İçeriğe atla

Mukoaktif madde

Öksürük ilaçları genellikle mukoaktif maddeler içerir

Mukoaktif maddeler, akciğerler, bronşlar ve trakea dahil olmak üzere üst ve alt solunum yollarından mukus veya balgamın temizlenmesine yardımcı olan bir kimyasal ajan sınıfıdır. Mukoaktif ilaçlar arasında ekspektoranlar, mukolitikler, mukoregülatörler ve mukokinetikler bulunur. Bu ilaçlar, mukusun aşırı salgılanması veya inspisayonu ile komplike olan solunum yolu hastalıklarının tedavisinde kullanılır. Bu ilaçlar etki mekanizmalarına göre daha da kategorize edilebilir.[1][2]

Etki mekanizması

Mukoaktif maddeler - ekspektoranlar (balgam söktürücüler) - mukolitikleri, sekretolitikleri ve mukokinetikleri (sekretomotorikler olarak da adlandırılır) içerir:[3]

  • Mukolitikler: mukusu inceltir (viskozitesini azaltır)[2]
  • Sekretolitikler: hava yolu sıvısının veya hava yolu salgılarının hacmini artırır[2]
  • Mukokinetik: mukosiliyer transportu (klirens) ve öksürükle mukusun taşınabilirliğini artırır[2]
  • Mukoregülatörler: mukus hipersekresyonunun altında yatan mekanizmaları bastırır[2]

Alternatif olarak, salgılar ve biyolojik yüzeyler arasındaki afiniteye saldırmak, yapışmaönleyiciler ve yüzey aktif maddeler tarafından kullanılan başka bir yoldur.[]

Bu etkilerden herhangi biri öksürme sırasında hava yolu temizliğini artırabilir.[]

Genel olarak, temizleme yeteneği yüzeylere bağlanma (yapışkanlık) ve akciğerlerdeki mukoza salgılarının viskozitesi tarafından engellenir. Viskozite ise salgılardaki mukoprotein konsantrasyonuna bağlıdır.

Mukolitikler, sekretolitikler ve sekretomotorikler farklı ilaç türleridir, ancak akciğerlerden mukus drenajını teşvik etmeyi amaçlamaktadırlar.

Bir balgam söktürücü vücuda salgıların miktarını veya hidrasyonunu artırması için sinyal vererek çalışır, bu da daha fazla, ancak daha net salgılara neden olur ve tahriş olmuş solunum yolunu yağlar.[4] Bir mukoaktif ajan olan guaifenesin, anksiyolitik ve kas gevşetici özelliklere sahiptir. Öksürük şuruplarında ve ayrıca sürekli salınımlı tabletlerde yaygın olarak bulunur.

Mukolitikler kalın mukusu çözebilir ve genellikle solunum güçlüklerini hafifletmeye yardımcı olmak için kullanılır. Bunu mukus içindeki moleküller arasındaki kimyasal bağları parçalayarak yaparlar.[5] Bu da müsin içeren bileşenleri değiştirerek viskoziteyi düşürebilir.[]

Bir balgam söktürücü bronşiyal salgıları artırır ve mukolitikler kalın bronşiyal salgıların gevşemesine yardımcı olur. Balgam söktürücüler bronşiyal sekresyonların kalınlığını veya viskozitesini azaltır, böylece öksürme yoluyla daha kolay çıkarılabilen mukus akışını artırır. Mukolitikler mukus moleküllerinin kimyasal yapısını bozar. Mukus incelir ve öksürükle daha kolay atılabilir hale gelir.

— Adams, Holland, & Bostwick, 2008, s. 591

Mukoaktif ilaçlar

Mukoaktif ilaçlar şunları içerir:

Kaynakça

  1. ^ Balsamo, R.; Lanata, L.; Egan, C. G. (2010). "Mucoactive drugs". European Respiratory Review. 19 (116). ss. 127-33. doi:10.1183/09059180.00003510. PMC 9682576 $2. PMID 20956181. 
  2. ^ a b c d e Rogers, D. F. (2007). "Mucoactive agents for airway mucus hypersecretory diseases". Respiratory Care. 52 (9). ss. 1176-93; discussion 1193-7. PMID 17716385. 
  3. ^ Rubin, Bruce K. (2006). "The pharmacologic approach to airway clearance: Mucoactive agents". Paediatric Respiratory Reviews. 7 (Supplement 1). ss. S215-S219. doi:10.1016/j.prrv.2006.04.198. PMID 16798570. 
  4. ^ "Definition of Expectorant". MedicineNet. 13 Mayıs 2016. 11 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2018. 
  5. ^ "NCATS Inxight: Drugs – MECYSTEINE HYDROCHLORIDE". drugs.ncats.io. 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2019. 

Konuyla ilgili yayınlar

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Astım</span> solunum yolları rahatsızlığı

Astım , küçük bronşların ve bronşiollerin, çeşitli uyaranlara aşırı tepki vermesinin sonucu ortaya çıkan, solunum yolu daralmasına sebep olan kronik bir rahatsızlıktır. Buna hava yollarında iltihap da eşlik eder. Çocukların %10'u, erişkinlerin %6'sı astım hastasıdır. Astım atakları esnasında solunum güç ve hırıltılıdır, çoğu zaman öksürük de vardır. Hastaların bir bölümünde astım, ilaçlarla kontrol altına alınmazsa KOAH hastalığına sebep olabilir.

Zatürre, pnömoni ya da batar, akciğerde görülen yangılardır. Klasik pnömonilerde, akciğerlerin hava geçitlerindeki son bölüm ve hava kesecikleri (alveoller) etkilenir. İnterstisiyel pnömonilerde, hava kesecikleri (alveoller) arasındaki bölmeler yoğunlukla etkilenen alanlardır. Akciğerler günde 10.000 litre havayı süzer. Kan dolaşımına oksijen taşıyan solunum havasıyla birlikte çok sayıda katı ve sıvı partikül ile zararlı gazlar da akciğerlere ulaşır. Solunum havası içindeki zararlı etkilere verilen tepkilerin büyük bölümü canlı etkenlerden kökenli infeksiyon hastalıklarıdır. Toksik gazların ve sıvıların büyük bölümü “kimyasal pnömoniler” olarak nitelenir.

<span class="mw-page-title-main">Burun</span> koku alma organı

Burun, anatomik olarak hayvan ve insan yüzü üzerinde alınla üst dudak arasında bulunan, dışa çıkıntılı, iki delikli koklama ve solunum organıdır. İnsan burnu ve hayvan burnu arasında birçok anatomik farklar bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Öksürük ilacı</span> antitussifler

Öksürük ilacı öksürük ve öksürükle ilgili durumların tedavisinde kullanılan ilaçlara verilen isimdir. Öksürük ilaçları ikiye ayırılabilir: kuru öksürüklerin tedavisinde kullanılan öksürük dindirici antitussifler ve balgam üreten öksürüklerin tedavisinde kullanılan ekspektoranlar.

<span class="mw-page-title-main">Öksürük</span> Tahriş edici maddeleri temizlemek için bir refleks olarak akciğerlerden ani hava çıkışı

Öksürük, havanın akciğerlerden spazmodik bir şekilde çıkmasıdır. Üst solunum yollarının irritasyonu (tahriş) veya enflamasyonu sonucu olabileceği gibi, alt solunum yolları ile ilgili de olabilir. Kronik öksürüğe en çok neden olan üç etmen reflü, astım ve post-nazal akıntıdır.

<span class="mw-page-title-main">Solunum sistemi</span> Hayvanlarda ve bitkilerde gaz alışverişini sağlayan biyolojik sistem

Solunum sistemi, kandaki karbondioksit (CO2) gazının oksijen gazı (O2) ile yer değiştirmesini sağlayan sistemdir.

<span class="mw-page-title-main">Bronşektazi</span>

Bronşektazi, bronşların doğuştan ya da sonradan 'geri dönüşsüz' biçimde genişlemesidir. Bronş genişlemesine, çeşitli biçimlerde ve bronş ağacında değişken yaygınlıkta rastlanabilir. Doğumsal olduğu kadar, bronşlara yerleşen enfeksiyon etkenlerinden de kaynaklanabilen geri dönüşümsüz bir bozukluktur. İltihaplanma ilerlediğinde ilk kez iltihaba bağlı yüksek ateş, halsizlik, üşüme gibi belirtilerle enfeksiyon fark edilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Pnömokonyoz</span>

Pnömokonyoz, işyerlerindeki çeşitli tozların veya kimyasal maddelerin uzun süre solunmasıyla ortaya çıkan interstisyel akciğer hastalıklarının ortak adıdır. Meslek hastalıklarının en önemlilerindendir; SSK uygulamasında "C Grubu: Pnömokonyozlar ve diğer Mesleki Solunum Sistemi hastalıkları" grubunda yer alır. Etken ortadan kaldırılmazsa akciğerler kalıcı şekilde zarar görür. Belirtileri soluk almada güçlük, KOAH olarak saptanır:

<span class="mw-page-title-main">Bronkoskopi</span>

Bronkoskopi, teşhis ve tedavi amaçlı olarak hava yollarının içini görselleştiren endoskopik bir tekniktir. Bronkoskop ile genellikle burun veya ağızdan, buralardan ulaşılamadığı durumlarda da trakeostomi yoluyla hava yollarına ulaşılabilir. Bu, uygulayıcının hastanın hava yollarını yabancı cisimler, kanama, tümörler veya iltihaplanma gibi anormallikler açısından incelemesine olanak tanır. Biyopsi için parça alınmasına ve gerektiğinde yabancı cisimlerin çıkarılmasına da yarar. Fleksibl ve rijit bronkoskopi diye iki çeşidi vardır. Rijit bronkoskopi 19. yüzyılın sonundan beri bilinen ve kullanılan bir teknikken, günümüzde yaygın olarak kullanılan fleksibl bronkoskoplar ya da fibroskoplar 1966'da ortaya çıkmıştır. Fleksibl bronkoskopların kullanımı daha kolay olup, yapılan işleme fibroskopi de denmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Uygulama yolu</span> bir ilaç, sıvı, zehir veya başka bir maddenin vücuda alınma yolu

Farmakoloji ve toksikolojide uygulama yolu, bir ilacın, sıvının, zehrin veya başka bir maddenin vücuda alınma yoludur.

<span class="mw-page-title-main">Asetilsistein</span> kimyasal bileşik

Asetilsistein, parasetamol doz aşımı tedavisinde ve kronik obstrüktif akciğer hastalığı ya da kistik fibrozis gibi vakalarda balgamı inceltmek için kullanılan bir ilaç. Damar içi, ağız veya buhar yoluyla alınabilmektedir. Cildin kızarması ve kaşıntı sık görülen yan etkilerdir. Jenerik ilaç olarak kullanılabilir, pahalı değildir.

Kistik fibrozis, akciğer, pankreas, bağırsak, ter bezleri dış salgı bezlerinde görülen, otozomal resesif kalıtımlı bir gen hastalığıdır. Kistik fibrozis hastalığı, aynı anda solunum sistemi, sindirim sistemi gibi vücudun birden çok sistem ve organını etkileyebilir. Doğumla birlikte görülen fibrozis, bu etkileme sonucu işlev bozukluklarına neden olur.

<span class="mw-page-title-main">Domuz gribi</span> Bir virüsün sebep olduğu, solunum yolları enfeksiyonu ile meydana çıkan, bazen öldürücü olan hastalık

Domuz gribi, Orthomyxoviridae ailesinden, herhangi bir virüs tarafından oluşmuştur. Domuzlarda oluşan virüse çok benzediği için adına Domuz Gribi denmektedir. Hastalık tıp alanında İngilizce swine influenza virus kelimelerinin baş harflerinin bir araya getirilmesiyle kısaca SIV olarak adlandırılır. Bilinen tüm SIV tipleri ya Influenzavirus A (çoğunlukla) ya da Influenzavirus C (ender) tipindedir. Aşısı bulunmaktadır. 2009 salgınına neden olan virüs, influenza A virüsünün alt türlerinden biri olan H1N1'dir.

<span class="mw-page-title-main">Amonyum klorür</span>

Amonyum klorür ya da daha çok bilinen adıyla Nişadır, formülü NH4Cl olan bir kimyasal bileşiktir. Suda yüksek oranda çözünen, beyaz kristallere sahip bir tuzdur. Amonyum klorür çözeltileri hafif asidiktir. Doğada mineral halde bazı volkan bacalarının etrafında bulunan haline sal amonyak denir. Bazı tür meyan ballarında bir aroma maddesi olarak kullanılır. Nişadır, hidroklorik asit ve amonyak arasında gerçekleşen reaksiyonla sonucu oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Akut bronşit</span> Sağlık durumu

Aynı zamanda, chest cold olarak da bilinen akut bronşit, akciğerlerin bronşlarının kısa süreli iltihaplanmasıdır. En sık görülen semptomu öksürüktür. Diğer semptomları arasında balgamlı öksürük, sibilan ral, dispne, ateş, göğüste rahatsızlık vardır. Enfeksiyon birkaç ila on gün arasında sürebilir. Öksürük, birkaç hafta boyunca devam edebilir ve toplam belirti süresi genellikle üç hafta civarındadır. Bazılarının altı haftaya kadar semptomları vardır.

<span class="mw-page-title-main">CS gazı</span> kimyasal birleşik

CS gazı (2-klorobenzalmalononitril) insan üzerinde yanma ve öksürme gibi etkiler yaratan; toplumsal olaylar gibi karışıklıkları engellemek amacıyla kullanılan bir göz yaşartıcı gaz tipi kimyasal silahtır.

<span class="mw-page-title-main">Dornaz alfa</span> bir ilaç

Dornase alfa, DNA'yı seçici bir şekilde parçalayan bir enzim olan rekombinant insan deoksiriboznükleaz I'in (rhDNaz) yüksek derecede saflaştırılmış bir çözeltisidir. Dornaz alfa, kistik fibroz hastalarının balgam / mukusunda bulunan DNA'yı hidrolize eder ve akciğerlerdeki viskoziteyi azaltır ve salgıların daha iyi temizlenmesini sağlar. Bu protein terapötik maddesi, Çin hamsteri yumurtalık hücrelerinde üretilir.

Guaifenesin, balgam söktürücü olarak kullanılan ve solunum yollarındaki balgamı çıkarmaya yardımcı olmayı amaçlayan bir ilaçtır. Kimyasal olarak bir guaiasol ve gliserin eteridir. Öksürüğü azaltıp azaltmadığı belli değildir. 6 yaşından küçük çocuklarda kullanılması önerilmez. Genellikle diğer ilaçlarla birlikte kullanılır. Ağızdan alınır.

<span class="mw-page-title-main">Üst solunum yolu enfeksiyonu</span> burun, sinüsler, yutak veya gırtlak dahil olmak üzere akut bir enfeksiyonun neden olduğu hastalık

Üst solunum yolu enfeksiyonu (ÜSYE), burun, sinüsler, farenks, larenks veya trakea dahil olmak üzere üst solunum yollarını tutan akut bir enfeksiyonun neden olduğu bir hastalıktır. Bu genellikle burun tıkanıklığı, boğaz ağrısı, bademcik iltihabı, farenjit, larenjit, sinüzit, orta kulak iltihabı ve soğuk algınlığını içerir.  Enfeksiyonların çoğu doğası gereği viraldir ve diğer durumlarda neden bakteriyeldir. ÜSYE'ler mantar veya helmintik kaynaklı da olabilir, ancak bunlar daha az yaygındır.

ATC kodu R05 Öksürük ve soğuk algınlığı preparatları Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından ilaçların ve diğer tıbbi ürünlerin sınıflandırılması için geliştirilen bir alfanümerik kod sistemi olan Anatomik Terapötik Kimyasal Sınıflandırma Sistemi'nin bir terapötik alt grubudur. Alt grup R05 R Solunum sistemi anatomik grubunun bir parçasıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.