İçeriğe atla

Muhammed Muhbir

Muhammed Muhbir
محمد مخبر
2023'te Muhbir
İran Cumhurbaşkanı
Vekâleten
Görev süresi
19 Mayıs 2024 - 28 Temmuz 2024
Dinî LiderAli Hamenei
Yerine geldiğiİbrahim Reisi
Yerine gelenMesud Pezeşkiyan
7. İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı
Görev süresi
8 Ağustos 2021 - 19 Mayıs 2024
Cumhurbaşkanıİbrahim Reisi
Yerine geldiğiİshak Cihangiri
Düzenin Maslahatını Teşhis Konseyi Üyesi
Görevde
Makama geliş
20 Eylül 2022
BaşkanSadık Laricani
Dini Lider Ali Hamenei
İmam Humeyni Fermanı İcra Kurulu Başkanı
Görev süresi
15 Temmuz 2007 - 7 Aralık 2021
Dini Lider Ali Hamenei
Yerine geldiğiMuhammed Iravani
Yerine gelenParviz Fattah
Kişisel bilgiler
Doğum Muhammed Muhbir
26 Haziran 1955 (69 yaşında)
Dizfûl, İran
Vatandaşlığı  İran
Partisi Bağımsız
Mesleği Siyasetçi
Dini İslam

Muhammed Muhbir Dizfulî (Farsçaمحمد مخبر دزفولی; d. 26 Haziran 1955), 8 Ağustos 2021'den bu yana İran'ın 7. ve şu anki birinci cumhurbaşkanı yardımcısı ve 19 Mayıs 2024'te Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin ölümünden bu yana İran Cumhurbaşkanı vekili olan İranlı siyasetçidir. Aynı zamanda Düzenin Maslahatını Teşhis Konseyi üyesidir. Daha önce İmam Humeyni Fermanı İcra Kurulu başkanlığı, Sina Bank yönetim kurulu başkanlığı ve Huzistan Eyaleti vali yardımcılığı görevlerinde bulundu.

Cumhurbaşkanı birinci yardımcısı olarak Muhbir, İran Anayasasına göre cumhurbaşkanının ölümü üzerine İran Dini Liderinin onayı ile "Cumhurbaşkanının yetki ve görevlerini" üstlenir. Meclis Başkanı, Yargı Başkanı, Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı'ndan oluşan geçici Cumhurbaşkanlığı Konseyi oluşturulur ve konsey 50 gün içinde yeni bir seçim düzenler.[1] Cumhurbaşkanı Reisi'nin helikopter kazasında hayatını kaybetmesinin ardından Muhbir, İran Cumhurbaşkanı vekilliği görevini üstlendi.

İlk yılları ve eğitimi

Muhammed Muhbir, 1955 yılında İran'ın Dizfûl kentinde doğdu.[2][3] Doğduğu şehre ithafen Muhammed Muhbir Dizfulî olarak adlandırılmaktadır. Uluslararası hukuk alanında doktora akademik çalışması (ve yüksek lisans) dahil olmak üzere iki doktora derecesine sahiptir;[4] ayrıca yönetim alanında bir doktora derecesi vardır. Ayrıca yönetim alanında yüksek lisans derecesine sahiptir.[5]

Kariyeri

Muhbir, İran-Irak Savaşı sırasında İslami Devrim Muhafızları'nın sağlık kolordusunda subay olarak görev yaptı. 1990'larda Muhbir, memleketindeki Dizful Telekomünikasyon'un CEO'su ve ardından Huzistan Eyaleti Vali Yardımcısıydı. 2000'li yıllardan itibaren yaklaşık on yıl boyunca Sina Bank'ın başkanlığını yaptı. 2007'de İmam Humeyni Fermanı İcra Kurulu başkanı oldu.[6]

8 Ağustos 2021'de Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Muhbir'i İran cumhurbaşkanı yardımcısı olarak atadı ve bu göreve getirilen yedinci kişi oldu. Ekim 2022'de, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalini desteklemek üzere Rusya'ya Şahed insansız hava araçları ve füzeler gönderilmesine yönelik bir anlaşmayı sonuçlandırmak üzere üst düzey DMO yetkilileri ve Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi yetkilisiyle birlikte Moskova'ya gönderildi.[7]

19 Mayıs 2024'te Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin ölümünün ardından İran Cumhurbaşkanı Vekilliği görevini üstlendi ve 20 Mayıs'ta Dini Lider Ali Hamenei tarafından yeni cumhurbaşkanlığı seçimleri yapılana kadar görevi onaylandı.[8]

Yaptırım

Temmuz 2010'da Avrupa Birliği, Setad'ın (İmam Humeyni Fermanı İcra Kurulu) başkanı Muhammed Muhbir'i “nükleer veya balistik füze faaliyetleri” meselesine karıştığı iddiasıyla yaptırım uyguladığı kişi ve kuruluşlar listesine dahil etti. Aradan iki yıl geçtikten sonra bu yaptırım Muhbir'i söz konusu listeden çıkardı.[9]

Kaynakça

  1. ^ "Constitution of the Islamic Republic of Iran (full text)". shora-gc.ir. Guardian Council. 2 Haziran 2021. 28 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. In case of death, dismissal, resignation, absence, or illness lasting longer than two months of the President, or when his term in office has ended and a new president has not been elected due to some impediments, or similar other circumstances, his first deputy shall assume, with the approval of the Leader, the powers and functions of the President. The Council, consisting of the Speaker of the Islamic Consultative Assembly, head of the judicial power, and the first deputy of the President, is obliged to arrange for a new President to be elected within a maximum period of fifty days. In case of death of the first deputy to the President, or other matters which prevent him to perform his duties, or when the President does not have a first deputy, the Leader shall appoint another person in his place. 
  2. ^ "Ayatollah Raisi appoints Dr Mohammad Mokhber as 1st VP". Government of the Islamic Republic of Iran. 8 Ağustos 2021. 16 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. 
  3. ^ "بیوگرافی : محمد مخبر (1334-)". 6 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Biography: Mohammad Mokhber". Student News Network. 14 Ağustos 2020. 16 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2020. 
  5. ^ "مخبر به ستاد اجرایی فرمان امام میرود" [Mohamad Mokhber is going to Execution of Imam Khomeini's Order]. ictna.ir. Information and Communication Technology News Agency. 25 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2020. 
  6. ^ "Mohammad Mokhber: First Vice President of Iran". United Against Nuclear Iran. American Coalition Against Nuclear Iran. 14 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. 
  7. ^ "Iran agrees to supply missiles as well as drones to Russia". The Guardian. 18 Ekim 2022. 14 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2022. 
  8. ^ "Iran's president, foreign minister and others found dead at helicopter crash site". Associated Press (İngilizce). 20 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. 
  9. ^ Special Report: Khamenei's conglomerate thrived as sanctions squeezed Iran -- Mohammad Mokhber 20 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. reuters.com Retrieved 16 Ağustos 2020

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

İslam cumhuriyeti, İslam dinine dayalı cumhuriyet şeklidir.

<span class="mw-page-title-main">Ali Hamenei</span> 2. İran dinî lideri

Seyyid Ali Hüseyni Hamenei, İranlı din ve siyaset adamı, Şii merci-i taklid ve 1989'dan beri İran'ın ikinci yüce lideri. 1981-1989 yılları arasında İran'ın üçüncü cumhurbaşkanı olarak görev yapmıştır. Hamenei, Orta Doğu'da en uzun süre görev yapan devlet başkanı ve Şah Muhammed Rıza Pehlevi'den sonra geçen yüzyılın en uzun süre görev yapan ikinci İran lideri olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Pehlevî Hanedanı</span> 1925-1979 yılları arasında İranı yöneten hanedan

Pehlevî Hanedanı, İran Şahanşah Devleti'ne 54 yıl boyunca hükmetmiş Mazenderan kökenli hanedan.

<span class="mw-page-title-main">İslami Cumhuriyet Partisi</span> Eski İran İslam Cumhuriyeti siyasi partisi

İslami Cumhuriyet Partisi, 1979 yılının ortasında, İran Devrimi sırasında, Ayetullah Humeyni'nin devrimi gerçekleştirmesine yardım etmek ve ülkede teokrasinin egemen kılınmasını sağlamak amacıyla İran'da kurulmuş bir siyasi partidir. Parti, iç çekişmeler yüzünden tasfiye olduğu Mayıs 1987'ye kadar siyasi varlığını sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">İstihbarat Bakanlığı (İran)</span>

İran İslam Cumhuriyeti İstihbarat Bakanlığı İran İslam Cumhuriyeti'nin temel istihbarat teşkilatı ve İran İstihbarat Topluluğu üyesidir. Ayrıca VAJA olarak bilinir ve daha önce VEVAK ya da MOIS olarak bilinirdi. Önceki rejimin istihbarat aygıtını devraldığı zaman başlangıçta, SAVAMA olarak biliniyordu. Bakanlık işin doğası gereği yurt içinde ve yurt dışında İran'ın üç "egemen" bakanlık kuruluşundan biridir.

Büyük Şeytan, İran'ın dış politika bildirilerinde bazen Amerika Birleşik Devletleri için kullanılan aşağılayıcı bir adlandırmadır. Bazen bu kelimeler aynı zamanda Birleşik Krallık hükûmeti için de kullanılmıştır. Bu terim, ilk olarak İran lideri Ruhullah Humeyni tarafından 5 Kasım 1979 tarihinde konuşmasında, emperyalizm ve dünya çapında yolsuzluklara destek vermekle suçlanan ABD'yi tanımlamak için kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">Ebulhasan Benisadr</span> İran İslam Cumhuriyetinin ilk cumhurbaşkanı

Seyyid Ebulhasan Benisadr, İranlı siyasetçi, iktisatçı ve İran İslam Devrimi'nden sonra İran'ın ilk cumhurbaşkanı.

<span class="mw-page-title-main">Hasan Ruhani</span> 7. İran cumhurbaşkanı

Hasan Ruhani, İranlı siyasetçi, din adamı, hukukçu ve İran'ın 7. cumhurbaşkanı.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Ali Recai</span> 2. İran cumhurbaşkanı

Muhammed Ali Recai, İran'ın eski cumhurbaşkanı ve başbakanı. 30 Ağustos 1981'de başbakan Muhammed Cevad Bahonar ile birlikte düzenlenen bir bombalı saldırıda öldü.

<span class="mw-page-title-main">Mir Hüseyin Musevi</span> İranlı siyasetçi ve sanatçı

Mir Hüseyin Musevi Hamene 1981-1989 yılları arasında İran'ın yetmiş dokuzuncu ve son Başbakanı olarak görev yapan İranlı bir reformist politikacı, sanatçı ve mimar. 2009 başkanlık seçimlerinde reformist bir adaydı ve nihayetinde seçim sonrası çıkan huzursuzluklarda muhalefet lideriydi. Musevi, İran Bilim Akademisi başkanlığını 2009'da muhafazakâr otoriteler tarafından kaldırılıncaya kadar sürdürdü.

İran'da kadın hakları, devleti yöneten rejimin şekline göre değişmiştir. Her rejimin yükselişiyle birlikte, kadın haklarına yönelik bir dizi zorunluluk ortaya çıktı ve oy haklarından kıyafet kurallarına kadar geniş bir yelpazedeki sorunları etkiledi.

<span class="mw-page-title-main">1980 İran cumhurbaşkanlığı seçimleri</span>

İran'ın ilk cumhurbaşkanlığı seçimleri, İran Devrimi'nden bir yıl sonra, İslam Devrimi Konseyi'nin iktidarda olduğu 15 Ocak 1980 tarihinde yapıldı. Abolhassan Banisadr oyların% 76'sı ile cumhurbaşkanı seçildi.

<span class="mw-page-title-main">1981 İran cumhurbaşkanlığı seçimleri</span> İranda 1981 yılında yapılan cumhurbaşkanlığı seçimi

Önceki cumhurbaşkanı Ebu'l-Hasan Beni Sadr'ın 21 Haziran'da parlamento tarafından azledilmesinin ve 22 Haziran'da dini lider Ruhullah Humeyni tarafından görevden alınmasının ardından, Temmuz 1981 İran cumhurbaşkanlığı seçimleri 24 Temmuz 1981 tarihinde düzenlendi. Seçim, önceki başbakan Muhammed Ali Recai'nin 14.573.803 oydan 13.001.761'ini (%89) kazanması ve cumhurbaşkanı seçilmesi ile sonuçlandı. Seçime katılım oranı % 65.29 idi.

<span class="mw-page-title-main">İbrahim Reisi</span> 8. İran cumhurbaşkanı

Seyyid İbrahim Reisülsedati yaygın olarak bilinen adıyla İbrahim Reisi, İranlı muhafazakâr politikacı, hukukçu ve İran'ın eski cumhurbaşkanıydı. İlkeci ve Müslüman bir hukukçu olarak 2021 seçimlerinden sonra cumhurbaşkanı olmuştu. 19 Mayıs 2024 tarihinde, Azerbaycan sınırındaki Culfa kasabasına yakın bir bölgede geçirdiği helikopter kazasında ölmüştür.

İran Şehinşah Devleti'nde (1925-1979), İran İslam Cumhuriyeti döneminde, hükûmetin İran vatandaşlarının haklarına yönelik muamelesi İranlılar, uluslararası insan hakları aktivistleri, yazarlar, STK'lar ve Amerika Birleşik Devletleri tarafından eleştirilmişti. Şahların yönetimi altındaki monarşi, çoğu Batılı örgüt tarafından berbat bir insan hakları siciline sahip olduğu için geniş çapta saldırıya uğrasa da, ondan sonra gelen İslam Cumhuriyeti hükûmeti birçokları tarafından daha da kötü kabul ediliyor.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyin Emirabdullahiyan</span> İranlı siyasetçi ve diplomat

Hüseyin Emirabdullahiyan, İranlı siyasetçi, diplomat ve İran'ın eski dışişleri bakanıydı. Daha önce 2011-2016 yılları arasında Arap ve Afrika İşlerinden sorumlu dışişleri bakan yardımcısıydı. 19 Mayıs 2024'te geçirdiği helikopter kazasında öldü.

<span class="mw-page-title-main">Yemen cumhurbaşkanı</span> Yemen devlet başkanı

Yemen Cumhuriyeti cumhurbaşkanı, Yemen devlet başkanıdır. Yemen Anayasası'na göre, cumhurbaşkanı aynı zamanda Silahlı Kuvvetler Yüksek Komutanı ve Yemen Hükûmeti yürütme erkinin başıdır.

<span class="mw-page-title-main">2024 Verzigan helikopter kazası</span> Mayıs 2024te İranda meydana gelen olay

19 Mayıs 2024 tarihinde Hudaferin'den Tebriz'e giden Bell 212 helikopteri İran'ın Verzigan kenti yakınlarında düştü. Helikopterde İran cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Dışişleri Bakanı Hüseyin Emirabdullahiyan, Doğu Azerbaycan Valisi Malik Rahmeti ve Doğu Azerbaycan'daki Dinî Lider Temsilcisi Muhammed Ali Al-i Haşim bulunuyordu. Kaza sonucu helikopterde bulunan 8 kişiden kurtulan olmadı.

<span class="mw-page-title-main">2024 İran cumhurbaşkanlığı seçimi</span> İran cumhurbaşkanlığı seçimi

2024 İran cumhurbaşkanlığı seçimi, görevdeki cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin ölümünün ardından 28 Haziran 2024 tarihinde yapıldı. İran'da "reformist" kimliği ile tanınan Türk asıllı Mesud Pezeşkiyan, Cuma günü düzenlenen Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turunda rakibi Said Celili'den daha fazla oy alarak ülkenin 9'uncu Cumhurbaşkanı oldu. İran İçişleri Bakanlığı Seçim Merkezi Sözcüsü Muhsin İslami, basın mensuplarına yaptığı açıklamada oy sayımının tamamlandığını, ülke genelinde kurulan yaklaşık 59.000 sandıkta toplam 30,53 milyon oy kullanıldığını, Pezeşkiyan'ın 16,38 milyon oy aldığını, bunun yüzde 53,7'ye tekabül ettiğini, bu sonuçla yeni Cumhurbaşkanının belirlendiğini söyledi.

<span class="mw-page-title-main">Humeynizm</span> Ruhullah Humeyninin fikir ve görüşlerini esas alan ideoloji

Humeynizm veya Humeynicilik, 1979 İran İslam Devrimi'nin lideri Ruhullah Humeyni'nin dini ve siyasi fikirlerini ifade eder. Ayrıca Humeynicilik, Humeyni'nin kurduğu İran İslam Cumhuriyeti'ni yöneten din adamı sınıfının ideolojisini de ifade ediyor olabilir. Bu aynı zamanda İran, Irak ve Lübnan'daki On İki İmamcı Şii nüfusun bazı kesimlerinin "radikalleşmesine" ve İran hükûmetinin Afganistan, Pakistan, Suudi Arabistan ve Afrika'daki Şii azınlıkları "silah altına almasına" atıfta bulunmak için de kullanılabilir. Humeynicilikten türetilen Humeynici ve Humeyniciler kelimeleri aynı zamanda İran'ın dini yöneticilerinin üyelerini tanımlamak ve onları "normal" Şii Müslüman din adamlarından ayırmaya çalışmak için de kullanılabilir.