Mukaddes Saran
| Mukaddes Saran | |
|---|---|
| Doğum | 13 Subat 1923 Istanbul |
| Ölüm | 1995 Istanbul |
| Uyruk | Türk |
| Evlilik(ler)i | Nuri Saran |
| Yakınları | Sema Ulcay (kizkardeş), Seres Ener (Yeğen) |
| Ebeveyni | Hendrika Erol , Abdulkadir Erol |
| Sanat eğitimi | Devlet Guzel Sanatlar Akademisi |
| Katıldığı akımlar | Ekspresyonizm (Dışavurumculuk) |
| Ünlü yapıtları | Orman (1978), Köylü Kadinlar (1987) , Ladislav Clon Portresi , Gaziköy çeşmesi, Beyaz kir çiçekleri (1988), Kedi |
Mukaddes (Erol) Saran (13 Şubat 1923, İstanbul- 1995, İstanbul), Türk ressam ve heykeltraş.
Eserlerinde figüratif ve peyzaj ağırlıklı konuları işlemiştir. Özellikle portre ve otoportre alanında eserler vermiştir.
Biyografi
İstanbul'un Paşabahçe semtinde 1923 yılında doğdu. Babası tüccar Kadri Erol Bey, annesi Polonya asıllı Hendrika Erol Hanım'dır.
Paşabahçe İlkokulunda öğrenim gördü. İlkokul döneminde resim ve müzik yeteneği ile öğretmenlerinin dikkatini çekti. İlkokuldan sonra eğitimine Kandilli Kız Lisesi'nde devam etti. Bu okulun orta kısmını bitirdi.
Hocalarının ve arkadaşlarının da cesaretlendirmesiyle öğrenimine Akademi'de devam etmeyi istedi, bu konuda ailesi de onu destekledi. 1938-1939 eğitim yılında ilk kez açılan giriş sınavını kazanarak Akademi Resim Bölümü orta kısmına kabul edildi.
Akademi'deki ilk iki yıllık atölye eğitiminde, ilk yıl antik heykellerden, ikinci yıl ise modelden desen çizimi çalışması yaptı.Yarışmalarda dereceleri paylaştığı Müreccel (Özsever) Küçükaksoy bu dönemde en iyi arkadaşı oldu. Nazmi Ziya, Léopold Lévy ve Bedri Rahmi atölyelerinde çalıştı. Mezun olduktan sonra Akademi'nin yüksek kısmına kabul edildi.[1] Öğrencilik yıllarında hastalanması dolayısıyla bir sanatoryumda tedavi görürken, doktoru Safder Tarim'in resim çalışmalarında ona yardımcı olduğu bilinir.[2]
1955 yılında karikatürist Nuri Saran ile evlenerek "Saran" soyadını aldı. Niyazi Sayın, İlhan Selçuk, Mengü Ertel ve dönemin pek çok ünlü karikatüristi, eşinin çevresinden Mukaddes Hanım'ın yaşamına katıldı. Çift, yıllarca evlerinde resimle, müzikle, sanat söyleşileriyle zenginleşen toplantılar düzenledi. Eşiyle sık sık yaptıkları Anadolu ve Avrupa gezileri, burada ziyaret ettiği müzeler ve sergiler, Mukaddes Hanım'ın kültürel birikimlerini zenginleştirdi.
Portreler, figürler, peyzajlar ve natürmortlar üreten Mukaddes Hanım, ilk kişisel sergisini, 1951’de İstanbul’da; ikinci kişisel sergisini 1979’da Taksim Galerisinde açtı.
1985'te eşi Nuri Saran'ı kaybeden Mukaddes Hanım, kışları İstanbul'daki evinin atölyesinde, yazları ise Mürefte'de ailesine ait yazlık evde resim yapmayı yaşamı boyunca durmaksızın sürdürdü.
1988’de Hobi Sanat Galerisinde; 1983, 1986, 1988, 1990 ve 1991 tarihlerinde Beyoğlu İş Bankası Parmakkapı Sanat Galerisinde olmak üzere toplam on bir kişisel sergi açmıştır.
Ödülleri
- Fransa’da Uluslararası Kadın Sanatçılar Sergisi’nde Grup ödülü[3][]
- Clermond Ferraud Uluslararası Kadın Sanatçılar Sergisi’nde Grup Şeref ödülü[3][]
Eserleri ve koleksiyonu
Günümüze gelmiş 100 kadar desen, pastel ve yağlı boya eserlerden oluşan bir koleksiyonu mevcuttur.
Mukaddes Saran koleksiyonunda ayrıca Akademi’de onun diğer sanatçılar tarafından yapılan portreleri ile okul arkadaşları tarafından hediye edilen desenlerin yanı sıra, hocası Bedri Rahmi Eyüboğlu tarafından kendisine verilen resimler dönemin ünlü Türk ressamlarının yetiştikleri ortamı yansıtan eserler vardır.
Koleksiyonunda Bedri Rahmi Eyüboğlu, Eren Eyüboğlu, Hüseyin Bileşik,Mürrecel Küçükaksoy, Ruzin, Avni Arbaş, Füreya, Selim Turan gibi dönem sanatçılarının desen, yağlıboya eserleri mevcuttur.
İlk kişisel sergisi 1951’de İstanbul’da, 1979’da Taksim Galerisi’nde, 1988’de Hobi Sanat galerisinde, 1983,1986,1988,1990 ve 1991 tarihlerinde Beyoğlu iş bankası Parmakkapı Sanat Galerisinde açmıştır.
2007’de aramızdan ayrılışının 12.yılında Artium Sanatevi’nde Retrospektiv sergisi açılmıştır.
2022’de Meşher Sanatevi’nde açılan “Ben Sen Onlar, Sanatçı Kadınların Yüzyılı” sergisine 3 resim ve bir heykel ile katkı vermiştir.
Kaynakça
- ^ Kuru, Alev; Kakan, Ekin (2020). "Çağdaş Türk resim sanatında dışavurumcu portre ve otoportrelerde Mukaddes Saran" (PDF). İdil,Sanat ve Dil Dergisi. 9 (71). doi:10.7816/idil-09-71-06. ISSN 2146-9903. 24 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Ekim 2023.
- ^ Kakan, Ekin (2017). "Çağdaş Türk resminde dışavurumcu otoportreler (1923-1960)". Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü yüksek lisans tezi. 11 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b "Mukaddes Erol Saran'ın kişisel resim sergisi" (PDF). Skylife. 1991. 11 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Ekim 2023.
