İçeriğe atla

Mum (birim)

Mum MKS sistemi dışında kalmış, ama hala yer yer kullanılan bir ışık şiddeti birimidir. Simgesi cp'dir.

Elektrikli aydınlatma dönemi öncesinde öncelikli aydınlatma aracı mumdu. Daha güçlü aydınlatma araçlarının ışık şiddeti de mum sayısı cinsinden verilirdi. Elektrikli araçlar döneminde de bir süre ampullerin ışık şiddeti için mum kullanılmaya devam edildi. Zaten günümüzde MKS sistemindeki 7 temel birimden biri olan kandela da mum kelimesinin İngilizcedeki karşılığı olan candle kelimesinden gelir. Ne var ki günlük yaşamda kullanılan mum biriminin bilimsel bir tarifi yoktur. Çünkü her mum aynı ölçüde ışık vermez. Bu sebepten Birleşik Krallık’ta 1860 yılında bir standart getirildi. Buna göre 1/6 pound ağırlığında ispermeçet balinası yağından yapılmış mumun verdiği ışık esas alındı. Bu mumlar saate 7,6 gr. süratle yanarlar. Bu standart 1883 yılından başlayarak, bu bir dönem uluslararası standart bile oldu. Ancak her ülkede farklı ölçü ve maddeden yapılan mumlar olduğundan, bu tarif uluslararası yaygınlık kazanmadı.[1] Daha sonra uluslararası ölçü sisteminde bugün kullanılan kandela esas alındı.

Günlük dilde 1 kandela bir mum sayılmaktadır. Aslında bu tam olarak doğru değildir ve yukarda bahsedilen Birleşik Krallık standardına göre;

Harici kaynaklar

Kaynakça

  1. ^ "Sizes com (İngilizce)". 27 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Eşgüdümlü Evrensel Zaman</span> medeni ve bilimsel zaman

Eşgüdümlü Evrensel Zaman ya da özgün kısaltmasıyla UTC, dünya genelinde saatleri ve zamanı düzenlemek için kullanılan temel zaman standardıdır. Mevcut zaman için bir referans noktası oluşturarak günlük zaman ve zaman dilimlerinin temelini oluşturur. UTC, uluslararası iletişimi, navigasyonu, bilimsel araştırmaları ve ticareti kolaylaştırır.

<span class="mw-page-title-main">Saniye</span> zamanın temel ölçü birimi

Saniye, Uluslararası Birimler Sistemine (SI) göre en düşük enerji seviyesindeki Sezyum-133 atomunun iki hyperfine seviye arasındaki geçiş radyasyonunun 9.192.631.770 periyoduna karşılık gelen süredir, . 1997 deki CIPM toplantısında bu tanımın durağan ve 0 K termodinamik sıcaklıkta Sezyum atomu için geçerli olduğu onaylandı. Değişkendir.

Birim, fiziksel niceliklerin ölçülmesinde, ifade edilmesinde ve aynı tür niceliklerin birbiriyle karşılaştırılmasında kullanılan uluslararası standart büyüklüklerdir.

<span class="mw-page-title-main">Hanuka</span> Yahudi bayramı

Hanuka veya Işıklar Bayramı, Seleukos İmparatorluğu'nun elindeki Kudüs'ün (Yeruşalim) MÖ 200'lerde Yahudiler tarafından geri alınmasının şerefine 2200 yıldır kutlanan bir Yahudi bayramıdır. İbrani takvimine göre Kislev'in 25. gününden başlayarak sekiz gün sekiz gece boyunca sürer. Gregoryen takvimine göre en erken Kasım sonunda, en geç ise Aralık ortalarında meydana gelir.

Elektromanyetik birimler fiziğin elektromanyetik dalında kullanılan birimlerdir.

Işık akısı bir fiziksel niceliktir ve insan gözünün algıladığı ışık gücünün miktarını ifade eder. Bu tariften de anlaşıldığı gibi, ışık akısı hem ışınım yapan kaynağın gücüne hem de insan gözünün özelliğine bağlıdır. SI birimi MKS sisteminde lumen dir.

Işık şiddeti bir ışık kaynağından birim katıaçı içerisinde yayılan ışık akısının bir ölçüsüdür. Işık akısı dendiği zaman, kaynaktan yayılan toplam akı, ışık şiddeti dendiği zaman ise bir steradyanlık katı açı içerisindeki akı kastedilir. MKS sistemi içerisinde ışık akısının birimi lumen, ışık şiddetinin birimi ise candela ya da Türkçe söylenişi ile kandeladır.

Bir ışık kaynağı tarafından aydınlatılan birim yüzeye düşen ışık akısının miktarı. (Illuminance) Birimi MKS sisteminde lüks, CGS sisteminde ise phot'tur.

Işık, bir enerji çeşididir. Sabit kütleli sis­temlerde enerji yoktan var edilemez. Ancak bir biçimden diğerine dönüşebilir. Bu yüzden ışık, yalnızca enerjinin bir başka biçiminin dönüştürülmesiyle elde edilir. Elektrik enerjisi bir elektrik lambasında ya da deşarj tüpünde ışığa dönüştürülür. Kimyasal enerji ve ateşböceği gibi ışık saçan hayvanlarda ışığa dönüşür. Bu dönüşüm ters yönde de olabilir. Örneğin bir fotoelektrik hücrede ışık elektrik enerjisi üretir.

<span class="mw-page-title-main">Kandela</span> ışık şiddeti birimi

Kandela, Işık şiddeti birimidir. Uluslararası SI sistemindeki 7 temel birimden biridir..

CDFS CD'lerde bazı yazılım ve donanım şirketlerince kullanılan dosya sistemi. Uluslararası Standartlar Teşkilatı tarafından standart optik disk biçemi olarak kabul edilmiştir. Windows, Mac OS ve Unix benzeri işletim sistemlerinde desteklenmesi amacıyla belirlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Işık kirliliği</span> Fazladan abartılmış ışık kaynağı

Işık kirliliği, ışığın canlıları rahatsız edecek şekilde yanlış kullanılmasıdır. Yanlış yönde, yanlış miktarda, yanlış yerde, aydınlatılması gerekmeyen yerde ışık kullanımı hem ekonomik kayıp hem de rahatsız edici bir durumdur.

Gray Uluslararası Birimler Sisteminde kullanılan bir birimdir. Bu birim radyasyona maruz kalan bir maddede soğrulanan enerji miktarının ölçümünde kullanılır. Kısaltması Gy dir. Birim adını İngiliz fizikçi Louis Harold Gray'den almıştır.

Katal Uluslararası Birimler Sisteminde, enzim aktivitesi ölçü birimidir. Katal kelimesi kataliz kelimesinden türetilmiştir. Ast ve üst katları diğer SI birimlerinin gibidir. Kısaltması kat'tır. Ancak katal aşırı büyük bir birimdir ve uygulamada ast katları veya SI birim olmayan enzim birimi tercih edilir.

<span class="mw-page-title-main">Etalon</span> bir ölçü biriminin düzenlemesi

Etalon ağırlık ve uzunluk ölçüleri için kabul edilmiş yasal ölçü modelidir. Kelimenin kökeni Fransızcada standart anlamına gelen étalon kelimesidir. Ancak daha dar anlamıyla etalon Uluslararası Birimler Sisteminde temel birimler için seçilen örneklere verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Birimler Sistemi</span> metrik sistemin çağdaş biçimi

Milletlerarası Birimler Sistemi veya Uluslararası Birimler Sistemi, metrik sistemin günümüz dünyasına entegre edilmiş çağdaş biçimidir. Dünyanın hemen her ülkesinde kabul görmüş tek resmî ölçü sistemi konumundadır. Yedi temel birim ve özel adlar ve sembollerle türetilmiş 22 birim, diğer türetilmiş birimleri ifade etmek için kombinasyon hâlinde kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bisiklet aydınlatma sistemi</span>

Bisiklet aydınlatması her şeyden önce amacı reflektörlerle birlikte yetersiz ortam aydınlatma koşullarında bisikletin ve sürücüsünün diğer yol kullanıcılarına görünürlüğünü iyileştiren bisikletlere eklenen aydınlatmadır. İkincil amaç kedi gözleri ve trafik işaretleri gibi yansıtıcı malzemeleri aydınlatmaktır. Üçüncü amaç sürücünün önündeki yolu görebilmesi için yolu aydınlatmaktır. İkinci amaçlara hizmet etmek çok daha fazla ışık akısı ve dolayısıyla daha fazla güç gerektirir.

Nit fizikte birim alana düşen ışık şiddeti birimidir. Her ne kadar MKS sisteminde kullanılmıyorsa da temel birimler kandela ve metre ile tarif edilmiştir. 1 nit 1 metrekareye düşen ışık şiddeti olarak tarif edilmiştir. Simgesi nt dir.Buna göre kandela, stilb ve lambert cinsinden;

Lambert fizikte ışık şiddeti birimidir. Birim adını İsviçreli matematikçi Johann Heinrich Lambert‘ten almıştır. Simgesi L dir. CGS sisteminde kullanılan fakat, MKS sisteminde kullanılmayan bu birimin MKS temel birimleri kandela ve metreye göre tarifi;

<span class="mw-page-title-main">Aplik</span>

Aplik ya da duvar şamdanı, duvar yüzeyi üzerine sabitlenen bir tür aydınlatma armatürüdür. Apliklerde ışık genellikle aşağı değil de yukarı ve dışa doğru yönlendirilir. Duvar şamdanları tarihsel olarak mumlar ve kandillerle birlikte kullanılan çok eski bir armatür şeklidir.