İçeriğe atla

Muhammed Emin Han

Muhammed Emin Han 1487-1496 ile 1502-1518 tarihleri arasında iki defa Kazan Han'ı olarak hüküm sürmüştür.

İlk Hükümdarlık Devri

1487 yılında Moskova Knezliği'nin desteğini alarak Kazan Hanlığı tahtına oturmuştur. Moskova Knezliği'nin desteğini alarak tahta oturduğundan ilk hükümdarlık devrinde izleyeceği politikalarda Moskova Knezliği lehine olacaktır. İlk hükümdarlık devrinde Moskova Knezliği'nin Kazan Hanlığı üzerindeki etkisi artmıştır. Muhammed Emin Han'ın evleneceği kişiden, Kazan Hanlığı'nın diğer devletlerle olan yazışmalarına kadar birçok konuda Moskova Knezliği'ne bilgi veriliyor ve danışılıyordu. Moskova Knezliği'nin hasımları ile olan savaşlarda Kazan Hanlığı'da Moskova Knezliğini desteklemek için ordusunu seferber ediyordu. Moskova Knezliği'nin Kazan Hanlığı üzerindeki etkisi büyük olsa da, Kazan Hanlığı bağımsızlığını korumaktaydı. Fakat Kazan Hanlığı içinde artan Moskova Knezliği etkisinden memnun olmayan asilzadeler Sibir Hanlığı'nın desteğini alarak darbe başlattılar ve Muhammed Emin Han'ı tahttan indirerek yerine Mamuk Han'ı geçirdiler.

İkinci Hükümdarlık Devri

Muhammed Emin Han gerçekleşen darbeden sonra Kazan Hanlığın'dan kaçtı. Fakat Muhammed Emin Han'ın tahttan indirilmesi Kazan Hanlığı'nın iç karışıklıklarını bitirmedi. 1497 yılında Mamuk Han'a karşı bir darbe yapıldı ve yerine Muhammed Emin Han'ın kardeşi Abdüllatif Han Moskova Knezliği'nin desteğini alarak geçti. Abdüllatif Han 1497-1502 yılları arasında Kazan Hanı olarak hüküm sürdü. Fakat Moskova Knezi III.İvan ile ilişkileri kötüleşince Moskova Knezliği tarafından 1502 yılında tahttan indirildi. Abdüllatif Han'ın yerine Muhammed Emin Han Moskova Knezliği'nin desteği ile tekrardan tahtta çıktı. Muhammed Emin Han'ın ikinci hükümdarlık devri ilk hükümdarlık devrine göre farklıydı. İlk hükümdarlık devrinde izlediği Moskova Knezliği taraftarı politikalarına ikinci hükümdarlık devrinde devam etmedi. Moskova Knezliği'nin Kazan Hanlığı üzerindeki etkisini azaltmaya ve Hanlığa tamamen hakim olmaya çalıştı. Moskova Knezi III.İvan'ın 1505 yılında ölmesi işini kolaylaştıracaktı.

Ölümü

Muhammed Emin Han Aralık 1518 tarihinde 50 yaşında vefat etti.[1][2]

Kaynakça

  1. ^ Acar, Serkan, Kazan Hanlığı-Moskova Knezliği Siyasi İlişkileri, Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2013.
  2. ^ Hudyakov, Mihail, Kazan Hanlığı Tarihi, Çeviren Ayaz İshaki; hazırlayan İlyas Kemaloğlu. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2.baskı, 2018.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">I. Mengli Giray</span>

I. Mengli Giray 15. yüzyıl sonlarında 1467; 1469-1475 ve 1478-1515) dönemlerinde üç kez Kırım Hanlığı tahtına oturdu.

<span class="mw-page-title-main">Altın Orda Devleti</span> Türk-Moğol hanlığı

Altın Orda, Altın Ordu Devleti, Uluğ Ulus veya Kıpçak Hanlığı bir Türk hanlığıdır. Cengiz Han ölmeden önce topraklarını oğulları arasında paylaştırmış ve Seyhun Irmağı ile Balkaş Gölü'nün batısındaki yerleri büyük oğlu Cuci Han'a vermişti. Cuci Han'ın küçük oğlu Batu Han, batıya doğru giriştiği seferlerle bu toprakları genişletti. Cuci'nin toprakları sonradan Batu Han ile ağabeyi Orda Han arasında paylaşıldı. Balkaş ile Aral gölleri arasındaki ve Seyhun Irmağı'nın güneyindeki yerler Orda'ya verildi. Harezm ve yeni alınan topraklarsa Batu'nun yönetimine bırakıldı. Orda'nın yönetimindeki doğu bölgesine Ak Orda, Batu'un yönetimindeki batı bölgesine de Gök Orda adı verildi. Gök Orda sonradan Altın Orda olarak adlandırıldı.

I. Hacı Giray, Kırım Hanlığı'nın kurucusudur. Hacı Giray, Cengiz Han'ın oğullarından Cuci'nin küçük oğlu Tokay Timur soyundan gelmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Kırım Hanlığı</span>

Kırım Hanlığı veya Taht-i Kırım ve Deşt-i Kıpçak, 1441-1783 yılları arasında Kırım'da hüküm sürmüş Kırım Tatar devletiydi. Altın Orda Devleti'nin yerini alan dört Hanlıkların en uzun süre hüküm süreni idi. Bazı kaynaklarda 1475'ten 1774 yılında Küçük Kaynarca Antlaşması'nın imzalanışına kadar Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı kaldığı belirtilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Rus hükümdarları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Rus hükümdarları listesi; Kiev Knezliği, Vladimir-Suzdal Knezliği, Moskova Knezliği, Rusya Çarlığı ve Rus İmparatorluğu'nun hükümdarlarını içeren bir liste maddesidir. Bu listedeki hükümdarlar değişik dönemlerde Knez, Veliki Knez, Çar sonra da İmparator unvanıyla anılmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Rusya Çarlığı</span> 1547de Korkunç İvanın Çar unvanı almasıyla başlayan ve 1721 de I. Petronun Rusyayı imparatorluğa çevirmesiyle son bulan Rus devleti

Rusya Çarlığı, 1547 yılında Korkunç İvan'ın Çar unvanı almasıyla başlayan ve 1721'de Çar I. Petro'nun Rus İmparatorluğu'nu kurmasıyla son bulan Rus devletinin resmî adıdır. Çarlıktan önce bu topraklarda Moskova Knezliği egemen olduğu için çarlık Batı Avrupa dillerinde Moskova olarak adlandırılmaktadır. Ayrıca Rusça ve Türkçe kaynaklarda da Moskova Çarlığı olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Kazan Hanlığı</span>

Kazan Hanlığı, Altın Orda'nın çöküşünden sonra, Cengiz Han'ın oğlu Cuci'nin ulusuna bağlı Toka Temür sülalesinden Uluğ Muhammed Han tarafından bugünkü Rusya topraklarında kurulmuş olan Türk devletidir. Farklı zamanlarda yaklaşık 750.000 km² alana hakim olmuştur. Ağırlık merkezi bugünkü Tataristan, Başkırdistan, Çuvaş, Mari El (Çirmişistan), Mordovya ve Udmurt (Aristan) Cumhuriyetlerinin toprakları idi.

<span class="mw-page-title-main">Kasım Hanlığı</span>

Kasım Hanlığı, Oka Nehri'nın kuzey kıyısında Ryazan kenti yakınında bugünkü Kasimov'da Kasım Han tarafından kurulmuş Tatar hanlığı. Hanlık adını, ilk hanı olan Kasım Han'dan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Moskova Knezliği</span>

Moskova Knezliği ya da Moskova Dukalığı, Rusya toprakları içerisinde kurulmuş Moskova merkezli devlettir. Başlangıçta Altın Orda Devleti'ne bağlı olan Moskova Prensliği Vladimir-Suzdal Knezliği'nin halefi olup 1340-1547 yılları arasında hüküm sürmüştür. Çar III. İvan'ın reformları ile knezlik gelişmiş ve Rusya Çarlığı adını almıştır. Çar olarak bilinen ilk hükümdar IV. İvan olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Yarkand Hanlığı</span>

Yarkand Hanlığı de denilen Doğu Türkistan'da 1514 ile 1680 yılları arasında Altışehir (Altıshahr) olarak bilinen Hotan, Yarkent, Yengihisar, Kaşgar, Aksu ve Uçturfan gibi şehirleri içine alan bölgede egemenlik sürmüş bir hanlıktır.

<span class="mw-page-title-main">III. İvan</span> Moskova Büyük Prensi (1440-1505)

İvan Vasilyeviç, lakabı Büyük İvan,, 1462-1505 arasında Moskova büyük prensi. Rus topraklarının önemli bölümünü yönetimi altında toplamış, Ukrayna'nın bir bölümünü Polonya-Litvanya'dan geri almış, Altın Orda Devleti'nin egemenliğinden kurtularak merkezi bir Rus devletinin temellerini atmıştır. Rusya tarihindeki en uzun süre tahtta kalan hükümdarlardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">I. Mehmed Giray</span> 1515-1523 arasında Kırım hanı

I. Mehmed Giray, 1515-1523 döneminde sekiz yıl Kırım Hanlığı yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">I. Devlet Giray</span>

I. Devlet Giray Han, 1551-1577 yılları hüküm süren Kırım hanıdır. I. Devlet Giray döneminde Kırım Hanlığı Osmanlı ile birlikte yükseliş devrini yaşadı. Temel siyasetini Moskova merkezli bir gelişme politikası izleyen Rusların Karadeniz'e inmelerine karşı mücadele oluşturuyordu.

Nur Devlet Giray 4. Kırım Hanı. 1466-1467, 1467-1469, 1475-1476 olmak üzere toplam üç kez saltanat sürmüştür. 1486 ile 1490 yılları arasında Kasım Hanlığı'nı yönetmiştir.

I. Saadet Giray, 1524 ile 1532 yılları arasında sekiz yıl Kırım Hanı olarak hüküm sürmüștür.

Kazan Hanları, Kazan Hanlığı'nı yöneten hanlardır, listeleri aşağıdaki gibidir:

<span class="mw-page-title-main">Özbek Han</span>

Özbek Han, Altın Orda Devleti’nin dokuzuncu hanıdır.

Yadigar Muhammed Han, 1552 yılında hüküm sürmüş son Kazan Hanı.

Uluğ Muhammed Han ; 1419—1420, 1421-1423, 1427—1437 yılları arasında Altın Orda Hanı, 1438-1445 yılları arasında da Kazan Hanı.

<span class="mw-page-title-main">Suzdal Muharebesi</span>

Suzdal Muharebesi, 7 Temmuz 1445'te Suzdal yakınlarında, Uluğ Muhammed Han tarafından Rusya'ya gönderilen prensler Mahmud ve Yakub liderliğindeki Kazan Tatarları ve Moskova Büyük Dükü II. Vasili'nin ve birlikleri arasında gerçekleşen bir savaştır. Savaşın sonucu, Moskova ordusunun tamamen yenilgisi ve Büyük Dük'ün ele geçirilmesiydi. Savaş, Moskova Knezliği için ciddi sonuçlar doğurdu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.