrıca 2001-2003 yılları arasında Mumya: Animasyon Serisi başlıklı bir animasyon dizisi de yayımlandı.

Kaynakça

  1. ^ Türkçe isim için kaynak: Danacı, Fatih (2011). "123". Korkunun Canavarları. Kalkedon Yayınları. ss. Mumya Çılgınlığı. ISBN 978-605-4511-18-1. 
  2. ^ a b Vieira, Mark A. (2003). Hollywood Horror: From Gothic to Cosmic. New York: Harry N. Abrams. ss. 55-58. ISBN 0-8109-4535-5. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Mumya (film, 1932) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Boris Karloff</span> İngiliz sinema oyuncusu (1887 – 1969)

Boris Karloff, İngiliz sinema ve tiyatro oyuncusu. Frankenstein tiplemesiyle uluslararası düzeyde ün kazandığı 1931'den başlayarak 20 yılı aşkın bir süre korku sinemasının en büyük adı olmuş, sahnede de kötü karakterleri canlandırarak başarısını sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Béla Lugosi</span> Macar-Amerikalı sinema oyuncusu (1882 – 1956)

Béla Lugosi, Macar asıllı Amerikalı tiyatro oyuncusu ve korku filmi oyuncusu.

<i>Mumya</i> (film, 1999)

The Mummy 1932 yılında çevrilen aynı isimli korku filmi klasiğinin bir yeniden çevrimi olan Mumya filminin yönetmenliğini Stephen Sommers yapmış Aksiyon, macera filmidir.

<i>Drakula</i> (film, 1931)

Drakula, Bram Stoker'ın aynı isimli romanından uyarlanan, 1931 Universal Pictures yapımı siyah beyaz bir korku filmidir.

<span class="mw-page-title-main">Kült film</span>

Kült film sadık, tutkulu ama görece az sayıda bir hayran kitlesine sahip filmler için kullanılan bir terimdir. Kült kelimesi batı dillerine tapınma anlamındaki Latince cultus kelimesinden girmiştir ve Türkçede de batı dillerindeki gibi tutku, ilahlaştırma derecesinde aşırı saygı anlamlarını taşır.

<span class="mw-page-title-main">Popüler kültürde Frankenstein</span>

Mary Shelley, kendi duygularının derinliklerinden çekip çıkardığı bir duyarlılıkla, yorgun Gotik dehşete yepyeni bir soluk kazandırmış, bu sürükleyici ve ürpertici felsefi roman klasiğini yaratmıştır.

<i>Mumya</i> (film, 1959)

Mumya, Technicolor ile çekilmiş 1959 Hammer Film Productions yapımı İngiliz korku filmi. Başrollerinde Christopher Lee ve Peter Cushing yer almıştır.

<i>Frankenstein</i> (film, 1931)

Frankenstein, yönetmen James Whale'in, Peggy Webling tarafından Mary Shelley'e ait aynı adlı eserden uyarlanan tiyatro oyununa dayanan, 1931 yapımı film uyarlamasıdır.

<i>Frankensteinın Şeytanı</i> (film, 1964)

Frankenstein'ın Şeytanı 1964 tarihli, İngiliz Hammer şirketi yapımı,1958 yapımı Frankenstein'ın İntikamı'nın devamı olan korku filmi. Hammer'ın Frankenstein Serisi'nin üçüncü filmi.Serinin bu filmindeki Yaratık Düz kafasıyla Universal'ın 1930'lar ve 40'larda çektiği Frankenstein filmlerindeki Boris Karloff'un canlandırdığı,Jack Pierce'ın makyajını yaptrığı yaratığa benzemektedir. Frankenstein'ın laboratuvarındaki donanımda Universal'ın filmlerindeki Frankenstein laboratuvarlarına benzemektedir. Hammer'ın daha önceki filmlerinin aksine Universal ve Hammer arasında yeni bir dağıtım anlaşmasının yapılması üzerine Universal artık benzer unsurlar kullanılmasına izin vermiştir. Başrollerinde Perter Cushing,Peter Woodthorpe,Sandor Elès,Katy Wild ve Kiwi Kingston yer almaktadır. Film İsviçre'ye, ailesine ait bir şatonun bulunduğu Karlstaad'a dönen Baron Victor Frankenstein'ın bir buzulun içinde hapis kalmış eski bir yaratığını yeniden canlandırmaya çalışmasına odaklanıyor. Algı ve harketlerindeki tutukluğu düzeltmek için şeytani hipnozcu Prof. Zoltan'dan yardım ister. Ama Zoltan yaratığı hipnotize edip intikam amacıyla cinayet işlemek ve çeşitli değerli eşyaları çalmak için kullanır. Filmin sonunda Frankenstein ve Yaratık şatoda dövüşürken şatoda yangın çıkar ve şato yok olur. Ancak Serinin bir sonraki film Frankenstein Kadını Yarattı'da Baron'un sağ kaldığı öğrenilir.

<i>Frankensteinın Oğlu</i> (film, 1939) Universalın Marry Shelleynin romanının üçüncü ve son cildinden uyarladığı 1939 tarihli korku filmi

Frankenstein'ın Oğlu Universal'ın Marry Shelley'nin romanının üçüncü ve son cildinden uyarladığı 1939 tarihli korku filmidir. Daha önceki iki filmi James Whale'ın yönetmesine rağmen bu filmi Rowland V.Lee yönetmiştir. Bu Boris Karloff'un yaratığı canlandırdığı son filmdir. Ayrıca Universal'ın Frankenstein serisinde Mary Shelley'nin romanına dayanan son filmdir. Daha sonraki filmler orijinaldir. Başrollerinde Basil Rathbone, Boris Karloff ve Bela Lugosi yer almaktadır. Colin Clive'in 1937'de ölmesi üzerine Henry Frankenstein yerine oğlu Wolf Von Frankenstein'ın ana karakter olarak yer almasına karar verilmiş ve bu rol Basil Rathbone'a verilmiştir.Canavarın intikam amacıyla belirli kişileri öldürmesi direkt romandan alınmıştır.

<i>Frankensteinın Evi</i> (film, 1944)

Frankenstein'ın Evi 1944 tarihli, yönetmen Erle C.Keaton'ın Curt Siodmak'ın bir hikâyersinden uyarladığı film.Universal'ın Kurt Adam serisinin üçüncü, Frankenstein serisinin altıncı ve Drakula serisinin dördüncü filmidir.

<i>Drakulanın Evi</i> (film, 1945)

Drakula'nın Evi, 1945 tarihli, yönetmen Erla C.Keaton'ın çektiği Universal yapımı korku filmi. Universal'ın çektiği son klasik canavar korku filmlerindendir. Başrollerinde Onslow Steverns, Martha O'Driscoll, John Carradine, Lon Channey Jr, Glen Strange, Lionel Atwill ve Jane Adams yer almaktadır. Universal'ın Kurt Adam serisinin dördüncü, Frankenstein serisinin yedinci ve Drakula serisinin beşinci filmidir.

<i>İki Açıkgöz Frankensteina Karşı</i>

İki Açıkgöz Frankenstein'a Karşı, İki Açıkgöz serisinden 1948 tarihli bir korku-komedi filmi. Film Universal'ın Klasik Korku filmi serilerinin bir parodisidir. Filmde Bud Abbott ve Lou Costello dışında Universal'ın Klasik korku filmlerinden bazılarının meşhur oyuncuları da rol almaktadır. Universal yapımı olan filmin yönetmeni Charles Barton'dır.

Mumya'nın Eli, 1940 tarihli, Universal yapımı, Christy Cabanne yönetmenliğinde çekilen, korku filmi. Universal'ın Boris Karloff'un İmhotep'i canlandırdığı 1932 yapımı Mumya filminden sonra çektiği ikinci Mumya filmi. Bu kez Mumyanın ismi Kharis, canlandıran oyuncu ise B tipi western filmlerinin yıldızı Tom Tyler'dır.

<i>Mumyanın Mezarı</i> Harold Young yapımı 1942

Mumya'nın Mezarı, 1942 tarihli, Harold Young yönetmenliğinde çekilen, Universal yapımı korku filmi. 1940 yapımı Mumya'nın Eli filminin devam filmidir. Bu filmde Mumya Kharis rolünü Tom Tyler değil, Lon Chaney Jr. üstlenmiştir.

<i>Mumyanın Hayaleti</i> Yönetmen koltuğunda Regiland Le Borgun oturduğu 1944 yapımı film

Mumya'nın Hayaleti, 1944 tarihli Reginald Le Borg'un yönetmenliğinde çekilen korku filmidir. Mumya'nın Eli ve Mumya'nın Mezarı'nın devam filmidir. Filmin kadrosu önceki filmlerle aynıdır. Kharis bir kez daha Lon Channey Jr tarafından canlandırılır.

<i>Mumyanın Laneti</i>

Mumya'nın Laneti, Universal yapımı Leslie Goodwin yönetmenliğinde çekilen Korku filmidir. Universal'ın Mumya Kharis serisinin son filmidir. Kharis yine Lon Channey Jr tarafından canlandırılmıştır.

<i>İki Açıkgöz Mumyaya Karşı</i>

İki Açıkgöz Mumya'ya Karşı 1955 tarihli, Universal yapımı Korku-komedi filmidir.İki Açıkgöz serisinden olan bu film Universal'ın Mumya Serisinin bir parodisidir.Bu filmde Mumya'nın adı Klaris'tir.

<i>Mumyanın Mezarının Laneti</i> (film, 1964)

Mumya'nın Mezarının Laneti, 1964 tarihli Michael Careras yönetmenliğinde çekilen Hammer şirketi yapımı Korku filmi. Hammer'ın Mumya Serisinin ikinci filmidir. Başrollerinde Terence Morgan, Ronald Howard, Fred Clark ve Jeanne Roland yer almaktadır.

<i>Mumyanın Mezarından Gelen Kan</i> (film, 1971)

Mumyanın Mezarından Gelen Kan, 1971 tarihli, yönetmen Seth Holt'un son filmi olan,Hammer yapımı korku filmi.Hammer'ın Mumya srisinin dördüncü ve son filmi olan film Bram Stoker'ın Yedi Yıldız Mücevheri romanından uyarlanmıştır


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.