İçeriğe atla

Mukarnas

Bir mukarnas örneği

Mukarnas (Arapçaمقرنص), İslam sanatında mimari yapılarda görülen geometrik bir bezeme çeşididir. Mukarnas, “kademeli çıkıntıların olduğu basamaklı çatma tavandan oluşan kubbe ile birlikte başlık türü olup rengârenk alacalı işleme" manalarına gelir.[1] İslam bezeme anlayışında mistik anlam, geometrik biçimler ve düzenlemelerin kurgusunda gizlenmiştir. Evrensel birlik ve denge düşüncesi çokgen ve çok köşeli yıldızlarla somutlaştırılmıştır. Anadolu Türk Sanatı'nda 12. yüzyılın başlarında bezemede tek anlatım aracı çokgen ve çok köşeli yıldızlar olmuştur. Yüzeysel bezemede geometrik tasarım birikimi prizmatik öğelere dönüştürülmüş, prizmatik öğelerin yan yana ve üst üste gelerek geliştirdikleri bu bezeme türüne mukarnas bezeme adı verilmiştir.

Kaynakça

  1. ^ "MUKARNAS". TDV İslâm Ansiklopedisi. 25 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Geleneksel Türk sanatları, Türk kültürü'nün bir kısmını meydana getiren sanat ve sanat türlerinin genel adıdır. Geleneksel Türk sanatlarının bir kısmı İslam öncesi dönemden kaynaklanır. Bir kısmı ise İslam ile birlikte gelişmiştir. Bu sanatların başında hat sanatı, tezhip, minyatür ve ebru gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İshak Paşa Sarayı</span> Tarihî saray

İshak Paşa Sarayı; Ağrı'nın Doğubayazıt ilçesinde bulunan bir saraydır. Yapımına 1685 yılında başlanan ve 1784'te tamamlanan saray; içinde barındırdığı cami, türbe, kütüphane, mahzenler, koğuşlar, harem ve selamlık bölümleri ile büyük bir yapı kompleksidir. Osmanlı İmparatorluğu döneminde inşa edilmesine karşın genel olarak Selçuklu mimarisinden izler taşıyan İshak Paşa Sarayı'nda; Batı kökenli barok, gotik, rokoko ve ampir gibi sanat akımlarının etkileri de gözlemlenir. 2000 yılından beri UNESCO'nun Dünya Mirası Geçici Listesi'nde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan bayrağı</span> Ulusal bayrak

Azerbaycan bayrağı hakkındaki ilk kararı Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti hükûmeti tarafından 1918'de alınmıştır. Buna göre; Azerbaycan bayrağı mavi gök rengi, kırmızı ve yeşil yatay şeritlerden oluşmuştur. Kırmızı zemin üzerinde beyaz renkte sağa bakan bir hilâl ve sekiz köşeli bir yıldız bulunmaktadır. Bayrak 1:2 boyuttadır.

Komünist sembolizm, komünizmin kullandığı semboller ve genel olarak komünizmi temsil ettiği düşünülen öğelerin toplamına verilen isimdir. Komünist sembolizm genellikle bir ülkenin sanayi işçilerini ve/veya çiftçilerini temsil eden semboller barındırır.

<span class="mw-page-title-main">Gök Medrese (Sivas)</span> Sivas, Türkiyede bir medrese

Gök Medrese ya da diğer adıyla Sahibiye Medresesi, Sivas'ta yer alan medresedir.

<span class="mw-page-title-main">Şişli Camii</span> İstanbul, Türkiyede bir cami

Şişli Camii, İstanbul, Türkiye'de, Şişli ilçesinde bulunan bir camidir. Halâskârgazi Caddesi ile Abide-i Hürriyet Caddesi'nin kesişmesiyle oluşan bir adacıkta konumlanır.

<span class="mw-page-title-main">Vitray</span> Renklendirilmiş cam ile yapılmış eser ve sanat dalı

Vitray, hem renkli camların birleşmesiyle oluşturulan yapıyı hem de bunu yapma sanatını ifade etmek için kullanılır. Camilerde revzen ya da elvan pencere adı altında bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Tezhip</span> süslemeli el yazması

Tezhip kelimesi, Arapça zeheb (altın) kökünden türemiş olup, ‘altınlamak’ anlamına gelir. Çoğulu olan “tezhibat” “altınlama süslemeler” demektir. Tezhip günümüzde daha çok İslam kökenli kitap bezeme sanatlarına verilen addır. Tezhip sanatını icra eden erkeklere müzehhip kadınlara müzehhibe adı verilir.

<span class="mw-page-title-main">Yıldız Camii</span>

Yıldız Hamidiye Camii ya da Yıldız Camii, Beşiktaş'ta Barbaros Bulvarı'nın kuzey kesiminde, Yıldız Sarayı yolu üzerindedir. Asıl adının Hamidiye olmasına karşılık daha çok Yıldız Camii olarak bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Bezeme</span>

Bezeme veya tezyinat, herhangi bir yüzeyi süslemek için; üzerine boyalı, boyasız, düz ya da kabartma olarak yapılan güzel biçimlere denir. Bu ad, sanat çevrelerince de pek anlaşılmış değildir. Nedeni de, geniş anlamlı süsleme sözcüğünü kullanma alışkanlığı ve Arapça Tezyin, Tezyinat kavramlarının birçok sözcük gibi Türkçeye doğrudan yerleşmesidir. En eski çağlardan beri Türkler tarafından kullanılan, zamanla unutularak Arapça tezyin sözcüğü ile anlatılan bu sanat teriminin Türkçesine bezeme denir.

<span class="mw-page-title-main">Art Nouveau</span> 19. yüzyılın sonunda endüstrileşmenin getirdiği seri üretime tepki olarak doğan ve eklektisizmden etkilenen sanat akımı

Art Nouveau, zarif dekoratif süslemelerin ön plana çıktığı, kıvrımların ve bitkisel desenlerin sıklıkla kullanıldığı bir sanat akımıdır. Köklerinin Londra merkezli Arts & Crafts Hareketi'ne dek gittiği söylenebilir. Avrupa ve Amerika'yı etkilemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Arabesk (sanat)</span>

Arabesk, "Arap etkinliği" anlamına gelmektedir. Endülüs başta olmak üzere Arap mimarisinde rastlanan ince taş girişik işleme ve bezemeleri sanatıdır. Genelde birbiri içine geçmiş karmaşık geometrik ve bitkisel şekillerden oluşan bir bezeme türüdür. Arap sanatının diğer unsurlarına da zaman zaman arabesk denebilmektedir. Örneğin; Arap kaligrafisi de bir tür arabesktir.

<span class="mw-page-title-main">Kûfî</span> Bir Arap yazı çeşidi

Kûfi, Küfi veya Kufi,

<span class="mw-page-title-main">İki boyutlu uzay</span>

İki boyutlu uzay ya da kısaca 2D, içinde yaşadığımız evrenin düzlemsel yansımasının geometrik modelidir. 2 boyutlu olan varlıklar sadece genişlik ve yükseklikten oluşan düzlemsel bir yüzeye sahiptirler ve derinlikleri yoktur.

<span class="mw-page-title-main">Girih</span> İslam mimarisinde bir geometrik desen

Girih veya Farsça gereh sazi İslam sanatında mimari ve diğer el sanatlarında kullanılan, köşeli geometrik şekillerden oluşan, girift bir şerit örgü süs sanatıdır.

<span class="mw-page-title-main">Topkapı Parşömeni</span>

Topkapı Parşömeni, Timur İmparatorluğundan kalma, Topkapı Sarayı Müzesi'nde bulunan, mimarî süsleme desenleri içeren parşömen bir tomardır.

Ahlatlıbel Düz Yerleşmesi, Ankara il merkezinin yaklaşık olarak 14 km. güneybatısında, ODTÜ arazisi içinde, eski Yalıncak Köyü'nün güney – güneybatısında, Haymana yolu üzerinde yer alan bir düz yerleşmedir. Bölgede geniş bir alanın yakın geçmişte toprakla doldurulmuş olması nedeniyle, 1933 yılında kazısı yapılmış olan yerleşmenin tam olarak yeri yakın zamana kadar saptanamamıştı. Ancak Gülçin İlgezdi Bertram ve Jan - K. Bertram'ın çalışmalarıyla yerleşmenin yeri 2010 yılında saptanmıştır. Kale olarak tanımlanan mimari kalıntılar ve konumu dikkate alınarak bir bey şatosu olduğu düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Alâeddin Camii (Niğde)</span>

Alâeddin Camii 1223 yılında Niğde'de yaptırılmış Selçuklu yapısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kündekari</span> Dekoratif doğrama sanatı

Ahşap, dünyada kolayca bulunması ve kolayça işlenebilen bir malzeme olması sayesinde, mimari yapı elemanlarında özellikle de kapılarda ve pencerede yüzyıllar boyunca kullanılmıştır.Türk–İslam Sanatının da vazgeçilmez malzemelerinden biri olan ahşabın en iyi örnekler ise mihraplar, minberler, rahleler, kapılar, pencereler gibi dinsel binaların yapı elemanlarında görmek mümkündür. Türk sanatının en az tanınan kollarından biri ağaç işçiliğidir. Doğanın insanlara sunduğu en değerli kaynaklardan olan ağaç, her dönemde Kündekari Türk insanının yaşamı boyunca önemli bir yerde durmuştur.

Laleli Çeşme,Beyoğlu ilçesi, Galata bölgesinde bulunan geç dönem Osmanlı devrine ait çeşme yapısı.