İçeriğe atla

Muhammed bin Suud

Muhammed bin Suud
محمد بن سعود
Diriye Emiri
Hüküm süresi1725 - 1765
Önce gelenSuud bin Muhammed
Sonra gelenAbdülaziz bin Muhammed
Doğum1689
Diriye, Riyad
Ölüm16 Eylül 1765
Diriye, Riyad
Çocuk(lar)ıAbdülaziz bin Muhammed
Faysal
Suud
Ali
Abdullah
Tam adı
Muhammed bin Suud bin Muhammed bin Mukrin es-Suudi
HanedanSuud Hanedanı
BabasıSuud bin Muhammed
DiniVehhabi İslam

Muhammed bin Suud Âl-i Mukrin (Arapça: محمد بن سعود; d. 1689, Diriye - ö. 16 Eylül 1765, Diriye), Suud Hanedanı'nın kurucusu Suud bin Muhammed'in oğlu, Diriye Emirliği'nin emiri.

Ataları Katif'ten gelerek Diriye'ye yerleşen Muhammed'in ailesi Aneze kabilesinin el-Mukrin aşiretine mensuptur. Bir rivayete göre babasının 1725'te ölümü üzerine, diğer bir rivayete göre kuzeninin 1727-28'de ölümü üzerine Diriye emiri olmuştur. 1745 yılında Vehhâbilik'in kurucusu Muhammed bin Abdülvehhâb ile tanışarak ittifak kurdu. Muhammed bin Abdülvehhâb'ın kızıyla evlenerek Vehhabilik'in yayılmasını destekledi. Emirliğin Suud ailesinin, şeyhliğin ise Muhammed bin Abdülvehhâb'ın soyundan gelmesi kararlaştırıldı. Böylece bugünkü Suudi Arabistan'ın siyasi-mezhebi temeli atıldı.

Muhammed, Necid bölgesinde hakimiyet alanını genişletmek için başta Riyad'a saldırdı. 1747 yılında Riyad emiri ile yaptığı savaşta iki oğlunu kaybetti. Daha sonra Riyad'a pek çok kez sefer düzenledi ancak başarılı olamadı. Osmanlı'dan çekindiği için büyük şehirlere saldırmadı. Osmanlı önemli bir mevkide olmayan Necid'le ilgilenmediği için Suudi-Vehhabi ittifakı başarılı oldu. 16 Eylül 1765'te Diriye'de öldü. Oğullarına Osmanlı ile iyi geçinmelerini vasiyet ettiği rivayet edilir.[1]

Kaynakça

  1. ^ es-Seyyid Muhammed eş-Şâhid, TDV İslâm Ansiklopedisi, cilt: 30, sayfa: 570-571

İlgili Araştırma Makaleleri

Vehhabîlik ya da Vahhabizm, İslam'a bağlı Sünni-Hanbelî mezhebinin bir altkolu olan ve 18'inci asırda Muhammed bin Abdülvehhâb tarafından başlatılmış fikir akımıdır. Muhammed bin Abdülvehhâb kendi düşüncelerini Kur'an ve Hadislerde olmayan her şeyin reddi, esas İslam'a dönüş olarak tanımlar. Abdülvehhâb'ın etkilendiği İbn Teymiyye ve Ahmed bin Hanbel gibi İslam alimlerinin düşüncelerinin ve şirk olarak görülen şeylere karşı duruşlarının etkisi Vehhabîlik akımında baskındır. Vahhabi(zm) terimi Abdülvehhâb'ın şahsı tarafından kullanılmadı, hatta bazı taraftarları "Selefî" terimini kullanmayı tercih ederek "Vahhabi" kullanımını reddederler. Bunun bir sebebi ise Muhammed bin Abdülvehhâb'ın yeni bir İslam yorumu getirmediği ve esas İslam'ı, Ahmed bin Hanbel'i takip ederek tekrar canlandırdığı düşüncesidir. Vehhabîlik tanımlamasını nadir olarak benimseyen Vehhabîler olsa da, sıklıkla bu mezhepte olmayanlar tarafından onları tanımlama amacıyla kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Suudi Arabistan</span> Orta Doğuda yer alan bir ülke

Suudi Arabistan veya Suudistan ya da resmî adıyla Suudi Arabistan Krallığı, Arap Yarımadası'nda bulunan en büyük ülkedir. Kuzeybatı'da Ürdün, kuzey ve kuzeydoğu'da Irak, doğuda Kuveyt, Katar, Bahreyn ve Birleşik Arap Emirlikleri, güneydoğuda Umman, güneyde Yemen, kuzeydoğusunda Basra Körfezi ve batısında Kızıldeniz ile çevrilidir. Buraya iki kutsal caminin arazisi de denir; çünkü İslam'a göre iki kutsal şehir olan Mekke ve Medine bu ülkededir. Suudi Arabistan, Orta Doğu'daki bütün körfez ülkelerinde olduğu gibi hızla gelişmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Riyad</span> Suudi Arabistanın başkenti

Riyad, Suudi Arabistan'ın başkenti ve en büyük şehridir. Şehir aynı zamanda Riyad Bölgesi'nin merkezi olup Arap Yarımadası'nın ortasında yer almaktadır ve 6 milyon nüfusa sahiptir. Şehir Merkez adı verilen 8 adet belediyeden oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Suudi Arabistan bayrağı</span> Ulusal bayrak

Suudi Arabistan Bayrağı, Suudi Arabistan'ın 15 Mart 1973'ten beri kullandığı resmî devlet bayrağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Diriye Emirliği</span>

Diriye Emirliği veya İlk Suûdi Devleti, 1744 yılında kuruldu. Şeyh Muhammed bin Abdülvahhab, Diriye'ye yerleştiğinde Diriye Prensi Muhammed bin Suud Vahhabî'nin dâvâsını desteklemeye ve benimsemeye hazırdı.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı-Suudi Savaşları</span> Mısır eyaleti birlikleri ile Diriye Emirliği arasındaki savaş

Osmanlı-Suudi Savaşları, 1811-1818 Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa komutası altındaki birlikler ile, Diriye Emirliği ordusu arasında yapılan savaş.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed bin Abdülvehhâb</span>

Muhammed bin Abdülvehhâb,, Vehhabîlik'in kurucusu olduğu düşünülmekle birlikte Vehhabilik İslami bir tümel kategori değildir. Selefi ekolünün ünlü alimlerinden ve Diriye Emirliği'nin iki kurucusundan birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Necid Sultanlığı</span>

Necid Sultanlığı Necid ve Ahsa Emirliği'nin devamıdır, bu emirlik Cebel Şammar Emirliği başkenti Hail şehri ve bölgesini ele geçirip bu emirliği'de son verince emirlik Necid Sultanlığı adını aldı. 1921-1926 yılları arasında Arabistan'da hüküm sürdü. Kurucusu Abdülaziz el-Suud'dur. Başkenti Riyad'dır. Şimdiki Suudi Arabistan'ın temelini oluşturan devletlerden biri bu sultanlıktı. Ülkede monarşi yönetimi uygulanmaktaydı. Beş yıl yaşayan bu devlet, 1925 yılında Hicaz Krallığı'nı da ele geçirip bu krallığa da son verip Hicaz ile birleşerek, Hicaz ve Necid Krallığı adını aldı. Zaman içinde bu krallık da büyüyüp İbn Suud'ca El-Ahsa ve Katif'teki zaten kendisine bağlı dominyonların, Hicaz ve Necid Krallıkları'nın artık tek bir isimde tamamen birleştiğini ilan edilip Suudi Arabistan'ı meydana getirecektir.

<span class="mw-page-title-main">Suud Hanedanı</span> Suudi Arabistanı yöneten aile

Suud Ailesi, Suudiler veya Suud Hanedanı, Suudi Arabistan'ın kraliyet ailesi. Hanedan ilk Suudi Devleti olarak bilinen Diriye Emirliği'nin (1744-1818) kurucusu Muhammed bin Suud'un torunları ve kardeşlerinden oluşur, ancak ailenin egemen grubunu öncelikle Suudi Arabistan'ın modern kurucusu İbn Suud'un torunları oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Necid Emirliği</span>

Necid Emirliği veya İkinci Suudi Devleti 19. yüzyılın başları ile sonlarında, 1818 ve 1891 yılları arasında var olan ikinci Suudi devletidir.

<span class="mw-page-title-main">İbn Suud</span> Suudi Arabistanın kurucusu ve ilk kralı

Abdülaziz bin Abdurrahman bin Faysal Âl-i Suud veya bilinen adıyla İbn Suud, Suudi Arabistan'nın kurucusu ve ilk kralı. Abdurrahman bin Faysal ile Sare bint Ahmed es-Sudeyri'nin oğlu olarak Riyad'ın yüksek taraflarındaki Necid bölgesinde doğan Abdülaziz 1953'te Taif kentinde öldü.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı Arabistanı</span>

Osmanlı Arabistanı, Arap Yarımadası'nın 1517-1918 yılları arasında Osmanlılar tarafından yönetildiği dönemdir. Osmanlı'nın bu bölgedeki kontrol gücü, 4 asır boyunca devlet otoritesinin gücüyle orantılı olarak değişmiştir.

Suudi Arabistan'ın birleşmesi 1902 ve 1932 yılları arasında İbni Suud'un liderliğinde günümüzdeki Suudi Arabistan Krallığının Arap Yarımadasında bulunan çeşitli kabile, emirlik ve krallıklarla birlikte Arap Yarımadasının büyük bir kısmını ele geçirdiği askeri ve politik süreç.

<span class="mw-page-title-main">Cebel-i Şemmer Emirliği</span> 1836-1921 Kuzey Arabistan devleti

Cebel-i Şemmer Emirliği, diğer adlarıyla Ha'il Emirliği yahut Âl-i Reşid Emirliği, Arabistan yarımadasının Necid bölgesinde kurulmuş ve 19. yüzyılın ortalarından 1921'e kadar yaşamış devlettir. Cebel-i Şemmer Türkçeye "Şemmer Dağı" olarak çevrilir. Şemmer'in başkenti Ha'il'dir. Reşidi ailesi ülkeyi monarşi ile yönetmiştir. Günümüzde toprakları Suudi Arabistan, Irak ve Ürdün'ün içindedir.

<span class="mw-page-title-main">Necid ve Ahsa Emirliği</span>

Necid ve Ahsa Emirliği, Riyad Emirliği veya üçüncü Suud devletinin devamı olan 1913-1921 yılları arasında var olmuş bir devletti. 1902 yılında Riyad Muharebesi'nde Suudilerin Riyad'ı ele geçirdiğinde Riyad Emirliği yani üçüncü Suud Devleti kuruldu. Sonrasında Cebel Şammar Emirliği ve Osmanlı İmparatorluğu ile mücadele neticesi sınırlarını emirlik genişletti. 1913'te İbn Suud ani bir baskın ile El-Ahsa'yı Osmanlı İmparatorluğu'ndan alınca da emirlik Necid ve Aksa Emirliği adını aldı, Birinci Dünya Savaşı sırasında ve sonrasında topraklarını daha da genişleten emirlik 1921 yılında esas rakibi Cebel Şammar Emirliği'nin başkenti olan Hail şehri ve bölgesini ele geçirip bu emirliği tamamen ortadan kaldırınca Necid Sultanlığı'na dönüşecektir.

<span class="mw-page-title-main">Abdülaziz Alü'ş-Şeyh</span>

Abdülaziz bin Abdullah bin Muhammed Alü'ş-Şeyh et-Temimi, Abdülaziz Âl-i Şeyh veya Abdülaziz el-Şeyh, Suudi Arabistan başmüftüsü.

<span class="mw-page-title-main">Hicaz Krallığı</span> Orta Doğuda Hicaz bölgesinde hüküm sürmüş bir devlet

Hicaz Haşimi Krallığı, Orta Doğu'da Hicaz bölgesinde Haşimi Hanedanlığı tarafından yönetilmiş bir devletti. Arap İsyanı esnasında Mekke Şerifi Hüseyin'in Osmanlı ordusunu Arabistan Yarımadası'ndan sürmek için Britanya İmparatorluğu güçleri ile ittifak içinde mücadele etmesi sonrasında Osmanlı İmparatorluğu I. Dünya Savaşı'nda Britanya İmparatorluğu'na yenilerek, bölgeyi tamamen kaybetmiş ve Hicaz millî bağımsızlığını kazanmıştır.

Halidoğulları veya Benî Halid bir Arap kabile konfederasyonudur. Kabile, Irak'ın güney bölgesini ve Doğu Arabistan'ı ve el-Kasım'ı 15.yüzyıldan 18.yüzyıla kadar ve yine 19. yüzyılın başlarında Osmanlı İmparatorluğu'nun himayesinde yönetti. Büyük ölçüde, kabilenin etki alanı kuzeyde Irak'tan güneyde Umman sınırlarına kadar uzanıyordu ve Orta Arabistan'da Necid bölgesini yöneterek siyasi nüfuz sahibi oldu. Kabilenin üyelerinin çoğu şu anda doğu ve orta Arabistan'da ikamet ederken diğerleri Kuveyt, Katar, Bahreyn, Filistin, Suriye ve Birleşik Arap Emirlikleri'nde yaşamaktadır. Benî Halid, hem Şii hem de Sünnidir. Kabilenin kökeni, Halid bin Velid'in mensup olduğu Beni Mahzum kabilesine dayanır.

<span class="mw-page-title-main">Riyad Muharebesi</span>

Riyad Muharebesi Reşidi ile Suudi güçleri arasında Birleşme Savaşı sırasında yaşanan küçük çaplı ama önemli bir muharebedir. Bu muharebe 13 Ocak 1902'de bugünkü Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'daki Masmak Kalesi'nde meydana geldi.

<span class="mw-page-title-main">Riyad Emirliği</span> Wikimedia anlam ayrımı sayfası

Riyad Emirliği 1902'den 1913'e kadar Üçüncü Suudi Devleti'nin ilk yinelemesiydi. Suud Hanedanı tarafından yönetilen bir monarşi idi. Devlet, Suudi güçlerinin Riyad Muharebesi sırasında Reşidiler tarafından yönetilen Cebel Şammar Emirliği'nin kontrolündeki Riyad'ı ele geçirmesinden sonra kuruldu. Necid ve Ahsa Emirliği'nin doğrudan öncülü ve bugünkü Suudi Arabistan'ın en eski yasal selefiydi. El-Ahsa 1913 yılında Osmanlı İmparatorluğu'na yapılan baskınla ele geçirilmiştir. Emirliğin adı da Necid ve Ahsa Emirliği olarak değişmiştir.