İçeriğe atla

Muhammed Osman Sirâceddîn

Şeyh Muhammed Osman Sirâceddîn en-Nakşibendi

Şeyh Muhammed Osman Sirâceddîn Nakşibendî (Arapça: الشَّيخ مُحَمَّدْ عُثمان سراجُ الدّین نَقشبَندی), Osman Sirâceddîn-i Sânî veya Bâbâ Şah (1896; Biyara, Irak - 1997; İstanbul, Türkiye), İslâm âlimi ve mutasavvıf.

Şeyh Ömer Ziyâeddîn'in torunu, Şeyh Muhammed Alâeddîn'in oğlu olan Osman Sirâceddîn'in nesebi Hüseyin bin Ali kanalı ile Muhammed'e bağlanıyor.[1][2] Büyük dedesi olan Osman Sirâceddîn et-Tavilî'den sonra gelen Osman olduğu için Arapçada; ikinci anlamına gelen sânî lakabını almıştır.[1]

Hayâtı

Osman Sirâceddîn, 1896 yılında Irak'ın Biyara köyünde doğdu.[1] Genç yaşta babasının nezaret ve terbiyesi altında dini ilimleri öğrendikten sonra Devrud ve Biyara medreselerinde eğitimini Arapça ve Farsça tamamladı. Babasının vefatından sonra Biyara Tekkesi'nde posta oturdu.[3] 1958 yılına kadar ilim ve irşad faaliyetlerini aralıksız sürdürdü. Irak'taki siyasi ortamın müsait olmayışı sebebiyle 1959'da İran'a göç etti.

İran

Orada ilim ve medrese ehli kişilerce takdir edilen ve saygı gösterilen Osman Sirâceddîn babasının kurduğu Durûd Tekkesi'ni yeniden faal hale getirdi. İran'ın farklı bölgelerine yaptığı seyahatler sonucu İran'ın kuzeybatısına düşen Sünnî bölgelerde ve Taliş mıntıkasındaki Hâlidî mensupları arasında güçlü bir bağ kurdu. İslam bilimleri alanında eğitim verilen 450 talebelik bir okul inşa ettirdi. Aynı zamanda, bölgede onun öncülüğünde 100'den fazla okul inşa edilmiştir. (Onun İran’da bulunduğu yaklaşık yirmi yıllık dönemde Nakşibendi mensuplarının sayısı ve etkinliklerinde artış olmuştur.)[4]

1979 İran İslâm devriminden sonra İran'dan ayrılıp Biyara'ya geri döndü fakat o dönemde Irak ve İran arasındaki savaştan dolayı Bağdat'a geçti. Faaliyetlerini önce Irak'ta, sonra Fransa'da ve Türkiye'de sürdürmek mecburiyetinde kaldı.[5]

Türkiye

1990 yılında Türkiye'de yerleşen ve Hadımköy'deki misafirhanesinde yurt içi ve yurt dışından gelen ziyaretçileriyle dinî sohbetlerde bulunan Osman Sirâceddîn, yanına gelen insanların maddî ve manevî rahatsızlıklarına çareler arardı. Yüzündeki tatlı tebessüm hiçbir zaman eksilmezdi. İnsanlar arasında kardeşlik, dostluk, anlaşma kokusunu yayardı. Fakir ve muhtaçlara yardım eder kendisini de fakir bir kul olarak görürdü. İnsanlardan helal yemeleri için alın teri ile çalışmalarını isteyen ve onları bu yolda cesaretlendiren Osman Sirâceddîn, gençlere faydalı ilimler öğrenmeyi tavsiye ederdi.

Ölümü

Son asrın büyük tasavvuf alimlerinden Nakşibendi ve Kadiri tarikatı şeyhi Seyyid Muhammed Osman Sirâceddîn, 30 Ocak 1997 yılında vefat etti. Hadımköy'de bulunan dergâhının bahçesine defnedildi.[6][7]

Eserleri

  • Sirâcü'l-Kulûb (Çeviri: Selahattin Alpay) ISBN 9789751625472
  • Tafsīr Sūra Wa al-Tīn
  • Risāla al-Shihāb al-Thāqib
  • Al-'Itiqād al-Rasīn wal-Yaqīn billah

Kaynakça

Özel
  1. ^ a b c Osman Sirâceddîn-i Tavilî (en-nakşibendî, el-evvel) ve Ailesi, s. 40
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2016. 
  3. ^ Muhammed, Serbürdeki Havraman, s. 583
  4. ^ Algar, Nakşibendîlik, s. 331-338
  5. ^ TDV İslâm Ansiklopedisi (cilt: 15; HÂLİDİYYE sayfa: 295)
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2016. 
  7. ^ https://www.google.com.tr/maps/place/%C5%9Eeyh+Muhammed+Osman+S%C4%B1raceddin+T%C3%BCrbesi/@41.064366,28.6189189,15z/data=!4m2!3m1!1s0x0:0xa2bfc5d46a27af47[]
Genel
  • Osman Sirâceddîn-i Tavilî (en-nakşibendî, el-evvel) ve Ailesi (Yazar: Osman Muhammed, 2017) ISBN 9786059261760

İlgili Araştırma Makaleleri

Nakşibendilik, 14. yüzyılda Orta Asya'da Buhara çevresinde gelişen ve adını kurucusu sufi alim Bahâeddin Nakşibend'den alan tasavvuf tarikatı.

Hâlidîlik, İslam'ın Sünnîlik mezhebine bağlı bir tarîkat olan Nakşibendîliğin en yaygın kollarından biridir. Kol, adını Kürt İslam âlimi Halid Bağdadî'den alır. Türkiye'de etkinlik gösteren Nakşibendî şeyhleri genellikle Halidî'dir.

Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî, Kürt asıllı İslâm âlimi, mutasavvıf ve şairdir. Nakşibendi Hâlidîlik yolunun öncüsüdür.

Babâ'îyye ya da Babâîlik, Horasan doğumlu olan Ebû'l-Bekâ Baba İlyâs bin Ali el-Horasânî ve müridi Baba İshâk Kefersudî'nin ayaklanması ile tanınan Vefâî Tarikatı çevrelerine verilen addır. Gerçek Ehl-i Beyt sevgisini ön planda tutan ve Irak'ta yaşayan Seyyid Ebu'l Vefâ'ya nisbetle anılan bu tarikât Anadolu'ya Dede Karkğın ve hâlifeleri ile yayılmış ve "Babâîlik" olarak tanınmıştır. Şiîlik ile doğrudan ilgisi yoktur. Ancak o dönemdeki benzer tasavvufî çevreler Sünnî ve Şiî yorumları içinde birleştirip meczettiği için daha sonraki yorumların farklılaşmasına zemin hazırlamış ve çoğunlukla hadiselerin çok farklı bir mahiyet arzettiği sanılmıştır. Hareketin temelinde o zamanlarda Anadolu'da fa'al olan Baba İshak gibi Şîʿa-i Bâtın’îyye dâ’îlerinin getirdiği fikirler yatmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Şeyh Said</span> Nakşibendi tarikatı şeyhi ve Şeyh Said İsyanının baş lideri (1865–1925)

Şeyh Said, Zaza asıllı Kürt Nakşibendi tarikatı lideri. Şeyh Said İsyanı'nın elebaşıydı. Cumhuriyet'in ilanına ve reformlarına karşı çıkarak şeriat isteğiyle dönemin hükûmetine karşı silahlı isyanda bulunmuş, bunun üzerine 1925 yılında yargılanmış ve ardından idam edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yusuf Hemedanî</span> Din bilgini

Yusuf Hemedani, (1048-1140) önde gelen din bilginlerindendir. Rey ile Hamedan arasında Bûzencird adlı bir köyde doğmuştur. Merv şehrinde türbesi bulunmaktadır. Ebû Yakûb Yusuf Hemedanî, Hoca Ahmed Yesevî ile Abdülhâlik Gucdüvânî'nin hocasıdır.

Taha Hakkârî son devir İslam âlimidir. Oğlu Şeyh Ubeydullah Nehri, devrin önde gelen siyasi figürlerinden biri olmuş; torunu Seyyid Abdülkadir ise siyasete girerek, 1908 âyân meclisi (senato) ve Şûrâ-yı Devlet (Danıştay) başkanlığı yapmıştır.

Barzani (بارزانی), Ahmed Barzani, Molla Mustafa Barzani, Mesud Barzani ve İdris Barzani'nin mensup olduğu Kuzey Irak'taki Kürt aile. Bu aile 19. yüzyılda Nakşibendi Şeyhlerinin halifeleri olarak Barzan köyüne yerleştikten kısa bir süre sonra aşiretleşti. Barzani Aşireti, Beroji, Mizorî, Şarvanî ve Dolemari olmak üzere dört aşiretten müteşekkil bir aşiret konfederasyonudur.

Baba İshâk Kefersudî, Vefâîyye tarikâtına bağlı Horasan önderlerinden Dede Karkğın’ın müridi olan Şücâ’ed-Dîn Ebû'l-Bekâ Baba İlyâs bin Ali el-Horasânî'nin taliplerinden olup en önde gelen Alevî Türkmen halifesidir. Bu sebeple Babai ayaklanması'nın propaganda ve teşkilatlanma safhasından, fiilen başlatılıp yürütülmesine dek her hususta Baba İlyas adına hareket etme yetkileriyle donatılmıştı.

<span class="mw-page-title-main">Bâtınîlik</span> İslam dininin kutsal kitabı olan Kuranın bâtıni tevillere dayanan ezoterik yorumu

Bâtınîlik ya da Bâtınîyye ; İslamda Kur'an ayetlerinin görünür anlamlarının dışında, daha derinde gerçek anlamları bulunduğu inancı, ayetleri buna göre yorumlayan akıma Bâtınîlik, bu düşünceyi benimseyen kişiye de Bâtınî denir. Şiîlikte bu anlamları ancak Tanrı ile ilişki kurabilen ve Ali'nin soyundan gelen masum On İki İmam'ın bilebileceğine inanılır.

Bu devirde Anadolu'da Bâtınîliğin en önemli propaganda merkezini Sultan Mes'ud evvel tarafından yaptırılmış olan Mes'udiye tekkesi temsil ediyordu. Anadolu Selçukluları’nın nüfuz ve hâkimiyet sahaları tamamen Moğollar’ın denetim ve müsaadesine tâbi bulunuyordu. Birçok şehirlerde İlhanlılar’ın himâyesi altında Şiîliği neşreden “Bâtın’ûl-Mezhep Babalar” tarafından açılan zâviyelerin sayıları da gün geçtikçe artmaktaydı. Moğollar'ın nüfuzuyla Mes'udiye Medresesi müderrisi Sünnî âlimlerden “Şeyh Mecd’ed-Dîn İsâ” azledilerek yerine Şîʿa-i Bâtıniyye’nin en değerli dâîlerinden “Şems’ed-Dîn Ahmed Baba” atandı.

<span class="mw-page-title-main">Hasan-ı Basri</span>

Hasan-ı Basrî, (642–728), İslam'ın erken döneminde yaşamış sufi, zahid ve âlim. İslam peygamberi Muhammed'in, Bedir Savaşı'nda savaşan 70 kişi de dahil olmak üzere sahabinin çoğunu gören Hasan-ı Basrî tabiin neslindendendir. Ümmü Seleme'nin evinde yetişti. Cemel ve Sıffin muharebelerinde Ali'nin taraftarlarından olduğu bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Şah Ali Hüsameddin</span>

Şâh Ali Hüsâmeddîn ya da Hazret-i Şâh, Bâbâ Ali, evliya, islâm âlimi ve mutasavvıf. Hem seyyid hem şeriftir. Seyyidlik aynı zamanda ceddi Battal Gâzî'den de gelmektedir. Doğum yeri Irak'ın Tavila köyüdür.

Osman Sirâceddîn et-Tavilî Osman et-Tavilî, Osman Sirâceddîn-i Evvel veya Pir Osman , İslam alimi ve sufidir.

Muhammed Bâhâeddin et-Tavilî Bâhâeddin Nakşibendî, Ebü'l-Bahá veya Bâhâeddin-i Evvel, 19. yüzyılda yaşamış alim, mutasavvıf ve şair.

Ömer Ziyâeddîn et-Tavilî, Ömer Ziyâeddîn et-Tavilî veya Ömer Ziyâeddîn el-Biyârî, alim ve mutasavvıf. 1839 yılında Osmanlı Devleti'ne bağlı Tavila köyünde doğdu. Osman Sirâceddîn et-Tavilî'nin üçüncü oğlu ve halifesidir.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Alâeddîn et-Tavilî</span> 19. yüzyılda yaşamış Sünnî din bilgini

Muhammed Alâeddîn et-Tavilî, Alâeddîn et-Tavilî veya Muhammed Alâeddîn el-Biyârî, alim ve mutasavvıf. 1863 yılında Osmanlı Devleti'ne bağlı Tavila köyünde doğan Muhammed Alâeddîn, Ömer Ziyâeddîn et-Tavilî'nin oğludur.

Ahmed Şemseddîn et-Tavilî, alim ve mutasavvıf. Osman Sirâceddîn et-Tavilî'nin dördüncü oğludur. Osmanlı Devleti sınırları içerisinde yer alan Tavila köyünde dünyaya gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Şeyh Hürr’ü Amuli</span>

Şeyh Hürr’ü Amuli diye meşhur olan Muhammed bin Hasan bin Ali bin Muhammed bin Hüseyin, Hicri 11. yüzyılda yaşamış Şia’nın ünlü fakih ve muhaddis ve “Vesailu’ş-Şia” adlı kitabın yazarı.

Emir Külāl (1278–1370), 10. yüzyılda Orta Asya'da yaşamış bir İslam alimi ve tasavvuf şeyhidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.