İçeriğe atla

Muhammed bin Toğaç

Muhammed bin Toğaç
İhşidîler Hükümdarı
Hüküm süresi934-946
Sonra gelenEbü’l-Kâsım Ûnûcûr
Doğum882
Ölüm946
Tam adı
Ebu Bekir Muhammed bin Toğaç
HanedanAkşitler
BabasıTuğç bin Cuff

Muhammed bin Toğaç (ya da Muhammed bin Tuğc), (Arapça: محمد بن طغج الإخشيد, Muḥammad b. Ṭuġǧ al-Iḫšīd veya tam adı أبو بكر محمد بن طغج الإخشيد‎, Abū Bakr Muḥammad b. Ṭuġǧ al-Iḫšīd) kendisi Fergana'dan gelmiş İhşidi (Farsça: إخشيديو‎, Iḫšīdiyūn) hanedanı kurucusudur. 882 yılında Fergana'da doğmuş ve 946 yılında ölmüştür. 935 - 946 arasında kendi adınının son terimini verdiği hanedanlığı yönetmiştir. Semerkand'ın doğusunda Mug (Mōḡ) Dağı üzerindeki kalede bulunmuş olan Soğdca yazılmış bir belgede "eḵšīd" unvanından söz edilir ki, buda Soğdca alfabe ile (ʾ)xšyδ ve Mani alfabesi ile (ʾ)xšy(y)δo olarak yazılan, onaylanmış bir Soğd dilinde bir yönetici unvanıdır. Sonraları, Doğu Türkistan'da bulunmuş Soğdca yazılı metinlerde de Arapça-Farsça yazılım biçimi bu "eḵšīd" unvanı görülmüştür. 11. yüzyılda Kâşgarlı Mahmud, Özçent'te yerleşik, "اذكش, Edhgiş" "Özçend’de yerleşmiş olan bir Türk oymağı."[1]'dan söz eder. Kendisinin Fergana'dan geldiği bilinen Muhammed bin Toğaç'ın kökeni büyük bir olasılıkla Özçend’de yerleşmiş olan bir Türk "Edhgiş" oymağındandır.

İhşid Fergana'da prenslere verilen unvandır, içlerinden bir tanesi İbn Toghj dedesi Mutasım altında görev almıştır. Diğerleri gibi, Bağdat'tan görevlendirilmiş Mısır'dan sorumlu bu subay bağımsız egemenlik kurmuş ve orada kendisi ve onun ardılları bir çeyrek yüzyıl hüküm sürmüştür. Birkaç mücadeleden sonra İbn Râik, İhşidiler ile uzlaşması mümkün olmuş ve sonra o kuzeyde komutasını korumuştur.[2] Madeni paralar üzerinde onun adı genellikle Muḥammad al-Iḫšīd olarak basılıdır.[3]

946 yılında ölümünden sonra taht için küçük olan oğlu Ebü’l-Kâsım Ûnûcûr hadım Ebü’l-Misk Kâfûr'un (946-968) naipliğine tahta geçmiştir.

Notlar

  1. ^ Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-16-0405-2, Cilt I, sayfa 96.
  2. ^ William Muir, Chapter LXXIII, 295-329 A.H., Al-Muktadir, Al-Kahir, Ar-Radi 20 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
  3. ^ Album, Stephen. A Checklist of Islamic Coins, İkinci Baskı, Ocak 1998, Santa Rosa, California.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Buhara</span> Özbekistanda bir şehir

Buhara, Orta Asya'nın en eski yerleşim bölgelerinden olan ve günümüzde Özbekistan sınırları içinde bulunan tarihî şehir. Arkeolojik bulgular şehrin tarihinin en az 2500 yıl civarında olduğunu göstermiştir. Şehirde yapılan Arkeolojik kesit çalışmalarında yaklaşık 20 m kadar derinlikteki alt katmanda; kamusal binalar, askeri tahkim yapıları, çanak-çömlek ve madeni paralar gibi çeşitli arkeolojik buluntulara rastlanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kâşgarlı Mahmud</span> 11. Yüzyılda yaşamış sözlükbilimci

Mahmûd bin Hüseyîn bin Muhammed el-Kâşgarî veya bilinen adıyla Kâşgarlı Mahmud (1008-1102), Türk dilleriyle ilgili çalışmalarıyla tanınmış 11. yüzyıl leksikografı. Kâşgar'ın 45 km güneybatısındaki Opal kasabasında dünyaya geldi. Bazı kaynaklara göre ise Isık Göl yakınındaki Bars Kul'da doğmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Fergana Vadisi</span>

Fergana Vadisi, Orta Asya'da Özbekistan'ın doğusunu, Kırgızistan'ın güneyini ve Tacikistan'ın kuzeyini kapsayan vadi.

<span class="mw-page-title-main">Zeydîler</span>

Alevîler ya da Zeydî-Alevîler Hanedanlığı İran'ın bugünkü Taberistan (Mazenderan, Gilan ve Gülistan eyaletleri) bölgesinde 9. yüzyılda kurulan ve tarihte Elburz Dağları ile Hazar Denizi arasında yer alan Zeydî-Alevî olarak da bahsedilen, Caferîliğe bağlı olan Şiî Türkmen bir emîrliktir. Anadoludaki Alevîlerin büyük bir kısmının kökeni, günümüz İran'daki Taberistan ve Horasan bölgesindeki Türkmen Alevî, yani Ehl-i Beyt Hanedanına dayanmaktadır. Çapraz evliliklerle Arap-Türkmen aşiretleriyle Anadolu topraklarına uzanan ve varlıklarını sürdüren Zeydî-Alevîler isimlerini, soyundan geldikleri Zeyd-'ûl Alevî'den almaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">İhşîdîler</span> Mısırda kurulup Hicaz ve Levanta doğru genişlemiş bir emirlik

İhşîdîler Hanedanı ya da Akşitler, 935'ten 969'a kadar Mısır ve Levant'ı yöneten bir Türk Memlûk hanedanıydı. Bir Türk Memlûk askeri olan Muhammed bin Toğaç, Abbasi halifesi Râzî tarafından Vali olarak atandı. Hanedan, Abbasiler adına valiler olarak konumlarını yansıtan Arapça "Wāli" unvanını taşıdı. Fâtımî ordusu 969'da Fustat'ı fethettiğinde İhşîdîler sona erdi. Ailenin mezarı Kudüstedir.

<span class="mw-page-title-main">Zekeriya el-Kazvinî</span> 13. yüzyılda yaşamış Fars asıllı matematik, fizik, astronomi, coğrafya ve jeoloji bilgini

Ebu Yahya Zekeriyyâ bin Muhammed el-Kazvînî, 13. yüzyılda yaşamış Fars asıllı matematik, fizik, astronomi, coğrafya ve jeoloji bilgini.

<span class="mw-page-title-main">İbn Mâce</span>

İbn Mace veya İbn-i Mace el Kazvini, İranlı hadis bilgini ve düşünür.

<span class="mw-page-title-main">El-Tusi</span> Vikimedya anlam ayrımı sayfası

El Tusi veya Tusi, İran'da Hazar Denizi'nin hemen batısında kalan tarihi Horasan bölgesindeki Tus şehrinde doğmuş Fars kökenli bazı bilim adamlarına verilen bir unvandır. Bilim adamlarının bazıları al-Tusi unvanı ile adlandırılır bunlar:

<span class="mw-page-title-main">Tus, İran</span> İranda antik bir şehir

Tus Toos veya Tous veya Tus Tūs olarak bilinen, eski Yunanca Susia olarak bilinen İran'da Razavi Horasan eyaletinde antik bir şehirdir. Eskiden Partlar zamanında şehir Susia ismiyle bilinirdi. Yaşlı Pliny lakabıyla tanınan Romalı subay ve ansiklopedi yazarı Gaius Plinius Secundus'a (23-79) göre Susia, kaliteli ünlü baldıranotu ile tanınmıştır.

Kâşî ya da tam künyesiyle Gıyâsüddîn Cemşîd bin Mes'ûd el-Kâşî 14. yüzyılın son yarısında, Kaşan'da doğmuş hekim, matematikçi ve gökbilimcidir.

<span class="mw-page-title-main">Özçent</span>

Özçent veya Özçend, Türk Dili'nin en eski ve değerli sözlüklerinden Divânu Lügati't-Türk'te;

<span class="mw-page-title-main">İbn-i Cezerî</span> Kıraat ve hadis âlimi

İbn-i Cezerî, tam adıyla Ebü’l-Hayr Şemsüddin Muhammed bin Muhammed bin Muhammed bin Ali bin Yûsuf el-Cezerî, İslam alimi, tarihçi ve yazar.

İbn-i Hallikân On üçüncü yüzyılda yaşamış olan tarihçi, fakih ve şair. İbn Hallikân soyunu, Abbâsî Devleti'nde çeşitli görevlerde bulunan Belhli olan Budist kökenli Bermekî ailesine dayandırır ancak bazı kaynaklar Arap veya Kürt olduğunu iddia eder.

El-Hakem bin Ebü'l-Âs bin Ümeyye, Emevî hanedanının Mervaniler kolunun kurucusu ve dördüncü Emevî Hâlifesi I. Mervan'nın (hk. 684–685) babası ve Osman bin Affan'nın (hk. 644–656) amcasıdır.

İbn Huzeyme,, Sahih ibn Huzeyme ile tanınan, hadis ve Şafii mezhebi Fıkıh alimi.

İbn Gazi el-Miknasi (1437–1513) yılları arasında yaşamış Fas'lı İslam hukukçusu ve matematik bilgini. Tam adı "'Ebu Abdullah Muhammad bin Ahmed bin Muhammed İbn Gazi el-Miknasi"'dir. Arapça: محمد بن أحمد بن محمد بن محمد بن علي بن غازي. Günümüze ulaşan Arapça el yazmaları mevcuttur.

Toğç bin Cuff bin İltekin bin Furan bin Furı bin Hakan Abbasi Halifeliğine ve özerk Tulunid hanedanına hizmet eden bir Türk askeri subaydı. İhşîd hanedanlığının kurucusu Muhammed bin Toğaç'in babasıydır.

<span class="mw-page-title-main">Kaim (Fâtımî halifesi)</span> İfrikiyede ki ikinci Fatimi halifesi (On ikinci İsmaili imamı)

Ebu'l-Kasım Muhammed ibn Abdullah veya daha çok bilinen saltanat ismiyle el-Ka'im bi-Emrillah veya bi-Emri'llah, Fatımi hanedanının Ifrıkiyye'deki ikinci halifesiydi ve 934'ten 946'ya kadar hüküm sürdü.İsmaili mezhebine göre 12. İmamdı.

<span class="mw-page-title-main">Ebü’l-Misk Kâfûr</span> İhşîdî hanedanının hükümdarı

Ebü'l-Misk Kâfûr, (905-968), aynı zamanda el-Leythi, el-Suri, el-Labi olarak da bilinir, İhşidî Mısır ve Suriye'nin baskın şahsiyetidir. Aslen siyah bir köledir, daha sonra Mısır veziri olmuş ve efendisi Muhammed bin Toğaç'ın ölümünün ardından 946'dan itibaren fiili olarak Mısır'ın hükümdarı olmuştur. Daha sonra 968'deki ölümüne kadar İkşidî topraklarını yönetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ebü’l-Fevâris Ahmed</span> İhşîdî hanedanının hükümdarı

Ebü'l-Fevâris Ahmed bin Ali el-İhşîd, 968-969 yılları arasında Mısır, Suriye ve Hicaz'ı yöneten İhşidî hanedanının özerk hükümdarlarının sonuncusudur. Ancak çocuktu ve fiilen hükümdarlık yapmamış, önce vezir Cafer bin Furat'ın, sonra da amcası Ebü'l-Hasan bin Ubeydullah bin Toğaç'ın himayesi altında bulunmuştur. Saltanatı, 969 yazında Fatımiler'in Mısır'ı fethetmesiyle son bulmuştur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.