İçeriğe atla

Muhtesip

1675 yılından kalma Ralamb Costume Book'tan bir muhtesip minyatürü

Muhtesip, Artuklular'da beyliğin küçük kasabalarında verginin toplanması görevini gören makam, kişi.

Muhtesip,merkeze bağlı eyaletlerde halk ile hükümdar arasındaki münasebeti tesis eden insandı. O, güvenliği ve bilhassa bir hükümdarın ölümünde asayiş ve düzeni sağlamak durumundaydı.

Ayrıca Artuklu kaynaklarına göre böyle bir mevki yazılı olarak yoktur.

Kelime anlamı olarak: İslam şehirlerinde çarşı ve pazar esnafını din kurallarına göre denetleyen görevli, belediye memuru.

Muhtesipler, Osmanlılarda kaza merkezi olan şehirlerde, kadıların beledi hizmetleri görmelerine yardım etmeleri amacıyla hükûmet (divan) tarafından atanan görevlilerdi. Muhtesiplik, Osmanlılarda devletin kaza ve şehirlerdeki iktisadi ve ticari faaliyetlerden elde edeceği vergi hasılatını mümkün olduğu kadar eksiksiz ve adalete uygun şekilde toplamaya çalışan iltizam memurluğu gibiydi. Kadı tarafından tespit olunan narha, satıcıların riayet edip etmediklerini kontrol ile, çarşı ve pazarların denetlemesini yapan hep muhtesipti. Bugünkü belediye zabıta memurlarının vazifesini o dönemde muhtesipler görmekteydi.[1]

Kaynakça

  1. ^ Türkiye'nin İktisadi ve İçtimai Tarihi, I. Cilt, Prof. Dr. Mustafa Akdağ, Cem Yayınevi, İstanbul 1995 (sayfa 326-327)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mardin</span> Mardin ilinin merkezi olan şehir

Mardin, Türkiye'nin Mardin ilinin merkezi olan şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Diyarbakır</span> Diyarbakır ilinin merkezi olan şehir

Diyarbakır, Türkiye'nin Diyarbakır ilinin merkezi olan şehirdir. Üzerinde tarihî Diyarbakır Kalesi'nin bulunduğu Dicle Nehri kıyısında yüksek bir plato çevresinde yer alan şehir, Türkiye'nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin yüzölçümü bakımından Şanlıurfa'dan sonraki ikinci büyük şehridir. Yaklaşık 1,8 milyon nüfusuyla da ülkenin en kalabalık 12. şehridir. Karasal iklimin hâkim olduğu şehirde yazlar son derece sıcak ve kurak geçerken, kışlar ise soğuk, sert ve yağışlı geçer. Diyarbakır, yaklaşık 12.000 yıllık tarihî bir geçmişe sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Artuklu, Mardin</span> Mardinin ilçesi

Artuklu, Türkiye'nin Mardin ilinin bir ilçesi. 12 Kasım 2012'de TBMM'de kabul edilen 6360 sayılı kanun ile Mardin merkez ilçesinin kaldırılması sonucu ilçe olmuştur. İlçede farklı dinî inanışlar paralelinde, sanatsal ve tarihi değeri olan cami, türbe, kilise, manastır ve benzeri dini eserler bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kayseri</span> Kayseri ilinin merkezi olan şehir

Kayseri, Türkiye'nin Kayseri ilinin merkezi olan şehirdir. Türkiye'nin İç Anadolu bölgesindeki şehirlerden birisidir. Nevşehir iline Kapadokya sınırı ile birleşir. Yılkı atlarının olduğu Hörmetçi/Hürmetçi Sazlığı vardır. Kapusbaşı Şelalesi ile de ünlüdür. Mantı, yağlama gibi yemekleri de yöreseldir.

<span class="mw-page-title-main">Aksaray (il)</span> Türkiyenin İç Anadolu Bölgesinde bir il

Aksaray, Türkiye'nin İç Anadolu Bölgesi'nde, kısmen Konya Havzası'nda ve kısmen Kapadokya'da yer alan, merkezi Aksaray kenti olan ildir. Daha öncesinde il iken 1933'te ilçe yapılmış ve 15 Haziran 1989 tarih ve 3578 sayılı yasa ile Niğde'den ayrılarak yeniden il olmuştur. Niğde'nin kuzeybatısında, Konya'nın doğusunda, Ankara'nın güneydoğusunda yer almaktadır. 433.055 nüfusa (2022) ve 7.659 km² yüz ölçümüne sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Bitlis</span> Bitlis ilinin merkezi olan şehir

Bitlis, Bitlis ilinin merkezi olan şehirdir. Merkez ilçeye bağlı üç bucak vardır. Doğu Anadolu Bölgesi'nde yer alan Bitlis'i, güneyden Siirt, batıdan Muş, kuzeyden Ağrı illeri ve doğudan Van Gölü çevreler. Bitlis, Kaleleri ve İslam eserleriyle önemli bir ildir. Bitlis merkez ilçe Sosyo-ekonomik gelişmişlik indeksinde Türkiye genelinde 359, il genelinde 1. sıradadır.

<span class="mw-page-title-main">Kızıltepe</span> Mardinin ilçesi

Kızıltepe, Mardin ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Çemişgezek</span> Tuncelinin ilçesi

Çemişgezek, Tunceli ilinin bir ilçesidir.

Kadı, Osmanlı Devleti'nde kaza adı verilen yerleşim yerlerine belli bir süre için merkezi yönetim tarafından atamış, görev bölgesindeki şer'i ve idari yargıdan tek başına sorumlu olan ayrıca mülki idare amiri, yerel yönetici ve emniyet müdürlüğü görevlerini yerine getiren bir kamu görevlisidir.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Pazar</span>

Yeni Pazar Sırbistan sınırları içinde, Sancak bölgesinde bir şehir ve belediye merkezidir. Sancak bölgesinin, Sırbistan bölümünde kalmış kısmının merkezidir. İdari olarak Şumadiya ve Batı Sırbistan bölgesinin Raška ilçesi sınırları içinde yer alır. Sırbistan-Kosova sınırına yakın bir konumdadır.

<span class="mw-page-title-main">Kemah</span> Erzincanın bir ilçesi

Kemah, Erzincan ilinin ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Kili</span>

Kili, Ukrayna' nın güneybatısında, Odessa Oblastı' nda bulunan Kiliya Rayonunun merkez şehridir. Tuna Nehri deltasında, tarihi Besarabya topraklarında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sancak (idari birim)</span> osmanlı idari birim

Sancak, Osmanlı İmparatorluğu’nun idari yapılanmasına dair bir terim olan sancak, Osmanlı Devleti'nde bir bölge veya gelir getiren has anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Tâceddinoğulları Beyliği</span>

Tâceddinoğulları Beyliği, 14. ve 15. yüzyıllarda günümüz Samsun ve Ordu yörelerinde hüküm süren Türk beyliği. Anadolu beyliklerinden biri olarak sınıflandırılmakta olup Orduköy ve Erbaa merkezli olarak yönetilmiştir. Taceddinoğulları Beyliği yine sınırdaş bir beylik olan Haciemiroğulları gibi Çepni boyuna mensuptur.

<span class="mw-page-title-main">Varat (eyalet)</span>

Varat Eyaleti veya Varat Beylerbeyliği, 1661 yılında IV. Mehmed zamanında kurulan Osmanlı İmparatorluğu eyaleti.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu'nun ekonomik tarihi</span>

Osmanlı İmparatorluğu'nun ekonomik tarihi, iki alt döneme ayrılır. Birincisi, oluşturulan kapalı tarım ekonomisinin imparatorluk içinde bölgesel fark gösterdiği klasik çağ (genişleme); ikincisi ise devlet ve kamu işlevleri üzerine, idari ve politik düzenlemeler ile başlayan devlet örgütlü reformları kapsayan reform dönemidir. Askerî reformlar ile başlayan değişim; kamu ve zanaatkar loncalarına uzanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Erzincan Beyliği</span> Türk beyliği

Erzincan Beyliği, Erzincan Emirliği veya Mutahharten Beyliği, 14. yüzyılın sonları ile 15. yüzyılın başlarında hüküm süren Anadolu Türk Beyliklerinden biri.

Şehir kethüdası, Osmanlı Devleti'nde devlet görevlisidir. Şehir halkının hükûmet önündeki temsilcisidir. Devlet ile toplum arasında iletişim ve irtibatı sağlamakla görevlidir. Arşiv belgeleri ve şerʻiyye sicillerinde: “şehir kâhyası”, “kasaba kethudâsı/kâhyası”, “vilâyet kethudâsı”ve “şehir vekili” olarak da isimlendirilmektedir. Konya’da bir dönem “şehir emini”; Urfa, Ergani gibi bazı şehirlerde “melik”, Mısır kıtasında “şeyhü’l-beled”, Tunus’ta “medine ve varoş şeyhleri”, Karaferye’de “varoş kethudâsı”adlarıyla da anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Beçin Kalesi</span> Muğlanın Milas ilçesinde tarihi bir kale

Beçin Kalesi Muğla'nın Milas ilçesinde bulunan tarihi kale.

<span class="mw-page-title-main">Eğrigöz, Emet</span>

Eğrigöz, Kütahya ilinin Emet ilçesine bağlı bir köydür.