İçeriğe atla

Multivibratör

Asatil multivibratör örneği
Monostabil multivibratör, giriş ve çıkış düzeyleri
Bisabil multivibratör(İnteraktif gösterim)

Multivibrator (ya da kısaca multi)elektronikte kullanılan bir grup devrenin ortak adıdır. Bu devrelerin çıkışında iki farklı gerilimden biri olabilir. Genellikle bu düzeyler 1 ve 0 mantık düzeyleridir. Üç tür multivibratör vardır:

  1. Astabil
  2. Monostabil
  3. Bistabil (flip flop)

Geçmişte elektron tüpler için geliştirilmiş olan multivibratörler günümüzde transistörlüdür.

Astabil

Astabil multivibratörlerin girişlerinde herhangi bir tetikleyici sinyal olması gerekmez. Çıkıştaki düzey kararsızdır. Çıkış bir süre 1 düzeyinde olup, daha sonra 0 düzeyine düşer, ancak daha sonra yine 1 düzeyine çıkar. Yani devre çıkışında kare dalga olur. Bu sebeple astabil multivibratör kare dalga üreteci olarak kullanılır.[1]

Monostabil

Monostabil multivibratörlerin (univibratör) girişlerinde tetikleyici bir sinyal vardır. Devre tetiklendiği zaman çıkışında, bir süre için 1 düzeyi olur. Ancak 1 düzeyi kararsızdır ve belli süre sonra başka tetikleyiciye gerek kalmaksızın düzey 0 a düşer. Monostabil multivibratör darbe üreticisi olarak kullanılır.[2]

Bistabil

Bistabil mültivibratörlerin girişinde de tetikleyici bir sinyal vardır. Bu sinyal uygulandığında çıkış 1 olur ve başka sinyal gelmediği sürece bu düzey devam eder. Ancak ikinci bir tetikleyici sinyal uygulandığıda çıkış 0 a düşer. Her iki düzey de kararlı olduğu için her iki düzeyi değiştirmek için de bir tetikleyici gerekir.[3]

Kaynakça

  1. ^ Millman and Taub: Pulse Digital and Switching Waveforms,ISBN-10 : 0070855129,sf.438
  2. ^ Millman and Taub: Pulse Digital and Switching Waveforms,ISBN-10 : 0070855129,sf.405
  3. ^ Millman and Taub: Pulse Digital and Switching Waveforms,ISBN-10 : 0070855129,sf.362

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sensör</span>

Sensör,, fiziksel bir olayı tespit etmek amacıyla bir çıkış sinyali üreten cihazdır.

Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar seviyeye olan oranı belirten, genelde ses şiddeti için kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Desibel daima iki değer arasındaki karşılaştırmadır. Bunun sonucu olarak da çoğu kez ölçülen güç değeri değişik olmasına rağmen desibel sayısı aynıdır. Desibelin yaygın olarak ses şiddeti birimi olduğu sanılır ama aslında ses şiddeti karşılaştırmalarında da kullanılabilen bir karşılaştırmadır. Telefon kullanılmaya başlandığında ilgili kurumlar bir iletim birimi bulmak/kullanmak sorunu ile karşılaşmışlardı. Doğal olarak o zaman iletim ya da haberleşme denince akla çoğunlukla telefon gelmekte idi.

<span class="mw-page-title-main">Osilatör</span>

Osilatör (salıngaç), elektronik devrelerde, sinüs, kare, testere ve üçgen elektrik sinyallerini veren elektronik düzenektir.

Doğrultucu veya redresör, bir ya da daha fazla yarı iletken elemandan oluşan alternatif akımı doğru akıma çevirmek için kullanılan elektriksel bir devredir. AC' yi doğrultmak için tek bir diyot kullanıldığı zaman doğrultucu AC' yi DC' ye çeviren bir diyod olarak tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">İşlemsel kuvvetlendirici</span>

İşlemsel kuvvetlendirici doğru akım ile bağlanmış ve sinyal artırma gücü çok yüksek bir elektronik kuvvetlendiricidir. 1968 yılında Fairchild Semiconductor şirketi tarafından icat edilmiştir. İşlemsel kuvvetlendiriciler devrede çok yönlü uygulanabilirliğe sahiptirler. Temel devre yapısı diferansiyel kuvvetlendiricinin devre yapısı gibidir.

<span class="mw-page-title-main">Modülasyon</span>

Modülasyon ya da kipleme, bir taşıyıcı sinyal ile bilgi sinyalini birleştirmekten ibaret olan ve iletişim teknolojisinde (yayıncılıkta) kullanılan bir yöntemdir. Yöntem, başlarda anten yoluyla yapılan yayınlar için öngörülmüş ise de, günümüzde kablolu, kablosuz her tür iletişimde kullanılmaktadır. Çok alçak frekanslı sinyallerin çok uzak mesafelere gönderilmesi güçtür. Bu nedenle alçak frekanslı sinyalin, yüksek frekanslı taşıyıcı bir sinyal üzerine bindirilerek uzak mesafelere taşınması sağlanabilir. Bu noktada kiplemeye başvurulur.

<span class="mw-page-title-main">Flip flop</span>

Bir elektronik devreye çalışma gerilimi uygulandığı sürece durumunu ve buna bağlı olarak çıkışındaki değeri devamlı olarak koruyan multivibratör çeşidi Flip Flop (yaz-boz) olarak isimlendirilir. FF olarak sembolize edilir. Lojik kapılar ile oluşturduğumuz flip floplar lojik devrelerde en önemli bellek elemanlarıdır. FF'ler için çift kararlı multivibratör terimi de kullanılır. FF'lerin tetikleme girişine uygulanan kare veya dikdörtgen şeklindeki sinyaller, tetikleme sinyali/palsi olarak adlandırılır. FF devresi tetikleme sinyalinin pozitif kenarında tetikleniyorsa pozitif kenar tetikleme, negatif kenarından tetikleniyorsa negatif kenar tetiklemeli devre olarak tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">Analog televizyon vericisi</span>

Televizyon vericileri televizyon yayını yapan, yani stüdyolarda oluşturulan haber ve programların konutlardaki alıcılara ulaştırılmasını sağlayan en önemli teknik araçlardır. kablo ve uydu gibi alternatif yayın araçlarıyla karıştırmamak için TV vericileri bazen "yer vericileri" olarak da isimlendirilir.

<span class="mw-page-title-main">Schmitt tetikleyici</span>

Schmitt tetikleyici ya da genel adıyla üç eşikli devre, pozitif geri besleme sayesinde kazanç sağlayan elektronik devre elemanıdır. Kare ve üçgen dalga üretecek şekilde de kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Kare dalga</span>

Kare dalga, genliğin sabit bir frekansla, iki değer, maksimum ve minumum, arasında eşit süreler kalarak değiştiği, sinüsoidal olmayan periyodik dalgadır. İdeal kare dalgada genliğin iki seviye arasında geçişi anlıktır; bu sırada herhangi bir gecikme yaşanmaz. Ancak bu durum fiziksel sistemlerde gerçeklenebilir değildir. Kare dalgalar elektronikte ve sinyal işlemede sıkça kullanılır. Kare dalga, genlik seviyelerinde kalma süresi farklı olabilen dikdörtgen dalganın özel halidir.

<span class="mw-page-title-main">Amplifikatör</span>

Amplifikatör veya yükselteç, elektronik sinyalleri artırmak için kullanılan elektronik cihazlardır. Amplifikatörler bu işlemi bir güç sağlayacısından alıp bu çıkış sinyallerinin şeklini eşleştirerek yaparlar. Yani, bir amplifikatör güç sağlayıcısından aldığı sinyalleri düzenler.

<span class="mw-page-title-main">Süperpozisyon prensibi (fizik)</span> Bir parçacık veya sistemin belli bir zamanda birden fazla durumda olabilmesi.

Fizikte ve sistem teorisinde, süperpozisyon prensibi, tüm lineer sistemler için bir veya daha fazla uyarılar tarafından oluşan net tepki olarak belirtilen süper pozisyon özelliği olarak da bilinir. Kuantum mekaniğinde iki dolanık parçanın durumuna da süperpoziyon denilir. Bu uyarılar her bir uyarıcı tarafından tek tek meydana gelen uyarıların toplamıdır. Eğer giriş A, X tepkisini üretirse ve giriş B, Y tepkisini üretirse, sonuç olarak giriş (A+B), (X+Y) tepkisini üretir. Homojenlik ve eklenebilirlik özellikleri birlikte süperpozisyon prensibi olarak adlandırılır. Bir lineer fonksiyon süperpozisyon prensibini sağlayanlardan biridir ve şöyle tanımlanır:

 Eklenebilirlik
  Homojenlik
skaler a için.

Distorsiyonmetre elektronikte harmonik distorsiyon oranını ölçmek için kullanılan bir ölçü aletidir.

Renk öldürücü televizyon alıcılarında siyah-beyaz yayını bozan renkli sinyal bileşenlerini silmeye yarayan bir yardımcı devredir.

<span class="mw-page-title-main">Sinyal üreteci</span>

Sinyal üreteci elektronikte test amacıyla çeşitli sinyaller üreten cihazların genel adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Dijital sinyal</span>

Dijital sinyal ya da ayrık sinyal, verileri ayrık değerler dizisi olarak temsil etmek için kullanılan bir sinyaldir. Herhangi bir zamanda, sınırlı sayıda değerden en fazla birini alabilir. Bu, sürekli değerleri temsil eden bir analog sinyal ile çelişir; herhangi bir zamanda, sürekli bir değerler aralığında gerçek bir sayıyı temsil eder.

Bilgi teknolojisi ve bilgisayar biliminde eğer önceki olayları veya kullanıcı etkileşimlerini hatırlamak için tasarlandıysa biliminde bir sistem durumsal olarak ifade edilmiştir, hatırlanan bilgiye ise sistemin durumu denir.

<span class="mw-page-title-main">Avalanş diyot</span>

Avalanş diyot elektronik devrelerde kullanılan bir yarı iletken diyot türüdür. Diyoda adını veren avalanş (avalanche) Batı dillerinde çığ anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Testere dişi sinyal</span>

Testere dişi sinyal elektronikte genellikle ölçüm amacıyla kullanılan periodik bir sinyaldir.

<span class="mw-page-title-main">Artımlı kodlayıcı</span>

Artımlı kodlayıcı (enkoder), cihaz hareket ettirildiğinde iki A ve B çıkış sinyalli darbeler veren, doğrusal veya döner elektromekanik bir cihazdır. "A" ve "B" sinyalleri birlikte hareketin hem oluşumunu hem de yönünü gösterir. Çoğu artımlı kodlayıcının ek bir çıkış sinyali vardır ve bu sinyale, kodlayıcının belirli bir referans konumunda olduğunu gösteren, genelde "indeks" veya "Z" denilir. Ayrıca bazı kodlayıcılar, rulman arızası veya sensör arızası gibi dahili arızayı gösteren durum çıkışı ("alarm") verir.